χρίω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> Ep. impf. χρῖον Od.4.252, also [[χρίεσκε]] A.R.4.871: fut. χρίσω E.''Med.''789: aor. ἔχρῑσα Od.10.364, etc., Ep. [[χρῖσα]] Il.16.680, Od.4.49: pf. κέχρῑκα [[LXX]] ''1 Ki.''10.1, al.:—Med., fut. χρίσομαι Od.6.220: aor. part. [[χρισάμενος]] ib.96, Hes.''Op.''523, etc.:—Pass., fut. χρισθήσομαι [[LXX]] ''Ex.''30.32: aor. ἐχρίσθην [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''675, Achae.10: pf. κέχρῑμαι [[Herodotus|Hdt.]]4.189,195, Magnes 3, etc., later κέχρισμαι [[LXX]] ''2 Ki.'' 5.17: plpf. [[ἐκέχριστο]] [[falsa lectio|f.l.]] in [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.1.2; 3pl. ἐκέχριντο Callix.2. [Even in pres. and impf. ι is long, Od.21.179 (ἐπιχρῑοντες), Il.23.186, S.''Tr.''675, etc.; χρῐει only in late Poets, as ''AP''6.275 (Noss.): in fut. and all other tenses ῑ without exception, whence the proper accent. is [[χρῖσαι]], [[κεχρῖσθαι]], [[χρῖσμα]], etc.:—[[touch the surface of a body slightly]], especially of the human body, [[graze]], hence,<br><span class="bld">I</span> [[rub]], [[anoint with scented unguents]] or [[oil]], as was done after bathing, freq. in Hom., λόεον καὶ χρῖον ἐλαίῳ Od.4.252; ἔχρισεν λίπ' ἐλαίῳ 3.466; λοέσσαι τε χρῖσαί τε 19.320; of a dead body, χρῖεν ἐλαίῳ Il.23.186; [[anoint]] a suppliant, ''Berl.Sitzb.''1927.170 (Cyrene); <b class="b3">πέπλον χ.</b> [[rub]] or [[infect]] with [[poison]], S.''Tr.''675, cf. 689,832 (lyr.): metaph., ἱμέρῳ χρίσασ' οἰστόν E.''Med.''634 (lyr.); οὐ μέλανι, ἀλλὰ θανάτῳ χ. τὸν κάλαμον Plu.2.841e:—Med., [[anoint oneself]], Od.6.96; κάλλεϊ ἀμβροσίῳ οἵῳ . . Κυθέρεια χρίεται 18.194, cf. Hes.''Op.''523; ἐλαίῳ Gal.6.417; ἐκ φαρμάκου Luc. ''Asin.''13: c. acc. rei, <b class="b3">ἰοὺς χρίεσθαι</b> [[anoint]] (i.e. poison) one's [[arrow]]s, Od.1.262:—Pass., χρίεσθαι ὑπὸ τοῦ ἡλίου [[Herodotus|Hdt.]]3.124; <b class="b3">βακκάριδι κεχριμένος</b> Magnes l. c.; συκαμίνῳ τὰς γνάθους κεχριμέναι Eub.98.3: metaph., Σοφοκλέους τοῦ μέλιτι κεχριμένου Ar.''Fr.''581.<br><span class="bld">2</span> in LXX, [[anoint in token of consecration]], χ. τινὰ εἰς βασιλέα ''4 Ki.''9.3; εἰς ἄρχοντα ''1 Ki.''10.1; εἰς προφήτην ''3 Ki.''19.16; also χ. τινὰ τοῦ [[βασιλεύειν]] ''Jd.''9.15: c. dupl. acc., χ. τινὰ ἔλαιον ''Ep.Heb.''1.9.<br><span class="bld">II</span> [[wash with colour]], [[coat]], αἰγέαι κεχριμέναι ἐρευθεδάνῳ [[Herodotus|Hdt.]]4.189; [[πίσσῃ]] ib.195, cf. ''Inscr.Délos''442''A''188 (ii B. C.); ἀσφάλτῳ [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.5.22 (Pass.); στοάν ''Supp.Epigr.''4.268 (Panamara, ii A. D.):—Med., <b class="b3">τὸ σῶμα μίλτῳ χρίονται</b> [[smear]] their bodies, [[Herodotus|Hdt.]]4.191.<br><span class="bld">III</span> [[wound on the surface]], [[puncture]], [[prick]], [[sting]], of the [[gadfly]] in [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''566,597, 880 (all lyr.):—Pass., <b class="b3">ὀξυστόμῳ μύωπι χρισθεῖσ'</b> ib.675.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1377.png Seite 1377]] eigtl. die Oberfläche eines Körpers, bes. des menschlichen Leibes, leicht berühren, darüber hinstreichen; dah. – a) mit wohlriechender Salbe, mit Salböl bestreichen u. einreiben, [[salben]], welches von den ältesten Zeiten an gleich nach dem Bade zu geschehen pflegte; oft bei Hom.: χρῖεν ἐλαίῳ Il. 23, 186; ὅτε δή μιν ἐγὼ λόεον καὶ χρῖον ἐλαίῳ Od. 4, 252, wie ἐπεὶ λοῦσέν τε καὶ ἔχρισεν λίπ' ἐλαίῳ 3, 466 u. öfter; λοέσσαι τε χρῖσαί τε 19, 320; u. med., ἀμβροσίῳ, οἵῳ [[Κυθέρεια]] χρίεται 18, 194, sich salben, wie χρισάμενοι 6, 96; Hes. O. 524; χρίεσθαι ἰούς, sich, zu eigenem Gebrauche seine Pfeile salben, mit Gift bestreichen, Od. 1, 262; Soph. Tr. 672. 686; ἱμέρῳ χρίσασα τόξα Eur. Med. 635, vgl. 789; μύρῳ Luc. merc. cond. 28. – b) mit Farbe überstreichen, anstreichen, [[färben]], [[schminken]], tünchen; κεχριμένος ἐρευθεδάνῳ Her. 4, 189, πίσσῃ 195; χρίεσθαι τὰ σώματα μίλτῳ 191; ὅπλα ἐκέχριστο χρυσοειδεῖ χρώματι Xen. Cyr. 7, 1,2. – Auch = die Haut leicht verletzen, ritzen, streifen, in welcher Bdtg ι im aor. u. den übrigen tempp. außer praes. u. impf. kurz ist; χρίει τις αὖ με τάλαιναν [[οἶστρος]] Aesch. Prom. 566, vgl. 600. 882; ὀξυστόμῳ μύωπι χρισθεῖσα 678; Phryn. in B. A. 46.

|elrutext='''χρίω:''' (ῑ; pf. pass. κέχρισμαι и κέχρῑμαι)<br /><b class="num">1</b> [[умащивать]], [[смазывать]], [[натирать]] (ἐλαίῳ Hom.; μέλιτι Soph.; μύρῳ Luc., Plut.): κεχριμένος πίσσῃ Her. вымазанный смолой;<br /><b class="num">2</b> [[намазывать краской]], [[окрашивать]] (ἐρευθεδάνῳ Her.; [[ὅπλα]] χρώματι Xen.; χρίεσθαι τὸ [[σῶμα]] μίλτῳ Her.);<br /><b class="num">3</b> [[колоть]], [[жалить]] (ὀξυστόμῳ μύωπι χρισθεῖσα, ''[[sc.]]'' Ἰώ Aesch.): χ. τινὰ κέντροις Aesch. жалить кого-л.;<br /><b class="num">4</b> [[совершать обряд помазания]] ([[ἔλαιον]] χ. τινά NT).

|lstext='''χρίω''': Ἐπικ. παρατ. χρῖον, ἴδε κατωτ.˙ -μέλλ. χρίσω Εὐρ. Μήδ. 789. - ἀόρ. ἔχρῑσα, Ἐπικ. χρῖσα Ἰλ. Π. 680, Ὀδ. Δ. 49˙ - πρκμ. κέχρῑκα Ἑβδ. (Α΄ Βασ. Γ, 1, κ. ἀλλ.)˙ - Μέσ. μέλλ. χρίσομαι Ὀδ. Ζ. 220˙ - ἀόρ. μετοχ. χρῑσάμενος Ζ. 96, Ἠσ., κλπ.- Παθ., μέλλ. χρισθήσομαι Ἑβδ. - ἀόρ. ἐχρίσθην Αἰσχύλ. Πρ. 675, Ἀχαι. Τραγ. Ἀποσπ. 10˙ - πρκμ. κέχρισμαι ἢ (παρὰ τοῖς παλαιοτέροις) κέχρῑμαι Ἡρόδ. 4. 189, 195, καὶ Ἀττ., ἴδε κατωτ. ὑπερσ. ἐκέχριστο ἢ -ι το Ξεν. Κύρ. Παιδ. 7. 1, 2. [Τὸ ι [[εἶναι]] μακρὸν ἔτι καὶ ἐν τῷ ἐνεστ., ἴδε Ὀδ. Φ. 179, Ἰλ. Ψ. 186, Σοφ. Τρ. 675, κλπ.˙ χρῐει μόνον παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, [[οἷον]] Ἀνθ. Π. 6. 275˙ ἐν τῷ μέλλ. καὶ τοῖς λοιποῖς χρόνοις ῑ [[ἄνευ]] ἐξαιρέσεως, [[ὅθεν]] ὁ προσήκων τονισμὸς [[εἶναι]] χρῖσαι, κεχρῖσθαι, [[χρῖσμα]], κλπ. Ἡ [[παρατήρησις]] τοῦ Buttm. ὅτι τὸ ι [[εἶναι]] βραχὺ ἐπὶ τῆς σημασ. ΙΙΙ δὲν δύναται νὰ δικαιολογηθῇ]. Ἐκ τῆς √ΧΡΙ παράγεται καὶ τὸ [[χρίμπτω]]˙ Σανσκρ. ghri, ghartum, (conspergo), ghrish, gharsh-ami · Λατ. fri-o, fri-co, πρβλ. καὶ [[χράω]] Α.) Ἐγγίζω, [[ψαύω]] τὴν ἐπιφάνειαν σώματός τινος, ἐλαφρῶς, [[μάλιστα]] δὲ τὸ ἀνθρώπινον [[σῶμα]], [[ἐπιψαύω]], [[ὅθεν]], 1) [[ἐπιτρίβω]], [[ἐπαλείφω]] δι’ εὐώδους μύρου ἢ ἐλαίου, ὡς ἐγίνετο μετὰ τὸ λουτρὸν, συχν. παρ’ Ὁμ., λόεον καὶ χρῖον ἐλαίῳ Ὀδ. Δ. 252˙ ἔχρισεν λίπ’ ὅ ἐλαίῳ Ἰλ. Ψ. 186˙ ᾧ γὰρ τὸν ἐνδυτῆρα πέπλον [[ἀρτίως]] ἔχριον… τοῦτ’ ἠφάνισται, τοῦτο ἐξηφανίσθη, Σοφ. Τρ. 675, πρβλ. 689, 832˙ μεταφορ., ἱμέρῳ χρίσασ’ οἰστὸν Εὐρ. Μήδ. 634˙ - Μέσ., [[ἀλείφω]] ἐμαυτόν, ἀλείφομαι, Ὀδ. Ζ. 96˙ κἀλλεῖ ἀμβροσίῳ οἵῳ [[Κυθέρεια]] χρίεται Σ. 193, πρβλ. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 521˙ ἐκ φαρμάκου Λουκ. Λούκιος ἢ Ὄκ. 13˙ μετ’ αἰτ. πράγμ., χρίεσθαι ἰούς, ἀλείφειν διὰ δηλητηρίου τὰ βέλη Ὀδ. Α. 262. - Παθ., χρίεσθαι ὑπὸ τοῦ ἡλίου Ἡρόδ. 3. 124˙ βακκάριδι κεχριμένος [[Μάγνης]] ἐν «Λυδοῖς» 1˙ συκαμίνῳ τὰς γνάθους κεχριμέναι Εὔβουλος ἐν «Στεφανοπώλεσιν»1˙ μεταφορ., Σοφοκλέους τοῦ μέλιτι κεχριμένου Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 231. 2) παρὰ τοῖς Ἑβδ., [[χρίω]] διὰ τοῦ ἱεροῦ χρίσματος εἰς ἔνδειξιν καθιερώσεως, π.χ. χρ. τινά εἰς βασιλέα Α΄ Βασιλ. Θ΄, 3˙ εἰς ἄρχοντα Α΄ Βασιλ. Ι΄, 1˙ εἰς προφήτην Γ΄ Βασιλ. ΙΘ΄, 16· [[ὡσαύτως]], χρ. τινὰ τοῦ βασιλεύειν Κριτ. Θ΄, 15˙ μετὰ διπλ. αἰτ., [[ἔλαιον]] χρ. τινὰ Ἐπιστ. πρ. Ἑβρ. α΄, 9. ΙΙ. [[ἐπιχρίω]], [[ἀλείφω]], κεχριμένος ἐρευθεδάνῳ Ἡρόδ. 4. 189· πίσσῃ [[αὐτόθι]] 195˙ ἀσφάλτῳ Ξεν. Κύρ. Παιδ. 7. 5, 22˙ - ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, χρίεσθαι τὰ σώματα μίλτῳ, ἀλείφεσθαι διὰ μίλτου, κοκκίνου χρώματος, [[αὐτόθι]] 191. ΙΙΙ. [[νύττω]], κεντῶ, [[κεντρίζω]], χρίει τις αὖ με τὴν τάλαιναν [[οἶστρος]] Αἰσχύλ. Πρ. 567 χρίουσα μέτροισι 598˙ οἴστρου δ’ ἄρδις χρίει μ’ ἄπυρος 880.- Παθ., ὀξυστόμῳ μύωπι χρισθεῖσ’ [[αὐτόθι]] 675˙ πρβλ. [[ἐγχρίω]] ΙΙΙ. - Ἴδε Cabet ἐν Λογίῳ Ἑρμῇ Κόντου τόμ. Α΄, σ. 471.

|sltr=<b>χρῑω</b> [[rub]] on ἀντίτομα στερεᾶν ὀδυνᾶν δῶκε χρίεσθαι (P. 4.222)

|txtha=1st aorist ἀχρισα; ([[akin]] to [[χείρ]] (?), [[see]] [[Curtius]], § 201), [[χραίνω]]; [[properly]], 'to [[touch]] [[with]] the [[hand]]', 'to [[besmear]]'); from Homer down; the Sept. for מָשַׁח; to [[anoint]] (on the persons [[who]] [[received]] anointing [[among]] the Hebrews, [[see]] [[χρῖσμα]]); in the [[NT|N.T.]] [[only]] tropically, of God a. consecrating Jesus to the Messianic [[office]], and furnishing him [[with]] powers [[necessary]] for its [[administration]] ([[see]] [[χρῖσμα]]): [[ἔλαιον]], ([[like]] verbs of [[clothing]], putting on, etc. (cf. Winer's Grammar, § 32,4a.; Buttmann, § 131,6)), Theophilus ad Autol. 1,12we [[find]] χρίεσθαι [[ἔλαιον]] Θεοῦ and χρίεσθαι φωτί καί πνεύματι [[almost]] in the [[same]] [[sentence]]); πνεύματι ἁγίῳ καί δυνάμει, χρίειν used [[absolutely]], [[ἐγχρίω]], [[ἐπιχρίω]]. Synonym: [[see]] [[ἀλείφω]], at the [[end]])

|mltxt=ΝΜΑ, και [[χρίζω]] Ν<br /><b>1.</b> [[αλείφω]], [[επαλείφω]], [[επιχρίω]]<br /><b>2.</b> <b>εκκλ.</b> (για ιερέα) [[αλείφω]] τον νεοφώτιστο με άγιο [[μύρο]] [[αμέσως]] [[μετά]] την [[τέλεση]] του μυστηρίου του βαπτίσματος<br /><b>3.</b> (για ιεράρχη) [[αναγορεύω]] ηγεμόνα, αλείφοντάς τον με [[μύρο]], [[κατά]] την [[τελετή]] της στέψης (α. «ο [[πάπας]] Πίος Ζ' έχρισε αυτοκράτορα τον Ναπολέοντα» β. «χρίσεις αὐτὸν εἰς ἄρχοντα ἐπὶ τὸν λαὸν μου», ΠΔ)<br /><b>4.</b> [[καλύπτω]] με ασβεστοκονίαμα, [[σοβαντίζω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[αλείφω]] με ασβέστη, [[ασπρίζω]] («το [[καλοκαίρι]] θα χρίσουμε τη [[μάντρα]] της αυλής»)<br /><b>2.</b> <b>παθ.</b> <i>χρίομαι</i><br />λερώνομαι<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[δίνω]] το [[χρίσμα]], [[ανακηρύσσω]], [[αναγνωρίζω]] [[επίσημα]], [[αναγορεύω]] (α. «τον έχρισαν αρχηγό» β. «θα χριστεί [[υποψήφιος]] του [[κόμματος]] για τις επόμενες προεδρικές εκλογές»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ([[κυρίως]] σχετικά με το ανθρώπινο [[σώμα]]) [[αγγίζω]] [[ελαφρά]]<br /><b>2.</b> (για [[έντομο]]) [[τσιμπώ]], [[κεντώ]], [[τρυπώ]] [[ελαφρά]] την [[επιδερμίδα]]<br /><b>3.</b> <b>μέσ.</b> α) αλείφομαι<br />β) (με αιτ. πράγματος) [[αλείφω]] [[κάτι]] [[προτού]] το χρησιμοποιήσω.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Το ρ. <i>χρῑω</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>χρισ</i>-<i>ω</i> ή <i>χρῑσ</i>-<i>jω</i>) [[πρέπει]] να έχει προέλθει από ένα θ. <i>χρῖσ</i>- ([[πρβλ]]. [[χρῖσμα]], [[χριστός]]) με δυσερμήνευτο χαρακτήρα -<i>σ</i>-, του οποίου, όμως, η [[αρχαιότητα]] δεν [[είναι]] δυνατόν να εξακριβωθεί ([[πρβλ]]. και [[πρίω]]), [[αφού]] και το μυκην. <i>kirita</i>= <i>χριστά</i> δεν εμφανίζει -<i>σ</i>-, ενώ ο αμφβλ. τ. <i>kirisewe</i>, πιθ. ονομ. επαγγέλματος, ίσως να μην ανήκει σε αυτήν τηv [[οικογένεια]]. Το ρ. [[χρίω]] φαίνεται ότι συνδέεται με τα [[χραύω]] ([[πρβλ]]. και τα ζεύγη [[χνίω]]: [[χναύω]], <i>ψίω</i>: [[ψαύω]]) και [[χραίνω]]. Κατά μία [[άποψη]], που [[ωστόσο]] παραμένει ανεπιβεβαίωτη, οι τ. ανάγονται σε μια γενική [[μορφή]] ρίζας <i>gher</i>- «[[τρίβω]] με [[δύναμη]]» (<b>βλ.</b> και λ. [[χραύω]]). Εξάλλου, οι συνδέσεις με τα ομόρριζα λιθουαν. <i>gr</i>(<i>i</i>)<i>eju</i>, <i>griẽti</i> «[[βγάζω]] το [[λίπος]] από το [[γάλα]], [[διώχνω]], [[κυνηγώ]]» και τους γερμ. τ. <i>grĩma</i> «[[μάσκα]], [[κράνος]], [[φάντασμα]]» και <i>gr</i><i>ē</i><i>me</i> «[[βρόμα]]» προσκρούουν σε σημασιολογικές δυσχέρειες. Τέλος, δεν θεωρείται ικανοποιητική η [[σύνδεση]] του ρ. [[χρίω]] με τους δυσερμήνευτους νεοφρυγ. τ. μτχ. <i>γεγρειμεναν</i> και <i>γεγρειμενον</i>].

|lsmtext='''χρίω:''' [ῑ], Επικ. παρατ. <i>χρῖον</i>· μέλ. <i>χρίσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔχρῑσα</i>, Επικ. [[χρῖσα]] — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐχρίσθην</i>, παρακ. <i>κέχρισμαι</i> ή <i>κέχρῑμαι</i>· γʹ ενικ. υπερσ. <i>ἐκέχριστο</i> ή <i>-ῑτο</i>·<br /><b class="num">I.</b> [[αγγίζω]] την [[επιφάνεια]], [[τρίβω]] ή [[αλείφω]] με ευώδες [[μύρο]], σε Όμηρ.· <i>λόεον καὶ χρῖον ἐλαίῳ</i>, σε Ομήρ. Οδ.· [[πέπλον]] [[χρίω]], [[μολύνω]] με [[δηλητήριο]], σε Σοφ.· μεταφ., <i>ἱμέρῳ χρίσασ' οἰστόν</i>, σε Ευρ. — Μέσ., αλείφομαι, σε Ομήρ. Οδ., Ησίοδ.· με αιτ. πράγμ., <i>χρίεσθαι ἰούς</i>, [[αλείφω]] (δηλ. με [[δηλητήριο]]) τα βέλη μου, σε Ομήρ. Οδ. — Παθ., <i>χρίεσθαι ὑπὸ τοῦ ἡλίου</i>, λέγεται για νεκρό [[σώμα]] που αφέθηκε εκτεθειμένο στον ήλιο, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II.</b> [[αλείφω]] με [[χρώμα]] — Παθ., χρωματίζομαι, στον ίδ. — Μέσ., <i>χρίεσθαι τὰ σώματα</i>, αλείφουν τα σώματά τους, σε Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> [[τραυματίζω]], [[κεντρίζω]], [[τρυπώ]], σε Αισχύλ. — Παθ., <i>ὀξυστόμῳ μύωπι χρισθεῖσ'</i>, στον ίδ.

|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> to [[touch]] on the [[surface]]: to rub or [[anoint]] with [[scented]] unguents, Hom.; λόεον καὶ χρῖον ἐλαίωι Od.; [[πέπλον]] χρ. to [[infect]] with [[poison]], Soph.; metaph., ἱμέρωι χρίσασ' οἰστόν Eur.:—Mid. to [[anoint]] [[oneself]], Od., Hes.: c. acc. rei, χρίεσθαι ἰούς to [[anoint]] (i. e. [[poison]]) one's arrows, Od.:—Pass., χρίεσθαι ὑπὸ τοῦ ἡλίου, of a [[dead]] [[body]] [[left]] [[exposed]] to the sun, Hdt.<br /><b class="num">II.</b> to rub [[over]] with [[colour]]: Pass. to be coloured, Hdt.:—Mid., χρίεσθαι τὰ σώματα to [[smear]] [[their]] bodies, Xen.<br /><b class="num">III.</b> to [[wound]] on the [[surface]], [[prick]], [[sting]], Aesch.:—Pass., ὀξυστόμωι μύωπι χρισθεῖσ' Xen.

|ftr='''χρίω''': (-ι-, sp. auch -ι-), -ομαι,<br />{khríō}<br />'''Forms''': Aor. χρῖσαι, -σασθαι (seit Il.), -σθῆναι (A. u.a.), Fut. χρίσω (E. u.a.), -σομαι (Od. u.a.), -σθήσομαι (LXX), Perf. κέχριμαι (Hdt.), -ισμαι (LXX), κέχρικα (LXX),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘streifen, (be)streichen, (be)schmieren, einreihen, salben, tünchen’.<br />'''Composita''': oft m. Präfix, z.B. ἐπι-, ἐν-, κατα-, ὑπο-,<br />'''Derivative''': Davon 1. [[χρῖσις]] (ἔγ-, [[κατά]]- u.a.) f. [[das Bestreichen]], [[Beschmieren]], [[Salben]], [[Tünchen]] (Hp., Arist., hell. u. sp.) mit [[χρίσιμος]] (Sch., Arbenz 96). 2. [[χρῖμα]] (A., X., Kall. u.a.), gewöhnlicher [[χρῖσμα]], später χρίσμα (wie [[κλίμα]], [[θέμα]] u.a.; [[ἐπί]]-, [[περί]]- u.a.) n. [[Salbung]], [[Salbe]], [[Tünche]]. 3. δια-, [[συγχρισμός]] m. [[das Salben]], [[Salbe]] (Mediz.). 4. χρῖσται m. pl. H. s. κονιαταί. 5. [[χριστήριον]] n. [[Öl]], [[Ölflasche]] (Suid.). 6. [[χριστός]] ([[ἐπί]]-, [[κατά]]- u.a.) [[zum Bestreichen]], [[zum Salben geeignet]] (A. ''Pr''. 480, E. u.a.), [[gesalbt]], m. [[Gesalbter]] (LXX), [[Messias]], [[Christus]] (NT).<br />'''Etymology''': Die regelmäßig ausgebaute Flexion von [[χρίω]] ist offenbar eine späte Schöpfung, aber nach aller Wahrscheinlichkeit auf idg. Grundlage, obwohl eine genaue oder überzeugende außergriech. Anknüpfung fehlt. Nach allgemeiner Annahme seit Fick 1, 418 zu lit. ''gr''(''i'')''ejù'', ''griẽti'' [[Sahne von der Milch schöpfen]], auch [[jagen]], [[treiben]], [[scheuchen]]; zur selben Wurzel sollen ferner aus dem Germ. ags. ''grīma'' m. [[Maske]], [[Helm]], [[Gespenst]], mnd. ''grēme'' f. [[Schmutz]] u.a.m., mit anderen Erweiterungen noch [[χραύω]], [[χραίνω]], sogar [[χόνδρος]] und [[χέραδος]] gehören, s. dd. und WP. 1, 646f., Pok. 457 m. weiteren Hypothesen u. reicher Lit. Verlockend ist der Vergleich mit dem phryg. Ptz. ''gegreimenan'', -''os'' etwa [[bemalt]], [[verziert]], [[geschrieben]], [[γεγραμμένος]] (Haas Sprache 6, 19 ff.). — Aus χρίσμα lat. ''chrĭ́sma'' (Eccl.) mit frz. ''crème'' usw.; aus Χριστός lat. ''Chrīstus'' mit ''Chrīstiānus'', woraus durch Rückentlehnung [[Χριστιανός]].<br />'''Page''' 2,1120