3,274,913
edits
-θεν: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
mNo edit summary |
mNo edit summary |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | |||
|Full diacritics=-θεν | |||
|Medium diacritics=-θεν | |||
|Low diacritics=-θεν | |||
|Capitals=ΘΕΝ | |||
|Transliteration A=-then | |||
|Transliteration B=-then | |||
|Transliteration C=-then | |||
|Beta Code=-qen | |||
|Definition=old termin. of the gen., as in [[ἐμέθεν]], [[Διόθεν]], etc.: freq. with Ablatival sense, denoting <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[motion]] [[from]] a [[place]], as in [[Λεσβόθεν]], [[Ἀβυδόθεν]], [[ἄλλοθεν]], [[οἴκοθεν]], etc.: so with Preps., ἀπὸ [[Τροίηθεν]] <span class="bibl">Od.9.38</span>; ἐξ [[οὐρανόθεν]] <span class="bibl">Il.8.19</span>, cf. <span class="bibl">A.D.<span class="title">Adv.</span>184.12</span> sq.: most of the forms in [[-οθεν]] were parox., exc. [[οἴκοθεν]], [[ἄλλοθεν]], [[πάντοθεν]] (sts. [[παντόθεν]]), [[ἔκτοθεν]], [[ἔνδοθεν]], ib.<span class="bibl">191.27</span> sq. (other exceptions in Hdn.Gr.<span class="bibl">1.500</span>).</span> | |||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1195.png Seite 1195]] Suffixum, an Nomina gehängt, die Bewegung von einem Orte her, weg bezeichnend, [[οἴκοθεν]], [[οὐρανόθεν]], vom Hause, vom Himmel her, vgl. [[πόθεν]]; seltener von Personen, [[Διόθεν]], [[θεόθεν]], von Zeus, von den Göttern. Bei den Dichtern tritt auch noch ἐκ u. ἀπό dazu, z. B. ἐξ [[οὐρανόθεν]], Il. 8, 19, ἀπὸ Τροίηθεν, Od. 9, 38. – In einigen Wörtern steht dafür auch θε, [[ἔντοσθε]], [[ὄπισθε]], [[πάροιθε]]. | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''θεν''': ἀρχαία [[κατάληξις]] τῆς γενικῆς, [[οἷον]] [[ἐμέθεν]], [[σέθεν]], [[Διόθεν]], [[θεόθεν]], κτλ.· οὕτω καὶ ἔν τισιν ὀνόμασιν ἡγουμένης προθέσεως, ἀπὸ Τροιήθεν Ὀδ. Ι. 38· ἐξ [[οὐρανόθεν]] Ἰλ. Θ. 19. ΙΙ. ἀχώριστον [[μόριον]] προστιθέμενον εἰς οὐσιαστ. ἢ ἐπίθετα καὶ δεικνύον ὡς ἡ [[πρόθεσις]] ἐκ τὴν ἀπὸ τόπου κίνησιν. κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ -δε. ὡς [[ἄλλοθεν]], [[οἴκοθεν]], κτλ., ἐξ ἄλλου μέρους, ἐκ τοῦ οἴκου. Ἔν τισι λέξεσι τὰ φωνήεντα μηκύνονται πρὸ τοῦ -θεν, ὡς [[ἀμφοτέρωθεν]], [[ἑτέρωθεν]]. Ἀλλαχοῦ, ὡς [[ἔνερθε]], [[ἔκτοσθε]], [[ἔντοσθε]], ὄπισθε, [[πάροιθε]], οἱ ποιηταὶ παρέλειπον τὸ ν [[χάριν]] τοῦ μέτρου· ἀλλ’ ἐκτὸς τῶν Ὁμηρικῶν τούτων τύπων ἡ [[ἄδεια]] αὕτη ἦτο [[σπανία]] ἔτι καὶ παρὰ μεταγενεστέροις. | |||
}} | |||
{{Autenrieth | |||
|auten=a suffix forming an ablatival genitive; of [[place]], [[Τροίηθεν]], [[οἴκοθεν]], [[ἄλλοθεν]], ‘[[from]] [[Troy]],’ ‘[[from]] [[home]],’ ‘[[from]] [[elsewhere]],’ and [[with]] prepositions, ἀπὸ [[Τροίηθεν]], Od. 9.38; ἐξ [[ἁλόθεν]], Il. 21.335; [[less]] [[often]] of persons, [[Διόθεν]], [[θεόθεν]], ‘[[from]] [[Zeus]],’ ‘[[from]] a [[god]].’ | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''θεν:'''<b class="num">I.</b> αρχ. [[κατάληξη]] της γεν., όπως στο [[ἐμέθεν]], [[σέθεν]], [[Διόθεν]], [[θεόθεν]]· μερικές φορές [[μετά]] από πρόθ., ἀπὸ [[Τροίηθεν]], σε Ομήρ. Οδ.· ἐξ [[οὐρανόθεν]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II.</b> ως αχώριστο [[μόριο]], που υποδηλώνει [[κίνηση]] από έναν [[τόπο]], αντίθ. ως προς το <i>-δε</i>, όπως στο [[ἄλλοθεν]], [[οἴκοθεν]], από [[άλλο]] [[τόπο]], από το [[σπίτι]]. | |||
}} | |||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=(AM [[-θε]] και [[-θεν]])<br />[[κατάληξη]] τοπικών επιρρ. που δηλώνει την από τόπου [[κίνηση]] («[[δώθε]]», «[[κείθε]]», «[[πάροιθε]]», «[[άνωθεν]]»)<br /><b>αρχ.</b><br />[[κατάληξη]] της γενικής ή αφαιρετικής εν. ουσ. ή επιθ. ή αντωνυμιών που δηλώνει την από τόπου [[κίνηση]], την [[προέλευση]] ή την [[καταγωγή]] («[[σέθεν]]», «[[θεόθεν]]», «[[Διόθεν]]», «[[Ιλιόθεν]]»).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Ανάγεται σε ΙΕ [[επίθημα]] -<i>dhe</i> που διακρίνεται [[επίσης]] στα λατ. <i>un</i>-<i>de</i> «[[πόθεν]];», <i>in</i>-<i>de</i> «εκείθεν», στο αρχ. ινδ. <i>ku</i>-<i>ha</i> «πού;» και στο αβεστ. <i>ku</i>-<i>dᾱ</i> «πού;» Το [[επίθημα]] -<i>θε</i> απαντά πολλές φορές παρεκτεταμένο σε -<i>θεν</i> για ευφωνικούς λόγους και [[είναι]] κατάλοιπο καταλήξεως δηλωτικής της γενικής ή της αφαιρετικής πτώσεως, οι οποίες [[συχνά]] συνετάσσοντο και με τις προθέσεις <i>από</i> και <i>εξ</i> (πρβλ. <i>εμέ</i>-<i>θεν</i>, <i>σέ</i>-<i>θεν</i>, [[Ιλιόθεν]], <i>από Τροίη</i>-<i>θεν</i>, <i>εξ ουρανό</i>-<i>θεν</i>). Εξελίχθηκε σε επιρρηματική κατάλ. δηλωτική της από τόπου κινήσεως (<i>άνω</i>-<i>θεν</i>, <i>οίκο</i>-<i>θεν</i>) [[αλλά]] και της [[χρονικής]] συνέχειας από ένα [[σημείο]] αφετηρίας και [[εξής]] (πρβλ. <i>αν</i>-<i>εκα</i>-<i>θεν</i>) και [[έτσι]] διατηρείται [[μέχρι]] [[σήμερα]] (πρβλ. <i>πού</i>-<i>θε</i>. <i>δώ</i>-<i>θε</i>. <i>κεί</i>-<i>θε</i>). Είναι συγγενές με τα επιθήματα -<i>θι</i> και -<i>θα</i>, που έχουν [[σημασία]] τοπική]. | |mltxt=(AM [[-θε]] και [[-θεν]])<br />[[κατάληξη]] τοπικών επιρρ. που δηλώνει την από τόπου [[κίνηση]] («[[δώθε]]», «[[κείθε]]», «[[πάροιθε]]», «[[άνωθεν]]»)<br /><b>αρχ.</b><br />[[κατάληξη]] της γενικής ή αφαιρετικής εν. ουσ. ή επιθ. ή αντωνυμιών που δηλώνει την από τόπου [[κίνηση]], την [[προέλευση]] ή την [[καταγωγή]] («[[σέθεν]]», «[[θεόθεν]]», «[[Διόθεν]]», «[[Ιλιόθεν]]»).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Ανάγεται σε ΙΕ [[επίθημα]] -<i>dhe</i> που διακρίνεται [[επίσης]] στα λατ. <i>un</i>-<i>de</i> «[[πόθεν]];», <i>in</i>-<i>de</i> «εκείθεν», στο αρχ. ινδ. <i>ku</i>-<i>ha</i> «πού;» και στο αβεστ. <i>ku</i>-<i>dᾱ</i> «πού;» Το [[επίθημα]] -<i>θε</i> απαντά πολλές φορές παρεκτεταμένο σε -<i>θεν</i> για ευφωνικούς λόγους και [[είναι]] κατάλοιπο καταλήξεως δηλωτικής της γενικής ή της αφαιρετικής πτώσεως, οι οποίες [[συχνά]] συνετάσσοντο και με τις προθέσεις <i>από</i> και <i>εξ</i> (πρβλ. <i>εμέ</i>-<i>θεν</i>, <i>σέ</i>-<i>θεν</i>, [[Ιλιόθεν]], <i>από Τροίη</i>-<i>θεν</i>, <i>εξ ουρανό</i>-<i>θεν</i>). Εξελίχθηκε σε επιρρηματική κατάλ. δηλωτική της από τόπου κινήσεως (<i>άνω</i>-<i>θεν</i>, <i>οίκο</i>-<i>θεν</i>) [[αλλά]] και της [[χρονικής]] συνέχειας από ένα [[σημείο]] αφετηρίας και [[εξής]] (πρβλ. <i>αν</i>-<i>εκα</i>-<i>θεν</i>) και [[έτσι]] διατηρείται [[μέχρι]] [[σήμερα]] (πρβλ. <i>πού</i>-<i>θε</i>. <i>δώ</i>-<i>θε</i>. <i>κεί</i>-<i>θε</i>). Είναι συγγενές με τα επιθήματα -<i>θι</i> και -<i>θα</i>, που έχουν [[σημασία]] τοπική]. | ||
