ὠδίνω: Difference between revisions

|Definition=[ῑ], used by early writers only in pres.: fut.<br><span class="bld">A</span> ὠδῑνήσω [[LXX]] ''Hb.''3.10: aor. ὤδῑνα ''AP''7.561 (Jul.Aeg.), Opp.''C.''1.5, Jul.''Or.''2.56d; ὠδίνησα [[LXX]] ''Ps.''7.15:—so aor. Med. and Pass., <b class="b3">ὠδινησάμην, -ήθην</b>, Aq.''Ps.''113(114).7, ''Pr.''8.25to :—[[have the pains of childbirth]], [[be in travail]], ὡς δ' ὅταν ὠδίνουσαν ἔχῃ βέλος ὀξὺ γυναῖκα Il.11.269; ὠδίνειν [[τρομέω]]· χαλεπὸν [[βέλος]] [[Εἰλειθυία]]ς Theoc.27.29, cf. Ar.''Th.''502, ''Ec.''529, Hp.''Epid.''5.25, Pl.''R.''395e, etc.<br><span class="bld">2</span> c. acc., to [[be in travail of]] a [[child]], [[bring forth]], E.''IA''1234, [[LXX]] ''Ca.''8.5: of animals, ὠ. νεοττούς Ael.''NA'' 2.46: [[proverb|prov.]], [[ὤδινεν ὄρος καὶ ἔτεκεν μῦν]] = [[the mountain was in labour, then it gave birth to a mouse]] Luc.''Hist.Conscr.''23.<br><span class="bld">II</span> metaph. of any great pain, to [[be in travail]] or [[be in anguish]], of the [[Cyclops]], στενάχων τε καὶ ὠδίνων ὀδύνῃσι Od.9.415; Κύπριδι ''AP''7.30 (Antip.Sid.); [[labour painfully]], <b class="b3">ὠδίνουσι μέλισσαι</b> ib.9.363.22 (Mel.(?)); of the [[mind]], to [[be in the throes]] or [[be in the agonies of thought]], [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''148e, al.; <b class="b3">κυοῦμέν τε καὶ ὠ. περὶ ἐπιστήμης</b> ib.210b; ὑπὲρ δισσῶν μίαν ὠδίνειν ψυχήν E.''Hipp.'' 258 (anap.); <b class="b3">ὥστε μ' ὠδίνειν τί φῄς</b> what you mean, [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''794, cf. E. ''Heracl.''644; <b class="b3">ὠδίνειν εἴς τι</b> to [[long painfully]] for a thing, Hld.5.32: c. inf., Id.2.21, Him.''Ecl.''13.38, ''Or.''4.1: c. acc., Hld.10.31; ἔξοδον Chor.42.20 p.517 F.-R.<br><span class="bld">b</span> [[worry]], [[fuss]], ὠδίνοντα μήποτε λήγειν περὶ τοῦ σώματος Pl.''R.''407c.<br><span class="bld">2</span> c. acc., to [[be in travail with]], συμφορᾶς βάρος S.''Tr.''325; τὴν καύχησιν τὴν σοφιστικήν Epicur.''Fr.'' 93, cf. ''AP''9.578 (Leo Phil.) (where [[ὧν]] is in the case of the anteced. by attraction).<br><span class="bld">3</span> Causal, [[cause to quiver]], as in [[travail]], φωνὴ βροντῆς ὠδίνησε γῆν [[LXX]] ''Si.''43.17(18) cod.Alex.

|btext=<i>impf.</i> ὤδινον, <i>f.</i> ὠδινῶ <i>et</i> ὠδινήσω, <i>ao.</i> ὠδίνησα <i>et</i> ὤδινα;<br /><i>Pass. seul. ao.</i> ὠδινήθην;<br /><b>1</b> [[éprouver les douleurs de l'enfantement]], [[enfanter avec douleur]];<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> éprouver une douleur violente : ὠδίνων ὀδύνῃσιν OD souffrant des douleurs cruelles ; <i>au mor.</i> être dans l'angoisse, être anxieux ; avec un acc. : συμφορᾶς [[βάρος]] SOPH garder renfermé dans son sein le douloureux fardeau de son infortune ; [[ὑπέρ]] τινος EUR souffrir pour qqn.<br />'''Étymologie:''' [[ὠδίς]].

|ptext=<b class="num">1</b> <i>[[Geburtsschmerzen]], [[Geburtswehen]] haben, [[unter]] [[Schmerzen]] [[gebären]]</i>, und überhaupt <i>[[gebären]]; Il</i>. 11.269; Eur. <i>I.A</i>. 1234; Ar. <i>Th</i>. 502; Sp., ὠδίνουσι γυναῖκες Plut. <i>Thes</i>. 20; τὸν ὠδίνοντα [[λόχον]] Lycophr. 342. – <i>mit Mühe [[arbeiten]]</i>, Mel. 110 (IX.363), Col. 97.<br><b class="num">2</b> [[überhaupt]] <i>[[heftige]] [[Schmerzen]] [[empfinden]]</i>, στενάχων τε καὶ ὠδίνων ὀδύνῃσιν <i>Od</i>. 9.415 vom [[Zyklopen]]; <i>sich [[ängstigen]]</i>, ὥστε μ' ὠδίνειν τί [[φῄς]] Soph. <i>Aj</i>. 781; αἰὲν ὠδίνουσα συμφορᾶς [[βάρος]] <i>Trach</i>. 324.<br><b class="num">3</b> übertragen, <i>mit [[Etwas]] [[schwanger]] [[gehen]], [[Etwas]] im [[Sinne]] haben, [[Etwas]] [[vorhaben]]</i>; Plat. <i>Theaet</i>. 148c, 210b; c. inf., Hel. 2.21.

|elrutext='''ὠδίνω:''' (ῑ) [[ὠδίς]]<br /><b class="num">1</b> [[испытывать родовые муки]], [[мучиться в родах]] Hom., Arph., Plat., Theocr.: ὠδίνουσαι γυναῖκες Plut. роженицы;<br /><b class="num">2</b> [[рожать в муках]] (τινά Eur.);<br /><b class="num">3</b> [[тяжело страдать]], [[мучиться]]: ὠ. ὀδύνῃσιν Hom. испытывать страшные боли; ὠ. Κύπριδι Anth. страдать от любви; ὠ. ψυχὰν [[ὑπέρ]] τινος Eur. страдать душой за кого-л.; ὠ. τῶν ἀφιγμένων Eur. тяжело страдать от происшедшего;<br /><b class="num">4</b> [[мучительно работать]], [[тяжело трудиться]] (ὠδίνουσι μέλισσαι Anth.): ὠ. περί τινος Plat. мучительно ломать голову над чем-л.;<br /><b class="num">5</b> [[мучительно переносить]], [[тяжело переживать]] (συμφορᾶς [[βάρος]] Soph.);<br /><b class="num">6</b> [[причинять мучения]], [[мучить]], [[терзать]] (τινά Soph.).

|lstext='''ὠδίνω''': [ῑ], ἐν χρήσει παρὰ τοῖς δοκίμοις μόνον ἐν τῷ ἐνεστ.· μέλλ. ὠδῐνῶ ἢ ὠδῐνήσω, Ἑβδ. ἀόρ ὤδῑνα Ὀππ. Κυνηγ. 1. 5, Ἰουλιαν. 56D, Εὐσ. Εὐαγγ. Προπ. 144Α· παρὰ τοῖς Ἑβδ. [[ὡσαύτως]] ὠδίνησα· οὕτω μέσ. ἀόρ. καὶ παθ. ὠδινησάμην -ήθην Ἀκύλ. ἐν Παλ. Διαθ. Ἔχω ὠδῖνας, πόνους τοκετοῦ, «κοιλοπονῶ», ὡς δ᾿ [[ὅταν]] ὠδίνουσαν ἔχῃ [[βέλος]] ὀξὺ γυναῖκα Ἰλ. Λ. 269· ὠδίνειν [[τρομέω]]· πικρὸν [[βέλος]] Εἰλειθυίας Θεόκρ. 27, 27· πρβλ. Ἀριστοφ. Θεσμ. 502, Ἐκκλ. 529, Πλάτ., κλπ. 2) μετ᾿ αἰτ., [[τίκτω]], γεννῶ, μητρός, ἢ πρὶν ὠδίνουσ᾿ ἐμὲ Εὐρ. Ι. Α. 1234, Ἑβδ.· [[οὕτως]] ἐπὶ ζῴων, ὠδ. νεοττοὺς Αἰλ. περὶ Ζῴων 2. 46· [[μέλισσα]] [[κηρίον]] ὠδ. Χριστοδ. Ἔκφρ. 343. ΙΙ. μεταφορ., ἐπὶ παντὸς ἰσχυροῦ ἄλγους, πονῶ πολύ, ἀλγῶ, ἀγωνιῶ, ἐπὶ τοῦ Κύκλωπος, στενάχων τε καὶ ὠδίνων ὀδύνῃσιν Ὀδ. Ι. 415· ἐν δ᾿ Ἀχέροντος ὢν [[ὅλος]] ὠδίνεις Κύπριδι θερμοτέρῃ Ἀνθ. Παλατ. 7. 30· [[ἐργάζομαι]] μετὰ κόπου καὶ μόχθου, κοπιῶ, [[μέλισσα]] [[αὐτόθι]] 9. 363, 22· ἐπὶ τοῦ πνεύματος, διατελῶ ἐν τοῖς πόνοις τῶν σκέψεων, ἐγκυμονῶ στοχασμούς, γνώμας, ἐννοίας, Πλάτ. Θεαίτ. 148Ε, κ. ἀλλ.· ὠδ. περὶ ἐπιστήμης [[αὐτόθι]] 210Β. ὑπέρ τινος Εὐρ. Ἱππ. 258· [[ὥστε]] μ᾿ ὠδίνειν τί φῄς, [[ὥστε]] νὰ ἀγωνιῶ διὰ τὴν ἔννοιαν τῶν λόγων σου, Σοφ. Αἴ. 794, πρβλ. Εὐρ. Ἡρακλ. 644· [[ὠδίνω]] εἴς τι, ἐπιθυμῶ τινος σφοδρῶς καὶ μετὰ πόνου, Ἡλιόδ. 5. 32· καὶ μετ᾿ ἀπαρ., ὁ αὐτ. 2. 21. 2) μετ᾿ αἰτ., αἰὲν ὠδίνουσα συμφορᾶς βάρος, ὑφισταμένη τὰς ὠδῖνας, Σοφ. Τραχ. 325· ἀπειλὴν Χριστοδ. Ἔκφρ. 225· τὴν ἀλήθειαν Εὐσέβ. ἔνθ᾿ ἀνωτ.· ὧν ἥδε [[βίβλος]] [[ἔνδον]] [[ὠδίνω]] Ἀνθ. Παλατ. 9. 578 ([[ἔνθα]] ἐτέθη ὧν καθ᾿ ἕλξιν). 3) μεταβ., [[κάμνω]] τινὰ νὰ τρέμῃ ὡς ἡ ὠδίνουσα, ἡ βροντὴ ὠδίνησε γῆν Ἑβδ. (Σειρὰχ ΜΓ´, 16). Ἡ μεταφ. [[σημασία]] [[εἶναι]] [[συνήθης]] παρὰ τοῖς Ἐκκλησ.

|txtha=from Homer down; the Sept. for חוּל, [[thrice]] for חִבֵּל; to [[feel]] the pains of childbirth, to [[travail]]: [[οὖς]] [[πάλιν]] [[ὠδίνω]], i. e. whose souls I am [[striving]] [[with]] [[intense]] [[effort]] and [[anguish]] to [[conform]] to the [[mind]] of Christ, [[συνωδίνω]].)

|mltxt=ὠδινῶ, -άω, ΝΑ [[ὠδίς]], -<i>ῑνος</i>]<br /><b>νεοελλ.</b><br />(μόνον το μέσ.) <i>ωδινώμαι</i><br /><b>μτφ.</b> [[αγωνιώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ωδίνω]].<br />[[ὠδίνω]], ΝΜΑ, και μτγν. επικ. τ. ὠδείνω Α [[ὠδίς]], -<i>ῖνος</i>]<br /><b>1.</b> (για ετοιμόγεννη) έχω [[ωδίνες]], [[κοιλοπονώ]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[αγωνιώ]]<br /><b>3.</b> <b>παροιμ.</b> «ώδινεν όρος και έτεκε μυν» — λέγεται για προσδοκίες ή υποσχέσεις που απολήγουν σε μηδαμινό [[αποτέλεσμα]]<br /><b>μσν.</b><br />[[παράγω]] («[[μέλισσα]] [[κηρίον]] ὠδίνουσα», Χριστόδ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (με αιτ.) α) [[τίκτω]], [[γεννώ]]<br />β) [[υφίσταμαι]] [[ωδίνες]], έχω οξύ πόνο<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> α) (για το [[πνεύμα]]) [[εγκυμονώ]] σκέψεις, στοχασμούς («ὠδίνεις γὰρ διὰ τὸ μὴ [[κενός]], ἀλλ' [[ἐγκύμων]] [[εἶναι]]», <b>Πλάτ.</b>)<br />β) (γενικά) [[πονώ]] πολύ<br />γ) [[επιθυμώ]] [[πάρα]] πολύ<br /><b>3.</b> <b>(μτβ.)</b> [[κάνω]] [[κάτι]] να τρέμει σαν την ετοιμόγενη [[γυναίκα]] («ἡ βροντὴ ὠδίνησε γῆν», ΠΔ).