προσκυνώ: Difference between revisions

|mltxt=-άω / προσκυνῶ, -έω, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> ([[κυρίως]] σχετικά με τον Θεό, τις θεϊκές δυνάμεις και τις υλικές απεικονίσεις τους) [[προσκλίνω]] ή [[γονατίζω]] με [[ευλάβεια]], [[εκδηλώνω]] ευλαβή θρησκευτική [[λατρεία]] και σεβασμό (α. «προσκυνήσαμε τον Επιτάφιο» β. «καὶ εὐδοκήσας ὁ [[ἄνθρωπος]] προσκύνησε Κυρίῳ», ΠΔ<br />γ. «πρόσκυσον... τοὺς θεούς», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> (σχετικά με ιερούς τόπους) [[κάνω]] [[προσκύνημα]] (α. «εισέ παλάτια βασιλιώ τα μάτια όντε στραφούσι, / [[πρέπει]] να τα δοξάζουσι και να τα προσκυνούσι», <b>Ερωτόκρ.</b><br />β. «πατρῷα προσκύσασθ' ἕδη», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[χαιρετίζω]] υψηλό και, γενικότερα, σεβαστό [[πρόσωπο]] με [[υπόκλιση]], [[υποκλίνομαι]] με σεβασμό για να χαιρετίσω κάποιον («τιμᾱν [[βασιλέα]] καὶ προσκυνεῖν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>4.</b> (γενικά) [[χαιρετώ]] κάποιον με σεβασμό («ἐσέβηκα στὸ [[σπίτι]] της καὶ προσεκύνησά την», Πρόδρ.)<br /><b>5.</b> [[φιλώ]] ευλαβικά (α. «πήγε να προσκυνήσει τη θαυματουργή [[εικόνα]]» β. «σοῡ προσκυνήσω τὴν χεῑρα», πάπ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br />(η μτχ. μέσ. παρακμ.) <i>προσκυνημένος</i>, -<i>η</i>, -<i>ο</i><br />([[ιδίως]] [[κατά]] την περίοδο της τουρκοκρατίας) [[άτομο]] που δήλωσε [[υποταγή]] σε κυρίαρχο, [[ιδίως]] στον σουλτάνο («[[κλέφτης]] προσκυνημένος»)<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />υποτάσσομαι σε κυρίαρχο, [[δηλώνω]] [[υποταγή]] («το Σούλι κι αν προσκύνησε, κι αν τούρκεψεν η Κιάφα», δημ. [[τραγούδι]])<br /><b>μσν.</b><br />[[μεταβαίνω]] σε ιερούς τόπους για [[προσκύνημα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[δέχομαι]] ή [[λαμβάνω]] [[κάτι]] με σεβασμό («προσεκύνησά σου τὰ γράμματα», πάπ.)<br /><b>2.</b> [[παρακαλώ]], [[ικετεύω]] κάποιον<br /><b>3.</b> <b>παροιμ. φρ.</b> «οἱ προσκυνοῡντες τὴν Ἀδράστειαν» — αυτοί που εύχονται την [[αποτροπή]] της οργής της Νεμέσεως.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>προσ</i>- <span style="color: red;">+</span> <i>κυνῶ</i> «[[φιλώ]], [[ασπάζομαι]]». Ο νεοελλ. τ. <i>προσκυνάω</i>, [[κατά]] τα νεοασυναίρετα ρημ. σε -<i>άω</i>].