κρατέω: Difference between revisions

|lstext='''κρατέω''': μέλλ. -ήσω. ― Μέσ. ἀόρ. ἐπικρατησάμενοι Γαλην. ― Παθ. μέλλ. κρατηθήσομαι Θουκ. 3. 30· ([[κράτος]]) Εἶμαι [[ἰσχυρός]], [[κραταιός]], [[δυνατός]]· [[ὅθεν]], Ι. ἀπολ., ἔχω τὸ [[κράτος]], τὴν ἐξουσίαν, βασιλεύω, Ἤλιδα... ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοὶ Ὀδ. Ν. 275., Ο. 298· μέγα κρατέων ἤνασσε, μετὰ [[μεγάλης]] ἐξουσίας..., Ἰλ. Π. 172 [[ἅπας]] δὲ [[τραχύς]], [[ὅστις]] ἂν νέον κρατῇ Αἰσχύλ. Πρ. 35· ὁ κρατῶν, ὁ κυβερνῶν, ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 951, 1664, Σοφ. Ἀντ. 738, κτλ., πρβλ. [[θώπτω]]· οἱ κρατοῦντες Αἰσχύλ. Χο. 265, Σοφ. Ο. Τ. 530, κτλ.· τὸ κρατοῦν Εὐρ. Ἀνδρ. 133, Πλάτ. Νόμ. 714C· ἡ κρατοῦσα, ἡ [[οἰκοδέσποινα]], Αἰσχύλ. Χο. 734. 2) παρὰ ποιηταῖς μετὰ δοτ., ἔχω ἰσχύν, [[ἡγεμονεύω]] [[μεταξύ]], μέγα κρατέεις νεκύεσσιν, ἔχεις μέγα [[κράτος]], μεγάλην ἰσχύν, Ὀδ. Λ. 485· ἀνδράσι καὶ θεοῖσι Π. 265· [[ὡσαύτως]] κρ. Φθίᾳ, βασιλεύω ἐν..., Πινδ. Ν. 4. 81· ἐν Ἰλιάδι χθονὶ Εὐρ. Ἠλ. 4· πρβλ. [[ἀνάσσω]]. 3) μετὰ γεν., εἶμαι κύριός τινος, [[κυβερνήτης]], [[δεσπότης]], ἡγεμὼν ἐπί τινος, πάντων Ἀργείων, πάντων Ἰλ. Α. 79, 288, πρβλ. Ὀδ. Ο. 274, Αἰσχύλ. Πρ. 150, κτλ.· κρ. δωμάτων ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 1673· ὅπλων Σοφ. Αἴ. 1337· κρ. βίου, εἶμαι [[κύριος]]..., Ἀνδοκ. 18. 5· κ. αὑτοῦ Σοφ. Αἴ. 1099, πρβλ. Ο. Κ. 405, Ἀντιφῶν 132. 31· ἡδονῶν καὶ ἐπιθυμιῶν Πλάτ. Συμπ. 196C, κτλ.· τῶν πραγμάτων Δημ. 25, τέλ.· εἰς τὸ [[μήποτε]] ὀργὴν μὴ πείθεσθαι τοῖς νόμοις κρατῆσαι, εἰς τὸ νὰ μὴ ὑπερισχύῃ ποτὲ ἡ ὀργὴ [[οὕτως]] [[ὥστε]] νὰ μὴ πείθωνται εἰς τοὺς νόμους, Ξεν. Λακ. 4, 6. ΙΙ. νικῶ, [[κατισχύω]], [[ὑπερισχύω]], ἀπολ., Αἰσχύλ. ἐν Ἀγ. 324, κτλ.· πολλῷ ἐκράτησαν Ἡρόδ. 5, 77· εἰ τὰ τοῦ Μήδου κρατήσειε Θουκ. 3. 62· ὁ μὴ πειθόμενος κρατεῖ Πλάτ. Φαῖδρ. 272Β· [[ἔνθα]] τἀναιδὲς κρατεῖ Δίφιλ. ἐν Ἀδήλ. 29, κτλ.· μετὰ δοτ. τρόπου, κρ. γνώμῃ, [[ὑπερισχύω]] διὰ τῆς γνώμης μου, Ἡρόδ. 9. 42· πάλᾳ, ἱπποδρομίᾳ Πινδ. Ο. 8. 26, Ι. 3. 21· τῇ μάχῃ Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 612· ταῖς ναυσὶ Ἀριστοφ. Ἀχ. 648· [[ὡσαύτως]], θουρίῳ ἐν Ἄρει Σοφ. Αἴ. 614· ἐν τοῖς πολέμοις Ἀριστοφ. Πλ. 184· [[ὡσαύτως]] μετὰ συστοίχ. αἰτ., κρ. νίκην Εὐρ. ἐν Bgk εἰς Λυρ. σ. 434· τὸν ἀγῶνα Δημ. 520, τέλ.· τὴν μάχην Διόδ. 18. 30· πάντα, εἰς ὅλα τὰ πράγματα, Σοφ. Ο. Τ. 1522· πρβλ. [[νικάω]] ἐν τέλ.· οἱ κρατοῦντες, οἱ νικηταί, Ξεν. Ἀν. 3. 2, 26, κτλ.· ([[φράσις]] ἣν οἱ Ἐκκλ. συγγραφεῖς ἐφήρμοσαν εἰς τοὺς Χριστιανούς, πιθανῶς ἐκ τῆς πρὸς Θεσσ. Β΄ 2. 15)· ἀντίθετ. τῷ οἱ κρατούμενοι, Ἀριστ. Πολ. 1. 6, 1· τὸ κρατοῦν, ἡ κυβερνῶσα [[ἀρχή]], [[ἐξουσία]], [[δύναμις]], [[αὐτόθι]] 3. β) εἶμαι [[ἀνώτερος]], πλήθους [[ἕκατι]] Αἰσχύλ. Πέρσ. 338. γ) ἔχω δίκαιον, φρονῶ ὀρθῶς, ὁ μὴ πειθόμενος κρατεῖ Πλάτ. Φαῖδρ. 272Β· ― εἶμαι ὁ ἄριστος, Κριτίας 1. 7. δ) ἐπὶ φημῶν, κτλ., ἐπικρατῶ, [[γίνομαι]] [[κοινός]], [[φάτις]] κρατεῖ Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 295· Σοφ. Αἴ. 978, πρβλ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 738· [[νόμιμα]] δὲ τὰ Χαλκιδικὰ ἐκράτησεν Θουκ. 6. 5· κρατεῖ [[φήμη]] Πολύβ. 9. 26, 11· (οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, δεῖ [[ταῦτα]] κρατεῖσθαι Ἀριστ. Πολ. 7. 13, 2, πρβλ. Ποιημ. 18, 11, ([[ἔνθα]] τὰ Ἀντίγραφα κροτεῖσθαι). 2) μετ’ ἀπαρ., [[ὑπερισχύω]] [[ὥστε]]..., κρατοῦντες [[ὥστε]] μὴ τὰς πύλας ἀνοίγεσθαι Θουκ. 4. 104· ― ἀπρόσ., κατθανεῖν κρατεῖ, [[εἶναι]] καλλίτερον νὰ..., Αἰσχύλ. Ἀγ. 1364· κρατεῖ μὴ γιγνώσκοντ’ ἀπολέσθαι Εὐρ. Ἱππ. 248. 3) μετὰ γεν., νικῶ, [[ὑπερισχύω]], τῶν ἐναντίων Σοφ. Ἀποσπ. 106, πρβλ. Ο. Κ. 646, Αἰσχύλ. Θήβ. 960, κτλ.· κρ. τινος τὸν ἀγῶνα Φιλόστρ. 677· ― μεταφ., κρ. τῆς διαβολῆς, νικῶ αὐτήν, Λυσ. 156. 58· ὁ [[λόγος]] τοῦ ἔργου ἐκράτει, ὑπερέβαινεν, ὑπερέβαλλε, Θουκ. 1. 69· ἡ [[φύσις]]... τῶν διδαγμάτων κρατεῖ, [[εἶναι]] καλλιτέρα, Μένανδρ. ἐν Μονοστίχ. 213, πρβλ. 169· ― ἐπὶ ἐδεσμάτων, νικῶ αὐτά, τὰ «[[χωνεύω]]», Μνησίθ. παρ’ Ἀθην. 54Β, Φιλοτίμ. [[αὐτόθι]] 79C· τῆς τροφῆς μὴ κρατηθείσης Πλούτ. 2. 654Β. 4) μετ’ αἰτ., νικῶ, [[κυριεύω]], ὑπερτερῶ, [[ὑπερβάλλω]], Πινδ. Ν. 10. 46, Αἰσχύλ. Πρ. 213, Θήβ. 189, Εὐρ. Ἄλκ. 490, Ἀριστοφ. Νεφ. 1346, Ὄρν. 419, Ξεν. Ἀν. 7. 6, 32, κτλ.· τῇ μάχῃ, τῷ πολέμῳ τινὰ Θουκ. 6. 2, Αἰσχίν. 32. 14· τῷ λόγῳ τινὰ Ἀριστοφ. Σφ. 539· πάχει μάκει τε... Πινδ. Π. 4. 436, πρβλ. Ξεν. Ἱέρ. 11, 5· κρατεῖ δὲ ὁ τῆς ἡδονῆς [[βίος]] τὸν τῆς φρονήσεως Πλάτ. Φίληβ. 11Ε. ― Παθ., νικῶμαι, καταβάλλομαι, Αἰσχύλ. Θήβ. 750, κτλ.· ὕπνῳ ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 148· ὑπὸ τοῦ ὕπνου Ἡρόδ. 2. 121, 4· ὑπὸ τῶν ἡδονῶν Πλάτ. Νόμ. 633Ε. ΙΙΙ. [[γίνομαι]] κύριός τινος, [[λαμβάνω]] ὑπὸ τὴν κατοχήν μού τι, τῆς ἀρχῆς, τῶν νεκρῶν Ἡρόδ. 1. 92., 4. 111· μηδενὸς ὁ αὐτ. 9. 16· [[σέθεν]] Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 387· τῆς γῆς Θουκ. 3. 6· ναυσὶ τῆς θαλάσσης Πλάτ. Μενέξ. 239Ε· κρ. τῆς λέξεως, [[κατέχω]], εἶμαι [[κύριος]] τῆς γλώσσης, Ἀθήν. 275Β. IV. [[λαμβάνω]], πιάνω, «κρατῶ», «βαστῶ», τῆς χειρὸς Εὐαγγ. κ. Ματθ. θ΄, 25, κτλ.· τινὰ τῆς χειρός, «ἀπὸ τὸ χέρι», Εὐαγγ. κ. Μάρκ. θ΄, 27. 2) μετ’ αἰτ. πράγμ., [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]] τι καὶ κρατῶ αὐτό, [[κυρίως]] διὰ τῆς βίας, πᾶσαν αἶαν Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 255· θρόνους Σοφ. Ο. Κ. 1381· «πιάνω», [[συλλαμβάνω]], κρατῶ ἰσχυρῶς, τινὰ Βατραχομυομαχ. 63. 236, Πολύβ. 8. 20, 8, Καιν. Διαθ.· ― [[ὑποστηρίζω]], διατηρῶ, τινὰ Διον. Ἁλ. 4. 38· ― διατηρῶ στρατιωτικήν τινα θέσιν, Ξεν. Ἀν. 5. 6, 7· ― [[κατέχω]] ἐν τῇ χειρί, ἔχω, κρατῶ, τι Πλούτ. 2. 99D, Ἀθήν. 289C. V. κυβερνῶ, διοικῶ, Αἰσχύλ. Ἀγ. 10, πρβλ. Εὐρ. Ἑκάβ. 282. ― Παθ., ὅσα γάρ ἐστιν ἐνθάδ’ αἰσχρὰ τῷ νόμῳ κρατούμενα, ἐμποδιζόμενα ὑπὸ τοῦ νόμου..., Ἀριστοφ. Ὄρν. 755 κρατεῖσθαι ὑπὸ τοῦ προβουλεύματος Διον. Ἁλ. 9. 52.

|elrutext='''κρᾰτέω:''' (impf. iter. κρατέ(ε)σκον, дор. part. aor. κρατήσαις)<br /><b class="num">1)</b> быть мощным, обладать силой ([[μέγα]] κρατέων ἤνασσεν, sc. [[Ἀχιλλεύς]] Hom.): [[ὅταν]] [[μάλιστα]] κρατῇ ὁ [[ἥλιος]] Arst. когда солнце сильнее всего печет; [[ἕως]] ἂν κρατῇ ἡ [[κίνησις]] Arst. пока продолжается движение;<br /><b class="num">2)</b> править, управлять, тж. господствовать, властвовать ([[Ἦλις]], [[ὅθι]] κρατέουσιν [[Ἐπειοί]] Hom.; τί γὰρ [[πέπρωται]] Ζηνὶ πλὴν ἀεὶ κρατεῖν; Aesch.): κ. Ἀργείων Hom. царствовать над аргивянами; κ. [[ἀνδράσι]] καὶ θεοῖσι Hom. властвовать над людьми и богами; ὁ κρατῶν Soph. правитель, хозяин; ἡ κρατοῦσα Aesch. госпожа, хозяйка;<br /><b class="num">3)</b> иметь право (τοῦ ἀντιλέξαι Soph.);<br /><b class="num">4)</b> овладевать, захватывать (τῆς ἀρχῆς Her.; πᾶσαν αἶαν Aesch.; τῆς θαλάττης Plat.);<br /><b class="num">5)</b> схватывать (τινα и τι χειρός τινος NT);<br /><b class="num">6)</b> усваивать, переваривать (τροφὴ κρατηθεῖσα Plut.);<br /><b class="num">7)</b> держать в своей власти, владеть, занимать (κέρατα τοῦ ὄρους Xen.);<br /><b class="num">8)</b> держать (χειρί τι Batr.; τινα Polyb.; τι ἐν τῇ δεξιᾷ NT);<br /><b class="num">9)</b> удерживать, задерживать (τι NT);<br /><b class="num">10)</b> управлять, владеть, сдерживать (ἡδονῶν καὶ ἐπιθυμιῶν Plat.): κ. [[ἑαυτοῦ]] Luc. владеть собой;<br /><b class="num">11)</b> получать или иметь перевес, брать верх, одолевать, побеждать (ἱπποδρομίᾳ Pind.; τῇ μάχῃ Eur. и τὴν μάχην Diod.; ἀγῶνα Dem.; τῶν ἐναντίων Arst.; τῶν πολεμίων Plut.): ὁ κρατῶν Xen. победитель; ὁ κρατούμενος Arst. побежденный; οἱ Ἀθηναῖοι πολλῷ ἐκράτησαν Her. афиняне одержали решительную победу; ἐκράτεε τῇ γνώμῃ Her. его мнение одержало верх; τῆς διαβολῆς κρατήσειν μετὰ τοῦ ἀληθοῦς Lys. опровергнуть клевету истиной; κρατεῖσθαι ὑπὸ τοῦ ὕπνου Her. или ὕπνῳ Aesch. быть побежденным, сном; κρατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἡδονῶν Plat. предаваться наслаждениям; δόξαντες τῆς προθέσεως κεκρατηκέναι NT полагая, что их желание исполнилось;<br /><b class="num">12)</b> добиться, настоять (κρατοῦντες τῷ πλήθει [[ὥστε]] μὴ τὰς πύλας ἀνοίγεσθαι Thuc.);<br /><b class="num">13)</b> входить в силу, крепнуть, укореняться ([[νόμιμα]] τὰ Χαλκιδικὰ ἐκράτησεν, sc. ἐν τῇ Ἱμέρᾳ Thuc.): [[κρατεῖ]] [[φήμη]] Polyb. распространяется слух;<br /><b class="num">14)</b> быть правым: ὁ μὴ πειθόμενος [[κρατεῖ]] Plat. кто не поверит (неумелому оратору), будет прав;<br /><b class="num">15)</b> твердо держаться (чего-л.), следовать (чему-л.), соблюдать (τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων NT);<br /><b class="num">16)</b> impers. быть лучшим: κατθανεῖν [[κρατεῖ]] Aesch. лучше умереть (чем жить под властью тиранна).