παῖς: Difference between revisions

|Definition=also παῦς (q. v.), [[παιδός]], [[ὁ]], [[ἡ]], gen. pl. [[παίδων]], Dor. [[παιδῶν]] Greg.Cor.<span class="bibl">p.317</span> S.; dat. pl. [[παισί]], Ep. <span class="sense"><span class="bld">A</span> παίδεσσι <span class="bibl">Od.3.381</span>, etc.; in early Ep. freq. disyll. in nom. πάϊς, e. g. when forming part of two different feet, <span class="bibl">Il.2.609</span>, <span class="bibl">5.704</span>, etc.; prob. also in the fifth foot, <span class="bibl">9.57</span>, <span class="bibl">11.389</span>; and before bucolic diaeresis, <span class="bibl">2.205</span>, al.; also in Lyr., Sapph.38, 85; and in Boeot., <span class="title">IG</span>7.690, al. (Tanagra), cf. <b class="b3">πῆς; πάϊ [ᾰῑ</b>] <span class="bibl">Od.24.192</span> (παιδ- is never disyll. in oblique cases in Hom.); acc. πάϊν A. R.4.697, <span class="title">AP</span>3.8 (Inscr. Cyzic.), 9.125; gen. [[παϊδός]] Epigr. ap. <span class="bibl">Luc.<span class="title">Symp.</span>41</span>; dat. [[παϊδί]] prob. in <span class="bibl">Anacr.17</span>: </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> in relation to Descent, [[child]], whether [[son]], <span class="bibl">Il. 2.205</span>,<span class="bibl">609</span>, al. (with special reference to the father, opp. [[τέκνον]], [[quod vide|q.v.]]): pl., <span class="bibl">Th.1.4</span>, etc.; or [[daughter]], <span class="bibl">Il.1.20</span>,<span class="bibl">443</span>, <span class="bibl">3.175</span>; παῖδες ἄρρενες καὶ θήλειαι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>788a</span>; [[παῖς]], opp. [[κόρα]], <span class="title">Berl.Sitzb.</span>1927.7 (Locr., v. B.C.); of an [[adopted son]], ἀλλά σε παῖδα ποιεύμην <span class="bibl">Il.9.494</span>; παίδων παῖδες, τοί κεν μετόπισθε γένωνται <span class="bibl">20.308</span>, cf. <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>7.100</span>, <span class="title">Inscr.Cypr.</span>135.11 H., etc.; Ἀγήνορος παῖδες ἐκ παίδων <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>281</span>; freq. in orators of legal [[issue]], <span class="bibl">Isoc.19.9</span>, <span class="bibl">Is.7.31</span>, etc.; of animals, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>50</span> (anap.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> metaph., <b class="b3">ἀμπέλου π</b>., of wine, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>9.52</span>; χορῶν ἐραστὴς κισσὸς ἐνιαυτοῦ δὲ παῖς <span class="bibl">Chaerem.5</span>; <b class="b3">ὀρείας πέτρας π</b>., of Echo, <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>1110</span>; <b class="b3">ὅρκου π. ἀνώνυμος</b>, of the [[penalty]] of perjury, Orac. ap. <span class="bibl">Hdt.6.86</span>.<b class="b3">γ; ἄναυδοι π. τᾶς ἀμιάντου</b>, of fishes, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>578</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> periphr., <b class="b3">οἱ Λυδῶν παῖδες</b> [[sons]] of the Lydians, i. e. the Lydians, <span class="bibl">Hdt.1.27</span>, cf. <span class="bibl">5.49</span>; π. Ἑλλήνων <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>402</span>; <b class="b3">οἱ [Ἀσκληπιοῦ] π</b>., i. e. physicians, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>407e</span>; <b class="b3">οἱ ζωγράφων π</b>. painters, <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>769b</span>; <b class="b3">παῖδες ῥητόρων</b> orators, <span class="bibl">Luc. <span class="title">Anach.</span>19</span>; <b class="b3">π. ἰατρῶν, π. πλαστῶν καὶ γραφέων</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Dips.</span>5</span>, <span class="bibl"><span class="title">Im.</span>9</span>; cf. υἱός <span class="bibl">2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> in relation to Age, [[child]], [[boy]] or [[girl]], νέος π. <span class="bibl">Od.4.665</span>; παῖδες νεαροί <span class="bibl">Il.2.289</span>; σμίκρα π. Sapph.34: with another Subst., <b class="b3">π. συφορβός</b> [[boy]]-swineherd, <span class="bibl">Il.21.282</span>; παῖδα κόρην γαμεῖν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>595</span>; ἐν παισὶ νέοισι π. <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>3.72</span>; π. ἔτ' ὤν <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span> 755</span>, cf. <span class="bibl">Il.11.710</span>; ἔτι π. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>310e</span>; <b class="b3">παιδὸς μηδὲν βελτίων</b> ib.<span class="bibl">342e</span>: distd. from [[παιδίον]], [[μειράκιον]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Hebd.</span>5</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.17</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cyr.</span>8.7.6</span>, <span class="bibl">1.2.4</span>; <b class="b3">ἐκ παιδός</b> [[from a child]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>374c</span>; ἐκ παιδὸς εἰς γῆρας <span class="bibl">Aeschin.1.180</span>; ἐκ τῶν παίδων εὐθύς <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>694d</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">R.</span>386a</span>; ἀκούων τῶν παίδων εὐθύς <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>642b</span>; εὐθὺς ἐκ παίδων ἐξελθών <span class="bibl">D.21.154</span>; <b class="b3">ἡλικίαν ἔχειν τὴν ἄρτι ἐκ π</b>. to be just out of one's [[childhood]], <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>5.4.25</span>; ἐκ μικρῶν π. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1336a14</span>; [Ἡρακλῆς] ἐν παισὶν ὄφεις ἀπέκτεινεν <span class="bibl">D.C.56.36</span>; <b class="b3">ἐν παισὶ</b> (v.l. [[παιδὶ]]) ποιμαίνων <span class="bibl">Hdn.6.8.1</span>; <b class="b3">χορηγεῖν παισί</b> (cf. χορηγέω ''ΙΙ''): [[proverb|prov.]], τοῦτο κἂν π. γνοίη <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthd.</span>279d</span>; δῆλον τοῦτό γε ἤδη καὶ παιδί <span class="bibl">Id.<span class="title">Smp.</span>204b</span>; παῖδας [τοὺς πρὸ αὐτοῦ] ἀπέφηνε <span class="bibl">Luc.<span class="title">Peregr.</span>11</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Alex.</span>4</span>; <b class="b3">ἔνι τις καὶ ἐν ἡμῖν π</b>., of the superstitious fears of a child, <span class="bibl">Pl. <span class="title">Phd.</span>77e</span>, cf. <span class="bibl">Porph.<span class="title">Abst.</span>1.41</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> in relation to Condition, [[slave]], [[servant]], [[man]] or [[maid]] (of all ages), παῖ, παῖ <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>653</span>, cf. <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ach.</span>395</span>, <span class="bibl">Epicr.5.2</span>, etc.; παῖ, παιδίον <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>132</span>: pl., of the crew of a ship, <span class="bibl">D.33.8</span>. (From [[Παϝις]], cf. [[παῦρος]], Lat. [[puer]].) </span>

|sltr=<b>παῑς</b> ([[παῖς]], πάις, παιδός, παιδί, παῖδ（α), παῖ; παῖδες, παίδων, παισί（ν), παίδεσσιν, παῖδες.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[son]], [[daughter]], [[child]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> Ἀοῦς τε παῖδ' Αἰθίοπα (O. 2.83) Αἰνησιδάμου παιδὶ [[Theron]] (O. 3.9) διδύμοις παισὶ Λήδας (O. 3.35) Κλυμένοιο παῖδα Erginos (O. 4.19) παῖδα ἰόπλοκον Εὐάδναν (Bergk: παῖδ' ἰοπλόκαμον codd.) (O. 6.30) παῖδα, τὸν Εὐάδνα τέκοι Iamos (O. 6.49) ὦ παῖ Σωστράτου Hagesias (O. 6.80) τὰν ποντίαν ὑμνέων παῖδ' Ἀφροδίτας Ῥόδον (O. 7.14) Ὑπεριονίδας ἔντειλεν φυλάξασθαι [[χρέος]] παισὶν φίλοις (O. 7.41) τέκεν ἑπτὰ παῖδας (O. 7.73) [[οὐκ]] [[ἄτερ]] παίδων [[σέθεν]] (O. 8.45) [[τοῦ]] [[παῖς]] ἔστα σὺν Ἀχιλλεῖ [[μόνος]] Patroklos (O. 9.70) τὸν Ὀλυμπιονίκαν Ἀρχεστράτου παῖδα Hagesidamos (O. 10.2) [[παῖς]] ὁ Λικυμνίου Οἰωνός (O. 10.65) ἀλλ' ὥτε [[παῖς]] ἐξ ἀλόχου (O. 10.86) παῖδ' ἐρατὸν δ Ἀρχεστράτου (O. 10.99) Ἀρχεστράτου παῖ (O. 11.12) παῖ Ζηνὸς ἐλευθερίου [[σώτειρα]] [[Τύχα]] (O. 12.1) χρύσεαι παῖδες εὐβούλου Θέμιτος (O. 13.8) [[θεῶν]] κρατίστου παῖδες (κρατιστόπαιδες Σ.) (O. 14.15) παίδεσσιν ὕμνον Δεινομένεος τελέσαις (P. 1.79) ὦ Δεινομένειε παῖ Hieron (P. 2.18) [[χόλος]] δ' [[οὐκ]] [[ἀλίθιος]] γίνεται παίδων [[Διός]] (P. 3.12) βάματι δ' ἐν πρώτῳ κιχὼν παῖδ ἐκ νεκροῦ ἅρπασε Asklepios (P. 3.43) Νηρέος εὐβούλου Θέτιν παῖδα κλυτάν (P. 3.92) Κρόνου παῖδας (P. 3.94) [[τοῦ]] δὲ [[παῖς]] [[Achilles]] (P. 3.100) Αἰήτα ζαμενὴς [[παῖς]] [[Medea]] (P. 4.11) “[[κέκλυτε]], παῖδες ὑπερθύμων τε [[φωτῶν]] καὶ [[θεῶν]]” (P. 4.13) “[[Εὐρύπυλος]] Γαιαόχου [[παῖς]] ἀφθίτου Ἐννοσίδα” (P. 4.33) “Ἰφιμεδείας παῖδας, ὦτον καὶ σέ” (P. 4.89) “Αἴσονος γὰρ [[παῖς]] [[ἱκάνω]]” [[Jason]] (P. 4.118) “παῖ Ποσειδᾶνος Πετραίου” [[Pelias]] (P. 4.138) Μεσσανίου δὲ γέροντος δοναθεῖσα φρὴν βόασε παῖδα ὅν Antilochos (P. 6.36) Ὀικλέος [[παῖς]] Amphiareus (P. 8.39) “φυᾷ τὸ γενναῖον ἐπιπρέπει ἐκ πατέρων παισὶ [[λῆμα]]” (P. 8.45) ὁ δὲ τὰν εὐώλενον φρέψατο παῖδα Κυράναν (P. 9.18) “[[τόθι]] παῖδα τέξεται” Aristaios (P. 9.59) Δανάας ποτὲ [[παῖς]] [[Perseus]] (P. 10.45) ὦ παῖδες Ἁρμονίας (P. 11.7) Ἁγησιδάμου παῖ Chromios (N. 1.29) Τιμονόου παῖδ Timodemos (N. 2.10) [[παῖς]] Ἀριστοφάνεος Aristokleidas (N. 3.20) Πελίαο [[παῖς]] Akastos (N. 4.60) λόγον Αἰακοῦ παίδων (N. 4.72) [[Ἐλείθυια]], παῖ μεγαλοσθενέος Ἥρας (N. 7.2) [[παῖς]] ὁ Θεαρίωνος Σωγένης (N. 7.7) παίδων δὲ παῖδες ἔχοιεν αἰεὶ [[γέρας]] τό περ [[νῦν]] (N. 7.100) ματέρι καὶ διδύμοις παίδεσσιν [[Apollo]] and [[Artemis]] (N. 9.4) Ταλαοῦ παῖδες (N. 9.14) ἐν γὰρ δαιμονίοισι φόβοις φεύγοντι καὶ παῖδες [[θεῶν]] (cf. (I. 3.18) ) (N. 9.27) παιδὶ Ἁγησιδάμου Chromios (N. 9.42) Οὐλία [[παῖς]] Θεαῖος (N. 10.24) Λήδας [[παῖς]] Polydeukes (N. 10.66) παῖ Ῥέας [[Ἑστία]] (N. 11.1) ἐλπίδες δ' ὀκνηρότεραι γονέων παιδὸς βίαν [[ἔσχον]] [[Aristagoras]] (N. 11.22) τὸν ἀδείμαντον Ἀλκμήνα τέκεν παῖδα Herakles (I. 1.13) Ἰφικλέος μὲν [[παῖς]] Iolaos (I. 1.30) [[σέθεν]], [[Ἀμφιτρύων]], παῖδας (I. 1.56) Αἰνησιδάμου παῖδες [[Theron]] and Xenokrates (I. 2.29) ἄτρωτοί γε μὰν παῖδες [[θεῶν]] (cf. (N. 9.27), fr. 77. 1, fr. 118: ἀντὶ [[τοῦ]] οἱ θεοί Σ.) (I. 3.18) παίδων ὁπλοτάτου Φυλακίδα (I. 6.6) ὁ Κλεονίκου [[παῖς]] Lampon (I. 6.16) “[[λίσσομαι]] παῖδα θρασὺν ἐξ Ἐριβοίας ἀνδρὶ [[τῷδε]] τελέσαι” Aias (I. 6.45) “ἔσσεταί [[τοι]] [[παῖς]], ὃν αἰτεῖς, ὦ [[Τελαμών]]” (I. 6.52) ἀγλαοὶ παῖδές τε καὶ [[μάτρως]] (I. 6.62) τὺ δέ, Διοδότοιο παῖ Strepsiades (I. 7.31) Σίσυφον κέλοντο ᾧ παιδὶ τηλέφαντον ὄρσαι [[γέρας]] φθιμένῳ Μελικέρτᾳ fr. 5. 2. παίδεσσι Λατοῦς (Bergk: παιδ' οἱ, παῖδες οἱ codd. Theophrasti) fr. 33c. 2. Θρονίας Ἄβδηρε [[χαλκοθώραξ]] [Πος]ειδᾶ- νός τε παῖ (Pae. 2.2) Λατόος παῖδες (Pae. 5.44) ἤτορι δὲ φίλῳ [[παῖς]] [[ἅτε]] ματέρι κεδνᾷ (Pae. 6.12) θρασυμή]δεα πάις[ (Pae. 6.77) παῖδα ποντίας Θέτιος βιατάν [[Achilles]] Πα.… ]παιδα.τ[ Πα. 7. a. 2. [[ἀλλά]] μιν Κρόνου παῖ[δες] ἔκρυψαν (supp. Lobel) Πα.… δίδυμοι παῖδες [[Artemis]] and [[Apollo]] Πα. 12. 1. τὰν παῖδα δε[ Πα. 22. i. 2. Δαμαίνας πα[ῖ [[Pagondas]]? Παρθ. 2. . παῖ θρασύμηδες Ἀμύντα Alexandros fr. 120. ἔμολε[.]αι παῖδα[ fr. 169. 41. ]παιδὶ δικτυ[ fr. 260. 6. Ἐχεκ[ρά]τει παιδὶ Πυθαγγέλω ?fr. 333a. 6.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> by periphrasis [[for]]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> [[Zeus]]. Κρόνου παῖδ (O. 1.10) ὦ Κρόνιε παῖ Ῥέας (O. 2.12) ὦ Κρόνου παῖ (O. 4.8) Κρόνου σὺν παιδὶ (O. 7.67) [[εὐρύοπα]] Κρόνου [[παῖς]] (Pae. 6.134) ἐλασίβροντα παῖ Ῥέας fr. 144.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> [[Apollo]]. [[παῖς]] ὁ Λατοῦς (O. 8.31) ἰήιε παῖ με[ Πα. 7C. c. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>III</b> Dionysos. [[παῖς]] ὁ [[κισσοφόρος]] (O. 2.27) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>IV</b> Athene. αὐτὰ Ζηνὸς ἐγχεικεραύνου [[παῖς]] (O. 13.77) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>V</b> Herakles. [[παῖς]] [[Διός]] (N. 1.35) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> in periphrasis. [[ὅθι]] παῖδες Ἀθαναίων ἐβάλοντο φαεννὰν κρηπῖδ' ἐλευθερίας fr. 77. 1. [[βούλομαι]] παίδεσσιν Ἑλλάνων fr. 118, cf. παίδεσσιν Ἑλλάνων (I. 4.36) ἄτρωτοί γε μὰν παῖδες [[θεῶν]] (ἀντὶ [[τοῦ]] οἱ θεοί Σ.) (I. 3.18) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[boy]] ἐν τέτρασιν παίδων ἀπεθήκατο γυίοις νόστον (O. 8.68) Ἄργει τ' ἔσχεθε [[κῦδος]] [[ἀνδρῶν]] [[παῖς]] δ ἐν Ἀθάναις (O. 9.88) παίδων ὀάροισι (P. 1.98) [[καλός]] [[τοι]] [[πίθων]] παρὰ παισίν, αἰεὶ [[καλός]] (P. 2.72) [[κεῖνος]] γὰρ ἐν παισὶν [[νέος]] (P. 4.281) τὸ δ' ἐν [[ποσί]] μοι τράχον [[ἴτω]] τεὸν [[χρέος]], ὦ παῖ (P. 8.33) στρατῷ τ' ἀμφικτιόνων ὁ Παρνάσσιος αὐτὸν μυχὸς διαυλοδρομᾶν ὕπατον παίδων ἀνέειπεν (P. 10.9) Ἀχιλεὺς [[παῖς]] ἐὼν (N. 3.44) ἐν παισὶ νέοισι [[παῖς]], ἐν ἀνδράσιν [[ἀνήρ]] (N. 3.72) παῖ (N. 4.90) [[παῖς]] [[ἐναγώνιος]] Alkimidas (N. 6.13) παῖ (N. 6.62) Ὥρα [[πότνια]] ἅ τε παρθενηίοις παίδων τ' ἐφίζοισα γλεφάροις (N. 8.2) ὅδ' ἀνὴρ διπλόαν νίκαν ἀνεφάνατο παίδων λτ;τεγτ; τρίταν [[πρόσθεν]] (i. e. μετὰ παίδων Σ.) (I. 4.71) τάκομαι, εὖτ' ἂν [[ἴδω]] παίδων νεόγυιον ἐς ἥβαν fr. 123. 12.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[girl]] νεάνιδες ὦ παῖδες fr. 122. 7.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> [[descendant]] [[ὔμμιν]] δέ, παῖδες Ἀλάτα Corinthians (O. 13.14) “τετράτων παίδων κ' ἐπιγεινομένων [[αἷμα]]” i. e. of [[four]] generations (P. 4.47) παισὶ τούτοις ὄγδοον θάλλει [[μέρος]] Ἀρκεσίλας the descendants of Battos (P. 4.65) Ἀλεύα τε παῖδες (P. 10.5) θανὼν ὡς παισὶ [[κλέος]] μὴ τὸ δύσφαμον προσάψω (N. 8.36) μοῖραν δ' εὔνομον [[αἰτέω]] σε παισὶν δαρὸν Αἰτναίων ὀπάζειν (N. 9.30) μομφὰν [[ἔχει]] παίδεσσιν Ἑλλάνων, ὅσοι Τροίανδ' [[ἔβαν]] (I. 4.36) ἐν δ' Οἰνώνᾳ μεγαλήτορες ὀργαὶ Αἰακοῦ παίδων τε (sc. ἀνυμνοῦνται) (I. 5.35) [[τοῦ]] μὲν (sc. Αἰακοῦ) ἀντίθεοι ἀρίστευον υἱέες υἱέων τ' ἀρηίφιλοι παῖδες ἀνορέᾳ (I. 8.25) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>4</b> met. ἡσύχιμον ἁμέραν παῖδ' ἀελίου (O. 2.32) [[οὐρανίων]] ὑδάτων, ὀμβρίων παίδων νεφέλας (O. 11.3) νωμάτω φιάλαισι βιατὰν ἀμπέλου παῖδ i. e. [[wine]] (N. 9.52) Διὸς [[παῖς]] ὁ [[χρυσός]] fr. 222. 1.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>5</b> fragg. χρυ[σάορος] [[παῖς]] (supp. Snell: χρυ[σαόρ]αις G-H.) fr. 330. ]παῖ μ[ ?fr. 344. 9. ]παισί με[ P. Oxy. 1792, fr. 38

|mltxt=ο, η (ΑΜ παῑς, παιδός, Α και παῑς και πάϊς)<br /><b>1.</b> [[ανήλικος]] [[άνθρωπος]], [[παιδί]]<br /><b>2.</b> [[γόνος]], [[τέκνο]], [[αγόρι]] ή [[κορίτσι]] («γενομένων δὲ παίδων ἀρρένων καὶ θηλειῶν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[νεαρός]], [[νεανίας]] («ὣς τε γὰρ ἦ παῑδες νεαροὶ χῆραί τε γυναῑκες», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[δούλος]] ή [[δούλη]] νεαρής ηλικίας («τίς [[ἔνδον]], ὦ παῑ, παῑ μάλ' [[αὖθις]] ἐν δόμοις;», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>oἱ παῑδες</i><br />(<b>με περιλπτ. σημ.</b>) [[πλήρωμα]] πλοίου<br /><b>4.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> <i>ὁ παῑς</i><br />[[θετός]] [[γιος]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «οἱ Λυδών παῑδες» — τα [[παιδιά]] τών Λυδών, δηλ. οι Λυδοί<br />β) «παῑδες Ἑλλήνων» — οι Έλληνες<br />γ) «οἱ παῑδες τοῦ Ἀσκληπιοῡ» — οι γιατροί<br />δ) «οἱ ζωγράφων παῑδες» — οι ζωγράφοι<br />ε) «ῥητόρων παῑδες» — οι ρήτορες<br />στ) «ἀμπέλου παῑς»<br /><b>μτφ.</b> ο [[οίνος]], το [[κρασί]]<br />ζ) «ἐκ παιδὸς» ή «ἐκ παίδων» — από την παιδική [[ηλικία]]<br />η) «ἐν παισὶ» — στην παιδική [[ηλικία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[παῖς]] εντάσσεται σε μια [[οικογένεια]] τύπων που ανάγονται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>pew</i>- / <i>pow</i>- με σημ. «[[λίγος]], [[μικρός]]». Τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>pu</i>- με [[επίθημα]] -<i>tlo</i>- εμφανίζουν τα: αρχ. ινδ. <i>putra</i>- «[[υιός]], [[αγόρι]]», αβεστ. <i>puθra</i> και οσκ. <i>puklum</i>. Στη μηδενισμένη [[επίσης]] [[βαθμίδα]] της ρίζας ανάγεται και το λατ. <i>pu</i>-<i>er</i> «[[παιδί]]» (σχηματισμένο [[κατά]] τα <i>gener</i>, <i>socer</i>). Οι υπόλοιποι τ. εμφανίζουν [[ωστόσο]] δυσερμήνευτο φωνηεντισμό -<i>α</i>- (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>pau</i>-<i>per</i> «[[φτωχός]]» και paucus «[[λίγος]]», γοτθ. <i>faw</i>-<i>ai</i> «[[λίγα]]», αρχ. άνω γερμ. <i>fao</i>, <i>f</i><i>ō</i>). Στην [[κατηγορία]] αυτή τών τ. με φωνηεντισμό -<i>α</i>- εντάσσονται και οι ελλ. κυπρ. τ. [[παῖς]] (<b>πρβλ.</b> <i>ΦιλοπαFος</i>) και <i>πᾶς</i> (<b>πρβλ.</b> <i>δίπας</i>). Οι τ. [[παῖς]] / <i>πάϊς</i>, <i>παιδός</i> έχουν σχηματιστεί από θ. <i>παυ</i>- / <i>παF</i>- με [[επίθημα]] -<i>ιδ</i>-<i>ς</i>. Σε θ. <i>παυ</i>- [[επίσης]] ανάγεται και το επίθ. [[παῦρος]] «[[μικρός]]» (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>parvus</i>). Η λ. [[παῖς]] ενώ αρχικά αναφερόταν και στο [[αγόρι]] και στο [[κορίτσι]] διαλεκτικά ήδη από τους αρχαίους χρόνους περιορίστηκε στη [[δήλωση]] αποκλειστικά του αγοριού.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[παιδάκι]](<i>ον</i>), [[παιδάριο]](<i>ν</i>), [[παιδεύω]], [[παιδί]](<i>ον</i>), [[παιδιά]], [[παιδιακός]], [[παιδικός]], [[παιδίσκη]], [[παίζω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[παίδειος]], [[παιδία]], <i>παδιστί</i>, [[παιδόθεν]], [[παιδοσύνη]], [[παίδωσις]], [[πάϊλλος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[παιδνός]], [[παιδούς]]<br /><b>μσν.</b><br />[[παιδοπούλα]], [[παιδύλλιον]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[παιδόπουλο]](<i>ν</i>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[παιδισμός]], [[παιδούλα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[παιδαγωγός]], [[παιδεραστής]], [[παιδοκόμος]], [[παιδοκτόνος]], [[παιδολογία]], [[παιδονόμος]], [[παιδοτρόφος]], [[παιδοφόνος]], [[παιδοφύλαξ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[παιδάδελφος]], [[παιδέρως]], [[παιδοβόρος]], [[παιδοβοσκός]], [[παιδόβρωτος]], [[παιδογόνος]], [[παιδοκόραξ]], [[παιδοκράτωρ]], [[παιδολετήρ]], [[παιδολέτωρ]], [[παιδολυμάς]], [[παιδομαθής]], [[παιδομανής]], [[παιδόπαις]], [[παιδοπίπης]], [[παιδοποιός]], [[παιδοπόρος]], [[παιδοτέκνωσις]], [[παιδοτρίβης]], [[παιδότριψ]], [[παιδότρωτος]], [[παιδοφάγος]], [[παιδοφθόρος]], [[παιδοφίλης]], [[παιδόφιλος]], [[παιδοφονεύς]], [[παιδοφορώ]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[παιδοσπόρος]], [[παιδοσφαγία]], [[παιδοτόκος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[παιδοβρώς]], [[παιδογραφία]], [[παιδοδιδάσκαλος]], [[παιδοθετώ]], [[παιδοκλέπτης]], [[παιδομήτωρ]], [[παιδομιξία]], [[παιδοπνίκτρια]], [[παιδοτριβή]], [[παιδουργός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[παιδίατρος]], [[παιδογαμία]], [[παιδόγγονα]], [[παιδογένεση]], [[παιδογεννώ]], <i>παιδοδοντική</i>, [[παιδόλογο]], [[παιδομάζωμα]], [[παιδομετρία]], [[παιδομορφισμός]], [[παιδόπολη]], [[παιδότοπος]], [[παιδοχειρουργός]], [[παιδοψυχίατρος]], [[παιδοψυχολόγος]]. (Β' συνθετικό) [[άπαις]], [[παλίμπαις]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αγλαόπαις]], <i>αδελφόπαις</i>, [[αείπαις]], <i>ανδρόπαις</i>, [[αντίπαις]], <i>απαλόπαις</i>, [[αρρενόπαις]], <i>αρτίπαις</i>, [[αυτόπαις]], [[βοτρυόπαις]], [[βούπαις]], [[γλυκύπαις]], [[δειρόπαις]], [[δίπαις]], [[δρυψόπαις]], [[δύσπαις]], [[δωδεκάπαις]], <i>ελευθερόπαις</i>, [[έμπαις]], [[εύπαις]], [[ευφιλόπαις]], [[θαλασσόπαις]], [[θεόπαις]], [[θηλύπαις]], [[ισόπαις]], [[καλλίπαις]], [[κατάπαις]], [[κλυτόπαις]], [[λαόπαις]], [[λιπόπαις]], [[μελλόπαις]], [[μισόπαις]], [[μονόπαις]], [[οβριμόπαις]], [[ολιγόπαις]], [[ομόπαις]], [[ορνιθόπαις]], [[ουρανόπαις]], [[παιδόπαις]], <i>πάμπαις</i>, <i>πάνπαις</i>, [[πεντηκοντάπαις]], [[πολύπαις]], [[πρατόπαις]], [[πρόπαις]], [[πυρίπαις]], [[τρίπαις]], [[φιλοβούπαις]], [[φιλόπαις]], [[χθονόπαις]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αγροτόπαις</i>, <i>αλητόπαις</i>, [[βασιλόπαις]], [[γυμνασιόπαις]], [[ναυτόπαις]]].

|lsmtext='''παῖς:''' Επικ. επίσης παΐς, <i>παιδός</i>, <i>ὁ</i>, <i>ἡ</i>· γεν. πληθ. <i>παίδων</i>, δοτ. <i>παισί</i>, Επικ. <i>παίδεσσι</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> σε [[σχέση]] με [[καταγωγή]], [[παιδί]], [[είτε]] [[γιος]] [[είτε]] [[κόρη]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[παῖς]] παιδός, το [[παιδί]] του παιδιού, [[εγγονάκι]], στο ίδ.· <i>Ἀγήνορος παῖδες ἐκ παίδων</i>, σε Ευρ.· λέγεται για τα ζώα, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., ἀμπέλου [[παῖς]], δηλ. [[κρασί]], σε Πίνδ.<br /><b class="num">3.</b> περιφραστικά, <i>δυστήνων παῖδες</i> (βλ. [[δύστηνος]])· <i>οἱ Λυδῶν παῖδες</i>, οι γιοι των Λυδών, δηλ. οι Λυδοί, σε Ηρόδ.· <i>παῖςἙλλήνων</i>, σε Αισχύλ.· <i>οἱ Ἀσκληπιοῦ παῖδες</i>, δηλ. οι γιατροί, σε Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> σε [[σχέση]] με την [[ηλικία]], [[παιδί]] ή [[νέος]], [[νεαρός]], [[παληκάρι]] ή [[νέα]] [[κοπέλα]], [[παρθένα]], σε Όμηρ. κ.λπ.· με [[άλλο]] ουσ., [[παῖς]] [[συφορβός]], [[χοιροβοσκός]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἐκ παιδός</i>, από [[παιδί]], σε Πλάτ.· <i>ἐκ παίδων</i> ή παίδων [[εὐθύς]], στον ίδ.· <i>εὐθὺς ἐκ παίδων ἐξελθών</i>, σε Δημ.<br /><b class="num">III.</b> σε [[σχέση]] με την [[κατάσταση]], [[δούλος]], [[υπηρέτης]], άντρας ή [[γυναίκα]], σε Αισχύλ., Αριστοφ. κ.λπ.

|elnltext=παῖς παιδός, ὁ, ἡ, ep. πάϊς en παῖς, Aeol. πάις; Aeol. gen. παῖδος, poët. later ook παϊδός; ep. dat. plur. ook παίδεσσι van afkomst kind; van mensen:; παίδων παῖδες kindskinderen Il. 20.308; zoon:; Κρόνου παῖς de zoon van Kronos Il. 2.205; σὲ παῖδα... ποιεύμην ik wilde je tot mijn zoon maken (d.w.z. adopteren) Il. 9.494; dochter:; παῖδα δ ’ ἐμοὶ λύσαιτε φίλην laat mijn dierbare dochter vrij Il. 1.20; ook van dieren jong; uitbr. van zee, rotsen etc.:; πρὸς ἀναύδων παίδων τᾶς ἀμιάντου door de stemloze kinderen van de onbezoedelde (zee) (d.w.z. vissen) Aeschl. Pers. 578; πέτρας ὀρείας παῖς kind van de bergrots (van echo) Eur. Hec. 1110; perifr.: ὦ παῖδες Ἑλλήνων Grieken! Aeschl. Pers. 402; οἱ ζωγράφων παῖδες de schilders Plat. Lg. 769b. van leeftijd kind:; ἐκ παιδός van jongs af aan Plat. Resp. 374c; ἐκ τῶν παίδων εὐθύς meteen vanaf de eerste jeugd Plat. Lg. 694d; met ander subst.:; παῖς συφορβός jonge zwijnenhoeder Il. 21.282; παῖδα κόρην jong meisje Aristoph. Lys. 595; overdr. beginneling:. παῖδας αὐτοὺς ἀπέφηνε hij deed hen op beginnelingen lijken Luc. 55.11. van status slaaf, slavin.

|etymtx=παιδός<br />Grammatical information: m. f.<br />Meaning: [[child]], [[boy]], [[son]], [[slave]], [[servant]], more rarely [[girl]], [[daughter]] (Il.).<br />Other forms: (ep. Lesb. Boeot. also [[πάϊς]]).<br />Compounds: Many compp., e.g. <b class="b3">παιδ-αγωγός</b> m. "child guide", [[attendant of children]], [[schoolteacher]], <b class="b3">ἄ-παις</b> [[childless]] (IA.).<br />Derivatives: A. Subst. Several hypocoristic diminutives, which partly replaced the base word. 1. <b class="b3">παιδ-ίον</b> n. (IA.) with <b class="b3">-ιότης</b> f. [[childhood]] (Aq.), <b class="b3">-ιώδης</b> [[childish]] (D.H.). 2. <b class="b3">παιδ-ίσκος</b> m., more usu. <b class="b3">-ίσκη</b> f. (Att.) with <b class="b3">-ισκι-ωρός</b> m. (Sparta) prop. "guard of girls" ?, (s Leumann Hom. Wörter 224, 2d), <b class="b3">-ισκάριον</b> n. (hell.), <b class="b3">-ισκεῖος</b> (IVa), <b class="b3">-ισκεῖον</b> n. [[brothel]] (Ath.); to [[παιδίσκη]], <b class="b3">-ος</b> against [[παῖς]], [[κόρη]], [[υἱός]] etc. Wackernagel Glotta 2, 6ff. (= Kl. Schr. 2, 838ff.), 130 a. 315, Immisch ibd. 218f., Fraenkel Nom. ag. 1, 210 n. 3, Locker Glotta 22, 52f., Le Roy BCH 85, 226f. 3. <b class="b3">παιδ-άριον</b> n. (Att.) with <b class="b3">-αρίσκος</b> (Hld.), <b class="b3">-αρίδιον</b> (gloss.), <b class="b3">-αριήματα παιδάρια</b> H., <b class="b3">-αρίων</b> H. s. [[προυνικοί]], <b class="b3">-αριώδης</b> [[childish]] (Pl., Arist. etc.), <b class="b3">-αρικός</b> [[belonging to slaves]] (pap. VIp), <b class="b3">-αριεύομαι</b> [[to behave childishly]] (Aristox.). 4. [[πάϊλλος]] m. [[male child]] (Tanagra; on <b class="b3">-ιλλος</b> Schwyzer 485; after v. Blumenthal 43 from <b class="b3">*παιδ-λος</b>). 5. Here <b class="b3">παιδ-ία</b> f. [[childhood]] (Hp.), <b class="b3">-ιά</b> f. [[childs play]], [[pleasantry]], [[pastime]] (Att.; cf. Koller Mus. Helv. 13, 123 f.); on <b class="b3">-ία</b>, <b class="b3">-ιά</b>, which cannot always be distinguished, Scheller Oxytonierung 78 ff.; <b class="b3">-ιώδης</b> [[playful]] (Ion Hist., Arist.). 6. [[παίγνιον]], <b class="b3">-ίη</b> s. below on [[παίζω]]. B. Adj. 1. <b class="b3">παιδ-νός</b> [[in infancy]], [[infantile]] (ep. Od.). 2. <b class="b3">παίδ-ειος</b>, <b class="b3">-εῖος</b>, <b class="b3">-ήϊος</b> [[childlike]] (Pi., trag., Pl.); <b class="b3">τὰ -ήϊα</b> name of a feast (Delph. V--IVa). 3. <b class="b3">παιδ-ικός</b> [[concerning the child]], [[childlike]]; <b class="b3">τὰ παιδικά</b> [[dear]] (B., Att.; Chantraine Études 115 etc.). 4. [[παιδοῦς]], <b class="b3">-οῦσσα</b> [[having many children]], [[pregnant]] (Call., Hp.). C. Verbs. 1. [[παίζω]], aor. [[παῖσαι]], analog. also [[παῖξαι]] (Crates. Com., Ctes., hell.), also with <b class="b3">ἐν-</b> (<b class="b3">ἐμπαίκ-της</b>, <b class="b3">-γ-μός</b>, <b class="b3">-γ-μονή</b> LXX, NT), <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">συν-</b> a.o., <b class="b2">to behave like a child, to play, to jest</b> (Od.; on the meaning and use Meerwaldt Mnem. 56, 159 ff.) with <b class="b3">παῖγ-μα</b> n. [[play]], [[jest]] (E. a.o.) and <b class="b3">φιλο-παίγμων</b> [[fond of play]] (ψ 134), <b class="b3">-μοσύναι</b> pl. <b class="b2">id.</b> (Stesich.); also <b class="b3">παιγ-νίη</b> f. [[play]] (Hdt.) with <b class="b3">-νιήμων</b> [[playful]] (Hdt., cf. Schwyzer 522), <b class="b3">-νιον</b> (Att.), <b class="b3">-χ-νιον</b> (Erinna, Theoc. in Pap. Antin., Call.) n. [[play]], [[jest]]; prob. orig. for <b class="b3">παιδ-ν-</b> with <b class="b3">-γν-</b> from <b class="b3">-δν-</b>, but early connected with [[παίζω]] (s. Schwyzer 208, Lejeune Traité de phon. 68 n. 1, Scheller Oxyton. 80; on [[παίχνιον]] Scheidweiler Phil. 100, 43f.); (<b class="b3">συμ-)παίκ-της</b> m. [[player]], [[teammate]], [[playfellow]] (AP). <b class="b3">-τρια</b> f. (Ant. Lib.), besides (<b class="b3">συμ-)παίσ-της</b> m. (Pl. Min., pap.), <b class="b3">-τικός</b> [[jocular]] (Clearch.), <b class="b3">-τρη</b> f. [[playground]] (Herod.); <b class="b3">συμπαίκ-τωρ</b>, <b class="b3">-παίσ-τωρ</b> m. (X.,AP). 2. <b class="b3">παιδ-εύω</b> [[to raise]], [[to breed]], [[to educate]], also w. <b class="b3">ἐκ-</b>, <b class="b3">συν-</b> a.o. (IA.), with <b class="b3">παιδ-εία</b> f. [[upbringing]], [[education]], [[breeding]] (A., Democr., Att.; also [[childhood]], [[youth]], s. Scheller 78 n. 1), <b class="b3">-ευσις</b> f. <b class="b2">(system of) upbringing, education</b> (Pi., trag., Pl.; Holt 129), <b class="b3">-ευμα</b> n. <b class="b2">subject, outcome of the upbringing, pupil</b> (Att.; on the meaning Kerényi Paideuma 1, 157 f., Röttger Substantivbild. 20 f.), <b class="b3">-ευτής</b> m. [[instructor]], [[teacher]] (Pl.), <b class="b3">-ευτικός</b> [[belonging to the upbringing]] (Pl. etc.), <b class="b3">-ευτήριον</b> n. [[school]] (D. S., Str.). 3. <b class="b3">*παιδ-όω</b> in <b class="b3">παίδ-ωσις</b> f. [[adoption]] (Elis), s. Bechtel Gött. Nachr. 1920, 248.<br />Origin: IE [Indo-European] [cf. 842] <b class="b2">*peh₂-u-</b> [[few]], [[little]]<br />Etymology: From the disyll. [[πάϊς]] (on Hom. Chantraine Gramm. hom. 1,29) appears an orig. <b class="b3">*παϜ-ι-δ-</b>; on the (dissimilatory?) loss of the F Schwyzer 260 w. lit., on the formation 465 a. 578. The unenlarged stem is still seen in Att. [[παῦς]] (vase inscr.) and in the Cypr. gen. <b class="b3">Φιλό-παϜ-ος</b>; uncertain Cypr. [[διπας]], = <b class="b3">δί-παις</b> ? A parallel enlargement shows [[παῦρος]]; [[sub verbo|s.v.]] w. further combinations. Outside Greek we can compare first the first element in Lat. [[pau-per]], if from <b class="b2">*pau̯(o)-par-o-s</b> [[acquiring little]] (basis doubted; s. W.-Hofmann s.v.); IE <b class="b2">*pau̯o-</b> is supposed also in Germ., e.g. Goth. [[faw-ai]] pl. [[few]]. -- Beside <b class="b2">pau-</b> (IE <b class="b2">*ph₂u̯-</b>?) stands perh. with lengthened grade [[πῶλος]] (s.v.) [hardly possible]; with zero grade Lat. [[puer]] (innovation after [[gener]], [[socer]]; Risch <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 2, 109 ff.), thus, with old <b class="b2">tlo-</b>suffix, Ital., e.g. Osc. [[puklum]] [[filium]], Skt. <b class="b2">putrá-</b>, Av. <b class="b2">puʮra-</b>'son'. -- Further forms w. lit. in WP. 2, 75f. (partly dated), Pok. 842 f., W.-Hofmann s. [[puer]], [[pullus]] and [[pauper]], Mayrhofer s. <b class="b2">putráḥ</b>; older lit. also in Bq.

|ftr='''παῖς''': παιδός<br />{paĩs}<br />'''Forms''': (ep. lesb. böot. auch [[πάϊς]])<br />'''Grammar''': m. f.<br />'''Meaning''': [[Kind]], [[Knabe]], [[Sohn]], [[Sklave]], [[Diener]], seltener [[Mädchen]], [[Tochter]] (seit Il.).<br />'''Composita''' : Viele Kompp., z.B. [[παιδαγωγός]] m. "Kinderführer", [[Kinderaufseher]], [[Schulmeister]], [[ἄπαις]] [[kinderlos]] (ion. att.).<br />'''Derivative''': Ableitungen. A. Subst. Mehrere hypokoristische Deminutiva, die z. T. das Grundwort ersetzt haben. 1. [[παιδίον]] n. (ion. att.) mit -ιότης f. [[Kindheit]] (Aq.), -ιώδης [[kindisch]] (D.H.). 2. [[παιδίσκος]] m., gewöhnlicher -ίσκη f. (att. usw.) mit -ισκιωρός m. (Sparta) eig. "Mädchenwart" ?, (s Leumann Hom. Wörter 224 Ziff. 2d), -ισκάριον n. (hell. u. sp.), -ισκεῖος (IV^a), -ισκεῖον n. [[Bordell]] (Ath.); zu [[παιδίσκη]], -ος gegenüber [[παῖς]], [[κόρη]], [[υἱός]] usw. Wackernagel Glotta 2, 6ff. (= Kl. Schr. 2, 838ff.), 130 u. 315, Immisch ebd. 218f., Fraenkel Nom. ag. 1, 210 A.3, Locker Glotta 22, 52f., Le Roy BCH 85, 226f. 3. [[παιδάριον]] n. (att.) mit -αρίσκος (Hld.), -αρίδιον (Gloss.), -αριήματα· παιδάρια H., -αρίων H. s. προυνικοί, -αριώδης [[kindisch]] (Pl., Arist. usw.), -αρικός [[zum Sklaven gehörig]] (Pap. VI^p), -αριεύομαι [[sich kindisch benehmen]] (Aristox. u.a.). 4. [[πάϊλλος]] m. [[männliches Kind]] (Tanagra; zu -ιλλος Schwyzer 485; nach v. Blumenthal 43 aus *παιδλος). 5. Dazu [[παιδία]] f. [[Kindheit]] (Hp. u.a.), -ιά f. [[Kinderspiel]], [[Scherz]], [[Zeitvertreib]] (att.; vgl. Koller Mus. Helv. 13, 123 f.); zu -ία, -ιά, die nicht immer zu trennen sind, Scheller Oxytonierung 78 ff.; -ιώδης [[spielerisch]] (Ion Hist., Arist. u.a.). 6. [[παίγνιον]], -ίη s. unten zu [[παίζω]]. B. Adj. 1. [[παιδνός]] [[im Kindesalter]], [[kindisch]] (ep. poet. seit Od.). 2. [[παίδειος]], -εῖος, -ήϊος [[kindlich]] (Pi., Trag., Pl. u.a.); τὰ -ήϊα N. eines Festes (Delph. V—IV^a). 3. [[παιδικός]] [[das Kind betreffend]], [[kindlich]]; τὰ παιδικά [[Liebling]] (B., att.; Chantraine Études 115 usw.). 4. [[παιδοῦς]], -οῦσσα [[kinderreich]], [[schwanger]] (Kall., Hp.). C. Verba. 1. [[παίζω]], Aor. [[παῖσαι]], analog. auch παῖξαι (Krates. Korn., Ktes., hell.), auch mit ἐν- (ἐυπαίκτης, -γμός, -γμονή LXX, NT), κατα-, συν- u.a., [[sich wie ein Kind benehmen]], [[spielen]], [[scherzen]] (seit Od.; zur Bed. und Verwendung Meerwaldt Mnem. 56, 159 ff.) mit [[παῖγμα]] n. [[Spiel]], [[Scherz]] (E. u.a.) und [[φιλοπαίγμων]] [[Scherz liebend]] (seit ψ 134), -μοσύναι pl. ib. (Stesich.); auch [[παιγνίη]] f. [[Spiel]] (Hdt. u.a.) mit -νιήμων [[spielerisch]] (Hdt., vgl. Schwyzer 522), -νιον (att.), -χνιον (Erinna, Theok. in Pap. Antin., Kall.) n. [[Spiel]], [[Scherz]]; wohl urspr. für παιδν- mit -γν- aus -δν-, aber früh mit [[παίζω]] verbunden (s. Schwyzer 208, Lejeune Traité de phon. 68 A. 1, Scheller Oxyton. 80; zu [[παίχνιον]] Scheidweiler Phil. 100, 43f.); (συμ-)[[παίκτης]] m. ‘(Mit)spieler, Spielgenosse’ (''AP''). -τρια f. (Ant. Lib.), daneben (συμ-)[[παίστης]] m. (Pl. ''Min''., Pap. u.a.), -τικός [[scherzhaft]] (Klearch.), -τρη f. [[Spielplatz]] (Herod.); [[συμπαίκτωρ]], -παίστωρ m. (X.,''AP''). 2. [[παιδεύω]] ‘erziehen, (aus)bilden, unterrichten’, auch m. ἐκ-, συν- u.a. (ion. att.), mit [[παιδεία]] f. [[Erziehung]], [[Ausbildung]], [[Bildung]] (A., Demokr., att.; auch [[Kindheit]], [[Jugend]], s. Scheller 78 A. 1), -ευσις f. ‘Erziehung(ssystem), Ausbildung’ (Pi., Trag., Pl. u.a.; Holt 129), -ευμα n. ‘Gegenstand, Ergebnis der Er- ziehung, Zögling’ (att.; zum Bed.inhalt Kerényi Paideuma 1, 157 f.. Röttger Substantivbild. 20 f.), -ευτής m. [[Erzieher]], [[Lehrer]] (Pl.), -ευτικός [[zur Erziehung gehörig]] (Pl. usw.), -ευτήριον n. [[Schule]] (D. S., Str.). 3. *[[παιδόω]] in [[παίδωσις]] f. [[Adoption]] (Elis), s. Bechtel Gött. Nachr. 1920, 248.<br />'''Etymology''' : Aus dem zweisilbigen [[πάϊς]] (zu Hom. Chantraine Gramm. hom. 1,29) ergibt sich ein urspr. *παϝι-δ-; zum (dissimilatorischen?) Schwund des ϝ Schwyzer 260 m. Lit., zur Bildung 465 u. 578. Der unerweiterte Stamm ist noch in att. [[παῦς]] (Vaseninschr.) und im kypr. Gen. Φιλόπαϝος zu belegen; unsicher kypr. διπας, = [[δίπαις]] ? Eine parallele Erweiterung zeigt [[παῦρος]]; s.d. m. weiteren Kombinationen. Außerhalb des Griech. bietet sich zunächst zum Vergleich das Vorderglied in lat. ''pau''-''per'', wenn aus *''pau̯''(''o'')-''par''-''o''-''s'' [[wenig erwerbend]] (Grundform bezweifelt; s. W.-Hofmann s.v.); idg. *''pau̯o''wird auch in germ., z.B. got. ''faw''-''ai'' pl. [[wenige]] vermutet. —Neben ''pau''- (idg. *''pəu''-?) steht mit Dehnstufe [[πῶλος]] (s.d.); mit Schwundstufe lat. ''puer'' (Neubildung nach ''gener'', ''socer''; Risch Μνήμης [[χάριν]] 2, 109 ff.), ebenso, mit altem ''tlo''-Suffix, ital., z. B. osk. ''puklum'' [[filium]], aind. ''putrá''-, aw. ''puϑra''-’Sohn’. — Weitere Formen m. Lit. bei WP. 2, 75f. (z.T. veraltet), Pok. 842 f., W.-Hofmann s. ''puer'', ''pullus'' und ''pauper'', Mayrhofer s. ''putráḥ''; ält. Lit. auch bei Bq.<br />'''Page''' 2,462-463