πολιτεία: Difference between revisions

|Definition=Ion. πολῑτ-ηΐη, ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> <b class="b2">condition and rights of a citizen, citizenship</b>, <span class="bibl">Hdt.9.34</span>, <span class="bibl">Th.6.104</span>, etc.; π. δοῦναί τινι <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.2.10</span>: pl., [[grants of citizenship]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>54.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[the daily life of a citizen]], <span class="bibl">And.2.10</span>, <span class="bibl">D. 19.184</span>; ἐν εἰρήνῃ καὶ π. <span class="bibl">Id.20.122</span>; [[life]], [[living]], ἡ ἐν Βοιωτίᾳ π. <span class="bibl">Plb.18.43.6</span>; so perh. <span class="bibl"><span class="title">Ep.Eph.</span>2.12</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> concrete, [[body of citizens]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1292a34</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> = Lat. [[civitas]] in geographical sense, <span class="title">SIG</span>888.118 (Scaptopara, iii A. D.), Mitteis <span class="title">Chr.</span>78.6 (iv A. D.), etc. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[government]], [[administration]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>219</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.9.15</span>, etc.; ἄγειν τὴν π. <span class="bibl">Th.1.127</span>; πρασύτατα καὶ ἀσελγέστατα τῇ π. κεχρῆσθαι <span class="bibl">Hyp.<span class="title">Eux.</span>29</span>; [[course of policy]], τῇ π. καὶ τοῖς ψηφίσμασι <span class="bibl">D.18.87</span>, cf. <span class="bibl">9.3</span> (pl.), <span class="bibl">18.263</span>; ἡ Κλεοφῶντος π. <span class="bibl">Aeschin.3.150</span>; ἡ πρὸς Ῥωμαίους ὁμιλία καὶ π. <span class="bibl">Str.16.2.46</span>: pl., [[acts of policy]], <span class="bibl">J.<span class="title">Vit.</span>65</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[tenure of public office]], πᾶσαν π. ἐπιφανῶς ἐκτελέσαι <span class="title">IG</span>4.716.6 (Hermione); ἐν τοῖς τῆς π. χρόνοις <span class="title">IPE</span>12.32<span class="hiitalic">B</span>76 (Olbia, iii B. C.). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[civil polity]], [[constitution of a state]], <span class="bibl">Antipho 3.2.1</span>, <span class="bibl">Th.2.37</span>, etc.; τὴν ἐλευθερίαν... μᾶλλον δὲ καὶ τὰς π. <span class="bibl">D.18.65</span>; [[form of gouernment]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>562a</span>, etc.; ὁμολογοῦνται τρεῖς εἶναι π., τυραννὶς καὶ ὀλιγαρχία καὶ δημοκρατία <span class="bibl">Aeschin.1.4</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1293a37</span>, etc.; αἱ τέτταρες π. <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>544b</span>; ἥτις ἂν π. συμφέρῃ <span class="bibl">Lys.25.8</span>; π. ἐστὶ τάξις ταῖς πόλεσιν ἡ περὶ τὰς ἀρχάς <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1289a15</span>, cf. <span class="bibl">1274b26</span> (pl.), <span class="bibl">1289b27</span> (pl.); <b class="b3">ὅπου μὴ νόμοι ἄρχουσιν οὐκ ἔστι π</b>. ib.<span class="bibl">1292a32</span>; <b class="b3">τὴν ἀρίστην πολιτεύεσθαι π</b>. ib.<span class="bibl">1288b31</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Ath.</span>1.1</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> esp. <b class="b2">republican government, free common-wealth</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1160a34</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pol.</span> 1293b22</span>; <b class="b3">ὅταν δὲ τὸ πλῆθος πρὸς τὸ κοινὸν πολιτεύηται συμφέρον, καλεῖται π</b>. ib.<span class="bibl">1279a39</span>; ἄπιστον ταῖς π. ἡ τυραννίς <span class="bibl">D.1.5</span>; οὐ γὰρ ἀσφαλεῖς ταῖς π. αἱ πρὸς τοὺς τυράννους… ὁμιλίαι <span class="bibl">Id.6.21</span>; τοὺς τὰς π. μεθιστάντας εἰς ὀλιγαρχίαν <span class="bibl">Id.15.20</span>; ταῖς μὲν π. πολεμοῦσι τὰς δὲ μοναρχίας συγκαθιστᾶσι <span class="bibl">Isoc.4.125</span>; ἔστι δήμου ἡ π. βίος Plu.2.826c.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0656.png Seite 656]] ἡ, ion. [[πολιτηΐη]], das Bürgersein, der Stand, die Rechte des freien Bürgers, Her. 9, 34 u. öfter; das Leben als Bürger in einer Stadt, Pol. 18, 26, 6; [[Bürgerrecht]], Thuc. 6, 104; τῆς ἐν Ἄργει μετέχειν, Xen. Hell. 4, 4, 6; πολιτείαν δοῦναί τινι, 1, 2, 10; Dem. 12, 10; τυχὼν τῆς πολιτείας, Pol. 6, 2, 12; dah. die Theilnahme an der Staatsverwaltung, οἷς γάρ ἐστ' ἐν λόγοις ἡ πολ., Dem. 19, 184; Xen. Mem. 3, 9, 15; ἀπομιμούμενος τὴν Κλεοφῶντος πολιτείαν, Aesch. 3, 150; auch τὴν πολιτείαν ἄγων, Thuc. 1, 127; [[Staatsverfassung]]; im Allgemeinen, πολιτεῖαι [[τρεῖς]], [[τυραννίς]], [[ὀλιγαρχία]], [[δημοκρατία]], Aesch. 1, 4; καλλίστη [[πολιτεία]] [[τυραννίς]], Plat. Rep. VIII, 562 a; μοναρχικὴ καὶ δημοκρατική, Legg. VI, 756 e; [[ἀριστοκρατία]], Polit. 301 a, u. öfter; Arist., Pol. u. A.; bes. die freie demokratische Verfassung, im Ggstz der [[μοναρχία]] Isocr. 4, 125, der [[τυραννίς]] Dem. 1, 5; τὰς πολιτείας καταλύοντας καὶ μεθιστάντας εἰς ὀλιγαρχίαν, Dem. 15, 20, u. öfter; Ar. Equ. 217 sagt τὰ δ' ἄλλα σοι πρόσεστι δημαγωγικά, φωνὴ μιαρά, γέγονας κακῶς, [[ἀγοραῖος]] εἶ· ἔχεις ἅπαντα πρὸς πολιτείαν ἃ δεῖ; Plat. setzt auch gegenüber χρήσιμοι εἴς τε πολιτείαν καὶ ἰδίους οἴκους, Legg. VI, 796 d. – Uebh. civitas, Staat, περιγράψατέ με ἐκ τῆς πολιτείας, Aesch. 3, 209, verbannen.

|lsmtext='''πολῑτεία:''' Ιων. -ηΐη, ἡ ([[πολιτεύω]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> η [[ιδιότητα]] και τα δικαιώματα του πολίτη, [[πολιτικά]] δικαιώματα, Λατ. [[civitas]], σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· <i>πολιτείαν δοῦναί τινι</i>, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> ο [[βίος]] του πολίτη, η [[πολιτική]] [[ζωή]], σε Δημ.<br /><b class="num">3.</b> ως [[σύνολο]], το [[άθροισμα]] των πολιτών, σε Αριστ.<br /><b class="num">II.</b> ο [[βίος]] και η [[πολιτεία]] ενός πολιτικού άνδρα, [[κυβέρνηση]], [[διοίκηση]], σε Αριστοφ., Θουκ. κ.λπ.· με περιληπτική [[σημασία]], τα [[μέτρα]] της κυβέρνησης, σε Δημ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[πολιτική]] [[συγκρότηση]], [[σύσταση]] και [[σύνθεση]] ενός κράτους, σε Θουκ. κ.λπ.· είδος πολιτεύματος, σε Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[δημοκρατία]], [[κοινοπολιτεία]], σε Ξεν. κ.λπ.

|elnltext=πολιτεία -ας, ἡ, Ion. πολιτηΐη [πολιτεύω] positie van de burger, burgerrecht:; πολιτηΐην αἰτεῖσθαι burgerrecht vragen Hdt. 9.34.1; πολιτείας... μετέχειν burgerrecht hebben Xen. Hell. 4.4.6; Σελινουσίοις... πολιτείαν ἔδοσαν aan de inwoners van Selinunte verleenden zij burgerrecht Xen. Hell. 1.2.10; leven als burger:. ἐπιθυμία τῆς... μεθ ’ ὑμῶν πολιτείας verlangen naar het leven als burger samen met jullie And. 2.10. regering, bestuur:. ἄγων τὴν πολιτείαν de regering leidend Thuc. 1.127.3; οἷς γὰρ ἐστ ’ ἐν λόγοις ἡ πολιτεία waar het politieke systeem op redevoeringen berust Dem. 19.184; μετέχειν τῆς πολιτείας delen in het bestuur Aristot. Pol. 1294a14. politiek, politiek handelen:. ἔχεις ἅπαντα πρὸς πολιτείαν ἃ δεῖ je hebt alles wat je nodig hebt voor een politieke carrière Aristoph. Eq. 219; ὑφ ’ ὑμῶν ἐξηλάθη τοῖς μὲν ὅπλοις, τῇ δὲ πολιτείᾳ... ὑπ ’ ἐμοῦ door jullie is hij verdreven met wapengeweld, maar door mij door mijn politiek optreden Dem. 18.67; τοιαύτην γὰρ εἵλου πολιτείαν jij verkoos een dergelijke politiek Dem. 18.263. staatsvorm:; εἰσὶ δύο πολιτείαι παρὰ δημοκρατίαν τε καὶ ὀλιγαρχίαν er zijn twee staatsvormen naast democratie en oligarchie Aristot. Pol. 1293a35; τὴν ἀρίστην πολιτεύεσθαι πολιτείαν de beste staatsvorm hebben Aristot. Pol. 1288b31; spec. constitutionele (d.w.z. voorbeeldig ingerichte) staatsvorm:. ὅπου γὰρ μὴ νόμοι ἄρχουσιν, οὐκ ἔστι πολιτεία waar geen gezag van de wetten is, daar bestaat geen geregelde staatsvorm Aristot. Pol. 1292a32. politeia, ideale staatsvorm bij Aristoteles, soort republikeinse democratie:. ἔστι γὰρ ἡ πολιτεία ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν μίξις ὀλιγαρχίας καὶ δημοκρατίας de politeia is namelijk, simpel gezegd, een mengvorm van oligarchie en democratie Aristot. Pol. 1293b33.