ἐλαύνω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bibl">Il.12.62</span>, etc.: Ion. impf. [[ἐλαύνεσκον]] (ἀπ-) <span class="bibl">Hdt.7.119</span>: fut. <b class="b3">ἐλάσω [ᾰ</b>], part. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἐλάσοντας <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>7.7.55</span> codd., cf.<span class="bibl">D.H.2.36</span>, (ἐξ-) <span class="bibl">Hp.<span class="title">Loc.Hom.</span>46</span>, <span class="bibl"><span class="title">Nat.Mul.</span>32</span> ([[ἐλάσσω]] (παρ-) is f.l. in <span class="bibl">Il.23.427</span>, and [[ξυνελάσσομεν]] is subj. in <span class="bibl">Od.18.39</span>); ἐλάω <span class="bibl">A.R.3.411</span>; Att. [[ἐλῶ]], [[ᾷς]], [[ᾷ]], inf. [[ἐλᾶν]], also <span class="bibl">Hdt.1.207</span>, etc., and so Hom. in the resolved form ἐλόω <span class="bibl">Il.13.315</span>, <span class="bibl">Od.7.319</span>: inf. [[ἐλάαν]] (though this is also inf. pres., v. infr.) <span class="bibl">Il.17.496</span>, <span class="bibl">Od.5.290</span>: aor. 1 [[ἤλᾰσα]], Ep. ἔλᾰσα <span class="bibl">Il.5.80</span>, ἔλασσα <span class="bibl">18.564</span>, Ion. 3sg. ἐλάσασκεν <span class="bibl">2.199</span>: pf. [[ἐλήλᾰκα]] (ἀπ-, ἐξ-) <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.2.10</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>828</span>: plpf. [[ἐληλάκειν]] (ἐξ-) <span class="bibl">Hdt.5.90</span>:— Med. (v. infr. <span class="bibl">1.2</span>), fut. [[ἐλάσομαι]] (παρ-) dub. l. in <span class="bibl">Arr.<span class="title">An.</span>3.30.3</span>: aor. ἠλασάμην <span class="bibl">Il.11.682</span>, rare in Att., as <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>484b</span>; 3sg. ἤλσατο Ibyc.55; Ep. <b class="b3">ἐλάσαιο, -ασαίατο, -ασσάμενος</b>, <span class="bibl">Od.20.51</span>, <span class="bibl">Il.10.537</span>, <span class="bibl">Od.4.637</span>:—Pass., fut. [[ἐλασθήσομαι]] (ἐξ-) <span class="bibl">D.H.4.9</span>: aor. <b class="b3">ἠλάθην</b> [ᾰ] <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>430</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>4</span>; later ἠλάσθην <span class="title">AP</span>7.278 (Arch.), <span class="bibl"><span class="title">Sammelb.</span>997</span> (iv A.D.), (ἐξ-, συν-) <span class="bibl">Plb.8.24.9</span>, <span class="bibl">18.22.6</span>, etc. (in Hdt. the Mss. vary between the two forms, ἐξελαθείς <span class="bibl">7.165</span>, ἀπηλάσθησαν <span class="bibl">3.54</span>): pf. ἐλήλαμαι <span class="bibl">Od.7.113</span>, <span class="bibl">Hdt.7.84</span> (ἐξ-), etc.; ἐλήλασμαι <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span> 2.133</span>, <span class="bibl">Aen.Tact.31.4</span> (prob.), (ἐξ-) <span class="bibl">Plb.6.22.4</span>, (συν-) <span class="bibl">A.D.<span class="title">Conj.</span>233.30</span>: plpf. ἠλήλατο <span class="bibl">Il.5.400</span>; poet. also ἐλήλατο <span class="bibl">4.135</span>; 3pl. ἠλήλαντο <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>143</span>, also <b class="b3">ἐληλέδατ', ἐληλέατ', ἐληλάδατ'</b> vv.ll. in <span class="bibl">Od.7.86</span>.— The pres. ἐλάω is rare and mainly Poet., imper. ἔλα <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>5(4).38</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span> 332</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>819</span>, <span class="bibl"><span class="title">Fr.</span>779.1</span> (also non-thematic 3pl. ἐλάντω <span class="title">SIG</span>1025.8 (Cos)): inf. ἐλᾶν <span class="bibl">Canthar.4</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.4.32</span>: inf. [[ἐλάαν]] as Ep.inf.pres. is freq. in Hom. (v. infr.<span class="bibl">1.2</span>): part. ἐλάουσα <span class="bibl">Emp.4.5</span>: impf. 3pl. ἔλων <span class="bibl">Od.4.2</span>, 3sg. ἔλαεν <span class="bibl">A.R.3.872</span>; ἀπ-έλα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>8.3.32</span>; but <b class="b3">ἀπ-ήλαον</b> in <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>1001</span> is prob. an error for <b class="b3">-ήλα'αν</b>, Dor. for <b class="b3">-ήλασαν</b>:—radic. sense, [[drive]], [[set in motion]], of driving flocks, εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε μῆλα <span class="bibl">Od.9.237</span>; κακοὺς δ' ἐς μέσσον ἔλασσεν <span class="bibl">Il.4.299</span>; aor. Med. [[ἠλασάμην]] in act. sense, <span class="bibl">10.537</span>, <span class="bibl">11.682</span>: freq. of horses, chariots, ships, [[drive]], [[ἐλάαν]] (inf. pres.) ἅρμα καὶ ἵππους <span class="bibl">23.334</span>; ἐς τὴν ἀγορὴν τὸ ζεῦγος <span class="bibl">Hdt. 1.59</span>; <b class="b3">ἐ. ἵππον</b> [[ride]] it, <span class="bibl">Id.4.64</span>, al.; <b class="b3">κέλητας καὶ ἅρματα ἐ</b>. [[ride]] and [[drive]], <span class="bibl">Id.7.86</span>; <b class="b3">ἐ. νῆα</b> [[row]] it, <span class="bibl">Od.12.109</span>, etc.; <b class="b3">στρατὸν ἐ</b>. <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>10(11).66</span>, <span class="bibl">Hdt. 1.176</span>, <span class="bibl">4.91</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> with acc. omitted, intr., [[go in a chariot]], [[drive]], <b class="b3">μάστιξεν δ' ἐλάαν</b> (sc. [[ἵππους]]) he whipped them [[on]], <span class="bibl">Il.5.366</span>, al., cf. <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>734</span>,<span class="bibl">739</span>; <b class="b3">βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα</b> he [[drove on]] over the waves, <span class="bibl">Il. 13.27</span>; <b class="b3">διὰ νύκτα ἐλάαν</b> [[travel]] the night through, <span class="bibl">Od.15.50</span>; <b class="b3">ἐς τὸ ἄστυ ἐ</b>. [[drive]] into the city, <span class="bibl">Hdt.1.60</span>; <b class="b3">ἐπὶ ζευγέων ἐ</b>. ib.<span class="bibl">199</span>; [[ride]], <span class="bibl">Id.7.88</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.Mag.</span>3.9</span>, etc.; <b class="b3">ἐλῶν ἐς Θρηΐκην</b> [[marching]]... <span class="bibl">Hdt.9.89</span>, etc.; [[row]], μάλα σφοδρῶς ἐλάαν <span class="bibl">Od.12.124</span>; [[ἐλαύνοντες]] [[rowers]], <span class="bibl">13.22</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> in this intr. sense, it sometimes took an acc. loci, <b class="b3">γαλήνην ἐλαύνειν</b> [[to sail]] the calm sea, i.e. over it, <span class="bibl">7.319</span>; so <b class="b3">τὰ ἕσπερα νῶτ' ἐ</b>. <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span> 731</span> (lyr.); also <b class="b3">ἐλαύνειν δρόμον</b> [[run]] a course, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>28</span>; ὁδόν <span class="bibl">D.P. 586</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">d</span> Pass., [<b class="b3">νηῦς] ἐλαυνομένη</b> a ship [[under way]], <span class="bibl">Od.13.155</span> (but πλοῖα ὑπὸ σκληρῶν ἀνέμων ἐλαυνόμενα <span class="bibl"><span class="title">Ep.Jac.</span>3.4</span>); <b class="b3">τὰ κατάντη ἐλαύνεσθαι</b>, of horses, to [[be ridden]] on steep ground, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.Mag.</span>8.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[drive away]], [[carry off]], in Hom. of stolen cattle or horses, βοῶν ἀρίστας <span class="bibl">Od.12.353</span>; ἵππους <span class="bibl">Il.5.236</span>; ἐ. ὅ τι δύναιντο <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.8.18</span>:—Med., <span class="bibl">Od.4.637</span>, <span class="bibl">20.51</span>; ῥύσι' ἐλαυνόμενος <span class="bibl">Il.11.674</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[drive away]], [[expel]], ἐ. [τινὰ] ἐκ δήμου <span class="bibl">6.158</span>; ἄνδρας ἀπ' Οἰνώνας <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>5.16</span>: freq. in Trag., ἐ. τινὰ γῆς <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>70</span>; <b class="b3">μύσος, μίασμα ἐ</b>., <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>967</span> codd., <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span> 283</span> (Pass.), cf. <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>98</span>; <b class="b3">ἄγος ἐ</b>.,= [[ἀγηλατέω]], <span class="bibl">Th.1.126</span>; ἐ. λῃστάς <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>1188</span>, etc.:—Pass., γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνομαι <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>682</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[drive]] (to extremities), [[persecute]], [[plague]], <b class="b3">οἵ μιν ἄδην ἐλόωσι . . πολέμοιο</b> who will [[harass]] him till he has had enough of war, <span class="bibl">Il.13.315</span>; <b class="b3">ἔτι μέν μίν φημι ἄδην λάαν κακότητος</b> I think I [[shall persecute]] him till he has had enough, <span class="bibl">Od.5.290</span>; θεὸς ἐλαύνει πόλιν <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>28</span>; Ἰωνίαν ἤλασεν βίᾳ <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>771</span>; μή τι δαιμόνιον τὰ πράγματα ἐλαύνῃ <span class="bibl">D.9.54</span>; σὺ δ' ἀπειλεῖς πᾶσιν, ἐλαύνεις πάντας <span class="bibl">Id.21.135</span>, cf. 173:—Pass., ἐλαυνομένων καὶ ὑβριζομένων <span class="bibl">Id.18.48</span>; λύπῃ πᾶς ἐλήλαται κακῇ <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>275</span>; κακοῖς πρός τινος <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>31</span>; ὑπ' ἀνάγκης καὶ οἴστρου <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>240d</span>; τὴν ψυχὴν ἐρωτικῇ μανίᾳ <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>14.18</span>; <b class="b3">ἐλαύνεσθαι τὴν γνώμην</b> <b class="b2">to be out of one's</b> mind, <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VS</span>2.27.5</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> = [[βινέω]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>39</span>, Pl. Com.3.4. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> intr. in expressions like [[ἐς τοσοῦτον ἤλασαν]] they [[drove it]] so far (where [[πρᾶγμα]] must be supplied), <span class="bibl">Hdt.5.50</span>; ἐς πᾶσαν κακότητα <span class="bibl">Id.2.124</span>; <b class="b3">εἰς κόρον ἐλαύνειν</b> [[push matters]] till disgust ensued, <span class="bibl">Tyrt.11.10</span>; <b class="b3">εἰς ἴσον</b> (sc. [[τισί]]) Onos.<span class="title">Praef.</span>4: hence, [[push on]], [[go on]], ἐγγὺς μανιῶν <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>904</span> (lyr.); <b class="b3">ἔξω τοῦ φρονεῖν</b> Id.<b class="b2">*ba</b>.<span class="bibl">853</span>; <b class="b3">πόρρω ἐ. σοφίας</b> [[go]] far in... <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthphr.</span>4b</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Grg.</span>486a</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.6.39</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[strike]], ἐλάτῃσιν πόντον ἐλαύνοντες <span class="bibl">Il.7.6</span>; κιθάραν πλήκτρῳ <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>351</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[strike]] with a weapon, but never with a missile, τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν <span class="bibl">Il.2.199</span>; ξίφει ἤλασε κόρσην <span class="bibl">5.584</span>; κόρυθος φάλον ἤλασεν <span class="bibl">13.614</span>; <b class="b3">ὀδόντας ἐ</b>. [[knock out]], <span class="bibl">A.R.2.785</span>: c. dupl. acc., <b class="b3">τὸν μὲν . . μεταδρομάδην ἔλασ' ὦμον</b> him he [[struck]] on... <span class="bibl">Il. 5.80</span>; <b class="b3">χθόνα δ' ἤλασε παντὶ μετώπῳ</b> [[struck]] earth with his forehead, of a falling man, <span class="bibl">Od.22.94</span>: c. acc. cogn., [[inflict]] a wound, οὐλὴν τήν ποτέ με σῦς ἤλασε <span class="bibl">21.219</span>:—Pass., c. acc. νῶτον ὄπισθ' αἰχμῇ δουρὸς ἐληλαμένος <span class="bibl">Tyrt.11.20</span>; ἐλαύνεται εἰς τὸν μηρόν <span class="bibl">Luc.<span class="title">Tox.</span>61</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[strike]] one thing against another, πρὸς γῆν ἐ. κάρη <span class="bibl">Od.17.237</span>; of weapons, [[drive through]], διαπρὸ χαλκὸν ἔλασσε <span class="bibl">22.295</span>; [δόρυ] διὰ στήθεσφιν ἔλασσε <span class="bibl">Il.5.57</span>, cf. <span class="bibl">20.269</span>; ἤλασε Λυγκέος ἐν πλευραῖσι χαλκόν <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>10.70</span>:—Pass., [[go through]], <span class="bibl">Il.4.135</span>, <span class="bibl">13.595</span>; to [[be fixed in]], ὀϊστὸς ὤμῳ ἐνὶ στιβαρῷ ἠλήλατο <span class="bibl">5.400</span>; διὰ [σφονδύλου] διαμπερὲς ἐληλάσθαι <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>616e</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> metaph., </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> [[beat out]] metal, [[forge]], ἀσπίδα . . ἣν ἄρα χαλκεὺς ἤλασεν <span class="bibl">Il.12.296</span>; <b class="b3">πέντε πτύχας ἤλασε</b> [[beat out]] five plates, <span class="bibl">20.270</span>; <b class="b3">περὶ δ' ἕρκος ἔλασσε κασσιτέρου</b> [[make]] a fence [[of beaten]] tin (with a play on signf. <span class="bibl">2</span>), <span class="bibl">18.564</span>; <b class="b3">εὐνὴ Ἡφαίστου χερσὶν ἐληλαμένη χρυσοῦ</b> a bed of [[beaten]] gold, <span class="bibl">Mimn.12.6</span>; <b class="b3">σίδηρος λεπτῶς ἐληλ</b>. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cam.</span>41</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[draw a line of]] wall, trench, etc., ἀμφὶ δὲ τάφρον ἤλασαν <span class="bibl">Il.7.450</span>; ἀμφὶ δὲ τεῖχος ἔλασσε πόλει <span class="bibl">Od.6.9</span>; σταυροὺς δ' ἐκτὸς ἔλασσε <span class="bibl">14.11</span>; τοῖχοι ἐληλέατ' <span class="bibl">7.86</span>; <b class="b3">τεῖχος τοὺς ἀγκῶνας ἐς τὸν ποταμὸν ἐλήλαται</b> the wall [[has its]] angles [[carried down]] to the river, <span class="bibl">Hdt.1.180</span>, cf. <span class="bibl">185</span>,<span class="bibl">191</span>; <b class="b3">ἐληλαμέναι πέρι πύργον</b> [[having]] a wall [[built]] round, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>872</span> (lyr.); <b class="b3">ὄγμον ἐλαύνειν</b> [[work one's way]] down a ridge or swathe in reaping or mowing, <span class="bibl">Il.11.68</span>; ἐ. αὔλακα <span class="bibl">Hes. <span class="title">Op.</span>443</span>; <b class="b3">ἀμπελίδος ὄρχον ἐ</b>. [[to draw]] a line of vines, i.e. [[plant]] them [[in line]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>995</span>: generally, [[plant]], [[produce]], ἐλᾷ τέσσαρας ἀρετὰς αἰών <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>3.74</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">κολῳὸν ἐλαύνειν</b> [[prolong]], [[keep up]] the brawl, <span class="bibl">Il. 1.575</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> ἐξ ὄσσων ἐς γαῖαν ἐ. δάκρυ <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>96</span>.</span>

|mltxt=(ΑΜ [[ἐλαύνω]])<br /><b>1.</b> [[κινώ]], [[οδηγώ]], [[κατευθύνω]]<br /><b>2.</b> (για ιππέα) [[κατευθύνω]] το [[άλογο]] ή τα άλογα του άρματος<br /><b>3.</b> επιτίθεμαι<br /><b>4.</b> [[κωπηλατώ]]<br /><b>5.</b> [[διώχνω]], [[απομακρύνω]] βιαίως<br /><b>6.</b> (για μέταλλα) [[σφυρηλατώ]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[συλλαμβάνω]]<br /><b>2.</b> [[ανακοινώνω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για πεζούς) [[προχωρώ]]<br /><b>2.</b> [[πλέω]]<br /><b>3.</b> (για κλεμμένα ζώα) [[οδηγώ]] [[μακριά]]<br /><b>4.</b> (από την [[εικόνα]] της κωπηλασίας) [[βινώ]], [[γαμώ]]<br /><b>5.</b> [[χτυπώ]] [[κάτι]] [[πάνω]] σε [[κάτι]] [[άλλο]]<br /><b>6.</b> [[χτυπώ]], [[τραυματίζω]] με το όπλο<br /><b>7.</b> [[τρυπώ]], [[διαπερνώ]] [[πέρα]] [[πέρα]]<br /><b>8.</b> [[σκάβω]]<br /><b>9.</b> [[φυτεύω]] σε σειρές, σε πρασιές<br /><b>10.</b> (για [[τείχος]], [[οικοδομή]]) [[ανεγείρω]] [[γύρω]] από έναν χώρο<br /><b>11.</b> [[διεγείρω]]<br /><b>12.</b> <b>φρ.</b> «ἐς τοσοῦτον ἤλασαν» — έφτασαν σε αυτό το [[σημείο]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Υπετέθη αρχική ΙΕ [[ρίζα]] <i>el</i><i>ә</i> «[[σπρώχνω]], [[παρακινώ]], κινούμαι, [[πηγαίνω]]», στην οποία ανάγονται ο μέλλ. <i>ελώ</i>, ο αόρ. <i>ήλασα</i>, οι παθ. αόρ. <i>ηλάθην</i>, <i>ηλάσθην</i>, ο παρακμ. <i>ελήλακα</i> [[αλλά]] και το εφετικό [[ελασείω]], [[καθώς]] και ο [[σπάνιος]] ενεστώτας <i>ελάω</i>, ενώ ο [[εύχρηστος]] [[παράλληλος]] [[ενεστωτικός]] τ. [[ελαύνω]] [[είναι]] πιθ. μετονοματικό παράγωγο από υποθετικό τ. <i>ελα</i>-<i>υν</i>-<i>ος</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ελα</i>-<i>Fαρ</i>, από το θ. του <i>ελά</i>-<i>ω</i> ([[πρβλ]]. <i>αλε</i>-<i>Faρ</i>, <i>αλέ</i>(<i>F</i>)<i>ατα</i>: [[αλέω]]). Με την [[ίδια]] αρχική ΙΕ [[ρίζα]] συνδέονται πιθ. οι λέξεις [[ιάλλω]], <i>ήλθον</i> και <i>ελεύσομαι</i>, που λειτουργούν αντίστοιχα ως αόρ. και μέλλ. του [[έρχομαι]] [[καθώς]] και τα λατ. <i>alacer</i> «[[εύθυμος]], γρήγορος», <i>ambulo</i> «[[βαδίζω]]», <i>exsul</i> «[[φυγάς]]», <i>proelium</i> «[[κίνδυνος]], [[μάχη]]» και το αρμ. <i>eli</i> «ανέβηκα, βγήκα». Το [[ελαύνω]], με αρχική [[σημασία]] «[[σπρώχνω]], [[οδηγώ]]», κατέληξε να σημαίνει και «[[εποχούμαι]]» [[αλλά]] και «[[σφυροκοπώ]]» ([[πρβλ]]. <i>χαλκ</i>-<i>ήλατος</i>, <i>χρυσ</i>-<i>ήλατος [[αλλά]] και <i>σφυρ</i>-<i>ηλατημένος</i>). Εύχρηστος στην νέα Ελληνική [[είναι]] ο τ. <i>έλα</i>, αρχ. προστακτική του <i>ελάω</i>, που λειτουργεί ως προστακτική του [[έρχομαι]]. Τέλος, η γαλλ. λ. <i>elastique</i>, [[τεχνικός]] όρος, ανάγεται στον αρχ. ελλ. τ. <i>ελαστός</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <i>έλασις</i>, [[έλασμα]], [[ελατήρ]], [[ελάτης]], [[ελατός]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[ελασία]], [[ελασμός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[απελαύνω]], [[εισελαύνω]], [[επελαύνω]], [[παρελαύνω]], [[προελαύνω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αντελαύνω]], [[διελαύνω]], [[ενελαύνω]], [[εξελαύνω]], [[κατελαύνω]], [[μετελαύνω]], [[περιελαύνω]], [[προσελαύνω]], [[συνελαύνω]], [[υπελαύνω]], [[υπερελαύνω]]].

|lsmtext='''ἐλαύνω:''' ([[ἐλάω]], βλ. αυτ.), μέλ. ἐλάσσω [ᾰ], Επικ. <i>ἐλάσσω</i> και <i>ἐλόω</i>, Αττ. [[ἐλῶ]], αόρ. αʹ <i>ἤλᾰσα</i>, Επικ. <i>ἔλᾰσα</i> και [[ἔλασσα]], Ιων. γʹ ενικ. <i>ἐλάσασκεν</i>· παρακ. <i>ἐλήλᾰκα</i>, υπερσ. <i>ἐληλάκειν</i> — Παθ., αόρ. αʹ [[ἠλάθην]] [ᾰ], μεταγεν. <i>ἠλάσθην</i>, παρακ. <i>ἐλήλαμαι</i>· γʹ ενικ. υπερσ. [[ἠλήλατο]], Επικ. <i>ἐλήλατο</i>· γʹ πληθ. [[ἠλήλαντο]], Επικ. <i>ἐληλέδατ'</i>.<br /><b class="num">I. 1.</b> Ριζική [[σημασία]], [[θέτω]] σε [[κίνηση]], κάνω [[κάτι]] να κινηθεί προς τα [[μπρος]], [[κινώ]], [[σπρώχνω]], [[οδηγώ]], λέγεται για την [[καθοδήγηση]] κοπαδιών, σε Όμηρ.· ομοίως στον Μέσ. αόρ. <i>ἠλασάμην</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[συχνά]] λέγεται για άρματα, [[οδηγώ]] προς τα [[μπρος]], στο ίδ., σε Ηρόδ.· επίσης, <i>ἐλ. ἵππον</i>, τον [[ιππεύω]], στον ίδ.· ἐλ. [[νῆα]], [[οδηγώ]] το [[καράβι]] [[μπροστά]] κωπηλατώντας, σε Ομήρ. Οδ.· <b>α)</b> με αυτή τη [[σημασία]] η αιτ. παραλείφθηκε και το [[ρήμα]] έγινε αμτβ., βρίσκομαι σε [[άρμα]], το [[οδηγώ]], μάστιξεν δ' [[ἐλάαν]] (ενν. <i>ἵππους</i>), τους χτύπησε με το [[μαστίγιο]] για να ξεκινήσουν, σε Ομήρ. Ιλ.· βῆ δ' [[ἐλάαν]] ἐπὶ κύματα, προχώρησε με [[ορμή]] αντίθετα στα κύματα, στο ίδ.· διὰ [[νύκτα]] [[ἐλάαν]], προχωρά, ταξιδεύει κατά τη [[διάρκεια]] της νύχτας, σε Ομήρ. Οδ.· [[ιππεύω]], σε Ηρόδ. κ.λπ.· [[προελαύνω]], στον ίδ.· [[κωπηλατώ]], σε Ομήρ. Οδ. <b>β)</b> με αυτή την αμτβ. [[σημασία]] συνοδεύεται [[ενίοτε]] από αιτ. τόπου, <i>γαλήνην ἐλαύνειν</i>, να πλέεις σε γαλήνια, ήρεμη [[θάλασσα]], δηλ. στην επιφάνειά της, στο ίδ.· <i>ἐλαύνειν δρόμον</i>, να τρέχεις σε αγώνα δρόμου, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[οδηγώ]] [[μακριά]], όπως το [[ἀπελαύνω]], λέγεται για κλεμμένα ζώα, σε Όμηρ., Ξεν.· ομοίως και σε Μέσ., σε Όμηρ.<br /><b class="num">3.</b> [[διώχνω]], [[εκτοπίζω]], [[εκβάλλω]], σε Ομήρ. Ιλ., Τραγ.<br /><b class="num">4.</b> [[οδηγώ]], [[φέρνω]] σε έσχατο [[σημείο]], [[οδηγώ]] στα [[άκρα]], ἄδην [[ἐλόωσι]] πολέμοιο, θα τον βασανίσουν [[μέχρι]] να κορεσθεί από τον πόλεμο, σε Ομήρ. Ιλ.· ἄδην [[ἐλάαν]] κακότητος, θα τον καταδιώξουν [[μέχρι]] το [[σημείο]] που είναι αναγκαίο, σε Ομήρ. Οδ.· [[έπειτα]] σε Αττ., [[καταδιώκω]], [[κατατρέχω]], [[προσβάλλω]], επιτίθεμαι, [[βασανίζω]], [[καταπιέζω]], σε Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">5.</b> αμτβ. σε εκφράσεις όπως, <i>ἐς τοσοῦτον ἤλασαν</i>, το προχώρησαν [[μέχρι]] [[αυτού]] του σημείου, (όπου πρέπει να συμπληρωθεί το [[πρᾶγμα]]), σε Ηρόδ.· απ' όπου, [[προβαίνω]], [[προχωρώ]], [[επέρχομαι]], σε Ευρ., Πλάτ. <b>II.1</b> [[πλήττω]], [[χτυπώ]], <i>ἐλάτῃσιν πόντον ἐλαύνοντες</i>, πρβλ. Λατ. remis impellere, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[πλήττω]] με όπλο, [[αλλά]] όχι με [[βλήμα]], στο ίδ.· με [[διπλή]] αιτ., <i>τὸνμὲν ἔλασ' ὦμον</i>, τον χτύπησε, τον έπληξε, τον τραυμάτισε, τον πλήγωσε πάνω στον ώμο, στο ίδ.· <i>χθόνα ἤλασε μετώπῳ</i>, χτύπησε στο [[έδαφος]] με το μέτωπό του, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">3.</b> [[διαπερνώ]], [[δόρυ]] διὰ [[στήθεσφιν]] ἔλασσε, σε Ομήρ. Ιλ.· και σε Παθ., [[διέρχομαι]], διαπερνιέμαι, στο ίδ.<br /><b class="num">III.</b> με μεταφ. σημασίες:<br /><b class="num">1.</b> [[χτυπώ]] με [[σφυρί]], [[σφυροκοπώ]], [[σφυρηλατώ]], Λατ. ducere, [[σφυρηλατώ]] [[μέταλλο]], σε Ομήρ. Ιλ.· περὶ δ' [[ἕρκος]] ἔλασσε κασσιτέρου, κατασκεύασε [[τριγύρω]] ένα φράχτη από σφυρηλατημένο κασσίτερο, στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[τραβώ]] [[γραμμή]] τείχους ή τάφρου, Λατ. ducere murum, σε Όμηρ. κ.λπ.· [[τεῖχος]] ἐς τὸν ποταμὸν τοὺς ἀγκῶνας ἐλήλαται, οι γωνίες του τείχους φθάνουν [[μέχρι]] τον ποταμό, σε Ηρόδ.· <i>ὄγμον ἐλαύνειν</i>, [[δημιουργώ]] [[αυλακιά]] ή χωματοσήκωμα στο [[θέρισμα]] ή στο [[δρεπάνισμα]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ὄρχον ἀμπελίδος ἐλ</i>., [[τραβώ]], [[δημιουργώ]] [[σειρά]] από αμπέλια, δηλ. τα [[φυτεύω]] στη [[σειρά]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">3.</b> <i>κολῳὸν ἐλαύνειν</i>, [[παρατείνω]] τον καυγά, τη [[λογομαχία]], [[διαπληκτίζομαι]], [[καβγαδίζω]], σε Ομήρ. Ιλ.

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">drive, push, beat out (metal)</b>, intr. [[drive]], [[ride]] (on the meaning in the Epos cf. Trümpy Fachausdrücke 95f., 115f.);<br />Other forms: also [[ἐλάω]] in inf. [[ἐλάαν]], ptc. [[ἐλάων]], impf. [[ἔλων]] (Hom.), ipv. [[ἔλα]] (Pi.), [[ἐλάτω]], <b class="b3">-άντω</b>, <b class="b3">-άσθω</b> (Dor. inscr.) etc. (further Schwyzer 681f.), aor. <b class="b3">ἐλάσ(σ)αι</b>, <b class="b3">-ασθαι</b>, fut. [[ἐλάω]], perf. med. [[ἐλήλαμαι]] (Il.), <b class="b3">-ασμαι</b> (Hp. usw.), act. [[ἐλήλακα]] (Hdt.), aor. pass. <b class="b3">ἐλα(σ)θῆναι</b> (Hdt.)<br />Compounds: often with prefix: <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b3">δι-</b>, <b class="b3">εἰσ-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">ἐπ-</b>, <b class="b3">περι-</b>, <b class="b3">προσ-</b> etc.<br />Derivatives: Nomina actionis: [[ἔλασις]] <b class="b2">march (of an army), ride, expulsion etc.</b> (Ion.-Att.), often of the prefixed verbs: <b class="b3">δι-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">ἐπ-</b>, <b class="b3">περι-έλασις</b> etc. (see Holt Les noms d'action en <b class="b3">-σις</b>, s. index); rare [[ἐλασία]] [[ride]], [[march]] (X.) with <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">ἐπ-ελασία</b> (hell.), after <b class="b3">βο-ηλασία</b> etc. (from <b class="b3">βο-ηλατέω</b>, <b class="b3">-άτης</b>), cf. Schwyzer 468f., Chantr. Form. 83f.; [[ἔλασμα]] [[chased metal]], [[tin]], [[probe]] (Ph. Bel., Gal.) with [[ἐλασμάτιον]] (Delos IIa, Dsc.); [[ἐλασμός]] = [[ἔλασμα]], [[ἔλασις]] (Aristeas); [[ἔλατρον]] [[flat cake]] (Miletos Va), vgl. [[ἐλατήρ]]. Nom. agentis: [[ἐλατήρ]] [[driver]] (Il.) with [[ἐλατήριος]] [[driving off]] (A. Ch. 968 [lyr.]), normally [[carrying away]], [[purging]], n. [[purgative]] (Hp.; s. Andre Les ét. class. 24, 41); [[ἐλατήρ]] [[flat cake]] (Com.); [[ἐλάτης]] [[driver]] (E. Fr. 773, 28 [lyr.]) from [[βοηλάτης]] (with [[βοηλατέω]], <b class="b3">-σία</b>, s. above), [[ἱππηλάτης]], Fraenkel Nom. ag. 2, 31f.; [[ἐλάστωρ]] <b class="b2">id.</b> (App. Anth. 3, 175); [[ἐλαστής]] <b class="b2">id.</b> (EM); <b class="b3">ἐλατρεύς ὁ τρίτην πύρωσιν ἔχων τοῦ σιδήρου παρὰ τοῖς μεταλλεῦσιν</b> H.; see Boßhardt Die Nomina auf <b class="b3">-ευς</b> 82f.; also as PN (θ 111); s. Boßhardt 120. Verbal adj.: [[ἐλατός]] [[malleable]], [[beaten]] (Arist.), <b class="b3">ἐξ-ήλατος</b> [[beaten]] (Μ 295; several compounds like <b class="b3">ἱππ-ήλατος</b>, <b class="b3">θε-ήλατος</b> (Ion.-Att.); [[ἐλαστός]] <b class="b2">id.</b> (pap.). - Desiderat. [[ἐλασείω]] (Luc.), iterative preterite [[ἐλάσασκεν]] (Β 199). - On [[ἐλασᾶς]] and [[Ελάστερος]] s. vv.<br />Origin: IE [Indo-European] [36] <b class="b2">*h₁elh₂-</b> [[drive]], [[move]]<br />Etymology: Basis is <b class="b3">ἐλα-</b> < <b class="b2">*h₁elh₂-</b>; [[ἐλαύνω]] from a verbal noun <b class="b3">*ἐλα-Ϝαρ</b>, <b class="b3">ἐλα-υν-</b> (to <b class="b3">ἐλά-ω</b> like <b class="b3">*ἀλε-Ϝαρ</b>, <b class="b3">ἀλέ-(Ϝ)ατα</b> to [[ἀλέω]], s. v.). A sec. formation is [[ἐλαστρέω]] (s.[[Ἐλάστερος]] s. v). - No certain cognate. (Arm. [[eɫanim]] [[become]] is improbable. Arm. [[elanem]] [[go out]], [[up]] belongs to the verbs in <b class="b2">-anem</b> = gr. <b class="b3">-άνω</b>). For the Celtic <b class="b2">nā-</b>present OIr. [[ad-ellaim]] [[go to]], [[visit]] could belong to [[πίλναμαι]]. Other Celtic forms have (<b class="b2">p)el-</b>.

|ftr='''ἐλαύνω''': {elaúnō}<br />'''Forms''': vereinzelt [[ἐλάω]] im Inf. [[ἐλάαν]], Ptz. ἐλάων, Impf. [[ἔλων]] (Hom.), Ipv. ἔλα (Pi. u. a.), ἐλάτω, -άντω, -άσθω (dor. Inschr.) usw. (zur näheren Beurteilung Schwyzer 681f. m. Lit.), Aor. ἐλάσ(σ)αι, -ασθαι, Fut. [[ἐλάω]], Perf. Med. ἐλήλαμαι (seit Il.), -ασμαι (Hp. usw.), Akt. [[ἐλήλακα]] (Hdt., att.), Aor. Pass. ἐλα(σ)θῆναι (Hdt., att., hell.)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[treiben]], [[stoßen]], [[schmieden]], intr. [[fahren]], [[reiten]], [[ziehen]] (zur Bedeutung im Epos vgl. Trümpy Fachausdrücke 95f., 115f.);<br />'''Composita''' : oft mit Präfix: ἀπ-, δι-, εἰσ-, ἐξ-, ἐπ-, περι-, προσ- usw.<br />'''Derivative''': Ableitungen. Nomina actionis: 1. [[ἔλασις]] [[Zug]], [[Heerzug]], [[Ritt]], [[Vertreibung]] (ion. att.), oft zu den präfigierten Verba mit verschiedenen Sinnfärbungen: δι-, ἐξ-, ἐπ-, [[περιέλασις]] usw. (Einzelheiten bei Holt Les noms d’action en -σις, s. Index); 2. vereinzelt [[ἐλασία]] [[Ritt]], [[Marsch]] (X. u. a.) mit ἀπ-, ἐξ-, [[ἐπελασία]] (hell. u. spät), nach [[βοηλασία]] usw. (von [[βοηλατέω]], -άτης), vgl. Schwyzer 468f., Chantraine Formation 83f.; 3. [[ἔλασμα]] [[getriebenes Metall]], [[Blech]], [[Sonde]] (Ph. ''Bel''., Gal. u. a.) mit [[ἐλασμάτιον]] (Delos II^a, Dsk. u. a.); 4. [[ἐλασμός]] = [[ἔλασμα]], [[ἔλασις]] (Aristeas u. a.); 5. [[ἔλατρον]] [[flacher Kuchen]] (Miletos V^a u. a.), vgl. B. [[ἐλατήρ]]. Nom. agentis: 6. A. [[ἐλατήρ]] [[Treiber]], [[Wagenlenker]] (Il. usw.) mit [[ἐλατήριος]] [[vertreibend]] (A. ''Ch''. 968 [lyr.]), gewöhnlich [[abführend]], [[purgierend]], n. [[Purgativ]] (Hp. usw.; vgl. Andre Les ét. class. 24, 41); B. [[ἐλατήρ]] [[flacher Kuchen]] (Kom.); 7. [[ἐλάτης]] [[Treiber]] (E. ''Fr''. 773, 28 [lyr.] u. a.) aus [[βοηλάτης]] (mit [[βοηλατέω]], -σία, vgl. oben), [[ἱππηλάτης]] u. a. Zusammenbildungen herausgelöst, Fraenkel Nom. ag. 2, 31f.; 8. [[ἐλάστωρ]] ib. (''App''. ''Anth''. 3, 175); 9. [[ἐλαστής]] ib. (''EM''); 10. [[ἐλατρεύς]]· ὁ τρίτην πύρωσιν ἔχων [[τοῦ]] σιδήρου παρὰ τοῖς μεταλλεῦσιν H.; zur Erklärung Boßhardt Die Nomina auf -ευς 82f.; auch als EN (θ 111); vgl. Boßhardt 120. Verbaladj.: [[ἐλατός]] [[geschmeidig]], [[getrieben]] (Arist. usw.), [[ἐξήλατος]] [[getrieben]] (Μ 295; mehrere Zusammenbildungen wie [[ἱππήλατος]], [[θεήλατος]] (ep. ion., att.); [[ἐλαστός]] ib. (Pap.). — Desiderativum [[ἐλασείω]] (Luk.), Iterativpräteritum ἐλάσασκεν (Β 199). — Zu [[ἐλασᾶς]] und Ἐλάστερος s. bes.<br />'''Etymology''' : Sämtliche Formen gehen als primäre Bildungen auf ein zweisilbiges ἐλα- zurück mit Ausnahme von [[ἐλαύνω]], das als denominatives Jotpräsens ein Verbalnomen *ἐλαϝαρ, ἐλαυν- voraussetzt (zu [[ἐλάω]] wie *ἀλεϝαρ, ἀλέ-(ϝ)ατα zu [[ἀλέω]], s. d.), s. Benveniste Origines 112; ein Adjektiv *ἐλαΰς läßt sich schwerlich mit Schwyzer 521 A. 4 aus [[ἐλαύτατον]]· δεινότατον H. präsumieren. Eine andere Sekundärbildung ist [[ἐλαστρέω]], das mit Ἐλάστερος zusammenhängt, s. d. — Eine sichere Entsprechung des zweisilbigen [[ἐλάω]] ist nirgends zu belegen. Arm. ''eɫanim'' [[werden]] mit dem eigenartigen und offenbar alten Aorist ''eɫē'' (aus *''eɫe''-''y'') hat, von der abweichenden Bedeutung abgesehen, auch wegen des velaren ''ɫ'', das eine Konsonantengruppe ''ln'' oder ''ls'' voraussetzt, auszuscheiden. Arm. ''elanem'' [[ausgehen]], [[hinaufsteigen]] mit dem Aorisz ''el''-''i'' gehört zu den Präsentia auf -''anem'' (= gr. -άνω) und kann also schwerlich mit dem zweisilbigen [[ἐλάω]] direkt zusammenhängen. Für das keltische ''nā''-Präsens air. ''ad''-''ellaim'' [[hinzugehen]], [[besuchen]], ''do''-''ellaim'' [[devio]], [[declino]] ist auch Anknüpfung an [[πίλναμαι]] stark zu erwägen. Die übrigen zahlreichen aus dem Keltischen herangezogenen Formen gehen alle von (''p'')''el''- aus. So muß man sich jedenfalls auf ein gemeinsames ''el''- beschränken, das außer in den schon angeführten armenischen und keltischen Wörtern mit wechselndem Erfolg auch anderswo gesucht worden ist, s. [[ἰάλλω]], [[ἐλεύσομαι]] und W.-Hofmann s. ''alacer'', ''ambulō'', ''exsul'', ''proelium''; außerdem WP. 1, 155f., Pok. 306f.; daselbst auch reichliche Literaturangaben. Vgl. auch zu [[ἄγω]]. — Kretschmer Glotta 12, 201; 13, 137 erwägt interjektivischen Ursprung. (''lá'', ''lá''); vgl. dazu Fraenkel IF 59, 164f.<br />'''Page''' 1,482-483