3,277,055
edits
m (Text replacement - "with gen." to "with genitive") |
mNo edit summary |
||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=feygo | |Transliteration C=feygo | ||
|Beta Code=feu/gw | |Beta Code=feu/gw | ||
|Definition=<span class="bibl">Il.21.472</span>, etc.: Ep. inf. [[φευγέμεν]], [[φευγέμεναι]], <span class="bibl">10.147</span>, <span class="bibl">21.13</span>; impf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἔφευγον <span class="bibl">22.158</span>, etc., Poet. φεῦγον <span class="bibl">9.478</span>, <span class="bibl">Tyrt.5.8</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span> 9.13</span>: iter. φεύγεσκον <span class="bibl">Il.17.461</span>, <span class="bibl">Hdt.4.43</span>: fut. φεύξομαι <span class="bibl">Il.18.307</span>, etc.; also [[φευξοῦμαι]] in E. and Com., <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>341</span>, <span class="bibl">346</span>, <span class="bibl"><span class="title">Hel.</span>500</span>,<span class="bibl">1041</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>659</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>203</span> (cod. R), <span class="bibl">1129</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pl.</span>447</span>, <span class="bibl"><span class="title">Av.</span>932</span> ( | |Definition=<span class="bibl">Il.21.472</span>, etc.: Ep. inf. [[φευγέμεν]], [[φευγέμεναι]], <span class="bibl">10.147</span>, <span class="bibl">21.13</span>; impf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἔφευγον <span class="bibl">22.158</span>, etc., Poet. φεῦγον <span class="bibl">9.478</span>, <span class="bibl">Tyrt.5.8</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span> 9.13</span>: iter. φεύγεσκον <span class="bibl">Il.17.461</span>, <span class="bibl">Hdt.4.43</span>: fut. φεύξομαι <span class="bibl">Il.18.307</span>, etc.; also [[φευξοῦμαι]] in E. and Com., <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>341</span>, <span class="bibl">346</span>, <span class="bibl"><span class="title">Hel.</span>500</span>,<span class="bibl">1041</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>659</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>203</span> (cod. R), <span class="bibl">1129</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pl.</span>447</span>, <span class="bibl"><span class="title">Av.</span>932</span> ([[ἀποφεύγω]]), <span class="bibl">Men. 283</span> (but dub. where found in Att. Prose, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>635c</span>, al., <span class="bibl">D.38.19</span>; [[φευξεῖται]] is dub. l. in <span class="title">IPE</span>12.24.11 (Olbia, iv B. C.); fut. Act. <b class="b3">ἐκ-φεύξω</b> only late, [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Aesop.349b</span>, cf. Chambry ii <span class="bibl">p.479</span>): aor. [[ἔφῠγον]], Ion.φύγεσκον <span class="bibl">Od.17.316</span>: pf. πέφευγα <span class="bibl">Hdt.7.154</span> codd. (v. infr.<span class="bibl">11.1a</span>); opt. πεφεύγοι <span class="bibl">Il.21.609</span> (ἐκ-πεφευγοίην <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>840</span>), part. πεφευγότες <span class="bibl">Od.1.12</span>; part. pf. Pass. [[πεφυγμένος]] in act. sense, <span class="bibl">Il.6.488</span>, <span class="bibl">Od.1.18</span>, etc. (in pass. sense, <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Fr.</span>423</span>); Ep. [[πεφυζότες]] (cf. [[φύζα]]) <span class="bibl">Il.21.6</span>,<span class="bibl">528</span>, <span class="bibl">532</span>, <span class="bibl">22.1</span>, later sg. πεφυζώς <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>128</span>; Aeol. [[πεφύγγων]], v. [[φυγγάνω]]:—Med., <b class="b3">μὴ φεύγησθε</b> Anon.Hist. in <span class="bibl"><span class="title">PLit.Lond.</span>115</span>: aor. 1 <b class="b3">διαφεύξασθαι</b> Decr.Ath. in <span class="bibl">Hp.<span class="title">Ep.</span>25</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> abs., [[flee]], [[take flight]], opp. [[διώκω]], <span class="bibl">Il.22.157</span>, etc.; βῆ φεύγων ἐπὶ πόντον <span class="bibl">2.665</span>; πῇ φεύγεις; <span class="bibl">8.94</span>; πόσε φεύγετε; <span class="bibl">16.422</span>; ποῖ φύγωμεν . . χθονός; <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>777</span> (lyr.); ποῖ τις οὖν φύγῃ; <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>403</span> (lyr.); ἐνθένδε ἐκεῖσε φ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>176b</span>: with Preps., φ. ἀπό τινος <span class="bibl">Od.12.120</span>; φεύξονται ἀφ' ἑαυτῶν εἰς φιλοσοφίαν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>168a</span>, etc.; <b class="b3">ἐκ πολέμοιο, ἐκ θανάτοιο</b>, <span class="bibl">Il.7.118</span>, <span class="bibl">20.350</span>; ἐκ κακῶν πεφευγέναι <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>437</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.1.65</span>; ὑπὲκ κακοῦ <span class="bibl">Il.15.700</span>, cf. <span class="bibl">17.461</span> (rarely c. gen. only, <b class="b3">πεφυγμένος ἦεν ἀέθλων</b> (v. infr. ''ΙΙ'') <span class="bibl">Od.1.18</span>; τῆς νόσου πεφευγέναι <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1044</span>); φ. ἐς πατρίδα γαῖαν <span class="bibl">Il. 2.140</span>, <span class="bibl">159</span>, al.; <b class="b3">ἐπὶ Σάρδεων, ἐπὶ τὸν Ἑλικῶνα</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.2.1</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ages.</span> 2.11</span>; πρὸς τὸ ὄρος <span class="bibl">Id.<span class="title">HG</span>3.5.19</span>; ὑπὸ γᾶν <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>175</span> (lyr.); ὑπὸ δελφῖνος ἰχθύες φ. <span class="bibl">Il.21.23</span>, cf. <span class="bibl">554</span> (cf. infr. <span class="bibl">111.2</span>): c. acc. cogn., <b class="b3">φύγε λαιψηρὸν δρόμον</b> [[ran]] the course full swiftly, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>9.121</span>; τίνα φυγὴν φευξούμεθα; <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>1041</span>; <b class="b3">φ. τὴν παρὰ θάλασσαν</b> (sc. [[ὁδόν]]) [[flee]] by the shore route, <span class="bibl">Hdt.4.12</span>; cf. infr. ''III''; for <b class="b3">φυγῇ φεύγειν</b>, v. infr. <span class="bibl">11.1</span>, φυγή <span class="bibl">1.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> pres. and impf. tenses prop. express only the [[purpose]] or [[endeavour]] to [[get away]]: hence part. [[φεύγων]] is added to the compd. Verbs [[καταφεύγω]], [[ἐκφεύγω]], [[προφεύγω]], to [[distinguish]] the [[attempt]] from the [[accomplishment]], <b class="b3">βέλτερον, ὃς φεύγων προφύγῃ κακὸν ἠὲ ἁλώῃ</b> it is better that one should [[flee]] [[and]] [[escape]] than [[stay]] and [[be caught]], <span class="bibl">Il.14.81</span>; φεύγων ἐκφεύγει <span class="bibl">Hdt.5.95</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>177</span>; φ. καταφυγεῖν <span class="bibl">Hdt.4.23</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">φ. εἰς</b> . . [[have recourse]] to . . [[take refuge]] in... ἐς τοὺς ἀφώνους μάρτυρας <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>1076</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> c. inf., [[shun]] or [[shrink]] [[from]] doing, <span class="bibl">Hdt.4.76</span>, <span class="bibl">Antipho 1.13</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>26a</span>; with inf. omitted, φεύγουσι γάρ τοι χοἱ θρασεῖς [[shrink back]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span> 580</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. acc., [[flee]], [[avoid]], [[escape]], Ἕκτορα <span class="bibl">Il.11.327</span>, etc.; φ. τινὰ ἐκ μάχης <span class="bibl">Hdt.7.104</span>; φ. ἐς τὴν Ἀσίην τοὺς Σκύθας <span class="bibl">Id.4.12</span>; φ. θάνατον <span class="bibl">Il.1.60</span>; ἔνθ' ἄλλοι μὲν πάντες, ὅσοι φύγον αἰπὺν ὄλεθρον, οἴκοι ἔσαν πόλεμόν τε πεφευγότες ἠδὲ θάλασσαν <span class="bibl">Od.1.11</span>; <b class="b3">ἔφυγον κακόν, εὗρον ἄμεινον</b>, formula used by [[μύσται]], <span class="bibl">D.18.259</span>; with modal dat., <b class="b3">φ. ὄνειδος λόγοις, ἀμαχανίαν ἔργῳ</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>6.90</span>, <span class="bibl"><span class="title">P.</span>9.92</span>; [[avoid]], [[shun]], χρὴ . . φεύγειν τὰ παχύνοντα <span class="bibl">Gal.<span class="title">Vict.Att.</span>12</span>; τὴν ἀργίαν καὶ τὴν ἀκινησίαν τοῦ σώματος <span class="bibl">Sor.1.93</span>, cf. <span class="bibl">46</span>, al.; <b class="b3">φόνον φ</b>. [[flee the consequences of]] the murder, <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>796</span>; αἷμα συγγενὲς φ. χθονός <span class="bibl">Id.<span class="title">Supp.</span>148</span>; τὰν Διὸς μῆτιν φ. <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>906</span> (lyr.); ὀσμὴν... μὴ βάλῃ, πεφευγότες <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>412</span>; φεύγων φυγῇ τὸ γῆρας <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>195b</span>; ἐς πόντον . . φύγε πέτρας νηῦς <span class="bibl">Od. 10.131</span>; <b class="b3">οὐδεμία [πόλις] πέφευγε</b> (sed fort. leg. [[ἀπέφυγε]]) <b class="b3"> δουλοσύνην πρὸς Ἱπποκράτεος</b> at the hands of... <span class="bibl">Hdt.7.154</span>: part. pf. Pass. also retains the acc. in Hom. in periphrastic phrases, μοῖραν δ' οὔ τινά φημι πεφυγμένον ἔμμεναι ἀνδρῶν <span class="bibl">Il.6.488</span>; πεφυγμένον ἔμμεν ὄλεθρον <span class="bibl">Od.9.455</span>; οὔ οἱ νῦν ἔτι γ' ἔστι πεφυγμένον ἄμμε γενέσθαι <span class="bibl">Il.22.219</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">h.Ven.</span> 34</span>:—but in pass. sense, <b class="b3">τὸ πάραυτα πεφυγμένον κακόν</b> Epicur.l.c. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[seek to avoid]], [[shirk]], στρατείαν <span class="bibl">D.21.162</span>; εἰ τοῦτο φεύξονται καὶ μὴ 'θελήσουσι ποιεῖν <span class="bibl">Id.20.138</span>; so in aor., ἢν φύγῃ τις, ζημιοῦν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span> 717</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of things, ἡνίοχον φύγον ἡνία [[escaped]], [[slipped from his hands]], <span class="bibl">Il.23.465</span>; Νέστορα δ' ἐκ χειρῶν φύγον ἡνία <span class="bibl">8.137</span>, cf. <span class="bibl">11.128</span>; <b class="b3">τὸ φεῦγον</b> the [[part which slips]], <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span> 10.9</span>, cf. <span class="bibl">Hp.<span class="title">Off.</span>9</span>, Gal.18(2).735: c. dupl. acc., ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων <span class="bibl">Il.4.350</span>, <span class="bibl">Od.1.64</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> of wine, '[[go off]]', [[turn sour]], <span class="bibl">Gp.7.7.8</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[flee one's country]], <span class="bibl">Il. 9.478</span>, <span class="bibl">Od.13.259</span>; <b class="b3">οἱ φεύγοντες</b> the [[exiles]], <span class="bibl">Th.1.24</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Ages.</span>7.6</span>; πατρίδα φ. <span class="bibl">Od.15.228</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>3.1.24</span>; τὴν αὑτοῦ <span class="bibl">Th.5.26</span>; ἅπασαν τὴν Ἀθηναίων ξυμμαχίδα <span class="title">IG</span>12.10.30; φ. ἐξ Ἄργεος <span class="bibl">Od.15.224</span>, cf. <span class="bibl">Th.8.85</span>; <b class="b3">ἐξ Ἀθηνέων, ἐκ τῆς πατρίδος</b>, <span class="bibl">Hdt.6.103</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.3.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">φ. ὑπὸ Σκυθέων</b> to [[be expelled]], [[driven out]] by . . <span class="bibl">Hdt.4.125</span>: but esp. to [[be exiled]], φ. ὑπὸ τοῦ δήμου <span class="bibl">Id.5.30</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.1.27</span>; <b class="b3">φ. ἐξ Ἀρείου πάγου</b> by their sentence, <span class="bibl">Din.1.44</span>: also c. acc., φ. Πεισιστρατίδας <span class="bibl">Hdt. 5.62</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> abs., [[go into exile]], [[live in banishment]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1668</span> (troch.), <span class="bibl">Antipho 2.2.9</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Mx.</span>242b</span>; δύο ἔτη φευγέτω <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>867c</span>; <b class="b3">φ. ἀειφυγίαν</b> to [[be banished]] for [[life]], ib. <span class="bibl">871d</span>, al.; φεόγειν Ἀμφίπολιν ἀειφυγίην <span class="title">SIG</span>194.3, cf. 24 (Amphipolis, iv B. C.); but also ἐν ἀειφυγίᾳ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span> 877e</span>; φεύγων ἀπ' οἴκων ἃς ἐγὼ φεύγω φυγάς <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>976</span>; [[φεύγοντες]] [[being in exile]], opp. φυγόντες [[having gone into exile]], <span class="bibl">Lys.14.33</span>; with play on words, "<b class="b3">μέχρι τίνος φεύξῃ, Ἀρκαδίων; καὶ ὅς, ἔς τ' ἂν τοὺς ἀφίκωμαι οἳ οὐκ ἴσασι Φίλιππον</b>" <span class="bibl">Duris 3</span> J. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> as law-term (mostly in pres. and impf., but cf. <span class="bibl">Lys.12.4</span> (v. infr.)), to [[be accused]] or [[be prosecuted at law]]: <b class="b3">ὁ φεύγων</b> the [[accused]], [[defendant]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>893</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>405b</span>, etc.; opp. διώκω, οὔτε φεύγων ἁλοὺς οὔτε διώκων ἡττηθείς <span class="bibl">D.23.66</span>; c. acc., <b class="b3">φ. γραφάς, δίκην</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>442</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">Nu.</span>167</span>; ὑπό τινος δίκας φ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span> 19c</span>, cf. <span class="bibl">D.49.1</span>; οὐδενὶ πώποτε οὔτε ἡμεῖς οὔτε ἐκεῖνος δίκην οὔτε ἐδικασάμεθα οὔτε ἐφύγομεν Lys. l. c.; φ. ἀπολογίας <span class="bibl">Aeschin.3.201</span>; the crime being added in gen., φόνου δίκην φ. <span class="bibl">Antipho 5.9</span>; γραφὰς φ. παρανόμων <span class="bibl">D.18.235</span>; more freq. c. gen. only, <b class="b3">φ. φόνου</b> to [[be charged with]] murder, <span class="bibl">Lys.10.31</span>, <span class="bibl">Lycurg.133</span>, etc.; φ. δειλίας <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ach.</span>1129</span>; ξενίας <span class="bibl">Id.<span class="title">V.</span>718</span> (anap.); with [[genitive]] of the penalty, ἐὰν . . φεύγῃ δεσμῶν <span class="title">OGI</span>218.92 (Ilium, iii B. C.); also περὶ θανάτου φ. <span class="bibl">Antipho 5.95</span>; φ. ἐπὶ μηνύσει τινός <span class="bibl">And.1.18</span>; <b class="b3">ἀσεβείας φ. ὑπό τινος</b> [[is accused of]] impiety by... <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>35d</span>; rarely of things, <b class="b3">τὸ φεῦγον ψήφισμα</b> the [[decree]] that is on its [[defence]], the [[decree]] in [[question]], <span class="bibl">D.23.58</span>:—in <span class="bibl">Hdt.7.214</span> <b class="b3">αἰτίην φ</b>. has the older sense, [[flee]] [[from]] a [[charge]], [[quit]] one's [[country]] on [[account]] of a [[charge]]. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[plead]] in [[defence]], <b class="b3">δεῖ τοί σε φεύγειν . . ὡς οὐκ ἔχουσι κῦρος [οἱ νόμοι</b>] <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>390</span>; <b class="b3">ἔφευγε μὴ εἰδέναι</b> [[pleaded]] ignorance, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>263</span>, (Cf. Lat.[[fugio]], Goth. [[biugan]] 'bend', etc.)</span> | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 17: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>f.</i> φεύξομαι, <i>ao.2</i> [[ἔφυγον]], <i>pf.</i> πέφευγα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐφεύχθην, <i>pf.</i> [[πέφυγμαι]];<br /><b>I.</b> fuir :<br /><b>1</b> <i>intr.</i> prendre la fuite : φ. [[ἀπό]] τινος fuir loin de qqn ; ἀπὸ [[τῶν]] τειχῶν XÉN fuir des remparts ; [[ἐκ]] πολέμοιο IL s’enfuir du combat ; [[ἐκ]] θανάτοιο IL échapper à la mort ; [[ἐκ]] κακῶν SOPH, ὑπὲκ κακοῦ IL échapper aux maux, au malheur ; τῆς νόσου SOPH être délivré de la maladie ; <i>le nom de lieu par où l’on fuit à l’acc.</i> : τὴν παρὰ θάλασσαν ὁδόν HDT fuir par la route le long de la mer ; φεύγειν [[ὑπό]] τινος IL fuir devant qqn <i>litt.</i> par le fait de qqn;<br /><b>2</b> <i>tr.</i> fuir, éviter, échapper à, acc. ; <i>avec un suj. de ch.</i> : ἡνίοχον φύγον [[ἡνία]] IL les rênes échappèrent au conducteur ; <i>avec</i> double acc. : ποῖόν [[σε]] [[ἔπος]] φύγεν [[ἕρκος]] | |btext=<i>f.</i> φεύξομαι, <i>ao.2</i> [[ἔφυγον]], <i>pf.</i> πέφευγα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐφεύχθην, <i>pf.</i> [[πέφυγμαι]];<br /><b>I.</b> fuir :<br /><b>1</b> <i>intr.</i> prendre la fuite : φ. [[ἀπό]] τινος fuir loin de qqn ; ἀπὸ [[τῶν]] τειχῶν XÉN fuir des remparts ; [[ἐκ]] πολέμοιο IL s’enfuir du combat ; [[ἐκ]] θανάτοιο IL échapper à la mort ; [[ἐκ]] κακῶν SOPH, ὑπὲκ κακοῦ IL échapper aux maux, au malheur ; τῆς νόσου SOPH être délivré de la maladie ; <i>le nom de lieu par où l’on fuit à l’acc.</i> : τὴν παρὰ θάλασσαν ὁδόν HDT fuir par la route le long de la mer ; φεύγειν [[ὑπό]] τινος IL fuir devant qqn <i>litt.</i> par le fait de qqn;<br /><b>2</b> <i>tr.</i> fuir, éviter, échapper à, acc. ; <i>avec un suj. de ch.</i> : ἡνίοχον φύγον [[ἡνία]] IL les rênes échappèrent au conducteur ; <i>avec</i> double acc. : ποῖόν [[σε]] [[ἔπος]] φύγεν [[ἕρκος]] ὀδόντων ; IL, OD quelle parole s’est échappée de la barrière de tes dents ? avec l’inf. : διδάξαι ἔφυγες PLAT tu as refusé d’enseigner;<br /><b>II.</b> s’enfuir de sa patrie par suite d’une faute commise, être exilé, être banni : ὑπὸ [[τοῦ]] δήμου XÉN par le peuple ; [[ἐκ]] τῆς πατρίδος XÉN <i>ou avec l’acc.</i> : πατρίδα OD, τὴν [[ἑαυτοῦ]] THC être banni de sa patrie ; <i>abs.</i> [[οἱ]] φεύγοντες THC les exilés ; vivre en exil;<br /><b>III.</b> <i>t. de droit</i> être accusé <i>ou</i> défendeur : [[δίκην]] être accusé <i>ou</i> défendeur dans un procès ; [[ὑπό]] τινος γραφὴν φεύγειν XÉN être accusé par qqn ; φ. ἀσεβείας [[ὑπό]] τινος PLAT être accusé d’impiété par qqn ; <i>abs.</i> φεύγειν être accusé ; ὁ φεύγων AR l’accusé, le défendeur;<br /><i><b>Pass.</b> part. pf.</i> πεφυγμένος qui a fui, qui a échappé à : μοῖραν IL, ὄλεθρον IL à la mort ; ἀέθλων OD aux épreuves, aux luttes.<br />'''Étymologie:''' R. Φυγ, se courber pour fuir ; cf. <i>lat.</i> fugio, fuga, etc. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
Line 23: | Line 23: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[φεύγω]] (φεύγομεν, - | |sltr=[[φεύγω]] (φεύγομεν, -οντι; -ων; -ειν: impf. φεῦγε: aor. φᾰγε, -ον; -οι; -ών, -όντα, -όντες; -εῖν: pf. πεφευγότες.) <br /> <b>1</b> [[escape]], [[avoid]] <br /> <b>a</b> c. acc. [[τίνα]] κεν φύγοι ὕμνον [[κεῖνος]] ἀνὴρ (O. 6.6) γνῶναί τ' ἔπειτ, [[ἀρχαῖον]] [[ὄνειδος]] εἰ φεύγομεν, Βοιωτίαν ὗν (O. 6.90) ἐμὲ δὲ χρεὼν φεύγειν [[δάκος]] ἀδινὸν κακαγοριᾶν (P. 2.53) κεῖνόν γε καὶ [[βαρύκομποι]] λέοντες περὶ δείματι φύγον (byz.: φεῦγον codd.) (P. 5.58) τρὶς δὴ πόλιν τάνδ' εὐκλείξαι σιγαλὸν ἀμαχανίαν ἔργῳ φυγών (P. 9.92) πόνων δὲ καὶ μαχᾶν [[ἄτερ]] οἰκέοισι φυγόντες ὑπέρδικον Νέμεσιν (P. 10.43) [[ἐπεὶ]] σπλάγχνων [[ὕπο]] ματέρος [[αὐτίκα]] θαητὰν ἐς αἴγλαν [[παῖς]] Διὸς ὠδῖνα φεύγων διδύμῳ σὺν κασιγνήτῳ μόλεν (N. 1.36) φεῦγε γὰρ Ἀμφιαρῆ ποτε θρασυμήδεα (sc. Ἄδραστος) (N. 9.13) “θάνατόν τε φυγὼν καὶ [[γῆρας]] ἀπεχθόμενον” (N. 10.83) ]φγον ἄνδρα (Pae. 12.22) δει]ματι σχόμεναι φύγον (Pae. 20.17) ]α φυγόντα νιν καὶ [[μέλαν]] [[ἕρκος]] ἅλμας Δ. 1. 1. βαρυβόαν πορθμὸν πεφευγότες Ἀχέροντος (sc. οἱ θεοί) fr. 143. 3.<br /> <b>b</b> abs., [[flee]] ἐν γὰρ δαιμονίοισι φόβοις φεύγοντι καὶ παῖδες [[θεῶν]] (N. 9.27) <br /> <b>c</b> c. acc. cogn. ἔνθ' Ἀλεξίδαμος, [[ἐπεὶ]] φύγε λαιψηρὸν δρόμον, παρθένον κεδνὰν χερὶ χειρὸς ἑλὼν ἆγεν (i. e. he outstripped his competitors) (P. 9.121) <br /> <b>d</b> fragg. τὸ δὲ φυγεῖν Δ. . . ]οι φύγον ον[ fr. 140a. 53 (27). ]ν φευγο[ fr. 215b, col. 2. 18. | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
Line 32: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=ΝΜΑ, και [[φεόγω]] Α<br /><b>1.</b> τρέπομαι σε [[φυγή]], απομακρύνομαι [[γρήγορα]] [[κυρίως]] από φόβο ή [[επειδή]] μέ καταδιώκουν (α. «[[μόλις]] τον είδε με το [[πιστόλι]] έφυγε» β. «βῆ φεύγων ἐπὶ πόντου», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[αναχωρώ]] (α. «έφυγαν για [[ταξίδι]] του μέλιτος» β. «Κῡρος μὲν τέθνηκεν, Ἀριαῖος δὲ πεφευγὼς ἐν τῷ σταθμῷ εἴη», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>3.</b> [[διαφεύγω]], [[δραπετεύω]] (α. «μού σκανταλίστει το [[κλουβί]] και μού 'φυγε τ' [[αηδόνι]]», δημ. [[τραγούδι]]<br />β. «δαιμόνιε ἀνδρῶν, τί φεύγεις [[αἰεί]], ἐξεόν τοι τῶνδε τὰ ἕτερα ποιέειν;», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>4.</b> [[αποφεύγω]] [[κάτι]] («το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον» — [[είναι]] αδύνατο να αποφύγει [[κανείς]] ό,τι του [[είναι]] γραφτό, αρχ. γνωμ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>φρ.</b> α) «όπου φύγει φύγει» — δηλώνει εσπευσμένη [[φυγή]]<br />β) «έφυγε στα [[τέσσερα]]» — έφυγε [[γρήγορα]], [[χωρίς]] να βλέπει [[προς]] τα [[πίσω]]<br />γ) «έφυγε αλά γαλλικά» — έφυγε [[χωρίς]] να γίνει [[αντιληπτός]], [[κρυφά]] ή ύπουλα<br />δ) «κοίταξε μην σού φύγει [[καμιά]] [[κουβέντα]]» — [[κράτα]] το [[μυστικό]], μην το λες σε κανέναν<br />ε) «κοίταξε μην σού φύγει [[κανένας]] [[λόγος]]»<br />(ειρωνικά) πρόσεξε [[μήπως]] δεν απαντήσεις σε [[κάτι]], [[συνήθως]] προσβλητικό, που σού είπαν<br />στ) «[[κάπου]] [[κάπου]] του φεύγουν»<br />(για γέρο ή άρρωστο άνθρωπο) αποβάλλει [[ούρα]] ή [[κόπρανα]] [[χωρίς]] να το καταλάβει<br /><b>μσν.</b><br />(για [[κρασί]]) [[ξινίζω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (κυριολ. και μτφ.) (<b>για πράγμ.</b>) [[ξεφεύγω]] (α. «Νέστορα δ' ἐκ χειρῶν φύγον [[ἡνία]]», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «ποῑόν σε [[ἔπος]] φύγεν [[ἕρκος]] ὀδόντων», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (με απρμφ.) [[αποφεύγω]] ή [[διστάζω]] να πράξω [[κάτι]]<br /><b>3.</b> [[εγκαταλείπω]] την [[πατρίδα]] μου λόγω εγκλήματος που διέπραξα, [[γίνομαι]] [[φυγάς]] | |mltxt=ΝΜΑ, και [[φεόγω]] Α<br /><b>1.</b> τρέπομαι σε [[φυγή]], απομακρύνομαι [[γρήγορα]] [[κυρίως]] από φόβο ή [[επειδή]] μέ καταδιώκουν (α. «[[μόλις]] τον είδε με το [[πιστόλι]] έφυγε» β. «βῆ φεύγων ἐπὶ πόντου», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[αναχωρώ]] (α. «έφυγαν για [[ταξίδι]] του μέλιτος» β. «Κῡρος μὲν τέθνηκεν, Ἀριαῖος δὲ πεφευγὼς ἐν τῷ σταθμῷ εἴη», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>3.</b> [[διαφεύγω]], [[δραπετεύω]] (α. «μού σκανταλίστει το [[κλουβί]] και μού 'φυγε τ' [[αηδόνι]]», δημ. [[τραγούδι]]<br />β. «δαιμόνιε ἀνδρῶν, τί φεύγεις [[αἰεί]], ἐξεόν τοι τῶνδε τὰ ἕτερα ποιέειν;», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>4.</b> [[αποφεύγω]] [[κάτι]] («το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον» — [[είναι]] αδύνατο να αποφύγει [[κανείς]] ό,τι του [[είναι]] γραφτό, αρχ. γνωμ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>φρ.</b> α) «όπου φύγει φύγει» — δηλώνει εσπευσμένη [[φυγή]]<br />β) «έφυγε στα [[τέσσερα]]» — έφυγε [[γρήγορα]], [[χωρίς]] να βλέπει [[προς]] τα [[πίσω]]<br />γ) «έφυγε αλά γαλλικά» — έφυγε [[χωρίς]] να γίνει [[αντιληπτός]], [[κρυφά]] ή ύπουλα<br />δ) «κοίταξε μην σού φύγει [[καμιά]] [[κουβέντα]]» — [[κράτα]] το [[μυστικό]], μην το λες σε κανέναν<br />ε) «κοίταξε μην σού φύγει [[κανένας]] [[λόγος]]»<br />(ειρωνικά) πρόσεξε [[μήπως]] δεν απαντήσεις σε [[κάτι]], [[συνήθως]] προσβλητικό, που σού είπαν<br />στ) «[[κάπου]] [[κάπου]] του φεύγουν»<br />(για γέρο ή άρρωστο άνθρωπο) αποβάλλει [[ούρα]] ή [[κόπρανα]] [[χωρίς]] να το καταλάβει<br /><b>μσν.</b><br />(για [[κρασί]]) [[ξινίζω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (κυριολ. και μτφ.) (<b>για πράγμ.</b>) [[ξεφεύγω]] (α. «Νέστορα δ' ἐκ χειρῶν φύγον [[ἡνία]]», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «ποῑόν σε [[ἔπος]] φύγεν [[ἕρκος]] ὀδόντων», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (με απρμφ.) [[αποφεύγω]] ή [[διστάζω]] να πράξω [[κάτι]]<br /><b>3.</b> [[εγκαταλείπω]] την [[πατρίδα]] μου λόγω εγκλήματος που διέπραξα, [[γίνομαι]] [[φυγάς]]·4. ζω ως [[εξόριστος]], ζω στην [[εξορία]]<br /><b>5.</b> (ως αττ. [[δικανικός]] όρος) α) μηνύομαι, καταδιώκομαι<br />β) [[μιλώ]] ως [[συνήγορος]], [[υποστηρίζω]]<br /><b>6.</b> [[ισχυρίζομαι]] («ἔφευγε μὴ [[εἰδέναι]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>7.</b> ([[συχν]]. [[ιδίως]] στον ενεστ. και τον παρατ. ενυπάρχει στο ρ. η σημ. της επιθυμίας, της πρόθεσης ή της προσπάθειας) [[θέλω]] ή [[προσπαθώ]] να φύγω<br /><b>8.</b> (το αρσ. μτχ. ενεργ. ενεστ. ως ουσ.) <i>ὁ φευγων</i><br /><b>(νομ.)</b> ο [[κατηγορούμενος]]<br /><b>9.</b> (το αρσ. πληθ. μτχ. ενεργ. ενεστ. ως ουσ.) <i>οἱ φεύγοντες</i><br />οι εξόριστοι<br /><b>10.</b> (το ουδ. μτχ. ενεργ. ενεστ. ως ουσ.) <i>τὸ φεῡγον</i><br />το [[τμήμα]] ενός αντικειμένου που γλιστράει από τα χέρια κάποιου<br /><b>11.</b> <b>φρ.</b> α) «[[φεύγω]] ὑπό τινος» — τρέπομαι σε [[φυγή]] από κάποιον<br />β) «[[φεύγω]] τὴν παρὰ θάλασσαν»<br />(ενν. <i>ὁδόν</i>) [[αναχωρώ]] εσπευσμένα [[προς]] τη [[θάλασσα]] (<b>Ηρόδ.</b>)<br />γ) «[[φεύγω]] εἰς» — [[βρίσκω]] [[καταφύγιο]] [[κάπου]], [[καταφεύγω]] (<b>Ευρ.</b>)<br />δ) «[[φεύγω]] φόνον» — [[αποφεύγω]] τις συνέπειες του φόνου (<b>Ευρ.</b>)<br />ε) «[[φεύγω]] ὑπό τινος» — εξορίζομαι από κάποιον<br />στ) «[[φεύγω]] ἐξ Ἀρείου Πάγου» — εξορίζομαι σύμφωνα με [[απόφαση]] του Αρείου Πάγου <b>(Δείν.)</b><br />ζ) «[[φεύγω]] ἀειφυγίαν» — εξορίζομαι για [[πάντα]] (<b>Πλάτ.</b>)<br />η) «[[φεύγω]] γραφὴν [ή [[δίκην]]]» — δικάζομαι ως [[κατηγορούμενος]] για [[κάτι]], [[είμαι]] [[υπόδικος]]·θ) «[[φεύγω]] ([[δίκην]]) φόνου» — κατηγορούμαι για φόνο<br />ι) «[[φεύγω]] δειλίας» — κατηγορούμαι για [[δειλία]]<br />ια) «[[φεύγω]] [[δίκην]] ὑπό τινος» — κατηγορούμαι από κάποιον (<b>Δημοσθ.</b>)<br />ιβ) «[[φεύγω]] ἀσεβείας ὑπό τινος» — κατηγορούμαι ως [[ασεβής]] (<b>Πλάτ.</b>)<br />ιγ) «τὸ φεῡγον [[ψήφισμα]]» — [[ψήφισμα]] υπό [[συζήτηση]] (<b>Δημοσθ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[φεύγω]] ανάγεται στην απαθή [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>bheu</i>-<i>g</i>- «[[φεύγω]], [[δραπετεύω]]» και μπορεί να συνδεθεί με τα λιθουαν. <i>baugus</i> «[[δειλός]]» και <i>bauginti</i> «[[τρομοκρατώ]], [[φοβίζω]]» και με το λατ. <i>fugio</i> «[[φεύγω]]», σχηματισμένο από τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας, όπως και ο ελλ. αόρ. β' <i>ἔ</i>-<i>φυγ</i>-<i>ον</i> και οι υπόλοιποι τ. της Ελληνικής που εμφανίζουν θ. <i>φυγ</i>-. Αξίζει να σημειωθεί ότι απαντούν σε άλλες ΙΕ γλώσσες τ. πολύ κοντινοί από μορφολογική [[άποψη]] [[προς]] το ρ. [[φεύγω]], οι οποίοι, όμως, διαφέρουν σημασιολογικώς, [[γεγονός]] που καθιστά δύσκολη τη σύνδεσή τους με το ρ. [[φεύγω]], <b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>bhujati</i> «διπλώνει», γοτθ. <i>biugan</i> «[[λυγίζω]]», γερμ. <i>biegen</i> «[[λυγίζω]]», [[αλλά]] και αβεστ. <i>bunĵainti</i> «σώζουν, ελευθερώνουν» (για τη [[σχέση]] του τ. με το ρ. [[φυγγάνω]]), γοτθ. <i>us</i>-<i>baugjan</i> «[[σκουπίζω]]». Η [[σχέση]] τών τ. αυτών παραμένει δυσερμήνευτη, έχει, όμως, προταθεί η [[αναγωγή]] τους σε [[τρεις]] διαφορετικές ρίζες με [[κοινή]] [[μορφή]] <i>bheu</i>-<i>g</i>- με σημ.: α) «[[φεύγω]]» <br />β) «[[λυγίζω]]» και γ) «[[απομακρύνω]], [[καθαρίζω]], [[ελευθερώνω]]». Το ρ. [[φεύγω]] απαντά ως α' συνθετικό λ. με ποικίλες μορφές: α) <i>φυγ</i>(<i>ο</i>)-, από το θ. του αορ. με ή [[χωρίς]] συνδετικό [[φωνήεν]] -<i>ο</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>φυγ</i>-<i>αίχμης</i>, <i>φυγό</i>-<i>πονος</i>)<br />β) <i>φευγ</i>(<i>ο</i>)-, από το θ. του ενεστ. (<b>πρβλ.</b> <i>φεύγ</i>-<i>υδρος</i>)<br />γ) <i>φυξι</i>-, από ένα όν. δηλωτικό του δράστη ενεργείας ή της ενέργειας, <b>βλ.</b> και λ. [[φύξις]] (<b>πρβλ.</b> <i>φυξί</i>-<i>πολις</i>) και σε μτγν. τ. <i>φευξι</i>- (<b>πρβλ.</b> [[φεῦξις]])<br />και δ) <i>φυγε</i>-, από το θ. του αορ., [[κατά]] τα α' συνθετικά σε <i>ε</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>αρχε</i>-, <i>εχε</i>-) μόνο στο μυκηναϊκό ανθρωπωνύμιο <i>pu</i><sub>2</sub><i>ke</i>-<i>qiri</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[φεύξις]], [[φύγδα]], [[φύγδην]], [[φύγιμον]]<br /><b>μσν.</b><br />[[φυγείον]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[φεύγα]], [[φευγάλα]], [[φευγαλέος]], [[φεύγας]], [[φευγάτος]], [[φευγιό]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[φυγόδικος]], [[φυγόμαχος]], [[φυγοπόλεμος]], [[φυγόπονος]]·<b>αρχ.</b> [[φεύγυδρος]], [[φυγαίχμης]], [[φυγανθρωπεύω]], [[φυγαρσενία]], [[φυγαρχώ]], [[φύγεργος]], [[φυγοδέμνιος]], [[φυγόλεκτρος]], [[φυγόξενος]], [[φυγόπατρις]], [[φυγόπολις]], [[φυξανορία]], [[φυξήλιος]], [[φυξίμηλος]], [[φυξίπολις]]·<b>αρχ.-μσν.</b> [[φευξασπίδιον]], [[φυγόδεμνος]]·<b>νεοελλ.</b> [[φυγόκεντρος]], [[φυγόποινος]], [[φυγόστρατος]]. (Β' συνθετικό) [[αποφεύγω]], [[διαφεύγω]], [[διεκφεύγω]], [[εκφεύγω]], [[καταφεύγω]], [[προσφεύγω]], [[υπεκφεύγω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αναφεύγω]], [[αντιφεύγω]], <i>αποπροφεύγω</i>, [[εκπροφεύγω]], [[εμφεύγω]], [[παραφεύγω]], [[παρεκπροφεύγω]], [[περιφεύγω]], [[προεκφεύγω]], [[προκαταφεύγω]], [[προσαναφεύγω]], [[προϋποφεύγω]], [[προφεύγω]], [[συγκαταφεύγω]], <i>ουμφεύγω</i>, [[συνδιαφεύγω]], [[συνεκφεύγω]], <i>συνεπιφεύγω</i>, [[υπεκπροφεύγω]], [[υπερεκφεύγω]], [[υπερφεύγω]], [[υποφεύγω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αντιπροσφεύγω</i>, <i>γοργοφεύγω</i>, <i>επαναπροσφεύγω</i>, [[ξαναφεύγω]], [[ξεφεύγω]], <i>πρωτοφεύγω</i>]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''φεύγω:''' (√<i>ΦΥΓ</i>)· Ιων. παρατ. [[φεύγεσκον]]· μέλ. [[φεύξομαι]], Δωρ. <i>φευξοῦμαι</i> (επίσης σε Αττ. [[χάριν]] μέτρου)· αόρ. | |lsmtext='''φεύγω:''' (√<i>ΦΥΓ</i>)· Ιων. παρατ. [[φεύγεσκον]]· μέλ. [[φεύξομαι]], Δωρ. <i>φευξοῦμαι</i> (επίσης σε Αττ. [[χάριν]] μέτρου)· αόρ. βʹ [[ἔφυγον]], Ιων. <i>φύγεσκον</i>, <i>πέφευγα</i>· Επικ. Παθ. μτχ. [[πεφυγμένος]], με Ενεργ. [[σημασία]], και [[πεφυζότες]] (πρβλ. [[φύζα]]).<br /><b class="num">I. 1.</b> τρέπομαι σε [[φυγή]], το [[βάζω]] στα πόδια, [[φεύγω]], σε Ομήρ. Ιλ.· με πρόθ., [[φεύγω]] ἀπό ή <i>ἔκ τινος</i>, σε Όμηρ. κ.λπ.· [[σπανίως]] με γεν. μόνο, [[πεφυγμένος]] [[ἦεν]] ἀέθλων, σε Ομήρ. Οδ.· με σύστ. αιτ., <i>φεύγειν φυγήν</i>, σε Ευρ. (ομοίως, <i>φυγῇ φ</i>., σε Πλάτ.)· [[φεύγω]] τὴν παρὰ θάλασσαν (ενν. <i>ὁδόν</i>), [[φεύγω]] ταχύτατα προς τη [[θάλασσα]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> ο ενεστ. και ο παρατ. [[κυρίως]] δηλώνουν την [[προσπάθεια]] να φύγει [[κάποιος]], απ' όπου η μτχ. <i>φεύγων</i> συνάπτεται με σύνθ. ρήμ. [[ἀποφεύγω]], [[ἐκφεύγω]], [[προφεύγω]], για να διακρίνεται από την [[πραγματοποίηση]] η [[προσπάθεια]], <i>βέλτερον</i>, ὃς φεύγων προφύγῃ κακὸν ἠὲ [[ἁλώῃ]], είναι καλύτερα [[κάποιος]] να φύγει για να αποφύγει το [[κακό]] [[παρά]] να μείνει και να συλληφθεί, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>φεύγων</i>, [[εκφεύγω]], σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[φεύγω]] εἰς..., [[καταφεύγω]] σε..., [[βρίσκω]] [[καταφύγιο]] σε..., σε Ευρ.<br /><b class="num">4.</b> με απαρ., [[διστάζω]] να κάνω [[κάτι]], [[αποφεύγω]] να κάνω [[κάτι]], σε Ηρόδ., Πλάτ.· και με το απαρ. να παραλείπεται, [[οπισθοχωρώ]], σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> με αιτ., [[απέχω]], [[διαφεύγω]], [[αποφεύγω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[φεύγω]] φόνον, [[αποφεύγω]] τις συνέπειες του φόνου, σε Ευρ.· η Παθ. μτχ. παρακ. επίσης διατηρεί την αιτ. στον Όμηρ., ο [[οποίος]] τη συνάπτει με [[εἶναι]] ή [[γενέσθαι]], = <i>πεφευγέναι</i>, π.χ. μοῖραν δ' οὔ τινά φημι πεφυγμένον [[ἔμμεναι]], λέω ότι [[κανένας]] δεν μπορεί να ξεφύγει από τη [[μοίρα]] του, σε Ομήρ. Ιλ.· πεφυγμένον [[ἄμμε]] [[γενέσθαι]], στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πράγματα, ἠνίοχον φύγον [[ἡνία]], τα [[ηνία]] έφυγαν από τα χέρια του, στο ίδ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[φεύγω]] από την [[πατρίδα]] μου εξαιτίας ενός εγκλήματος, σε Όμηρ.· <i>οἱ φεύγοντες</i>, οι εξόριστοι, σε Θουκ.· [[φεύγω]] [[πατρίδα]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> [[φεύγω]] [[ὑπό]] τινος, εξορίζομαι από κάποιον, σε Ηρόδ., Ξεν.· απόλ., [[πηγαίνω]] στην [[εξορία]], ζω στην [[εξορία]], Λατ. exulare, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">IV.</b> ως Αττ. [[δικανικός]] όρος, είμαι [[κατηγορούμενος]] ή καταδιωκόμενος· <i>ὁ φεύγων</i>, [[κατηγορούμενος]], [[εναγόμενος]], Λατ. [[reus]], αντίθ. του <i>διώκων</i>, [[κατήγορος]], [[ενάγων]], σε Αριστοφ., Ρήτ.· με αιτ., <i>φεύγωγραφήν</i> ή [[δίκην]], δικάζομαι ως [[κατηγορούμενος]] για [[κάτι]], σε Αριστοφ., Πλάτ.· το [[έγκλημα]] τίθεται σε γεν., [[φεύγω]] φόνου (ενν. [[δίκην]]), κατηγορούμαι για φόνο, σε Λύσ. κ.λπ.· [[φεύγω]] ἀσεβείας [[ὑπό]] τινος, κατηγορούμαι ως [[ασεβής]] ή καταγγέλλομαι από κάποιον, σε Πλάτ. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
Line 44: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''φεύγω''': (seit Il.),<br />{pheúgō}<br />'''Forms''': auch [[φυγγάνω]] (ion. att.), Aor. φυγεῖν, Fut. [[φεύξομαι]] (seit Il.), φευξοῦμαι (att.), ἐκφεύξω (Pap. II <sup>a</sup> u.a.), Perf. Ptz. Med. πεφυγμένος (Hom. u.a.), Akt. πεφευγότες (seit α 12), [[πεφυζότες]] (Il., sg. -ώς Nik.; nach [[φύζα]], Solmsen RhM 66, 140ff., Schwyzer 771 m. A. 4 n. weiterer Lit., auch Chantraine Gramm. hom. 1, 429), Ind. πέφευγα (ion. att.). Opt. πεφεύγοι (Φ 609), ἐκπεφευγοίην S. ''OT'' 840 (Schwyzer 795),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[fliehen]], [[entfliehen]], [[in die Verbannung gehen]], [[auf der Flucht]], [[verbannt sein]], [[gerichtlich verfolgt werden]].<br />'''Composita''' : sehr oft m. Präfix, z.B. ἀπο-, δια-, ἐκ-, κατα-. Als Vorderglied u.a. in [[φυγοπτόλεμος]] [[den Kampf scheuend]] (ξ 213, Q. S.); vereinzelt φυξ(ι)-, z.B. [[φυξανορία]] oder (Akk.) -άνορα [[Flucht vor den Männern]], bzw. [[vor den Männern fliehend]] (A. ''Supp''. 8 [anap.], vgl. Rosenkranz Phil. 108, 293 ff.), auch [[φεύγυδρος]] [[das Wasser scheuend]] (sp. Mediz.), φευξίκτερος Pfl.name (Ps.-Dsk.; Strömberg 86).<br />'''Derivative''': Daneben das primäre suffixlose Nomen (Wz.nomen) φυγ- in [[φύγαδε]] (Il.), -άδις (Theognost. ''Kan''., ''EM'') [[in die Flucht]], [[φύγδα]] (A. ''Eu''. 256 [lyr.]), -δην (Nik. ''Th'' 21) [[auf der Flucht]]. Davon 1. mit ι̯α-Suffix (vgl. [[ὄπα]] : [[ὄσσα]], Chantraine Gramm. hom. 1, 232) [[φύζα]] f. ‘(wilde) Flucht, Panik’ (Il., ξ 269 = ρ 439) mit -ακινός [[flüchtig]], [[scheu]] (Ν 102; wie von *φύζαξ, vgl. [[λεπτακινός]], [[δείλακρος]] u.a. und Bechtel Lex. s.v.), -αλέος ib. (''AP''), - | |ftr='''φεύγω''': (seit Il.),<br />{pheúgō}<br />'''Forms''': auch [[φυγγάνω]] (ion. att.), Aor. φυγεῖν, Fut. [[φεύξομαι]] (seit Il.), φευξοῦμαι (att.), ἐκφεύξω (Pap. II <sup>a</sup> u.a.), Perf. Ptz. Med. πεφυγμένος (Hom. u.a.), Akt. πεφευγότες (seit α 12), [[πεφυζότες]] (Il., sg. -ώς Nik.; nach [[φύζα]], Solmsen RhM 66, 140ff., Schwyzer 771 m. A. 4 n. weiterer Lit., auch Chantraine Gramm. hom. 1, 429), Ind. πέφευγα (ion. att.). Opt. πεφεύγοι (Φ 609), ἐκπεφευγοίην S. ''OT'' 840 (Schwyzer 795),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[fliehen]], [[entfliehen]], [[in die Verbannung gehen]], [[auf der Flucht]], [[verbannt sein]], [[gerichtlich verfolgt werden]].<br />'''Composita''' : sehr oft m. Präfix, z.B. ἀπο-, δια-, ἐκ-, κατα-. Als Vorderglied u.a. in [[φυγοπτόλεμος]] [[den Kampf scheuend]] (ξ 213, Q. S.); vereinzelt φυξ(ι)-, z.B. [[φυξανορία]] oder (Akk.) -άνορα [[Flucht vor den Männern]], bzw. [[vor den Männern fliehend]] (A. ''Supp''. 8 [anap.], vgl. Rosenkranz Phil. 108, 293 ff.), auch [[φεύγυδρος]] [[das Wasser scheuend]] (sp. Mediz.), φευξίκτερος Pfl.name (Ps.-Dsk.; Strömberg 86).<br />'''Derivative''': Daneben das primäre suffixlose Nomen (Wz.nomen) φυγ- in [[φύγαδε]] (Il.), -άδις (Theognost. ''Kan''., ''EM'') [[in die Flucht]], [[φύγδα]] (A. ''Eu''. 256 [lyr.]), -δην (Nik. ''Th'' 21) [[auf der Flucht]]. Davon 1. mit ι̯α-Suffix (vgl. [[ὄπα]] : [[ὄσσα]], Chantraine Gramm. hom. 1, 232) [[φύζα]] f. ‘(wilde) Flucht, Panik’ (Il., ξ 269 = ρ 439) mit -ακινός [[flüchtig]], [[scheu]] (Ν 102; wie von *φύζαξ, vgl. [[λεπτακινός]], [[δείλακρος]] u.a. und Bechtel Lex. s.v.), -αλέος ib. (''AP''), -ηλός· [[δειλός]], [[φυγάς]] H.; auch einzelne Verbformen: Ptz. Aor. φυζηθέντες (Nik. ''Th''. 825: *φυζάομαι), Inf. [[φυζάναι]]· φυγεῖν, δειλιάσαι H. (für -ᾶναι oder künstliche athem. Bildung [Schwyzer 700]?); vgl. [[πεφυζότες]] oben. 2. Mit η(α)-Suffix [[φυγή]], sehr oft von den präfigierten Verba, z.B. ἀνα-, ἀπο-, δια-, κατα-, f. [[Flucht]], [[Verbannung]] (seit Od.). — 3. Adj. [[πρό]]-, [[πρόσφυξ]] [[fliehend]], [[schutzsuchend]] (sp.), [[πρόσφυγος]] ib. (Aesop.), [[ἀφυγής]] [[der nicht fliehen kann]] (Timo); Subst. [[καταφύγιον]] n. [[Zuflucht]] (Demokr.), προσ-, [[συμφύγιον]] ib. (sp.). 4. Von φυγ- oder [[φυγή]] (vgl. Schwyzer 508) : [[φυγάς]], -άδος m. f. [[Flüchtling]] (ion. att.) mit -αδεύω (att.), -αδείω (el.) [[verweisen]], [[verbannen]]; -αδεῖον n. [[Verbannungsort]] (LXX), -αδεία f. [[Verbannung]] (Plb., Vett. Val.), -αδευτικός [[verbannend]] (IIld.); [[φύγιμον]] n. [[Zufluchtsort]] (Andania I<sup>a</sup>). Von φυγεῖν bzw. φεύγειν: 5. [[φύξις]] f. [[Flucht]], [[Rettung]] (Κ 311 = 398, 447, Nik.), jünger [[φεῦξις]] f. ib. (S. ''Ant''. 362 [lyr.]); von den präfigierten Verba: [[ἀνά]]-, [[ἀπό]]-, [[διά]]-, κατάφυξις, -φευξις (Ar., Th., Pl. usw.; in der Überlieferung oft zusammengeworfen); davon [[φύξιμος]] (hell. u. sp. auch [[φεύξιμος]], delph. [III<sup>a</sup>] [[φύκτιμος]]) [[Zuflucht]], [[Rettung gewährend]] (ε 359, Plb., Plu.), [[imstande zu fliehen]] (S. ''Ant''. 788 [lyr.]), [[entfliehbar]], [[vermeidlich]] (Hp., Max.), κατα- ~ (Plu.); vgl. Arbenz 33. Von [[φύξις]] noch: [[φύξιος]] [[zur Flucht gehörig]] (A. R.), als Bein. des Zeus, auch des Apollon, [[Zuflucht gewährend]] (Apollod., Lyk., Paus., Inschr. u.a.); -ηλις [[flüchtig]], [[feige]] (''P'' 143, Nik., Lyk.), Bildung unklar (Vermutung von Bechtel Lex. s.v.; vgl. noch Schwyzer 517 m. A.1). 6. Verbaladj. [[φυκτός]] [[zu entfliehen]], [[entrinnbar]] (Hom.; Ammann Μν. [[χάριν]] 1, 14), nur mit Negation = [[ἄφυκτος]] (Pi., Simon., att.); jünger [[φευκτός]] ib. (S. ''Aj''. 224 [lyr.]), mit Negation = [[ἄφευκτος]] (sp.); φευκταῖοι· ἀποτρόπαιοι H., -ικός (ἀνα-, ἀπο-, δια-, ἐκ-) ‘zum Entkommen, Entfliehen geeignet od. geneigt’ (X., Arist., Str. u.a.), -ιάω [[entfliehen wollen]] (Arist. ''Fr''. 130). 7. Desiderativum [[φευξείω]] (E. ''HF'' 628; cod. -ιῶ). —Ausführlich über den Gebrauch von [[φεύγω]] u. Verw. bei Homer Trümpy Fachausdrücke 212 ff.<br />'''Etymology''' : Das Nasalpräsens [[φυγγάνω]] (meist mit Präfix in terminativer Funktion, vgl. Poultney Lang. 13, 170 f.) ist eine Neubildung zum Aor. φυγεῖν nach dem geläufigen Typus [[τυχεῖν]] : [[τυγχάνω]] (Schwyzer 699); daneben das hochstufige thematische [[φεύγω]] wie [[τεύχω]] usw. Dafür steht im Latein ein tiefstufiges Jotpräsens ''fugiō'' mit Perf. ''fūgī'' aus *''foug''- gegenüber πέφευγα mit sekundärem ευ wie in [[τέτευχα]] usw. (: [[λέλοιπα]]). Die griech. u. lat. Nomina stimmen mehrfach zueinander, so namentlich [[φυγή]] = ''fuga''. Vgl. noch προσ-, [[συμφύγιον]] (neben weit gewöhnlicherem und älterem -[[φυγή]] in [[ἀναφυγή]] usw.): lat. ''per''-''fugium'' u.a.; [[πρόσφυγος]] : ''prō''-''fugus'' u.a.; wenigstens in den letztgenannten Fällen handelt es sich um voneinander unabhängige Neubildungen. — Zu φυγεῖν, ''fugiō'' stimmt bis auf die Vokallänge das semantisch etwas abweichende lit. ''bū́gstu'', ''bū́gti'' [[in Schrecken geraten]], [[erschrecken]] (vgl. [[φύζα]] [[Panik]]) mit ''baugùs'' [[ängstlich]], [[furchtsam]], [[bange]] und dem Kausativum ''baugìnti'' [[schrecken]], [[ängstigen]]. Semantisch noch ferner stehen das aw. Nasalpräsens 3. pl. ''bunǰainti'' mit Opt. 3. sg. ''bunǰayāt̃'' [[lösen]], [[befreien]], [[retten]] (von Kretschmer Glotta 30, 138 hierhergestellt) ebenso wie ein Verb [[biegen]] in aind. ''bhujáti'' und (mit idg. ''gh'') germ., z.B. ''biugan'', nhd. ''biegen''; mit ''ū'' ags. ''būgan'' [[sich beugen]], [[wenden]] (okkasionell auch [[fliehen]]). Zum ungelösten semantischen Problem WP. 2, 144ff, Pok. 152f., W.-Hofmann und Ernout-Meillet s. ''fugiō'', Mayrhofer s. ''bhujáti''; daselbst auch weitere Formen m. reicher Lit. — Nach Krahe Die Spr. d. Illyrier 1, 106 (m. Lit.) hierher noch als illyrisch der ON Φεύγαρον ("Fluchtburg"?); nach Haas Sprache 6, 24 neuphryg. ''beosioi'' ’φεύγοι’ (Jotpräsens).<br />'''Page''' 2,1005-1007 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese |