3,274,246
edits
ἀλώπηξ: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - ",," to ","
mNo edit summary |
m (Text replacement - ",," to ",") |
||
| (42 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=ᾰ̓λώπηξ | ||
|Medium diacritics=ἀλώπηξ | |Medium diacritics=ἀλώπηξ | ||
|Low diacritics=αλώπηξ | |Low diacritics=αλώπηξ | ||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=alopiks | |Transliteration C=alopiks | ||
|Beta Code=a)lw/phc | |Beta Code=a)lw/phc | ||
|Definition=[ᾰ], εκος (also < | |Definition=[ᾰ], εκος (also<br><span class="bld">A</span> ἀλώπηκος Anan.5), ἡ; dat. pl., ἀλώπεξι [[LXX]] 3 Ki.21.10, Ep. [[ἀλωπήκεσσι]] Opp.C.1.433:—[[fox]], [[Canis vulpes]] (smaller [[Egyptian]] [[species]] Arist.HA606a24, [[Canis niloticus]]), Archil.86.2, 89.5, Semon.7.7, [[Herodotus|Hdt.]]2.67, etc.: of [[sly]] persons, ἀλώπεκος ἴχνεσι [[βαίνειν]] Sol.11.5; [[μῆτιν ἀλώπηξ]] = a [[very]] [[fox]] for [[craft]], Pi.I.4(3).65: [[proverb|prov.]], τὴν . . [[Ἀρχίλοχος|Ἀρχιλόχου]] ἀλώπεκα [[ἑλκτέον]] [[ἐξόπισθεν]] = we [[must]] [[trail]] [[Archilochus]]' [[foxskin]] [[behind]], i.e. [[deceive]] by [[false]] [[appearance]]s, Pl.R.365c; πολλῆς αὐτῆς τῆς ἀλώπεκος [[ἐπιχέω|ἐπιχέαντες]] Eun.Hist.p.249D.; [[ἡ ἀλώπηξ τὸν βοῦν ἐλαύνει]] = '[[sleight masters might]]', Diogenian.2.73; πεινῶσαν ἀλώπεκα [[ὕπνος]] ἐπέρχεται = [[sleep]] [[allow]]s one to [[go]] [[without]] [[food]], '[[qui dort dine]]', Id.7.91; [[ἡ κέρκος τῇ ἀλώπεκι μαρτυρεῖ]] = you can [[tell]] a [[fox]] by its [[tail]], '[[small]] [[trait]]s [[give]] the [[clue]] to the [[character]] of a [[person]]', Lat. [[cauda]] de [[vulpe]] testatur, '[[ex pede Herculem]]', Id.5.15; ἀλλ' οὐκ [[αὖθις]] ἀλώπηξ (''[[sc.]]'' πάγαις ἁλώσεται) = '[[a burnt child dreads the fire]]', Id.2.15.<br><span class="bld">II</span> a [[large]] [[bat]], [[Sciurus volans]] or [[Pteromys volans]], Arist.HA490a7.<br><span class="bld">III</span> = [[ἀλωπεκίας]] ''ΙΙ'', ib.566a31.<br><span class="bld">IV</span> in plural, [[ἀλώπεκες]] = [[muscles of the loins]], [[psoas muscles]], Clearch.92, Ruf.Onom.189.<br><span class="bld">V</span> = [[ἀλωπεκία]] ''1'', [[mange]], Herod.7.72, Call.Dian. 79: in plural, [[bald]] [[patch]]es, Hp.Aff.35.<br><span class="bld">VI</span> kind of [[dance]], dub. in S.Fr.419 (prob. in sense v), cf. [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] [[s.v.]] [[ὄρχησις]]. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-εκος, ἡ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [dat. plu. ép. ἀλωπήκεσσι Opp.<i>C</i>.1.433]<br /><b class="num">I</b> zool.<br /><b class="num">1</b> [[zorra]], [[zorro]], [[raposa]], [[Canis vulpes]] Archil.27.2, Anan.5.5, Hdt.2.67, Theoc.5.112, Plb.12.3.9, Luc.<i>Alex</i>.2, <i>Pisc</i>.46, Paus.9.19.1, [[LXX]] <i>Ps</i>.62.11, <i>Ca</i>.2.15, <i>Eu.Matt</i>.8.20, Artem.2.12 (p.124), I.<i>AI</i> 5.295<br /><b class="num">•</b>como ejemplo de animal astuto πόλλ' οἶδ' ἀ. ἀλλ' ἐχῖνος ἓν μέγα <i>Margites</i> 5 (= Archil.37), ἀ. κερδαλέη Archil.77.5, cf. Semon.8.7, ὑμέων δ' [[εἷς]] μὲν [[ἕκαστος]] ἀλώπεκος ἴχνεσι βαίνει cada uno de vosotros camina con pasos de zorra</i> Sol.11.5, μῆτιν δ' ἀ. Pi.<i>I</i>.3.65<br /><b class="num">•</b>como símbolo de deslealtad, Timocr.3.5<br /><b class="num">•</b>de cobardía οἴκοι μὲν λέοντες, ἐν μάχῃ δ' ἀλώπεκες Ar.<i>Pax</i> 1190<br /><b class="num">•</b>en tít. de fábulas ἀετὸς καὶ ἀ. Aesop.1, ἀ. καὶ τράγος Aesop.9, ἀ. καὶ λέων Aesop.10, ἀ. καὶ πάρδαλις Aesop.12, ἀ. καὶ πίθηκος Aesop.14, ἀ. καὶ βότρυς Aesop.15a, ἀ. καὶ μῦς Aesop.15b, ἀ. κόλουρος Aesop.17, ἀ. καὶ [[βάτος]] Aesop.19, ἀ. καὶ κροκόδειλος Aesop.20, ἀ. καὶ [[δρυτόμος]] Aesop.22, ἀ. ἐξογκωθεῖσα τὴν γαστέρα Aesop.24, ἀ. πρὸς μορμολύκειον Aesop.27, cf. Babr.50.1, 77.2, [[Αἴσωπος]] ... ἔφη ἀλώπεκα ... Arist.<i>Rh</i>.1393<sup>b</sup>24, cf. Pl.<i>Alc</i>.1.123a, Arr.<i>Epict</i>.1.3.7, Lib.<i>Or</i>.1.171<br /><b class="num">•</b>[[proverb|prov.]] τὴν ... Ἀρχιλόχου ἀλώπεκα [[ἑλκτέον]] ἐξόπισθεν hay que arrastrar detrás la zorra de Arquíloco</i> e.d. hay que dar una apariencia distinta de lo que se es</i> Pl.<i>R</i>.365c, πολλὴς αὐτοῖς τῆς ἀλώπεκος ἐπιχέαντες Eun.<i>Hist</i>.p.249, ἀ. τὸν βοῦν ἐλαύνει una zorra empuja al buey</i> e.d. la astucia puede más que la fuerza</i> Diogenian.1.2.73, ἡ κέρκος τῇ ἀλώπεκι μαρτυρεῖ el rabo delata a la zorra</i> e.d. se le ve a uno el plumero (las intenciones)</i> Diogenian.1.5.15, ἀλλ' οὐκ [[αὖθις]] ἀλώπηξ = pero no una zorra de nuevo</i> e.d. gato escaldado del agua fría huye</i> Diogenian.1.2.15<br /><b class="num">•</b>[[danza de la zorra]] S.<i>Fr</i>.998a, cf. Hsch.<br /><b class="num">2</b> [[zorra egipcia]], [[Canis niloticus]] Arist.<i>HA</i> 606<sup>a</sup>24, cf. τῶν Γαλατῶν Θόας Καλλίστρατος [καὶ] Ἀκάννων [[Ἀπολλώνιος]] ἦλθον ἐν[θάδε] καὶ ἀλώπεκα ἔλαβον [[ἐνθάδε]] <i>OGI</i> 757.3 (Abidos, Egipto III d.C.).<br /><b class="num">3</b> cierta ardilla voladora [[Pteromys volans]] L. Arist.<i>HA</i> 490<sup>a</sup>7.<br /><b class="num">4</b> ict. un tipo de [[tiburón]], [[pez zorro]], [[guadaña]], [[Alopecias vulpinus]] Bn., Arist.<i>HA</i> 566<sup>a</sup>31, Plin.<i>HN</i> 32.145.<br /><b class="num">II</b> medic.<br /><b class="num">1</b> [[alopecia]], [[calvicie]] S.<i>Fr</i>.998a, Call.<i>Dion</i>.79<br /><b class="num">•</b>en plu. [[calvas]] Hp.<i>Aff</i>.35.<br /><b class="num">2</b> plu. [[músculos lumbares]] Clearch.106a, Ruf.<i>Onom</i>.189.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raíz P/ø *<i>H<sup>u̯</sup>2elH<sup>u̯</sup>3</i>- ‘[[blanco]]’ (cf. [[ἀλφός]], [[ἀλωφούς]]), que c. diversos grados vocálicos, trat. de las laringales y alargamientos, designa distintos animales en lenguas ide.; ø/P *<i>H<sup>u̯</sup>2leH<sup>u̯</sup>3</i>- > *<i>°Hlō</i>- > [[ἀλώπηξ]], arm. <i>ałuēs</i> ‘[[zorra]]’, pero *<i>°Hleu</i>- > ai. <i>lōpaśa</i>- ‘[[chacal]]’ (cf. gr. λευκός), cf. tb. ø/ø *<i>(H<sup>u̯</sup>2)lH<sup>u̯</sup>3ḫk<sup>u̯</sup>o</i>- > λύκος. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0113.png Seite 113]] εκος, ἡ (Her. ἀλωπέκεων gen. pl. 3, 102; ἀλωπεκέεσσι Opp. Cyn. 1, 433), der Fuchs, Pind. [[αἴθων]] Ol. 10, 20; μῆτιν [[ἀλώπηξ]], an Schlauheit ein Fuchs, I. 3, 65; κερδαλέα καὶ ποικίλη Plat. Rep. II, 365 c; häufig ein listiger, ränkevoller Mensch, ἀλώπεκος ἴχνεσι βαίνειν Solon bei Plut. Sol. 30. Auch gleich ἀλωπεκῆ, Fuchsbalg, s. Ruhnk. zu Tim. 257; Krankheit, [[ἀλωπεκία]], Call. Dian. 79; Hippocr. – Bei Arist. H. A. 1, 5 πτηνὰ δερμόπτερα, οἷον [[ἀλώπηξ]] wahrscheinlich | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0113.png Seite 113]] εκος, ἡ (Her. ἀλωπέκεων gen. pl. 3, 102; ἀλωπεκέεσσι Opp. Cyn. 1, 433), der Fuchs, Pind. [[αἴθων]] Ol. 10, 20; μῆτιν [[ἀλώπηξ]], an Schlauheit ein Fuchs, I. 3, 65; κερδαλέα καὶ ποικίλη Plat. Rep. II, 365 c; häufig ein listiger, ränkevoller Mensch, ἀλώπεκος ἴχνεσι βαίνειν Solon bei Plut. Sol. 30. Auch gleich ἀλωπεκῆ, Fuchsbalg, s. Ruhnk. zu Tim. 257; Krankheit, [[ἀλωπεκία]], Call. Dian. 79; Hippocr. – Bei Arist. H. A. 1, 5 πτηνὰ δερμόπτερα, οἷον [[ἀλώπηξ]] wahrscheinlich [[Sciurus volans]]. – Auch ein Fisch, Arist. H. A. 6, 10; Opp. H. 3, 144; Ael. H. A. 9, 12. S. [[ἀλωπεκίας]]. – Nach Ath. IX, 399 b und Poll. 2, 185 die Lendenmuskeln. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=εκος (ἡ) :<br /><b>1</b> renard, <i>animal</i>;<br /><b>2</b> renard de mer, <i>sorte de poisson</i>;<br />[[NT]]: (métaph.) homme rusé.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>arm.</i> alues « renard » ; <i>skr.</i> lopaśa « chacal » ; m-pers. ropas « renard ».<br /><i><b>Syn.</b></i> [[βασσάρα]], [[κίδαφος]], [[κίναδος]], [[κίραφος]], [[κερδώ]], [[σκίνδαφος]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἀλώπηξ:''' εκος ἡ<br /><b class="num">1</b> [[лиса]], [[лисица]] Her., Plat., Arst.: μῆτιν ἀ. Pind. по уму лиса, т. е. хитрец; ἀλώπεκος ἴχνεσι βαίνειν погов. [[Solon]] ap. Plut. идти по следам лисицы, т. е. хитрить, лукавить;<br /><b class="num">2</b> зоол., предполож. [[шерстокрыл]] (Galeoplthecus [[volans]]): τὰ δερμόπτερα, [[οἷον]] ἀ. Arst. кожистокрылые, вроде шерстокрыла;<br /><b class="num">3</b> «[[лиса]]» (разновидность акулы) Arst. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἀλώπηξ''': [ᾰ], εκος, ἡ, [[ὡσαύτως]] ἀλώπηκος παρ’ Ἀνανίῳ 5. Bgk: δοτ. πληθ. ἀλωπήκεσσι, Ὀππ. Κ. 1. 433: - [[ἀλώπηξ]], «ἀλεποῦ», canis vulpis (σμικρότερον Αἰγυπτιακὸν [[εἶδος]] ἐν Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 8. 28, 7, Can. Niloticus)· Ἀρχίλ. 8. 6, Σιμων. Ἰαμβ. 7. 7, Σόλων 11. 5, Ἡρόδ. 2. 67, κτλ.: [[συχνάκις]] ἐπὶ πανούργων ἀνθρώπων, ὡς λέγομεν καὶ νῦν «[[εἶναι]] μιὰ ἀλεποῦ!» (πρβλ. [[κίναδος]]): ἀλώπεκος ἴχνεσι βαίνειν, Σόλων ἔνθ’ ἀνωτ.: μῆτιν [[ἀλώπηξ]] = ὡς πρὸς τὴν πανουργίαν [[εἶναι]] ἀληθὴς [[ἀλώπηξ]], Πινδ. Ι. 4. 79 (3. 65)· παροιμ. τὴν… Ἀρχιλόχου ἀλώπεκα [[ἑλκτέον]] [[ἐξόπισθεν]] = πρέπει νὰ σύρωμεν τὴν ἀλωπεκῆν τοῦ Ἀρχιλόχου κατόπιν μας, δηλ. [[ὅπως]] ἐξαπατήσωμεν, Πλάτ. Πολ. 365C· ἡ [[ἀλώπηξ]] τὸν βοῦν ἐλαύνει, διὰ τῆς πανουργίας ὁ μικρὸς νικᾷ τὸν μέγαν, Παροιμ. Διογ. ΙΙ, 73. 2) = ἀλωπεκῆ, δέρμα ἀλώπεκος, Ruhnk Τίμ. ἐν λ. τὴν ἀλ., ὡς [[λέων]] ἀντὶ λεοντῆ. ΙΙ. πτηνὰ δερμόπτερα [[οἷον]] [[ἀλώπηξ]], [[εἶδος]] ἱπταμένου σκιούρου (ἢ pteromys volans), Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 1. 5, 10. ΙΙΙ. [[εἶδος]] καρχαρίου ἢ σκυλοψάρου, (ἴδε [[ἀλωπεκίας]] ΙΙ), [[αὐτόθι]] 6. 11, 8. IV. κατὰ πληθ. ἀλώπεκες = οἱ κατὰ τοὺς νεφροὺς μυῶνες, ψόαι ἢ [[νεφρομῆτραι]], Κλέαρχ. παρ’ Ἀθην. 399Β, πρβλ. ψόα. V. = [[ἀλωπεκία]] Ι, Καλλ. εἰς Ἄρτ. 79. VI. [[εἶδος]] χοροῦ, Σοφ. Ἀποσπ. 369, πρβλ. γλαῦξ Ι. 2, [[λέων]] V. (Ὁ Pott παραβάλλει τὸ Σανσκρ. lôp-âças, ὁ ἐσθίων θνησιμαῖα, ἀλλ’ ὁ Κούρτιος νομίζει ὅτι ἡ [[ὁμοιότης]] [[εἶναι]] τυχαῖα καὶ ταυτίζει τὸ [[ἀλώπηξ]] (τοῦ α λαμβανομένου ὡς προθεματικοῦ εὐφωνικοῦ) μὲ τὰ Λιθουαν. lape, lapùkas (vulpes, vulpecula). Ἡ Λατ. [[λέξις]] vulpes δυνατὸν νὰ [[εἶναι]] [[ἐπίσης]] ἡ αὐτὴ μὲ τὰς ἀνωτέρω λέξεις, ἂν [[εἶναι]] δυνατὸν νὰ ἔχῃ ἀπολεσθῇ τὸ υ ἔν τε τῇ Ἑλλ. καὶ Λιθουαν.). | |lstext='''ἀλώπηξ''': [ᾰ], εκος, ἡ, [[ὡσαύτως]] ἀλώπηκος παρ’ Ἀνανίῳ 5. Bgk: δοτ. πληθ. ἀλωπήκεσσι, Ὀππ. Κ. 1. 433: - [[ἀλώπηξ]], «ἀλεποῦ», canis vulpis (σμικρότερον Αἰγυπτιακὸν [[εἶδος]] ἐν Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 8. 28, 7, Can. Niloticus)· Ἀρχίλ. 8. 6, Σιμων. Ἰαμβ. 7. 7, Σόλων 11. 5, Ἡρόδ. 2. 67, κτλ.: [[συχνάκις]] ἐπὶ πανούργων ἀνθρώπων, ὡς λέγομεν καὶ νῦν «[[εἶναι]] μιὰ ἀλεποῦ!» (πρβλ. [[κίναδος]]): ἀλώπεκος ἴχνεσι βαίνειν, Σόλων ἔνθ’ ἀνωτ.: μῆτιν [[ἀλώπηξ]] = ὡς πρὸς τὴν πανουργίαν [[εἶναι]] ἀληθὴς [[ἀλώπηξ]], Πινδ. Ι. 4. 79 (3. 65)· παροιμ. τὴν… Ἀρχιλόχου ἀλώπεκα [[ἑλκτέον]] [[ἐξόπισθεν]] = πρέπει νὰ σύρωμεν τὴν ἀλωπεκῆν τοῦ Ἀρχιλόχου κατόπιν μας, δηλ. [[ὅπως]] ἐξαπατήσωμεν, Πλάτ. Πολ. 365C· ἡ [[ἀλώπηξ]] τὸν βοῦν ἐλαύνει, διὰ τῆς πανουργίας ὁ μικρὸς νικᾷ τὸν μέγαν, Παροιμ. Διογ. ΙΙ, 73. 2) = ἀλωπεκῆ, δέρμα ἀλώπεκος, Ruhnk Τίμ. ἐν λ. τὴν ἀλ., ὡς [[λέων]] ἀντὶ λεοντῆ. ΙΙ. πτηνὰ δερμόπτερα [[οἷον]] [[ἀλώπηξ]], [[εἶδος]] ἱπταμένου σκιούρου (ἢ pteromys volans), Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 1. 5, 10. ΙΙΙ. [[εἶδος]] καρχαρίου ἢ σκυλοψάρου, (ἴδε [[ἀλωπεκίας]] ΙΙ), [[αὐτόθι]] 6. 11, 8. IV. κατὰ πληθ. ἀλώπεκες = οἱ κατὰ τοὺς νεφροὺς μυῶνες, ψόαι ἢ [[νεφρομῆτραι]], Κλέαρχ. παρ’ Ἀθην. 399Β, πρβλ. ψόα. V. = [[ἀλωπεκία]] Ι, Καλλ. εἰς Ἄρτ. 79. VI. [[εἶδος]] χοροῦ, Σοφ. Ἀποσπ. 369, πρβλ. γλαῦξ Ι. 2, [[λέων]] V. (Ὁ Pott παραβάλλει τὸ Σανσκρ. lôp-âças, ὁ ἐσθίων θνησιμαῖα, ἀλλ’ ὁ Κούρτιος νομίζει ὅτι ἡ [[ὁμοιότης]] [[εἶναι]] τυχαῖα καὶ ταυτίζει τὸ [[ἀλώπηξ]] (τοῦ α λαμβανομένου ὡς προθεματικοῦ εὐφωνικοῦ) μὲ τὰ Λιθουαν. lape, lapùkas (vulpes, vulpecula). Ἡ Λατ. [[λέξις]] vulpes δυνατὸν νὰ [[εἶναι]] [[ἐπίσης]] ἡ αὐτὴ μὲ τὰς ἀνωτέρω λέξεις, ἂν [[εἶναι]] δυνατὸν νὰ ἔχῃ ἀπολεσθῇ τὸ υ ἔν τε τῇ Ἑλλ. καὶ Λιθουαν.). | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b>ᾰλώπηξ | |sltr=<b>ᾰλώπηξ</b> [[fox]] τὸ γὰρ ἐμφυὲς οὔτ' [[αἴθων]] [[ἀλώπηξ]] οὔτ ἐρίβρομοι λέοντες διαλλά- ξαιντο [[ἦθος]] (O. 11.19) [[ὄπισθεν]] δὲ κεἶμαι θρασειᾶν ἀλωπέκων ξανθὸς [[λέων]] fr. 237. as a [[symbol]] of [[cunning]], ὑποφάτιες ὀργαῖς ἀτενὲς ἀλωπέκων ἴκελοι (P. 2.77) μῆτιν δ' [[ἀλώπηξ]] (ἦν sc.), αἰετοῦ ἅ τ' ἀναπιτναμένα ῥόμβον ἴσχει (''[[sc.]]'' Μέλισσος.) (I. 4.47) | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
| Line 36: | Line 39: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἀλώπηξ:''' [ᾰ], -εκος, ἡ, δοτ. πληθ. <i>ἀλωπήκεσσι</i>, η [[αλεπού]], σε Σόλωνα, σε Ηρόδ. κ.λπ. (αμφίβ. προέλ.). | |lsmtext='''ἀλώπηξ:''' [ᾰ], -εκος, ἡ, δοτ. πληθ. <i>ἀλωπήκεσσι</i>, η [[αλεπού]], σε Σόλωνα, σε Ηρόδ. κ.λπ. (αμφίβ. προέλ.). | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=-εκος<br />Grammatical information: f. (on the gender DELG).<br />Meaning: [[fox]] (Archil.).<br />Other forms: A shortened form is [[ἀλωπά]] (Alc.), [[ἀλωπός]] (Hdn.); on its origin Sommer Nominalkomp. 5 A. 5. Denom. <b class="b3">ἀλωπεύει ἀνιχνεύει</b> H., cf. NGr. (Crete) [[λαγονεύω]] [[trace]] from [[λαγώς]], Kukules [[Ἀρχ]]. [[Ἐφ]]. 27, 70f.<br />Derivatives: [[ἀλωπεκέη]], <b class="b3">-ῆ</b> [[fox-skin]] (Hdt.); [[ἀλωπεκία]] a disease of the skin (Arist.); [[ἀλωπεκίς]] f. = [[κυναλώπηξ]] (X.), also | |etymtx=-εκος<br />Grammatical information: f. (on the gender DELG).<br />Meaning: [[fox]] (Archil.).<br />Other forms: A shortened form is [[ἀλωπά]] (Alc.), [[ἀλωπός]] (Hdn.); on its origin Sommer Nominalkomp. 5 A. 5. Denom. <b class="b3">ἀλωπεύει ἀνιχνεύει</b> H., cf. NGr. (Crete) [[λαγονεύω]] [[trace]] from [[λαγώς]], Kukules [[Ἀρχ]]. [[Ἐφ]]. 27, 70f.<br />Derivatives: [[ἀλωπεκέη]], <b class="b3">-ῆ</b> [[fox-skin]] (Hdt.); [[ἀλωπεκία]] a disease of the skin (Arist.); [[ἀλωπεκίς]] f. = [[κυναλώπηξ]] (X.), also [[head-gear from fox-skin]] (X.) and [[kind of vine]] (Plin.), s. Strömberg Pflanzennamen 139<br />Origin: IE [Indo-European] [1179?] <b class="b2">*h₂lop-</b> [[fox]]<br />Etymology: [[ἀλώπηξ]] can agree with Arm. [[aɫuēs]], gen. [[-esu]] [[fox]]. Cf. further Lith. [[lãpė]] and Latv. [[lapsa]]. Schrijver, JIES 26, 1998, 421-434 connects the Celtic words W. [[llywarn]] etc., which he derives from <b class="b2">*lop-erno-</b>, and reconstructs <b class="b2">*h₂lop-</b>. The Greek long [[ō]] is explained from an old nom. <b class="b2">*h₂lōp-s</b>. (Skt. [[lopāśá-]] [[jackal]] and MP [[rōpās]] [[fox]] have an orig. diphthong in the root and cannot be connected. Lat. [[volpes]] [[fox]], Lith. [[vilpišỹs]] [[wild cat]] should also be kept apart; Schrijver starts from a root <b class="b2">*ulp-</b>). - The inflection [[ἀλώπηξ]], <b class="b3">-εκος</b> is unique in Greek. There is no support for Rix's [[-ōk-s]], [[-ek-os]] (1976, 143). In the Armenian form, the [[ē]] presents difficulties and is prob. secondary, the word rather showing old short [[e]]; Clackson 1994, 95. De Vaan, IIJ 43, 2000, 279-293, disconnects the suffix from the Indo-Ir. one (as above the words were disconnected) and doubts that Skt. [[-āśa-]] etc. is of IE origin. He follows Chantr. Form. 376, in assuming that the Greek (and Armenian) suffix [[-ek-]] was taken from a non-IE language; Greek would have lengthened the vowel in the nominative. But this does not explain the Greek ablaut: one would expect that the long vowel was introduced everywhere. Rater the suffixes are IE, and the long vowel of Saskrit and the short of Armenian confirm the Greek ablaut as archaic. - See also Blažek, Linguistica Baltica 7, 1998, 25-31. Cf. Nehring Glotta 14, 184, Lidén KZ 56, 212ff., Fraenkel KZ 63, 189f., Hermann KZ 69, 66. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ἀλώπηξ''': -εκος<br />{alṓpēks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Fuchs]] (ion. att.).<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen, alle ziemlich spärlich belegt: Demin. [[ἀλωπέκιον]] (Ar.); [[ἀλωπεκέη]], -ῆ [[Fuchsbalg]] (Hdt. u. a.); [[ἀλωπεκία]] Name einer Haarkrankheit (Arist.), in dieser Bedeutung auch [[ἀλωπεκίασις]] (Gal.), vgl. Holt Les noms | |ftr='''ἀλώπηξ''': -εκος<br />{alṓpēks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Fuchs]] (ion. att.).<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen, alle ziemlich spärlich belegt: Demin. [[ἀλωπέκιον]] (Ar.); [[ἀλωπεκέη]], -ῆ [[Fuchsbalg]] (Hdt. u. a.); [[ἀλωπεκία]] Name einer Haarkrankheit (Arist.), in dieser Bedeutung auch [[ἀλωπεκίασις]] (Gal.), vgl. Holt Les noms d'action en -σις 137 A. 3; [[ἀλωπεκίας]] m. [[mit dem Zeichen des Fuchses gebrandmarkt]] (Luk.); [[ἀλωπεκίς]] f. = [[κυναλώπηξ]] (X.), auch [[Kopfbedeckung aus Fuchsfell]] (X.) und [[Art Weinrebe]] (Plin.); in der letztgenannten Bedeutung auch ἀλωπέκεως (H.), wohl mit Anspielung auf die Fabel des Aisopos (Strömberg Pflanzennamen 139); [[ἀλωπεκιδεύς]] m. [[junger Fuchs]] (Ar.), vgl. Chantraine Formation 364; außerdem die Adjektiva [[ἀλωπέκειος]] (Gal. u. a.), [[ἀλωπεκώδης]] (H., ''EM''). — Ferner das Denominativum [[ἀλωπεκίζω]] [[sich als Fuchs benehmen]], d. h. [[hinterlistig sein]].<br />'''Etymology''': [[ἀλώπηξ]], -εκος entspricht bis auf den Stammauslaut arm. ''aɫuēs'' (''ē'' sekundäre Dehnung), Gen. -''esu'' [[Fuchs]]. In Betracht kommen auch andere Wörter für [[Fuchs]] oder ähnliche Tiere, zunächst lit. ''lãpė'' und lett. ''lapsa'' (mit ''s'' aus idg. ''ḱ'' = gr. κ?). Aind. ''lopāśá''- [[Schakal]] und mp. ''rōpās'' [[Fuchs]] weichen im Vokal ab (urspr. Diphthong). Noch entlegener sind lat. ''volpes'' [[Fuchs]], lit. ''vilpišỹs'' [[wilde Katze]]. Es ist unmöglich, diese Wörter auf einen Nenner zu bringen. Falls alle überhaupt miteinander verwandt sind, muß es sich z. T. um Entlehnungen, vielleicht auch um absichtliche Verdrehungen in euphemistischer Absicht handeln. Lit., außer WP. 1, 317f., Nehring Glotta 14, 184, Lidén KZ 56, 212ff., Fraenkel KZ 63, 189f., Hermann KZ 69, 66. — Eine Kurzform ist ἀλωπά (Alk., H.), [[ἀλωπός]] (Hdn.), vgl. Schulze KZ 52, 311; eine [[Vermutung]] über die Entstehung bei Sommer Nominalkomp. 5 A. 5. Davon [[ἀλωπεύει]]· ἀνιχνεύει H., vgl. ngr. (Kreta) λαγονεύω [[nachspüren]] von [[λαγώς]], Kukules Ἀρχ. Ἐφ. 27, 70f.<br />'''Page''' 1,83 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
|sngr='''原文音譯'''：¢lèphx 阿羅胚克士<br />'''詞類次數'''：名詞（3）<br />'''原文字根'''：狐狼<br />'''字義溯源'''：狐狸^<br />'''出現次數'''：總共（3）；太（1）；路（2）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 狐狸（3） 太8:20； 路9:58； 路13:32 | |sngr='''原文音譯'''：¢lèphx 阿羅胚克士<br />'''詞類次數'''：名詞（3）<br />'''原文字根'''：狐狼<br />'''字義溯源'''：狐狸^<br />'''出現次數'''：總共（3）；太（1）；路（2）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 狐狸（3） 太8:20； 路9:58； 路13:32 | ||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[fox]]=== | |||
Abaza: бага; Abenaki: ôkwses, wôkwses; Adyghe: баджэ; Afrikaans: vos, jakkals; Ainu: チロヌッㇷ゚, シュマリ, キモッペ; Alabama: chola; Albanian: dhelpën dhelpër, dhelpra; Algonquin: wonkis; Alutor: татул; Amharic: ቀበሮ; Andi: сори; Arabic: ثَعْلَب; Egyptian Arabic: تعلب; Hijazi Arabic: ثعلب; Sudanese Arabic: بعشوم; Iraqi Arabic: حسيني; San'ani Arabic: ثعل; Aramaic Hebrew: תעלא; Arapaho: nouː, beːχou; Archi: ссол; Armenian: աղվես; Old Armenian: աղուէս; Aromanian: vulpi; Assamese: শিয়াল; Asturian: raposu, vulpeya; Avar: цер; Azerbaijani: tülkü; Baluchi: روباہ; Bashkir: төлкө; Basque: azeri; Bats: ცოკალ; Belarusian: ліса́, ліс; Bengali: শিয়াল; Bhojpuri: 𑂪𑂷𑂧𑂩; Breton: louarn; Budukh: сокул; Bulgarian: лиси́ца; Burmese: မြေခွေး; Carrier: naŋʌz; Catalan: guineu, guilla, rabosa; Chamicuro: tus̈huli; Chechen: цхьогал; Cherokee: ᏧᎳ; Cheyenne: vóhkéso; Chickasaw: chula; Chinese Cantonese: 狐狸; Dungan: хўзы, ехўзы; Hakka: 狐狸; Mandarin: 狐狸; Min Dong: 狐狸; Min Nan: 狐狸; Wu: 狐狸; Choctaw: chula; Chukchi: ятъёԓ, чеԓгырэӄокаԓгын; Chuvash: тилӗ; Cimbrian: buks, vuks; Cornish: lowarn; Cree: ᒪᕁᐁᓰᐢ; Creek: culv; Crimean Tatar: tilki; Czech: liška; Dalmatian: bualp; Danish: ræv; Dargwa: гурда; Daur: xunugw; Dongxiang: funiegve; Dutch: vos; Erzya: ривезь; Esperanto: vulpo; Estonian: rebane; Even: хули; Evenki: сулаки; Ewe: abei; Faroese: revur; Finnish: kettu; Fox: wâkoshêha; Franco-Provençal: renârd; French: renard, goupil, renard roux, renard commun; Middle French: renard; Old French: gupil, goupil; Friulian: bolp, volp; Gagauz: tilki; Galician: raposo, golpe, renarte; Georgian: მელა, მელია; German: [[Fuchs]], [[Fuchsrüde]], [[Füchsin]], [[Fähe]], [[Fuchsmännchen]], [[Fuchsweibchen]]; Alemannic German: Fuchs; Middle High German: vuhs; Gondi: కోయ్లల్; Gothic: 𐍆𐌰𐌿𐌷𐍉; Greek: [[αλεπού]]; Ancient Greek: [[ἀλώπα]], [[ἀλώπηξ]], [[ἀλωπός]], [[ἀντικύων]], [[βασάρα]], [[βασσάρα]], [[βασσαρίς]], [[βάσσαρος]], [[βασσάτη]], [[κερδώ]], [[κίδαφος]], [[κίναδος]], [[κίρα]], [[κίραφος]], [[σκίνδαφος]]; Greenlandic: terianniaq; Guaraní: aguara; Hawaiian: ʻalopeka, ʻalopeke; Hebrew: שׁוּעָל; Hiligaynon: sora; Hindi: लोमड़ी; Hopi: leetayo; Hungarian: róka; Icelandic: refur, tófa; Ido: foxo; Indonesian: rubah; Ingrian: repoi; Ingush: цхьогал; Inuktitut: ᑎᕆᒐᓐᓂᐊᖅ; Irish: sionnach, madra rua; Old Irish: sinnach; Istriot: bulpo; Italian: volpe; Japanese: 狐, キツネ, フォックス; Jarai: mơja; Kabardian: бажэ; Kalmyk: арат, үнгн; Karachay-Balkar: тюлкю; Karelian: rebo, repo; Kashmiri: لوو; Kashubian: lës; Kazakh: түлкі; Khakas: тӱлгӱ; Khmer: កញ្ជ្រោង; Khotanese Klamath-Modoc: w̓an; Koasati: cola; Komi-Permyak: руч; Korean: 여우; Kumyk: тюлкю; Kurdish Central Kurdish: رێوی; Northern Kurdish: rovî; Kyrgyz: түлкү; Ladin: volp; Ladino: renar; Lakota: tokalu, šungila; Lao: ຈິກຈອກ; Latgalian: lopsa; Latin: [[vulpes]]; Latvian: lapsa; Lezgi: сикӏ; Lithuanian: lapė, lapinas; Livonian: re'bbi; Low German: Foß, Voß, Voss; Middle Low German: vos; Luxembourgish: Fochs, Fuuss; Lü: ᦋᦲᧉᦈᦸᧅᧈ; Macedonian: лисица; Mahican: waugoosus; Maithili: खिखिर; Malagasy: amboahaolo; Malay Jawi: روبه, موسڠ; Rumi: rubah, musang; Malayalam: കുറുക്കൻ; Malecite-Passamaquoddy: qaqsoss; Maltese: volpi; Manchu: ᡩᠣᠪᡳ; Manx: shynnagh; Maori: pōkiha; Marathi: कोल्हा; Massachusett: wonksis, wonkqŭssis, wonksis, wonkqŭssis; Menominee: wa·koh; Mi'kmaq: wokwis; Middle Dutch: vos; Middle English: foxe; Mingo: unõˀkwatkwá; Mohawk: tsitsho; Mohegan-Pequot: wôks; Moksha: келазь; Mongghul: funige; Mongolian: үнэг; Montagnais: matsheshu; Montana Salish: χʷaχʷáʕ; Mru: 𖩔𖩑𖩘; Mòcheno: vucks; Nanticoke: waaks; Navajo: mąʼii łitsooí; Nivkh: кʼеӄ; Nogai: туьлки; Norman: r'nard; North Frisian: Fos; Northern Paiute: waŋ̇i’i; Norwegian: rev; O'odham: gaso; Occitan: mandra, rainal, guèine; Ojibwe: ᐙᑯᔥ; Okinawan: 狐; Old Church Slavonic Cyrillic: лисъ, лисица; Old East Slavic: лисъ, лисица; Old English: fox; Old High German: fuhs, foha; Old Norse: fóa; Old Prussian: lape; Old Turkic: tilkü; Ossetian Digor: робас; Iron: рувас; Pashto: ترودۍ, تروری, تروړۍ; Pawnee: kiwʌ́ku; Penobscot: kwɑ'ŋk'ʷsəs; Persian: روباه; Plautdietsch: Foss; Polabian: laiskă; Polish: lis, lisica, liszka; Portuguese: raposa, raposa-vermelha; Potawatomi: wekshi; Punjabi: ਲੂੰਬੜੀ; Purepecha: kúmi-wátsï; Quechua: atuq; Romagnol: vùlpa; Romani: hilpa; Romanian: vulpe; Romansch: vulp; Russian: лиса́, лиси́ца, лис; Sami Northern Sami: rieban; Inari Sami: riemnjis; Skolt Sami: riʹmjj; Sanskrit: लोपाश; Sardinian: mrexani, fraitzu, liori, grupi; Saterland Frisian: Foaks; Scots: tod; Scottish Gaelic: sionnach; Serbo-Croatian Cyrillic: лѝсица, ли́сац; Roman: lìsica, lísac; Seri: χæːs; Tashelhit: abaɣuɣ; Shor: тӱлгӱ; Sicilian: vurpi; Sinhalese: හිවලා, නරියා; Slovak: líška, lišiak; Slovene: lisica, lisjak; Sorbian Lower Sorbian: liška; Upper Sorbian: liška; Southern Altai: тӱлкӱ; Spanish: [[zorro]], [[zorra]], [[raposo]], [[raposa]], [[vulpeja]], [[raboso]], [[rabosa]]; Sumerian: 𒈜; Svan: მა̄ლ; Swahili: mbweha mwekundu, thalabu; Swedish: räv; Sylheti: ꠢꠤꠀꠟ; Tabasaran: сул; Tachawit: abaraɣ; Tagalog: soro; Tajik: рӯбоҳ; Tamil: நரி; Taos: tùxwána; Tatar: төлке; Telugu: నక్క; Thai: จิ้งจอก; Tibetan: ཝ་མོ; Tigrinya: ወኻርያ; Tlingit: nɑġʌs'é; Torwali: pūš; Translingual: 🦊; Turkish: tilki; Turkmen: tilki; Tuvan: дилги; Udi: шул; Udmurt: ӟичы; Ukrainian: лис, лиси́ця; Unami: òkwës; Urdu: لومڑی; Uyghur: تۈلكە; Uzbek: tulki; Venetian: volp, bolpe, bolp; Veps: reboi; Vietnamese: cáo; Vilamovian: füks; Volapük: renar; Voro: repän', rebo; Votic: repo; Welsh: cadno, llwynog; West Frisian: foks; Wutunhua: gha; Xhosa: impungutye; Yagnobi: руба; Yakut: саһыл; Yiddish: פֿוקס; Yucatec Maya: ohč; Yurok: wergers, wɹgɹs; Yámana: ĉilóea; Zazaki: lû | |||
}} | }} | ||
