ὕδωρ: Difference between revisions

|lstext='''ὕδωρ''': [ῠ, ἴδε ἐν τέλ], τό, γεν. ὕδατος, ὡς τὸ σκώρ, σκατός· Ἐπικ. δοτ. ὕδει παρ’ Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 61, Θέογν. 955, ἐξ οὗ παρὰ Καλλιμ. ἐν Ἀποσπ. 466 καὶ ἐν τοῖς Ὀρφ. Ἀργ. 113 ἐσχηματίσθη ὀνομ. [[ὕδος]]· Βοιωτ. [[οὔδωρ]]· (ἴδε ἐν τέλ.)· - «νερὸν» οἱονδήποτε, ἀλλὰ παρ’ Ὁμήρῳ σπανίως ἐπὶ τοῦ θαλασσίου ὕδατος, τὰς [[πέντε]] [[νέας]]... Αἰγύπτῳ ἐπέλασσε φέρων ἄνεμός τε καὶ [[ὕδωρ]] Ὀδ. Γ. 300· καὶ μετ’ ἐπιθ., ἐπιπλεῖν ἁλμυρὸν [[ὕδωρ]] Ι. 227, πρβλ. Θουκ. 4. 26· - ἐπὶ ποταμίου ὕδατος, [[ὕδωρ]] Αἰσήποιο, Στυγὸς Ἰλ. Β. 825., Θ. 369, κ. ἀλλ.· οὕτω καὶ παρὰ Πινδ. καὶ τοῖς Ἀττικ.· - [[συχν]]. καὶ ἐν τῷ πληθ. ἀλλ’ [[ἅπαξ]] μόνον παρ’ Ὁμ., ὕδατ’ αἰενάοντα Ὀδ. Ν. 109· ὕδατα Καφίσια, τὰ ὕδατα τοῦ Κηφισοῦ, Πινδ. Ο. 14. 1· ῥυτῶν ὑδάτων Σοφ. Ο. Κ. 1599· ὕδασιν τοῖς Ἀχελῴου ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 265· - ἐπὶ ὕδατος πηγαίου ἢ ποτίμου, [[οἶνον]] καὶ ὕ. μίσγειν Ὀδ. Α. 110· πρβλ. [[ἄκρατος]], [[ὑδαρής]]· ὕ ἀφύσσασθαι Ι. 85· ὕδατα καί... σῖτοι Πλάτ. Πολ. 404Β· πότιμον ὕ. Ξενοφ. Ἑλλ. 3. 2, 19· - [[ὕδωρ]] κατὰ χειρός, πρὸς [[νίψιμον]] (ὡς τὸ [[χέρνιψ]]) ἴδε ἐν λέξ. χεὶρ Ι. 2, θ· οὕτω παρ’ Ὁμ., φέρτε χερσὶν ὕ. Ἰλ. Ι. 171· ὕ. ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν Γ. 270, Ὀδ. Α. 147, κτλ.· λοέσσας ὕδατι λευκῷ Ἰλ. Ψ. 282· - περὶ τοῦ γῆν καὶ [[ὕδωρ]] αἰτεῖν ἢ διδόναι, ἴδε ἐν λ. γῆ IV. - Παροιμ., γράφειν τι εἰς [[ὕδωρ]], ἐπὶ παντὸς παροδικοῦ πράγματος ἢ διαρρέοντος ἢ ἀναξίου πίστεως, Σοφ. Ἀποσπ. 694, Μένανδρ. ἐν Μονοστ. 25· οὕτω, ἐν ὕδατι γρ. Πλάτ. Φαῖδρ. 276C (πρβλ. [[τέφρα]])· [[ὅταν]] τὸ [[ὕδωρ]] πνίγῃ, τί δεῖ ἐπιπίνειν; ἐπὶ καταστάσεως μὴ ἐπιδεχομένης ἐπανόρθωσιν, Ἀριστ. Ἠθικ. Νικ. 7. 2, 10· - [[ὕδωρ]] πίνειν, πρβλ. [[ὑδροπότης]]. 2) [[βροχή]], [[ὑετός]], ὅτε λαβρότατον χέει [[ὕδωρ]] [[Ζεὺς]] Ἰλ. Π. 385· ὗσαι ὕδατι Ἡρόδ. 1. 87· ἐγένετο ὕ. ἄπλετον ὁ αὐτ. 8. 12· πολὺ Θουκ. 6. 70, Δημ. 1379. 1· [[ὕδωρ]] ἐπεγένετο πολὺ Ξεν. Ἑλλ. 1. 6, 28· τὸ [[ὕδωρ]] τὸ γενόμενον τῆς νυκτὸς Θουκ. 2. 5, πρβλ. Ἡρόδ. 8. 13· - [[μᾶλλον]] [[ὡρισμένως]], [[ὕδωρ]] ἐξ οὐρανοῦ Θουκ. 2. 77, Ξενοφ., κλπ.· καὶ ἐν τῷ πληθ., ὕδατα ὄμβρια Πινδ. Ο. 10 (11). 22· τὰ Διὸς ὕδατα Πλάτ. Νόμ. 761Α, κλπ.· τὸ ἐκ Διὸς [[ὕδωρ]] Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 2. 6, 5· - [[ἐντεῦθεν]], [[Ζεὺς]] [[ὕδωρ]] ὕε, ὁ θεὸς [[ὕδωρ]] ποιεῖ Ἀριστοφ. Νεφ. 1280, Σφ. 261, πρβλ. Θεοφρ. Χαρακτ. 3· ἀπολ., ἐὰν [[πλείω]] ποιῇ ὕδατα ὁ αὐτ. π. Φυτ. Αἰτ. 1. 19, 3· - κεραύνια ὕδατα, ὑετοὶ ῥαγδαῖοι, Πλούτ. 2. 664F· ὕδατα σκληρὰ ἢ μαλακά, ἱσχυραὶ ἢ ἐλαφραὶ βροχαί, κλπ., Ἱππ., ἴδε Foës. Oecon. 3) περὶ τῆς φράσεως, ἐν ὕδατι βρέχεσθαι, Ἡρόδ. 3. 104, ἴδε ἐν λ. βρέχω. 4) ἐν τῇ Ἀττ. δικανικῇ φράσει, τὸ [[ὕδωρ]] ἦτο τὸ τῆς κλεψύδρας, [[ἐντεῦθεν]] δὲ καὶ ὁ [[χρόνος]] ὁ ἀπαιτούμενος [[ὅπως]] αὐτὸ ἐκρεύσῃ ἐξ αὐτῆς, ἐὰν τὸ [[ὕδωρ]] ἐγχωρῇ, δηλ. ἐὰν ὑπάρχῃ [[χρόνος]] [[ἱκανός]], Δημ. 1094. 3· οὐχ ἱκανόν μοι τὸ [[ὕδωρ]] ὁ αὐτ. 1116. 11· ἐν τῷ ἐμῷ ὕδατι, ἐπὶ τοῦ ἐμοῦ ὕδατος, ἐν τῷ χρονικῷ διαστήματι τῷ ἀνήκοντι εἰς ἐμέ, ὁ αὐτ. 274. 9., 1318. 6· οὐκ ἐνδέχεται πρὸς τὸ αὐτὸ [[ὕδωρ]] εἰπεῖν, δὲν δύναταί τις νὰ εἴπῃ (τὰ πάντα) ἐν ἑνὶ λόγῳ, ὁ αὐτ. 817. 9· τὸ [[ὕδωρ]] ἀναλῶσαι Δείναρχ. 105. 38· οὕτω, πρὸς [[ὕδωρ]] σμικρὸν διδάσκειν Πλάτ. Θεαίτ. 201Β· ἐν μικρῷ μέρει τοῦ παντὸς ὕδατος Δημ. 847. 16 ἐπίλαβε τὸ [[ὕδωρ]], κώλυσον αὐτὸ μὴ ῥέειν ἐκ τῆς κλεψύδρας ([[ὅπερ]] ἐγίνετο ὅτε ὁ [[λόγος]] διεκόπτετο κατὰ τὴν κλῆσιν τῶν μαρτύρων ἢ κατὰ τὴν ἀνάγνωσιν νόμων ἢ ψηφισμάτων), ὁ αὐτ. 1103· ἐν τέλει ἐγχεῖται τὸ μὲν πρῶτον [[ὕδωρ]] τῷ κατηγόρῳ..., τὸ δὲ δεύτερον [[ὕδωρ]] τῷ φεύγοντι Αἰσχίν. 82, 13· ἀποδιδόναι, παραδιδόναι τινὶ τὸ [[ὕδωρ]], δηλ. τὴν σειρὰν νὰ ὁμιλήσῃ, ὁ αὐτ. 23, 20, Δείναρχ. 104. 46. 5) [[καθόλου]] ὑγρόν, ὕδατος εἴδη τὰ τοιάδε· [[οἶνος]], [[οὖρον]], ὀρρὸς Ἀριστ. Μετεωρ. 4. 5, 6. ΙΙ. [[ὕδωρ]] ἐκαλοῦντο ἀστέρες τινὲς τοῦ ἀστερισμοῦ Ὑδροχόου οἱ παριστάνοντες τὸ χεόμενον [[ὕδωρ]], Aquarius, Ἄρατ. 399. ΙΙΙ. Ὕδατα, τά, [[ὄνομα]] τόπων ἐχόντων θερμὰ ἢ μεταλλικὰ ὕδατα, Ὕδατα Σέξτια, Λατιν. Aquae Sextiae, Ὕδατα Νεαπολιτανὰ Πτολ. (Αἱ ῥίζαι τῆς λέξεως [[εἶναι]] ΥΔ, ΥΔΑΤ, ΥΔΡ, (ἄσχετοι πρὸς τὸ ὕω, εἰ ὁ Κούρτ. φρονῇ ὀρθῶς)· πρβλ. ὕδωρ, ὕδατος, ὑδρός, ὑδρία, ὑδαρής, ὑδερός, ὕδρωψ· Σανσκρ. ud, und-âmi (humecto), ud-akam (aqua), ud-an (Λατ. unda), an-udras (ἄνυδρος)· Γοτθ. vat-o, woz-ar (unda)· Ἀρχ. Σκανδιν. vat-n· Ἀγγλο-Σαξον. waet-er· Σλαυ. vod-a· Λιθ. vand-u· Ἀρχ. Ἰρλανδ. uisce (Ἀγγλ. usque-b gh)· Ἁρμορ καὶ Κορν. Dour· Οὐαλλ. dur). [ῠ φύσει, καὶ [[οὕτως]] ἀείποτε παρὰ τοῖς Ἀττικ.· ἀλλ’ Ὅμηρ. καὶ ἕτεροι Ἐπικ. ἔχουσιν ῡ ἐν πάσαις ταῖς πτώσεσιν ἐν ἄρσει, οὕτω καὶ ὁ Ἀριστοφ. ἐν τοῖς Βατρ. 1339 ἐν δακτυλικῷ στίχῳ· ῡ ἐν θέσει ἐν Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 382, Βατραχομυομ. 97, Ἀπολλ. Ρόδ., κλπ.]. - Περὶ τοῦ ὕδατος ἴδε μακρὰν μελέτην Μιχ. Κ. Στεφανίδου ἐν Ἀθηνᾶς τόμ. ΙΓ΄, σ. 372-416.