ἅλλομαι: Difference between revisions

|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> <span class="plainlinks polytonic">[impf. ἀλλόμαν <i>Inc.Lesb</i>.5 (ἀντὶ τοῦ ἡλλόμην Hdn.Gr.2.932); aor. rad. atem. ἇλσο, ἇλτο ép. <i>passim</i>, subj. ἅλεται <i>Il</i>.11.192, inf. ἁλέσθαι D.Chr.7.4, part. ἅλμενος (ἄλμενος sólo comp.), ép. <i>passim</i>, Opp.<i>H</i>.5.666; aor. sigm. ἡλάμην <i>Batr</i>.225, ἥλατο E.<i>Io</i> 1402, Ar.<i>Ra</i>.243, dór. ἅλατο Theoc.19.4, part. ᾱ̔λάμενος Ar.<i>Au</i>.1396, pero ᾰλ- A.<i>Eu</i>.372, X.<i>An</i>.4.2.17; fut. ἁλεῦμαι Theoc.3.25, 5.144]</span><br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>indic. el término de la acción, c. adv. de direcc. [[saltar a]], [[lanzarse a o hacia]], [[abalanzarse]] χαμᾶζε <i>Il</i>.6.103, c. ac. ἥλατο πόντον Call.<i>Dian</i>.195, c. prep. c. ac. εἰς ἅλα <i>Il</i>.1.532, εἰς θάλασσαν <i>Carm.Pop</i>.30c.4, ἐς κύματα Theoc.3.25, εἰς τεῖχος <i>Il</i>.21.536, εἰς ἵππους <i>Il</i>.11.192, εἰς πῦρ X.<i>Mem</i>.1.3.9, ἐπὶ στίχας <i>Il</i>.20.353, ἐπὶ οὐδόν <i>Od</i>.22.2, ἐπὶ σκοπόν LXX <i>Sap</i>.5.21, ἥλατο ἐπ' αὐτὸν πνεῦμα θεοῦ sobre el se posó el espíritu de Dios</i> LXX 1<i>Re</i>.10.10, ποτὶ πυγὰν [[ἅλλομαι]] salto golpeándome el trasero</i> con los talones, Ar.<i>Lys</i>.82<br /><b class="num">•</b>fig. [[lanzarse]] εἰς βαθὺν ἅλατ' ἔρωτα Theoc.3.42<br /><b class="num">•</b>c. prep. c. dat. [[saltar]], [[caer sobre]] ἐπί οἱ <i>Il</i>.21.174, ἐπ' αὐτῷ <i>Od</i>.22.80<br /><b class="num">•</b>indic. el punto de partida, c. prep. c. gen. [[saltar de]], [[desde]] κατ' Οὐλύμπου <i>Il</i>.18.616, κατὰ τῶν κρημνών Th.7.45, ἐξ ὁχέων <i>Il</i>.6.103, δεμνίων ἄπο E.<i>Or</i>.278, sólo c. gen. ἥλατο βωμοῦ λιποῦσα ξόανα E.<i>Io</i> 1402, c. adv. del punto de partida [[ἀνάκαθεν]] A.<i>Eu</i>.372, οὐρανόθεν A.R.2.286<br /><b class="num">•</b>indic. el punto de partida y el término ἐξ ὑπερβατῶν εἰς ... ἐποίκιον de un ladrón <i>PRyl</i>.138.15 (I d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. inf. [[echar de un salto a]] θέειν <i>h.Cer</i>.389, πέτεσθαι <i>h.Ap</i>.448.<br /><b class="num">2</b> abs. [[saltar]], [[dar saltos]], [[botes]] κελεύουσιν ἅλλεσθαι ciertas alucinaciones, Hp.<i>Virg</i>.1, ἁλλόμενα καὶ σκιρτώντα Pl.<i>Lg</i>.653e, de caballos, X.<i>Eq</i>.8.4, περιπατῶν καὶ ἁλλόμενος de un enfermo sanado <i>Act.Ap</i>.3.8, cf. 14.10, οἱ πένταθλοι Arist.<i>IA</i> 705^a16, [[γᾶν]] ἐπάταξε καὶ ἅλατο de dolor, Theoc.19.4.<br /><b class="num">3</b> sólo c. ac. [[saltar algo]], [[por encima de algo]] βόθρον Ael.<i>NA</i> 6.6, τάφρον Opp.<i>C</i>.1.83<br /><b class="num">•</b>c. otras constr. ὑπὲρ τὰ ἐσκαμμένα Pl.<i>Cra</i>.413a<br /><b class="num">•</b>c. ac. de extensión ψύλλα ὁπόσους ἅλλοιτο τοὺς αὑτῆς πόδας cuántos pies suyos propios saltaría una pulga</i> Ar.<i>Nu</i>.145, ἁλλομένους μεγάλα LXX 1<i>Re</i>.10.2.<br /><b class="num">4</b> de cosas [[saltar]], [[salir disparado]] ἆλτο δ' ὀϊστός <i>Il</i>.4.125, ἠχώ Pl.<i>Phdr</i>.255c, [[ἀκωκή]] A.R.3.1253, αὐγῆς ἀφ' ὕδατος πρὸς τοῖχον ἁλλομένης Plu.2.936b, πηγὴν ὕδατος ἁλλομένου <i>Eu.Io</i>.4.14.<br /><b class="num">II</b> abs. de partes del cuerpo [[tener un movimiento espasmódico o convulsivo]], [[temblar]], [[palpitar]] como síntoma de una enfermedad ὄρχις ἅλλεται ὁ δεξιός de un animal, Arist.<i>HA</i> 604^a27<br /><b class="num">•</b>de pers., esp. como presagio ἅλλεται ὀφθαλμός Theoc.3.37, ὑπόγαστρον <i>PRyl</i>.28.2, Melamp.6, 9, 15 <i>passim</i>, ἁλλομένη χείρ de una mano recién cortada, Nonn.<i>D</i>.22.198.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De una raíz *<i>sel</i>- entre cuyos deriv. se encuentra lat. <i>salio</i> y prob. lituan. <i>sálti</i> ‘correr’, <i>slâp</i> ‘cascada’, etc.

|txtha=[[imperfect]] [[ἡλλόμην]]; aorist [[ἡλάμην]] and [[ἡλόμην]] ([[Alexander]] Buttmann (1873) Ausf. Spr. ii., p. 108; (Winer's Grammar, 82 (79); Buttmann, 54 (47))); to [[leap]] (Latin salio): Rec. ἥλλετο; G L T Tr WH [[ἥλατο]]); to [[spring]] up, [[gush]] up, of [[water]], salire, Vergil ecl. 5,47; [[Suetonius]], Octav. 82). (Compare: [[ἐξάλλομαι]], [[ἐφάλλομαι]].)

|mltxt=[[ἅλλομαι]] (Α)<br /><b>1.</b> (για έμψυχα και άψυχα) [[αναπηδώ]], [[σκιρτώ]], τινάζομαι<br /><b>2.</b> [[υπερβαίνω]], [[υπερπηδώ]]<br /><b>3.</b> (για ήχο) [[ξεπηδώ]], [[αντηχώ]]<br /><b>4.</b> (για [[μέλη]] του ανθρώπινου σώματος) πάλλομαι, [[τρέμω]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «[[ἅλλομαι]] ἐπί τινι», [[εφορμώ]], επιτίθεμαι [[εναντίον]] κάποιου<br /><b>6.</b> στη Μυκηναϊκή η [[λέξη]] μαρτυρείται έμμεσα με το κύριο όνομα Εφιάλτης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ρηματικός τ. που ανάγεται σε <i>ἅλ</i>-<i>jομαι</i> και συνδέεται ετυμολογικά με το λατ. <i>salio</i> «[[πηδώ]]» και πιθ. με το αρχ. εκκλ. σλαβικό <i>slβpati</i> «[[ἅλλομαι]]» και το σλοβένικο <i>slap</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>solpo</i>-) «[[καταρράκτης]], [[χείμαρρος]], μεγάλο [[κύμα]]». Στον Όμηρο παράλληλα [[προς]] τον τ. αορ. <i>ἥλατο</i> απαντούν οι τ. [[ἄλτο]], <i>ἄλμενος</i>, υποτ. <i>ἄλεται</i>, <i>ἄληται</i> με αιολική [[ψίλωση]]. Οι δε ομηρ. αόρ. <i>ἔπ</i>-<i>αλτο</i> (του ρ. <i>ἐφ</i>-[[άλλομαι]]) και <i>ἀν</i>-<i>έπ</i>-<i>αλτο</i> (του ρ. <i>ἀν</i>-<i>εφ</i>-[[άλλομαι]]) συνδέθηκαν με το ρ. [[πάλλω]], <i>πάλλομαι</i> «[[κραδαίνω]], [[σείω]], [[τινάζω]]», κι [[έτσι]] δημιουργήθηκε ο ποιητ. αόρ. [[πάλτο]] «[[αναπηδώ]], [[σκιρτώ]]». Στην αττική διάλεκτο παράλληλα [[προς]] τον τ. [[ἅλλομαι]] χρησιμοποιήθηκε ο ρημ. τ. <i>πηδῶ</i> (-<i>άω</i>), ο [[οποίος]] και επικράτησε.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ἅλμα]], <i>ἁλτήρ</i>, [[ἁλτικός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ἅλσις]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[άλτης]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀνάλλομαι]], [[ἀφάλλομαι]], [[διάλλομαι]], [[εἰσάλλομαι]], [[ἐνάλλομαι]], [[ἐφάλλομαι]], [[καθάλλομαι]], [[μεθάλλομαι]], [[προάλλομαι]], [[προσάλλομαι]], [[συνάλλομαι]], [[ὑπεράλλομαι]], [[ὑφάλλομαι]].