χρεώ: Difference between revisions

|mltxt=και επικ. τ. [[χρειώ]], -όος και -<i>οῡς</i>, ἡ, και σπαν. τ. ουδ. [[χρεώ]], τὸ, Α<br /><b>1.</b> [[χρεία]], [[ανάγκη]]<br /><b>2.</b> [[στέρηση]], [[έλλειψη]]<br /><b>3.</b> [[επιθυμία]] για [[κάτι]]<br /><b>4.</b> [[προφητεία]], [[χρησμός]] («χρειὼ θεσπίζων μεταμώνιον», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>5.</b> [[ενασχόληση]]<br /><b>6.</b> <b>μτφ.</b> [[μοίρα]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «χρειὼ γίγνεται [ή ἱκάνεται]» — γεννάται, υπάρχει [[ανάγκη]] (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) «χρειὼ ἱκάνει τινά» — παρουσιάζεται [[ανάγκη]] σε κάποιον (<b>Ομ. Οδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Σπάνιος, [[επικός]] [[κυρίως]], τ. θηλ. ον., σχηματισμένος από το θ. του τ. <i>χρή</i> «[[πρέπει]], χρειάζεται», με κατάλ. -<i>ώ</i> τών θηλ. (<b>πρβλ.</b> <i>πειθ</i>-<i>ώ</i>, <i>φειδ</i>-<i>ώ</i>), [[αντί]] ενός <i>χρη</i>-<i>ώ</i> (<b>πρβλ.</b> [[χρέος]] / [[χρεῖος]] [[αντί]] [[χρῆος]]). Ο τ. [[χρεώ]], σπανιότερα και σε μτγν. μόνο [[κείμενα]], απαντά και ως ουδ., πιθ. με συμφυρμό [[προς]] τον τ. [[χρεών]] (<i>το</i>). Η λ., [[τέλος]], χρησιμοποιείται και συντάσσεται με τον ίδιο τρόπο όπως και ο τ. <i>χρή</i>, ενώ, όσον αφορά τη σημ. της, δήλωνε αρχικά την [[ανάγκη]], την [[έλλειψη]] και αργότερα έλαβε και τις σημ. «[[μοίρα]]» και «[[υπόθεση]], [[χρέος]], [[ενασχόληση]]» (για τις σημ. αυτές, <b>πρβλ.</b> τα ομόρριζα [[χρεών]] και [[χρῆμα]], αντίστοιχα)].