δειλός: Difference between revisions

|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. fem. -ά Theoc.27.52<br /><b class="num">• Morfología:</b> [ép. gen. δειλοῖο <i>Il</i>.17.670; plu. dat. δειλοῖσι <i>Il</i>.22.31]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>c. ref. a la capacidad de acción [[miedoso]], [[tímido]], [[apocado]], [[cobarde]] de pers. op. ἄλκιμος <i>Il</i>.13.278, op. [[ἀγαθός]] Sol.1.39, op. θρασύς S.<i>Ai</i>.1315, op. [[ἀνδρεῖος]] Pl.<i>Phdr</i>.239a, op. μάχιμος Hp.<i>Aër</i>.23<br /><b class="num">•</b>gener. [[ἀνήρ]] Archil.123.12, cf. Ar.<i>Ach</i>.664, <i>Eq</i>.390, <i>Nu</i>.1046, ἡμᾶς σὺ δειλοὺς ... φανεῖς; S.<i>Ai</i>.1362, [[αὔχημα]] ... καὶ δειλῷ τινι ἐγγίγνεται Th.2.62, πᾶς [[ἀκόλαστος]] ἢ [[ἄδικος]] ἢ δ. Ph.1.297, τούτους δειλοὺς νομίζειν I.<i>AI</i> 5.216, δειλοὺς καὶ ὀξυρρόπους ὄντας ἤκουε D.C.42.42.3, τί δειλοί ἐστε; <i>Eu.Matt</i>.8.26, <i>Eu.Marc</i>.4.40, cf. Hsch.<br /><b class="num">•</b>c. dat. ὁ [[ἄνθρωπος]] ... δ. τῇ καρδίᾳ el hombre ... temeroso en su corazón</i> LXX <i>De</i>.20.8<br /><b class="num">•</b>c. giro prep. δειλότερος εἰς τὸ πλοῦν Chio 13.2, δ. ... πρὸς τὰ αἰσχρά cobarde para las cosas vergonzosas</i> Plu.2.530f, δειλότατος ἐν τοῖς μεγίστοις τῶν κινδύνων D.C.45.39.4<br /><b class="num">•</b>abs. como [[exclamation]] ἀβέλτερε καὶ δειλότατε idiota y grandísimo cobarde</i> Men.<i>Sam</i>.654, ὡς μάλα δειλά ¡qué tímida eres!</i> Theoc.l.c.<br /><b class="num">•</b>de anim. [[cobarde]], [[tímido]] ὄρτυγες D.P.<i>Au</i>.1.30, ἵππος Hierocl.<i>Facet</i>.10, c. ac. de rel. ψυχὴν δειλά Hdt.3.108<br /><b class="num">•</b>c. gen. σμίνθος ... οὐδὲ μυάγρης δ. un ratón que no teme la trampa</i>, <i>AP</i> 9.410 (Tull.Sab.)<br /><b class="num">•</b>de plantas, c. giro prep. φυτὰ ... δειλὰ πρὸς χειμῶνας plantas temerosas de los rigores del invierno</i> Plu.2.939c, c. inf. δειλαὶ δάκνεσθαι ἀμυγδάλαι almendras que temen ser mordidas</i>, <i>AP</i> 6.232 (Crin.)<br /><b class="num">•</b>de abstr. γυναικῶν δειλὸν ... λόγον tímido lenguaje de las mujeres</i> E.<i>Andr</i>.757, λογισμοὶ γὰρ θνητῶν δειλοί LXX <i>Sap</i>.9.14, δειλῇ καὶ ἀνελευθέρῳ φύσει πίστις οὐκ ἂν μετείη Sext.<i>Sent</i>.170<br /><b class="num">•</b>de una acción [[cobarde]] Luc.<i>Nigr</i>.19<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ δειλόν [[la cobardía]] τὸ δειλὸν οὐδὲ τοῦ βίου πόθος E.<i>HF</i> 316, φεύγω τὸ δειλὸν τῇδε evito así la acusación de cobardía</i> E.<i>Or</i>.783, τὸ δειλὸν ἀποκρίναντας I.<i>AI</i> 4.298<br /><b class="num">•</b>subst. ὁ [[δειλός]] [[el cobarde]] μὴ βουλεύου ... μετὰ δειλοῦ περὶ πολέμου no trates de guerra con el cobarde</i> LXX <i>Si</i>.37.11, ὁ δ. ὑποπέπτωκε τῷ ἀνδρείῳ Ph.1.60, διαβάλλουσι ... τούς θαρσαλέους οἱ δειλοί Philostr.<i>VS</i> 515, τοῖς δὲ δειλοῖς ... τὸ μέρος los cobardes (tendrán) su parte</i> en el infierno <i>Apoc</i>.21.8, σὺ ... ὃς δειλοῖς ἀεὶ συνηνέχθης Luc.<i>DMort</i>.12.2.<br /><b class="num">2</b> c. ref. a la capacidad de acción ante el trabajo, de pers. [[perezoso]] ὁρῶν σε δειλὸν ὄντα καὶ βραδύν Ar.<i>Au</i>.1336<br /><b class="num">•</b>subst. ὁ [[δειλός]] [[el hombre pasivo, el perezoso]] νόσος δειλοῖσιν ἑορτή Antipho Soph.B 57.<br /><b class="num">3</b> c. ref. a una valoración moral o social, de pers. [[vil]], [[despreciable]], [[de poco valor, de baja condición]] de Aquiles δ. τε καὶ οὐτιδανός <i>Il</i>.1.293, ὕβρις [[γάρ]] τε κακὴ δειλῷ βροτῷ pues mala es la soberbia para un hombre de baja condición</i> Hes.<i>Op</i>.214, ἐν πενίῃ δ' ὅ τε δ. ἀνὴρ ... φαίνεται Thgn.393, πλοῦτος δὲ καὶ δειλοῖσιν ἀνθρώπων ὁμιλεῖ B.1.161, δειλαὶ δυστοκέες ... ἀλετρίδες Call.<i>Del</i>.241<br /><b class="num">•</b>[[proverb|prov.]] cóm. αὐτόματοι δ' ἀγαθοὶ δειλῶν ἐπὶ δαῖτας ἴασιν los nobles sin ser invitados van a los banquetes de los plebeyos</i> Eup.315<br /><b class="num">•</b>op. [[ἀγαθός]] Praxill.3<br /><b class="num">•</b>de abstr. [[de poco valor]], [[mezquino]], [[vil]] δειλαί τοι δειλῶν γε καὶ ἐγγύαι ἐγγυάασθαι de poco valor son las garantías ofrecidas por los viles</i>, <i>Od</i>.8.351, δειλὴ ... φειδώ una economía mezquina</i> Hes.<i>Op</i>.369, ἔργα Thgn.307, δειλὰ κέρδη ganancias obtenidas por medios viles</i> S.<i>Ant</i>.326, τὰ φυσικὰ ἔργα ... δειλότερα καθίσταται Longin.2.1, ἦθος Vett.Val.48.19.<br /><b class="num">4</b> c. ref. a la suerte [[desgraciado]], [[infortunado]] de pers. Πατροκλῆος δειλοῖο μνησάσθω <i>Il</i>.17.670, βροτοί <i>Il</i>.22.31, ἔμε δείλαν Alc.10.1, cf. Call.<i>Lau.Pall</i>.89, A.R.1.279, 3.262, 636, 771, Opp.<i>C</i>.3.229, Q.S.5.546, δειλοῖς ἐν νεκύεσσι Theoc.16.43, κούρη Opp.<i>C</i>.1.497, [[ἀνήρ]] Opp.<i>H</i>.2.155, Ἀλκιμάχεια Nonn.<i>D</i>.35.376, cf. 46.338, op. ὄλβιος Emp.B 132<br /><b class="num">•</b>abs. como [[exclamation]] ἆ δείλ' desgraciado</i>, <i>Il</i>.17.201, A.R.2.244, <i>IG</i> 2².10073.10 (II/III d.C.), Q.S.6.41, ἆ δειλοί <i>Od</i>.20.351, Q.S.11.217, 12.540, cf. Orph.<i>A</i>.1226, Q.S.1.100, 3.455, Nonn.<i>D</i>.6.259, 30.207, c. gen. ἆ δειλὲ ξείνων <i>Od</i>.14.361, ἆ δ. Βασιλέων Call.<i>Dian</i>.255, c. dat. ὤ μοι ἐγὼ δ. ¡ay, desgraciado de mí!</i> Thgn.1107<br /><b class="num">•</b>de abstr. [[infortunado]], [[triste]] [[γῆρας]] Hes.<i>Op</i>.113<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. δειλά cosas tristes, malas e.e. desgraciadas</i> op. ἐσθλά Hes.<i>Fr</i>.273, Emp.B 15.<br /><b class="num">5</b> en sent. posit. [[reverente]], [[temeroso de Dios]] de un obispo ὥστε εἰ καὶ νέος, ἀλλὰ πρᾶος ὑπαρχέτω δ. τε καὶ ἡσύχιος <i>Const.App</i>.2.1.5.<br /><b class="num">II</b> adv. -ῶς [[con miedo]], [[cobardemente]] ἔβαινε Theoc.<i>Adon</i>.15, προσκυνεῖν Plu.2.26b, ἀτόλμως καὶ δ. διακείμενοι Aen.Tact.16.20, cf. Poll.1.159. • DMic.: <i>de-we-ro</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *δϝειλός o de *δϝει-ελος, deriv. de la raíz que da lugar a [[δείδω]] q.u., e.e. < *<i>du̯e-H^i̯3</i>- ‘dos’.