ἀνίστημι: Difference between revisions

|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [pres. imperat. ἀνίστω A.<i>Eu</i>.133; fut. ἀναστῶ Crates Com.44A, poét. inf. ἀνστήσεσθαι <i>Il</i>.2.694; aor. ind. 1.^a sg. ἀνέστην A.<i>Pers</i>.201, 3.^a sg. ἀνέστα S.<i>OT</i> 1201, 3.^a plu. ἀνέσταν <i>Il</i>.1.533, 3.^a du. ἀνστήτην <i>Il</i>.1.305, ép. 1.^a sg. ἄνστησα <i>Il</i>.18.358, eol. 3.^a plu. ὄστασαν Hsch., opt. ἀναστήσειεν <i>Il</i>.1.191, imperat. [[ἄστηθι]] Herod.8.1, ἄνσταθι Theoc.24.35, ἄνστησον <i>Il</i>.10.176, part. ἀναστήσας <i>IEphesos</i> 2072.21, [[ἀστάς]] <i>IG</i> 4².121.112 (Epidauro IV a.C.); perf. jón. 3.^a plu. ἀνεστέασι Hdt.3.62, tard. ἀνέστακα LXX 1<i>Re</i>.15.12, Arr.<i>Epict</i>.1.4.30, part. dór. fem. [[ἀνεστάκουσα]] Archim.<i>Con.Sph</i>.7, 20]<br /><b class="num">A</b> tr., en pres., fut., aor. sigm. y perf. act.<br /><b class="num">I</b> c. mov. hacia arriba, c. ac. de pers. y asimilados<br /><b class="num">1</b> [[levantar]] o [[hacer levantar]] γέροντα ... χειρός <i>Il</i>.24.515, μ' αὖ τάλαιναν ... ἐξ ἕδρας S.<i>Ai</i>.788, πόδα E.<i>HF</i> 78, τὸν Πρόδικον ... ἐκ τῆς κλίνης Pl.<i>Prt</i>.317e, τὴν ἀμορφεστάτην Hdt.1.196<br /><b class="num">•</b>[[hacer levantarse]] poniendo fin a la asamblea τοὺς μέν <i>Il</i>.1.191, aplazándola ἐκκλησίαν X.<i>HG</i> 2.4.42.<br /><b class="num">2</b> [[hacer subir]] ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] a la tribuna</i> Plu.2.784c, ἐὰν δέ τίς τινα ... ἀναστήσηται μάρτυρα y si alguien presenta a alguien como testigo de su causa</i> Pl.<i>Lg</i>.937a<br /><b class="num">•</b>[[hacer surgir]] προφήτην ὑμῖν ... ὁ Θεός <i>Act.Ap</i>.3.22.<br /><b class="num">3</b> [[despertar]] ἀδελφεόν <i>Il</i>.10.32, μ' Ar.<i>Ec</i>.740, Eup.108B<br /><b class="num">•</b>fig. οὐ μὴ ... ἀναστήσεις ... νόσον no despiertes ... el mal</i> S.<i>Tr</i>.979.<br /><b class="num">4</b> [[resucitar]] οὐδέ μιν ἀνστήσεις <i>Il</i>.24.551, λόγοισι τὸν θανόντ' ἀνιστάναι πάλιν A.<i>A</i>.1361, οὔτοι τόν γ' ἐξ Ἀΐδα ... πατέρ' ἀνστάσεις S.<i>El</i>.139<br /><b class="num">•</b>fig. τῶν ἐμῶν ἐχθρῶν μ' ἔνερθεν ὄντ' ἀνέστησας πέρα a mi, que estaba debajo, me has puesto por encima de mis enemigos</i> S.<i>Ph</i>.666.<br /><b class="num">5</b> de anim. [[levantar una pieza]] en la caza ὠτίδας ἄν τις ταχὺ ἀνιστῇ X.<i>An</i>.1.5.3, τὸν λαγῶ X.<i>Cyn</i>.6.23, θάμνου λαγωὸν ... ἀναστήσας κύων un perro, habiendo levantado una liebre de debajo de un matorral</i> Babr.69.1, (σκύλακες) τὸ θηρίον ἀνιστάντες D.Chr.2.2.<br /><b class="num">6</b> fig. [[levantar para la acción]], [[impulsar]] Αἴαντα ... ἄνστησον <i>Il</i>.10.176, τούτῳ δὲ πρόμον ἄλλον ἀναστήσουσιν enfrentarán a éste otro caudillo</i>, <i>Il</i>.7.116<br /><b class="num">•</b>de ahí [[reclutar]] τὸν στρατόν Th.4.93<br /><b class="num">•</b>[[mover]] πόλεμον Plu.<i>Cor</i>.21.<br /><b class="num">II</b> id., de cosas<br /><b class="num">1</b> de cosas [[erigir]], [[levantar]] ἐπὶ τοῦ ... πύργου στήλην LXX 3<i>Ma</i>.2.27, ἀνδριάντα χρυσοῦν Philipp.Maced.2.21<br /><b class="num">•</b>de ahí τυράννους ... χρυσοῦς ἀ. levantar a los tiranos estatuas de oro</i> Plu.2.170e, ἀ. στήλην τινα erigir una estela en honor de alguien</i>, <i>MAMA</i> 8.352<br /><b class="num">•</b>c. ac. de la pers. muerta [[erigir un monumento en honor de]], <i>MAMA</i> 8.87, 8.98, c. dat. <i>MAMA</i> 8.100<br /><b class="num">•</b>[[montar]] σκηνάς E.<i>Io</i> 1129<br /><b class="num">•</b>[[construir]] πύργους X.<i>Cyr</i>.7.5.12<br /><b class="num">•</b>tb. en v. med. ἀ. πόλιν construirse una ciudad</i> Hdt.1.165<br /><b class="num">•</b>[[construir]] βωμούς Call.<i>Dian</i>.199.<br /><b class="num">2</b> geom. [[construir una perpendicular a un plano o una recta]] Eucl.11.12.<br /><b class="num">III</b> c. mov. hacia atrás, c. ac. de pers. [[hacer emigrar]] Τυνδαρίδαι ... ἀνίστασαν τοὺς δήμους Hdt.9.73, Αἰγινήτας ... ἐξ Αἰγίνης Th.2.27, γαῖαν ... ἀναστήσειν A.R.1.1349, οἴκους familias</i> Plu.<i>Publ</i>.21<br /><b class="num">•</b>abs. [[ἔνθεν]] ἀναστήσας [[ἄγε]] Ναυσίθοος <i>Od</i>.6.7<br /><b class="num">•</b>[[expulsar]] αὐτὴν ἀπὸ ... τῆς ... ἐργασίας D.18.129<br /><b class="num">•</b>[[alejar]] τὸ στρατόπεδον ἐκ τῆς χώρας Plb.29.27.10<br /><b class="num">•</b>[[hacer abandonar]] el santuario a los suplicantes τούτους ἀνιστᾶσι μὲν οἱ πρυτάνιες Hdt.5.71, ἀνίστησί τε αὐτόν a Temístocles, Th.1.137, ὥσπερ με κἀνεστήσαθ', ὧδε σώσατε S.<i>OC</i> 276<br /><b class="num">•</b>[[hacer marchar]] ἀργύριόν τι προαναλώσας ἀνέστησεν αὐτόν tras pagar determinada cantidad de dinero lo sacó (de la casa de salud)</i>, Aeschin.1.41.<br /><b class="num">IV</b> c. [[ἀνά]] ‘de nuevo’ [[volver a erigir]] ἀνδριάντας Plu.2.91a<br /><b class="num">•</b>[[reedificar]] τὰ τείχη D.20.68<br /><b class="num">•</b>fig. [[volver a instaurar]] θεῶν ... τιμάς E.<i>HF</i> 852.<br /><b class="num">B</b> intr. en pres. y fut. med., aor. rad., part. perf. ἀνεστηκώς y aor. pas. ἀνεστάθην<br /><b class="num">I</b> c. mov. hacia arriba, de pers.<br /><b class="num">1</b> [[ponerse en pie]], [[levantarse para hablar]] τοῖσι δ' ἀνέστη <i>Il</i>.1.68, ἐν μέσσοισι <i>Il</i>.19.77, κῆρυξ ἀναστὰς εἶπεν E.<i>Or</i>.885, ἄνδρας ἀνισταμένους Tyrt.2.8 (vol.2, p.310), παραινέσεις ... ἐποιοῦντο ἐν σφίσιν αὐτοῖς ἀνιστάμενοι Th.8.76<br /><b class="num">•</b>c. inf. ἀνέστη μαντεύεσθαι se levantó a vaticinar</i>, <i>Od</i>.20.380<br /><b class="num">•</b>c. part. fut. ἀνέστην συμβουλεύσων Anaximen.<i>Rh</i>.1436^b2<br /><b class="num">•</b>en señal de respeto θεοὶ δ' [[ἅμα]] πάντες ἀνέσταν <i>Il</i>.1.533<br /><b class="num">•</b>en gener. ἐξαῦτις ἀνέστη ... Ἕκτωρ <i>Il</i>.15.287, ἀλλ' ἄγ' ἀναστάς Thgn.505, ἀπὸ βωμοῦ Aeschin.1.61<br /><b class="num">•</b>fig. θανάτων ... χώρᾳ πύργος ἀνέστα (Edipo) se levantó en el país como una torre contra la muerte</i> S.<i>OT</i> 1201<br /><b class="num">•</b>c. dat. [[enfrentarse a pie firme]] [[Ἀγκαῖον]] ... ὅς μοι ἀνέστη <i>Il</i>.23.635, μή τίς τοι ... [[ἄλλος]] ἀναστῇ <i>Od</i>.18.334<br /><b class="num">•</b>[[levantarse]] al fin de una asamblea τὼ ... ἀνστήτην <i>Il</i>.1.305<br /><b class="num">•</b>de un tribunal, D.21.221<br /><b class="num">•</b>de ahí [[cesar]] ἀπὸ τῆς ... πολιορκίας Plb.5.17.5<br /><b class="num">•</b>[[levantarse de la cama]] ἐξ εὐνῆς ἀνστᾶσα <i>Il</i>.14.336, Τηλέμαχος δ' εὐνῆθεν ἀνίστατο <i>Od</i>.20.124, ὄρθρου ἀνιστάμενος Hes.<i>Op</i>.577, ὀψέ Ar.<i>V</i>.217, ἐκ κλίνης And.<i>Myst</i>.64, Is.6.35<br /><b class="num">•</b>abs. οἱ νεηνίαι οὐκέτι ἀνέστησαν Hdt.1.31, ἐπεὶ δ' ἀνέστην A.<i>Pers</i>.201, εὕδεις; ἀνίστω A.l.c., cf. LXX <i>Ge</i>.19.15, 23.3<br /><b class="num">2</b> [[resucitar]] Τρῶες ... [[αὖτις]] ἀναστήσονται <i>Il</i>.21.56, οἱ τεθνεῶτες ἀνεστέασι Hdt.3.62, τοῖσι μὲν τεθνηκόσιν τὸ μήποτ' [[αὖθις]] μηδ' ἀναστῆναι μέλειν A.<i>A</i>.569, [[γραῦς]] ἀνεστηκυῖα παρὰ τῶν πλειόνων Ar.<i>Ec</i>.1073<br /><b class="num">•</b>muy frec. en escritores crist., de Cristo, Origenes <i>Cels</i>.2.16, de la resurrección del cuerpo μὴ λεγέτω τις ὑμῶν ὅτι αὕτη ἡ σὰρξ οὐ κρίνεται οὐδὲ ἀνίσταται 2<i>Ep.Clem</i>.9.1.<br /><b class="num">3</b> fig. [[cobrar ímpetu]], [[recobrarse]] [[αὐτός]] τε ἐκ τῆς νούσου ἀνέστη Hdt.1.22, cf. Pl.<i>La</i>.195c<br /><b class="num">•</b>abs. τοὺς δὲ καὶ λήθη ἐλάβετο παραυτίκα ἀναστάντας Th.2.49, ὅπως (ὁ ἵππος) μοι ἀνασταθῇ <i>PSI</i> 495.15 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. [[recuperarse]] de una derrota, Chrys.M.61.543.<br /><b class="num">II</b> id., de cosas<br /><b class="num">1</b> [[surgir]], [[erigirse]] πύργος E.<i>Ph</i>.824, templos y altares, Plb.16.1.5<br /><b class="num">•</b>fig. τι ... κακόν Pi.<i>P</i>.4.155, πόλεμος D.H.3.23.7, θόρυβος App.<i>BC</i> 1.56.<br /><b class="num">2</b> [[nacer]] de un río ἐκ τῶν Ἰβηρικῶν ὁρῶν Plu.<i>Pomp</i>.34.<br /><b class="num">3</b> part. perf. [[estar elevado]] (χώρη) γηλόφοισιν ἀνεστηκυῖα Arr.<i>Ind</i>.4.7<br /><b class="num">•</b>fig. [[altivo]] ἀ. ... τὴν ψυχὴν γενόμενος Eun.<i>Hist</i>.p.233.<br /><b class="num">4</b> geom. de rectas [[ser perpendicular]] Archim.<i>Con.Sph</i>.7, 20.<br /><b class="num">III</b> c. mov. hacia atrás, de pers. [[retirarse]] ἀπὸ τοῦ βωμοῦ Lys.13.29, ἀπὸ ... τοῦ οἰκήματος Is.6.19, ἐς [[Ἄργος]] E.<i>Heracl</i>.59, ἐς ἐκεῖνο τὸ χωρίον Th.1.87, ἐς τὴν Θάψον Th.7.49, εἰς οἴκημά τι ὡς λουσόμενος Pl.<i>Phd</i>.116a<br /><b class="num">•</b>abs. Th.7.50<br /><b class="num">•</b>[[ser forzado a emigrar, a retirarse]] Βοιωτοὶ ... ἐξ Ἄρνης ἀναστάντες ὑπὸ Θεσσαλῶν Th.1.12, οἱ γὰρ ἐκ τῶν νήσων κακοῦργοι ἀνέστησαν ὑπ' [[αὐτοῦ]] Th.1.8<br /><b class="num">•</b>de lugares [[ser despoblado]] ἐν ἀνεστηκυίῃ τῇ χώρῃ Hdt.5.29, πόλις ... πᾶσ' ἀνέστηκεν δορί E.<i>Hec</i>.494, ἡσυχάσασα ἡ Ἑλλὰς ... καὶ οὐκέτι ἀνισταμένη estando en paz la Hélade y ya no más sujeta a migraciones</i> Th.1.12.

|astxt=[[ἀνίστημι]] ([[ἀνά]], [[ἵστημι]]), [in LXX [[chiefly]] for קוּם;] <br /><b class="num">1.</b>causal, in fut. and 1 aor. [[act]]., c. acc., to [[raise]] up: Ac 9:41; [[from]] [[death]], Jo 6:39, Ac 2:32; to [[raise]] up, [[cause]] to be [[born]] or [[appear]]: Mt 22:24, Ac 3:22, 26. <br /><b class="num">2.</b>Intrans., in [[mid]]. and 2 aor [[act]].;<br /><b class="num">(a)</b>to [[rise]]: [[from]] [[lying]], Mk 1:35; [[from]] [[sitting]], Lk 4:16; to [[leave]] a [[place]], Mt 9:9; pleonastically, as Heb. קוּם, [[before]] verbs of [[going]], Mk 10:1, al. (v. Dalman, Words, 23; M, Pr., 14); of the [[dead]], Mt 17:23, Mk 8:31; seq. ἐκ νεκρῶν, Mt 17:9, Mk 9:9; <br /><b class="num">(b)</b>to [[arise]], [[appear]]: Ac 5:36, Ro 15:12 (cf. ἐπ-, ἐξ- [[ἀνίστημι]], and v. Cremer, 306, 738; MM, VGT, s.v.). SYN.: [[ἐγείρω]].