πύργος: Difference between revisions

|Transliteration C=pyrgos

|Beta Code=pu/rgos

}}

{{pape

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0820.png Seite 820]] [[ein]] Wort mit unsrer [[Burg]], Thurm; bes. die zur Vertheidigung auf der Stadtmauer angebrachten Mauerthürme, πόλιος, ἣν πέρι [[πύργος]] [[ὑψηλός]], Od. 6, 262, u. öfter in der Il., die Ringmauer mit ihren Thürmen, im plur. Il. 7, 338. 436; ἄστεος, Pind. P. 5, 52; übh. jedes hochragende, thurmähnliche Gebäude, Il. 21, 526. 22, 447, vgl. 440; übh. Befestigungswerk, Schutzwehr, Bollwerk, vgl. [[Αἴας]] φέρων [[σάκος]] ἠΰτε πύργον, 11, 485. 17, 128; so heißt Aias selbst [[πύργος]] Ἀχαιοῖς, Od. 11, 556; Achilleus π. ἀϋτῆς, Theocr. 22, 220. – Oft bei Tragg. für Thurm, Mauer, z. B. Aesch. Spt. 33. 198, öfter; πόλιν πύργων βαθείᾳ μηχανῇ κεκλειμένην, Suppl. 934; Soph. auch = Schutz, σμικροὶ μεγάλων χωρὶς σφαλερὸν πύργου ῥῦμα πέλονται, Ai. 159; [[παῖς]] [[ἄρσην]] πατέρ' ἔχει πύργον μέγαν, Eur. Alc. 312; πύργους καὶ πύλας ἐπὶ τῶν γεφυρῶν ἐπιστήσαντες, Plat. Critia. 116 a; [[ξύλινος]], Thuc. 4, 90, u. A.; auch von einzelnen auf Rädern beweglichen, als Belagerungsmaschinen gebrauchten Thürmen. – Bei Dem. 47, 56 ein Hintergebäude mit einem Thurm oder Altan, in welchem das weibliche Gesinde ist; auch nach Schol. Ap. Rh. 3, 238 sind πύργοι = ὑψηλότεραι οἰκοδομαί, Zimmer im oberen Stockwerke. – Eine in geschlossenen Gliedern vorrückende Heeresabtheilung, ein Viereck oder ein Zug, Il. 4, 334. 347. Vgl. [[πυργηδόν]].

}}

}}

}}

{{Autenrieth

}}

{{Slater

}}

{{StrongGR

{{grml

|mltxt=ο, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> υψηλό και οχυρό [[οικοδόμημα]] ή [[παράρτημα]] οικοδομήματος αποτελούμενο από περισσότερους του ενός ορόφους, και χαρακτηριζόμενο από περιορισμένη οριζόντια [[επιφάνεια]] και από ύψος [[σαφώς]] μεγαλύτερο από το [[πλάτος]], το οποίο στο [[παρελθόν]] χρησίμευε [[κυρίως]] για [[άμυνα]], [[αλλά]] αργότερα και για ασφαλή [[διαμονή]] τών ιδιοκτητών του, κν. [[κάστρο]], [[καστέλο]] (α. «[[πρέπει]] να κρέμονται [[ψηλά]] σ' αραχνιασμένο πύργο», δημ. [[τραγούδι]]<br />β. «ἐν τοῖς πύργοις τῶν τειχῶν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> ισχυρή [[υπεράσπιση]] ή [[δυνατός]] [[προστάτης]] (α. «τὸν πύργον τῆς Ἀνατολῆς, τῆς Δύσεως τὸ [[δόρυ]]», Πρόδρ.<br />β. «τοῑος... [[σφιν]] [[πύργος]] ἀπώλεο», δηλ. ο Αίαντας, <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> (στον εν. και στον πληθ.) τείχη ή επάλξεις [[πόλεων]] («[[πέριξ]] δὲ [[πύργος]] εἶχ' ἔτι πτόλιν», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>4.</b> (στη χριστιανική λατρευτική αρχιτ.) το [[κωδωνοστάσιο]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «ο Πύργος της Βαβέλ» — [[πύργος]] πιθανότατα κτισμένος σε ογκώδη τετράγωνη [[βάση]] πλευράς 90 μέτρων, [[πάνω]] από την οποία ανελισσόταν σπειροειδές [[ζιγκουράτ]] που κατέληγε σε ναό<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> πολύ υψηλό [[οικοδόμημα]] του οποίου η [[κορυφή]] υπερέχει όλων τών κτισμάτων που βρίσκονται [[γύρω]] από αυτό και [[είναι]] θεατή από [[μεγάλη]] [[απόσταση]] («ο [[πύργος]] της Πίζας»)<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> [[πυργωτό]] θωρακισμένο υπερκατασκεύασμα του πολεμικού πλοίου, [[μέσα]] στο οποίο [[είναι]] εγκατεστημένα τα κύρια πυροβόλα του, [[καθώς]] και το προσωπικό που διευθύνει τη [[βολή]]<br /><b>3.</b> <b>στρ.</b> αμυντικό οχυρό [[οικοδόμημα]] που [[είτε]] [[είναι]] ενσωματωμένο με [[σύστημα]] οχύρωσης, [[είτε]] [[είναι]] μεμονωμένο και το οποίο αποτέλεσε ουσιώδες συστατικό της οχυρωτικής [[μέχρι]] την [[ανακάλυψη]] της μεταλλικής σφαίρας τον 16ο αιώνα<br /><b>4.</b> το υψηλότερο [[διαμέρισμα]] οικίας με [[μορφή]] πυργίσκου<br /><b>5.</b> [[πυργοειδής]] και [[βασικός]] [[πεσσός]] του σκακιού<br /><b>6.</b> υπερπολυτελές πολυώροφο [[κτίσμα]] («ο [[πύργος]] της Αθήνας»)<br /><b>7.</b> (<b>κατ' επέκτ.</b>) α) μεμονωμένο και [[συνήθως]] πολυτελές και ψηλό εξοχικό [[μέγαρο]], [[έπαυλη]], [[βίλα]] («η νησιωτοπούλα κάθεται σε μαρμαρένιον πύργο», Κρυστ.)<br />β) [[ψηλός]] [[τοίχος]] («[[εκεί]] όπου στέκει ο [[πύργος]]», <b>Σολωμ.</b>)<br />γ) [[σωρός]] σε [[σχήμα]] πύργου<br /><b>8.</b> <b>(γεωμορφ.)</b> επιφανειακές βραχώδεις μάζες με διακλάσεις και κατακερματισμένα ρηξιτεμάχη που ξεπερνούν σε ύψος τα 15 [[μέτρα]] και υπέρκεινται ενός αναλλοίωτου υποβάθρου<br /><b>9.</b> <b>μτφ.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[ισχυρός]], [[ακλόνητος]] («σαν [[πύργος]] ήτο [[δυνατός]] εις το φαρίν [[απάνω]]», <b>Ερωτόκρ.</b>)<br /><b>10.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πύργος]] ελέγχου»<br /><b>(αερον.)</b> ψηλό πυργοειδές [[οικοδόμημα]] που στεγάζει, σε [[κάθε]] [[αεροδρόμιο]], την επιφορτισμένη με τον τοπικό έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας [[υπηρεσία]], [[καθώς]] και τα σχετικά όργανα<br />β) «[[χάρτινος]] [[πύργος]]» — λέγεται για φαινόμενα και καταστάσεις τών οποίων κύριο χαρακτηριστικό [[είναι]] η [[αστάθεια]], ο [[εφήμερος]] [[βίος]] και η απότομη [[εξαφάνιση]] («κατέρρευσε σαν [[χάρτινος]] [[πύργος]]»)<br />γ) «κλείνομαι σε γυάλινο πύργο» — λέγεται [[συνήθως]] για να χαρακτηρίσει την εθελούσια [[απομόνωση]] από τον κοινωνικό [[περίγυρο]] ενός ατόμου, [[ιδίως]] διανοητή ή καλλιτέχνη, ο [[οποίος]] εθελοτυφλεί [[έναντι]] τών όσων συμβαίνουν [[γύρω]] του, [[μακάριος]] [[μέσα]] στην αυταρέσκειά του<br />

}}

{{lsm

|lsmtext='''πύργος:''' ὁ,<br /><b class="num">I.</b> [[πύργος]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ. κ.λπ. <b>1. α)</b> στον πληθ., τα τείχη της πόλης με τους πύργους τους, σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως, συνεκδοχικά, στον ενικ., σε Ομήρ. Οδ., Ευρ. <b>β)</b> [[κινητός]] [[πύργος]] με τον οποίο προσέβαλλαν πόλεις, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[πύργος]] ισχυρής υπεράσπισης, όπως ο [[Αίας]] καλείται [[πύργος]] Ἀχαιοῖς, σε Ομήρ. Οδ.· [[παῖς]] [[ἄρσην]] πατέρ' [[ἔχει]] πύργον μέγαν, σε Ευρ.· θανάτων [[πύργος]], [[πύργος]] υπεράσπισης από τον θάνατο, [[αμυντήριος]] [[πύργος]], σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> το ψηλότερο [[μέρος]] [[κάθε]] οικοδομήματος, πυργοειδές ανώγειο όπου κατοικούσαν οι γυναίκες, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II.</b> [[μέρος]] στρατού παρατεταγμένο σε κλειστό σχηματισμό, [[φάλαγγα]], στο ίδ.· πρβλ. [[πυργηδόν]].

}}

}}

{{etym

}}

{{mdlsj

}}

{{FriskDe

}}

{{Chinese

{{WoodhouseReversedUncategorized

|woodrun=[[tower]], [[keep of castle]], [[place of refuge]]

}}