κλύδωνας: Difference between revisions

|mltxt=ο (AM [[κλύδων]], -ωνος, Μ και [[κλύδωνας]] και κλυδών, -ῶνος)<br /><b>1.</b> [[κύμα]]<br /><b>2.</b> [[φουρτούνα]], [[μεγάλη]] [[θαλασσοταραχή]] (α. «μή άποσπᾱσθαι ἀπὸ τῶν πετρῶν, [[ὅταν]] [[κλύδων]] ᾖ καὶ [[χειμών]]», <b>Αριστοτ.</b><br />β. «βοᾷ δὴ [[πόντιος]] [[κλύδων]] ξυμπίτνων στένει [[βυθός]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[πολιτική]] ή κοινωνική [[αναταραχή]] ή [[ανωμαλία]] (α. «[[κλύδων]] καὶ ταραχὴ κατέλαβε τὴν ἐκκλησίαν», Σάθ.<br />β. «κλύδωνα καὶ μανίαν τὰ καθεστηκότα πράγμαθ' ἡγουμένων», <b>Δημοσθ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>ναυτ.</b> πολύ [[κυματώδης]] [[κατάσταση]] της θάλασσας, με βαθμό κυματισμού μεγαλύτερο του κλυδωνίου, κν. χοντρή [[φουρτούνα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>μτφ.</b> [[πληθώρα]] συμφορών, [[κύμα]] δυστυχίας («ἐπίσταται βροτοῖσιν ὡς [[ὅταν]] [[κλύδων]] κακῶν ἐπέλθῃ», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μεγάλος]] [[αριθμός]], [[πλήθος]] («[[κλύδων]] [[ἔφιππον]] ἐν μέσῳ κυκώμενον», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>ιατρ.</b> α) [[κυματοειδής]] [[ταλάντωση]] του στομάχου ή του θώρακα<br />β) ροή ή [[έκκριση]] υγρών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Υποχωρητ. παρ. του [[κλύζω]], αν ο σχηματισμκός σε -<i>ζω</i> του τελευταίου [[είναι]] [[πρωτογενής]]. Δεν αποκλείεται όμως το [[κλύζω]] να [[είναι]], το ίδιο, μετονοματικό παρ. από ονοματικό θ. <i>κλυδ</i>- <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>yω</i>, [[οπότε]] το <i>κλύδ</i>-<i>ων</i> θα αναχθεί απευθείας στη [[ρίζα]] <i>klu</i>-<i>d</i>-, παρεκτεταμενη [[μορφή]] της συνεσταλμένης βαθμίδας <i>klu</i>- <span style="color: red;"><</span> IE <i>kleu</i>- «[[πλένω]], [[καθαρίζω]] (<b>βλ.</b> και λ. [[κλύζω]]). Ο τ. <i>κλυδών</i> από [[μετρική]] [[ανάγκη]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κλυδωνίζομαι]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κλυδάζομαι]], [[κλυδάω]], [[κλύδιος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[κλυδώνιον]]<br /><b>μσν.</b><br />[[κλυδωνικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ευροκλύδων]], <i>Ευρυκλύδων</i>].