μένος: Difference between revisions

|Definition=εος, τό, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[might]], [[force]], μή μ' ἀπογυιώσῃς μένεος, ἀλκῆς τε λάθωμαι <span class="bibl">Il.6.265</span>; μ. χειρῶν <span class="bibl">5.506</span> (more freq. μ. καὶ χεῖρες <span class="bibl">6.502</span>, al.); μ. καὶ γυῖα <span class="bibl">6.27</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of animals, [[strength]], [[fierceness]], [[παρδάλιος]], [[λέοντος]], <span class="bibl">17.20</span>; of horses, [[spirit]], ib.<span class="bibl">456</span>, <span class="bibl">476</span>, etc.; ἵππος κατασθμαίνων μένει <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span> 393</span>; <b class="b3">ὑπὸ χαρᾶς καὶ μένους</b>, of dogs, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span>6.15</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of things, [[force]], [[might]], ([[ἔγχεος]]) <span class="bibl">Il.13.444</span>; ἠελίοιο <span class="bibl">Od.10.160</span>; πυρός <span class="bibl">Il.6.182</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span> 665</span>; ποταμῶν <span class="bibl">Il.12.18</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>720</span>; ἄστρων θερμὸν μ. <span class="bibl">Parm.11.3</span>; ἀνέμων <span class="bibl">Emp.111.3</span>; χειμῶνος <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>428</span>; χαλινῶν ἀναύδῳ μένει <span class="bibl">A. <span class="title">Ag.</span>238</span> (lyr.); ἄτης <span class="bibl">Id.<span class="title">Ch.</span>1076</span> (anap.); τὸ ἀπὸ τοῦ οἴνου μ. <span class="bibl">Hp.<span class="title">Acut.</span> 63</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">VM</span>9</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[life]], ἀπὸ γὰρ μ. εἵλετο χαλκός <span class="bibl">Il.3.294</span>; λύθη ψυχή τε μ. τε <span class="bibl">5.296</span>; <b class="b3">φυσῶσι μέλαν μ</b>. the black [[life-blood]], <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1412</span> (anap.), cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1067</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> of the soul, [[spirit]], [[passion]], <b class="b3">μ. ἀνδρῶν</b> the [[battlerage]] of men, <span class="bibl">Il.2.387</span>; μ. Ἄρηος <span class="bibl">18.264</span>: less freq. in plural, mostly in phrase μένεα πνείοντες <span class="bibl">2.536</span>, al.; μένος καὶ θυμός <span class="bibl">5.470</span>, al., <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span> 361</span>; μ. καὶ θάρσος <span class="bibl">Il.5.2</span>, <span class="bibl">Od.1.321</span>; μ. ἔλλαβε θυμόν <span class="bibl">Il.23.468</span>; μένεος δ' ἐμπλήσατο θυμόν <span class="bibl">22.312</span>; μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφὶ μέλαιναι πίμπλαντο <span class="bibl">1.103</span>: also in Att., ὀργῆς καὶ μένους ἐμπλήμενος <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>424</span>; ὅτε ζέσειεν τὸ τοῦ θυμοῦ μ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>70b</span>; μένους τὴν ψυχὴν πληρουμένην Alcid. ap. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1406a2</span> (but <b class="b3">νοῦς… πληρωθεὶς μένους</b> filled with [[spiritual exaltation]], <span class="bibl">Plot.5.5.8</span>); θυμὸς ὁ κρατέων τῶ μένεος Theag. ap. Stob.3.1.117; <b class="b3">προθυμία καὶ μ., μ. καὶ θάρρος</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>3.3.61</span>, <span class="bibl"><span class="title">HG</span>7.1.31</span>; παντὶ μένει σπεύδων <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>364</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[intent]], [[purpose]], [<b class="b3">Τρώων] μ. αἰὲν ἀτάσθαλον</b> their [[bent]] is aye to folly, <span class="bibl">Il.13.634</span>: in plural, [[intents]], ἐμῶν μενέων ἀπερωεύς <span class="bibl">8.361</span>: hence, [[temper]], [[disposition]], in compds., like [[εὐμενής]], [[δυσμενής]]. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> in periphr., like [[βίη]], etc., <b class="b3">ἱερὸν μένος Ἀντινόοιο</b>, for <span class="title">Antinous</span> himself, <span class="bibl">Od.18.34</span>; μένος Ἀτρεΐδαο <span class="bibl">Il.11.268</span>; μένε' ἀνδρῶν <span class="bibl">4.447</span>, <span class="bibl">Od.4.363</span>; καταφθιμένου μ. ἀνδρός <span class="bibl">Emp.111.9</span>; αἴης λάσιον μ. <span class="bibl">Id.27.2</span>; <b class="b3">αἰθέριον μ</b>., = [[αἰθήρ]], <span class="bibl">Id.115.9</span>. (Cf. Skt. [[mánas]] 'spirit', 'passion', Gr. [[μέμονα]], [[μαίνομαι]].)</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0133.png Seite 133]] τό (verwandt mit [[μένω]], μαω), [[Kraft]], [[Stärke]], bes. insofern sie sich zu bethätigen strebt; bes. – a) [[kühner Muth]], Ungestüm; oft mit [[θυμός]] verbunden, bes. in den Verbindungen ὤτρυνε [[μένος]] καὶ θυμὸν ἑκάστου, Il. 5, 470; καὶ [[λίην]] οὗτός γε [[μένος]] θυμόν τ' ὀλέσειεν, 8, 358 u. öfter, u. eben so mit χεῖρες, z. B. πολλὸν ἀφαυρότερος χεῖράς τε [[μένος]] τε, 7, 457. 13, 105 u. öfter; auch μῖξαι χεῖράς τε [[μένος]] τε, handgemein werden im muthigen Kampfe, 15, 510, u. [[μένος]] χειρῶν, 5, 306; auch τῷ δ' ἔμπνευσε [[μένος]] [[Ἀθήνη]], sie hauchte ihm Muth ein, 10, 482, wie πλῆσεν μένεος κρατεροῖο, 13, 60; ἐνῆκε δέ οἱ [[μένος]] ἠΰ, 20, 80, Kraft u. Muth; [[μένος]] πολυθαρσὲς ἐνῆκεν, Il. 19, 37; auch [[μένος]] τε καὶ [[ἀλκή]], 6, 265. 9, 706; καὶ [[θάρσος]], 5, 2 Od. 1, 321; auch [[μένος]] ἔλλαβε θυμόν, Il. 23, 468; vgl. Pind. πατρὸς ἐνέπνευσεν [[μένος]] γήραος ἀντίπαλον, Ol. 8, 76; Hom. bezeichnet als den Sitz des [[μένος]] bald στήθεα, bald φρένες, Il. 1, 103. 17, 451. 19, 202. – Allgemeiner – b) [[Lebenskraft]]; τοῦ δ' [[αὖθι]] λύθη [[ψυχή]] τε [[μένος]] τε, Il. 5, 296; ἀπὸ γὰρ [[μένος]] εἵλετο [[χαλκός]], 3, 294; καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε [[μένος]] καὶ φαίδιμα. γυῖα, 6, 27; σβέσσαι, 16, 621. – Auch von leblosen Dingen, Kraft, [[πυρός]], Il. 23, 177 u. öfter, ἠελίοιο, 190, wie Hes. O. 416; ποταμῶν, Il. 12, 18; vom Wurfspieß, 16, 613. 17, 529; von Stürmen, 5, 524; vom Wein, Hippocr., wo mehr od. weniger auch diese leblosen Dinge als von einem innern Drange beseelt dargestellt werden; so auch Tragg.; [[ἔνθα]] ποταμὸς ἐκφυσᾷ [[μένος]], Aesch. Prom. 722; κοίμα κελαινοῦ κύματος πικρὸν [[μένος]], Eum. 796, vom Blute; ἔτι γὰρ θερμαὶ σύριγγες ἄνω φυσῶσι [[μέλαν]] [[μένος]], Soph. Ai. 1392; vgl. Aesch. πρὶν αἱματηρὸν ἐξαφρίζεσθαι [[μένος]], Ag. 1037, die Masse des Bluts; Sosipat. 2 (V, 55); χειμῶνος ἐκφυγόντες [[ἄγριον]] [[μένος]], Eur. Heracl. 429; [[μένος]] [[πυρός]] auch Ar. Ach. 640; u. von Thieren, wie Pferden u. Maulthieren, Il. 17, 476. 742 u. sonst, vgl. Od. 3, 450. 7, 2. – c) Zornmuth, [[Zorn]]; μένεος δ' ἐμπλήσατο θυμὸν ἀγρίου, Il. 22, 312, wie μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι πίμπλαντο, 1, 103; μένεα πνείοντες, Wuth oder Muth schnaubend, 2, 536. 3, 8 u. öfter. – Uebh. [[Streben]], Vorhaben, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον, Il. 13, 634, ἐμῶν μενέων [[ἀπερωεύς]], 8, 361. – Neben [[κότος]], Aesch. Eum. 804; ἀνιέρῳ μένει μεμαργωμένοι, Suppl. 757; vom heftigen Zorn, Soph. πρὸς [[ταῦτα]] μηδὲν δεινὸν ἐξάρῃς [[μένος]], Ai. 1045; ὁρῶ [[μένος]] πνέουσαν, El. 600; ὀργῆς καὶ μένους [[ἐμπλήμενος]], Ar. Vesp. 424. – Wie βίη dient es bei Hom. zur Umschreibung, ἱερὸν [[μένος]] Ἀλκινόοιο, des Alkinous heilige Stärke, der starke Alkinous, Od., auch [[μένος]] Ἀτρείδαο, Ἕκτορος u. ä., Il., μένεα ἀνδρῶν, Il. 4, 447 Od. 4, 363. – In Prosa selten, Xen. Cyr. 3, 3, 61, ὑπὸ προθυμίας καὶ μένους, u. πολε μίοις [[μένος]] ἐμβαλεῖν, im Ggstz von ἀνατρέψαι τὸ [[φρόνημα]], Cyr. 5, 2, 34, καὶ [[θάρσος]], Hell. 7, 1, 40; τὸ τοῦ θυμοῦ [[μένος]], Plat. Tim. 70 b; Arist. Eth. 3, 8; sp. D. einzeln.

|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[mind]], [[courage]], [[anger]], [[strength]], [[impulse]] (Il.).<br />Compounds: Compp., e.g. <b class="b3">δυσ-μενής</b> [[evilminded]], [[hostile]] (Il.) with <b class="b3">δυσμέν-εια</b>, <b class="b3">-ίη</b>, <b class="b3">-αίνω</b> a. o.; metr. enlarged [[δυσμενέων]], <b class="b3">-έοντες</b> (Od.; Leumann Hom Wörter 116 n. 83); <b class="b3">ἀ-μενής</b> [[forceless]] (E.); here the PN [[Ἀμενέας]], [[Ἀμενίσκος]] and (with unexplained <b class="b3">-νν-</b>) [[Ἀμεννάμενος]]? (Bechtel, Namenst. 6 f.); on [[ἀμενηνός]] s. v.; PN like <b class="b3">Κλεο-μένης</b>; as 1. member in <b class="b3">μενο-εικής</b> [[suited to the desired]], [[agreeable]], [[richly]] (Hom.).<br />Derivatives: To [[μένος]] belong two verbs with remarkable formation: 1. [[μενεαίνω]], <b class="b3">-ῆναι</b> [[desire strongly]], [[rage]] (Il.); prob. with analog. <b class="b3">-αίνω</b> from uncontracted <b class="b3">μένε-ος</b> etc. (Fraenkel Nom. ag. 1, 54 n. 2 a. 2, 211, Schwyzer 440; cf. <b class="b3">κτερε-ΐζω</b>, <b class="b3">μελε-ϊστί</b>); diff. Solmsen Wortforsch. 51 n. 2, Chantraine Mél. Pedersen 205ff. (from <b class="b3">*μενέ[σ]-ων</b>; but <b class="b3">δυσ-μενέων</b> must be explained diff., s. above); cf. on [[βλεμεαίνω]]. --2. [[μενοινάω]] (<b class="b3">-ώω</b>), <b class="b3">-ῆσαι</b> <b class="b2">have in mind, aim at, wish, desire</b> (Il.) with [[μενοινή]] f. [[intention]], [[desire]] (Call., A. R., AP; prob. backformation); origin unclear; quite uncertain hypothesis by Solmsen Wortforsch. 51 f. (from <b class="b3">*μενώ</b> f.; cf. [[Μενοίτης]], <b class="b3">-οίτιος</b>, which however certainly belongs to [[οἶτος]] [[fate]]); not better Brugmann IF 29, 237f., 12, 152, Wiedemann BB 28, 51, Specht Ursprung 167.<br />Origin: IE [Indo-European] [726] <b class="b2">*men-</b> [[mind]]<br />Etymology: As old verbal noun identical with Skt. <b class="b2">mánas-</b> n., Av. <b class="b2">manah-</b> n. [[pirit]], [[thought]], [[will]], IE <b class="b2">*ménos</b> n.; here OP [[Haxā-maniš]] m. PN prop. "who has the mind of a friend", [[friendly minded]] (Gr. [[Ἀχαιμένης]]; s. v.). Adj. <b class="b3">δυσ-μενής</b> = Av. <b class="b2">duš-manah-</b> [[evilminded]], Skt. <b class="b2">dur-manas-</b> [[sorrowful]]; <b class="b3">εὑ-μενής</b> : Skt. <b class="b2">su-mánas-</b> [[wellminded]]. But Lith. <b class="b2">mẽnas</b> m. [[rememberance]] is innovation to <b class="b2">menù</b> [[remember]] (cf. Fraenkel s. v.). -- A perfect of situation belonging here is [[μέμονα]] (s.v.), cf. [[γένος]] : [[γέγονα]]; with deviating meaning the present [[μαίνομαι]] (s. v.). On [[μένος]]: [[μαίνομαι]] cf. Z 100f. (of Achilleus): [[ἀλλ]]' <b class="b3">ὅδε λίην</b> | [[μαίνεται]], <b class="b3">οὑδέ τίς οἱ δύναται μένος ἰσοφαρίζειν</b> (Porzig Satzinhalte 34). With diff. formation e.g. Lat. [[mēns]], <b class="b2">-tis</b> f. [[mind]] = Skt. <b class="b2">ma-tí-</b> <b class="b2">id.</b> etc.; IE <b class="b2">*mn̥-tí-</b> f.; cf. [[gēns]] beside [[genus]] = [[γένος]]. Further s. [[μιμνήσκω]]; cf. also on [[μένω]].<br />See also: Weiteres s. [[μιμνήσκω]]; vgl. auch zu [[μένω]].