καλύπτω: Difference between revisions

|Definition=Ep. impf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> κάλυπτον <span class="bibl">Il.24.20</span>: fut. -ψω <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span> 1045</span>: aor. [[ἐκάλυψα]], Ep.κάλ- <span class="bibl">Il.23.693</span>:—Med., fut. [[καλύψομαι]] (ἐγ-) <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>7.12</span>, (συγ-) Aristid.2.59J.: Ep. aor. καλυψάμην <span class="bibl">Il.3.141</span>, al.:—Pass., fut. καλυφθήσομαι <span class="bibl">Paus.8.11.11</span>, Aristid.1.130J., <span class="bibl">Gal. <span class="title">UP</span>9.3</span>, (δια-) <span class="bibl">D.11.13</span>: aor. ἐκαλύφθην <span class="bibl">Od.4.402</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>531</span>: aor.2 part. καλῠφείς <span class="bibl"><span class="title">CPR</span>239.5</span> (iii A.D.): pf. κεκάλυμμαι <span class="bibl">Il.16.360</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span> 5.1.4</span>, <span class="bibl">Aen.Tact.26.3</span>: plpf. κεκάλυπτο <span class="bibl">Il.21.549</span>.--Rare in Prose, exc. in compds. (Cf. [[κέλυφος]], [[καλύβη]], Lat. [[occulo]], [[celo]].) </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> [[cover]], freq. c. dat. instr., παρδαλέῃ… μετάφρενον εὐρὺ κάλυψε <span class="bibl">Il.10.29</span>; σάωσε δὲ νυκτὶ καλύψας <span class="bibl">5.23</span> (but in <span class="bibl">13.425</span>, <b class="b3">ἐρεβεννῇ νυκτὶ καλύψαι</b> is to [[kill]]); simply, [[cover]], μέλαν δέ ἑ κῦμα κάλυψεν <span class="bibl">23.693</span>; ἐπισκύνιον κάτω ἕλκεται ὄσσε καλύπτων <span class="bibl">17.136</span>; ([[πέτρον]]) <b class="b3">περὶ Χεὶρ ἐκάλυψεν</b> his hand [[covered]], [[grasped]] a stone, <span class="bibl">16.735</span>; of death, τὼ… τέλος θανάτοιο κάλυψεν <span class="bibl">5.553</span>; τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψεν <span class="bibl">4.461</span>,<span class="bibl">503</span>, etc.; τὸν δὲ κατ' ὀφθαλμῶν ἐρεβεννὴ νὺξ ἐκάλυψεν <span class="bibl">13.580</span>; τὼ δέ οἱ ὄσσε νὺξ ἐκάλυψε μέλαινα <span class="bibl">14.439</span>; so τὸν δ' ἄχεος νεφέλη ἐκάλυψε <span class="bibl">17.591</span>; ἑ πένθος ὀφθαλμοὺς ἐκάλυψε <span class="bibl">11.250</span>: freq. in Lyr. and Trag., ὅταν θανάτοιο κυάνεον νέφος καλύψῃ <span class="bibl">B.12.64</span>; <b class="b3">κ. Χθονὶ γυῖα</b>, i.e. to [[be buried]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>8.38</span>; but <b class="b3">Χθονί, τάφῳ κ</b>., [[bury]], <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>582</span> (lyr.), <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>28</span>; [[γῇ]], [[Χέρσῳ]], <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>1633</span>, <span class="bibl"><span class="title">Hel.</span>1066</span>: abs., καὐτὴ καλύψω <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>1045</span>: rare in Prose, μὴ καλύπτειν τὰ δολοσχερέα τοῖς εἱματίοις <span class="title">SIG</span>1218.7 (Ceos, v B.C.); of armour, [[protect]], <span class="bibl">X. <span class="title">Eq.</span>12.5</span>:—Med., [[cover oneself]] or [[veil oneself]], ἀργεννῇσι καλυψαμένη ὀθόνῃσιν <span class="bibl">Il.3.141</span>; κρηδέμνῳ δ' ἐφύπερθε καλύψατο <span class="bibl">14.184</span>; <b class="b3">λευκοῖσιν φαρέεσσι καλυψαμένω</b> (fem. dual) Χρόα καλόν <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>198</span>: abs., καλυψάμενος δ' ἐνὶ νηῒ κείμην <span class="bibl">Od.10.53</span>:—Pass., ἀσπίδι ταυρείῃ κεκαλυμμένος… ὤμους <span class="bibl">Il.16.360</span>; <b class="b3">ἐν Χλαίνῃ κεκ</b>. <span class="bibl">24.163</span>; [[Χαλκῷ]], [[ἠέρι]], <span class="bibl">13.192</span>, <span class="bibl">21.549</span>; οἰὸς ἀώτῳ <span class="bibl">Od.1.443</span>; <b class="b3">φρικὶ καλυφθείς</b>, of the sea, <span class="bibl">4.402</span>: in Prose, τὸν νεκρὸν κεκαλυμμένον φερέτω σιγᾷ <span class="title">Michel</span>995 <span class="title">C</span>32 (Delph., v/iv B.C.); ([[βράγχια]]) καλυπτόμενα καλύμματι <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>505a6</span>; [[κεκαλυμμένος]] = [[veiled]] IG5(2).514.10 (Lycosura). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[hide]], [[conceal]], <b class="b3">κεκαλυμμένοι ἵππῳ</b> [[concealed]] in it, <span class="bibl">Od.8.503</span>:—Act., <span class="bibl">Hippon.52</span>, etc.; ἔξω μέ που καλύψατε <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1411</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>23.30</span>; κρυφῇ κ. καρδίᾳ τι <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span> 1254</span>; <b class="b3">σιγῇ κ</b>. <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>712</span>: metaph., ἐκάλυψας τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν <span class="bibl">LXX<span class="title">Ps.</span>84(85).2</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ep.Jac.</span>5.20</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[cover with dishonour]], [[throw a cloud over]], σὺ μὴ κάλυπτε τὰς εὐδαίμονας ἔργοις Ἀθήνας ἀνοσίοις <span class="bibl">S. <span class="title">OC</span>282</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[put over as a covering]], πρόσθε δέ οἱ πέπλοιο πτύγμ' ἐκάλυψεν <span class="bibl">Il.5.315</span>; <b class="b3">τόσσην οἱ ἄσιν καθύπερθε καλύψω</b> I will [[put]] [[mud]] [[over]] him, <span class="bibl">21.321</span>; ἀμφὶ Μενοιτιάδῃ σάκος εὐρὺ καλύψας <span class="bibl">17.132</span>; πρόσθεν δὲ σάκος στέρνοιο κάλυψε <span class="bibl">22.313</span>.</span>

{{ls

|lstext='''καλύπτω''': Ἐπικ. παρατ. κάλυπτον Ἰλ. Ω. 20: μέλλ. -ψω: ἀόρ. ἐκάλυψα, Ἐπικ. κάλ-, Ἰλ. Ψ. 693: πρκμ. ἀποκεκάλυφα Ὠριγέν. ― Μέσ., μέλλ. καλύψομαι Αἰολ.: ἀόρ. ἐκαλυψάμην [[Ὅμηρος]]. ― Παθ., μέλλ. καλυφθήσομαι Παυσ. κλ.: ἀόρ. ἐκαλύφθην Ὀδ., Εὐρ.: πρκμ. κεκάλυμμαι Ἰλ., Ξεν. Κύρ. 5. 1, 4: ὑπερσ. κεκάλυπτο Ἰλ. Φ. 549. ― Σπάνιον παρὰ πεζολόγοις πλὴν τῶν συνθέτων. (Ἐκ τῆς √ΚΑΛΥΒ ἢ ΚΑΛΥΦ, ἥτις φαίνεται ἐν ταῖς λέξ. καλύβη, κελύφη, -ος· πρβλ. Λατ. cel-are, occul-ere, cla-m, clu-peus· ἡ √ΚΡΥΒ ἢ ΚΡΥΦ, [[ὁπόθεν]] τὸ [[κρύπτω]], [[εἶναι]] [[συγγενής]]. Ι. [[σκεπάζω]] διά τινος πράγματος (πρβλ. [[κρύπτω]] ἐν τέλ.), παρδαλέῃ.. [[μετάφρενον]] εὐρὺ κάλυψεν Ἰλ. Κ. 29· σάωσε δὲ νυκτὶ καλύψας Ἰλ. Ε. 23· (ἀλλ’ ἐν Ἰλ. Ν. 425, τὸ ἐρεβεννῇ νυκτὶ καλύψαι σημαίνει μεταφορ. φονεῦσαι): ― ἀκολούθως [[ἁπλῶς]], [[σκεπάζω]] (πρβλ. [[κατακαλύπτω]]), [[μέλαν]] δέ ἑ [[κῦμα]] κάλυψεν Ψ. 693· πᾶν δέ τ’ [[ἐπισκύνιον]] [[κάτω]] ἕλκεται [[ὄσσε]] καλύπτων, «πᾶν δὲ τὸ [[συνοφρύωμα]] τοῦ μετώπου [[κάτω]] ἕλκει καλύπτων τοὺς ὀφθαλμοὺς» (Θ. Γαζῆς), ἐπὶ λέοντος, Ρ. 136· πέτρον χεὶρ ἐκάλυψεν, ἐσκέπασε, Π. 735· ― συχνὸν ἐπὶ θανάτου, [[τέλος]] θανάτοιο κάλυψεν ὀθφαλμοὺς Λ. 250, πρβλ. Ε. 553· τὸν δὲ [[σκότος]] [[ὄσσε]] κάλυψεν Δ. 461, 503, κτλ.· τὸν δὲ κατ’ ὀφθαλμῶν ἐρεβεννὴ νὺξ ἐκάλυψεν Ν. 580· τὼ δέ οἱ [[ὄσσε]] νὺξ ἐκάλυψε μέλαινα Ξ. 439· οὕτω, τὸν δ’ ἄχεος [[νεφέλη]] ἐκάλυψε Ρ. 591, Σ. 22· ἓ [[πένθος]] ὀφθαλμοὺς ἐκάλυψε Λ. 249· οὕτω παρὰ Πινδ. καὶ Τραγ., καλ. χθονὶ γυῖα, δηλ. θάπτεσθαι, Πινδ. Ν. 8. 65· [[ὡσαύτως]], χθονί, τάφῳ καλύπτειν, θάπτειν τινά, Αἰσχύλ. Πρ. 582, Σοφ. Ἀντ. 28· γῇ χέρσῳ Εὐρ. Φοίν. 1634, Ἑλ. 1006· καὶ ἀπολ., καὐτὴ καλύψω Αἰσχύλ. Θήβ. 1040. ― Μέσ., [[σκεπάζω]], [[καλύπτω]] ἐμαυτόν, «σκεπάζομαι», ἀργεννῇσι καλυψαμένη ὀθόνῃσιν Ἰλ. Γ. 141· κρηδέμνῳ δ’ [[ἐφύπερθε]] καλύψατο Ἰλ. Ξ. 184· ἀπολ., καλυψάμενος δ’ ἐνὶ νηῒ κείμην Ὀδ. Κ. 53. ― Παθ., ἀσπίδι ταυρείῃ κεκαλυμμένος.. ὤμους Ἰλ. Π. 360· ἐν χλαίνῃ κεκαλ. Ω. 163· χαλκῷ [[ἠέρι]] κεκαλ. Ν. 192, Φ. 549· οἰὸς κεκαλυμμένος ἀώτῳ Ὀδ. Α. 443· μελαίνῃ φρικὶ καλυφθείς, «τῇ ἐπιγενομένῃ μελανίᾳ.. ἐκ τῆς ἐπιπολαίου κινήσεως τῶν ὑδάτων» (Σχόλ.), Δ. 402. 2) ὡς τὸ [[κρύπτω]], [[σκεπάζω]], κεκαλυμμένοι ἵππῳ, κεκρυμμένοι ἐντὸς [[αὐτοῦ]], Ὀδ. Θ. 503· ἔξω μέ που καλύψατε Σοφ. Ο. Τ. 1411· μή τι καὶ κατάσχετον κρυφῇ καλύπτει καρδίᾳ θυμουμένῃ ὁ αὐτ. ἐν Ἀντιγ. 1254· σιγῇ καλ. Εὐρ. Ἱππ. 712. 3) [[ἐπισκιάζω]] τι διὰ κακοῦ τινος πράγματος, σὺ μὴ κάλυπτε τὰς εὐδαίμονας ἔργοις Ἀθήνας ἀνοσίοις Σοφ. Ο. Κ. 282. ΙΙ. [[περιβάλλω]], Λατ. circumdare, [[πρόσθε]] δέ οἱ πέπλοιο φαεινοῦ πτύγμ’ ἐκάλυψεν, «[[ἔμπροσθεν]] δὲ περιέβαλεν αὐτὸν τὸ περίπλωμα τοῦ λαμπροῦ πέπλου» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Ε. 315· τόσσην οἱ ἄσιν [[καθύπερθε]] καλύψω, θὰ συσσωρεύσω ἐπ’ [[αὐτοῦ]] τόσον συρφετὸν παντοίας ὕλης, Φ. 321· ἀμφὶ Μενοιτιάδῃ [[σάκος]] εὐρὺ καλύψας, ἀμφικαλύψας Μενοιτιάδην σάκει κτλ., Ρ. 132· [[πρόσθεν]] δὲ [[σάκος]] στέρνοιο καλύψας Χ. 313. (Τὸ υ βραχὺ ἐν τῷ τονισμῷ).

{{bailly

|btext=<i>f.</i> [[καλύψω]], <i>ao.</i> ἐκάλυψα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> ἐκαλύφθην, <i>pf.</i> [[κεκάλυμμαι]];<br /><b>1</b> couvrir, envelopper, cacher : [[τί]] τινι, couvrir une chose d’une autre, cacher une chose sous une autre ; <i>en parl. de la mort</i> τινα, envelopper qqn ; τὸν δε [[σκότος]] [[ὄσσε]] κάλυψεν IL les ténèbres couvrirent ses yeux ; τινα τάφῳ κ. SOPH couvrir d’un tombeau un mort ; κ. νυκτί IL couvrir d’un nuage obscur ; πέτρον χεὶρ ἐκάλυψεν IL sa main tenait une pierre ; <i>Pass.</i> ἀσπίδι κεκαλυμμένος ὤμους IL ayant les épaules couvertes d’un bouclier ; [[ἐν]] χλαίνῃ κεκαλυμμένος IL enveloppé d’un manteau ; <i>fig.</i> κ. [[τι]] καρδίᾳ SOPH cacher qch dans son cœur ; σιγῇ EUR envelopper un secret dans le silence;<br /><b>2</b> étendre pour couvrir : [[τι]] [[πρόσθεν]] τινός IL, αμφί τινι, qch devant qqn, autour de qqn;<br /><i><b>Moy.</b></i> καλύπτομαι s’envelopper, se couvrir : τινι, de qch.<br />'''Étymologie:''' R. Κρυφ-, couvrir, cacher, d’où par développement κ-α-λυφ-, κ-α-λυβ- ; cf. [[κρύπτω]].

|sltr=<b>κᾰλύπτω</b> (aor. dub. καλύψαιμ, καλύψαι: pf. [[pass]]. κεκαλυμμένον.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[cover]], up [[conceal]] [[πόνος]] δαπάνα τε μάρναται πρὸς [[ἔργον]] κινδύνῳ κεκαλυμμένον (O. 5.16) “εἴ [[τις]] [[ἔχθρα]] [[πέλει]] ὁμογόνοις αἰδῶ καλύψαι” (P. 4.146) τὸ δὲ νέαις ἀλόχοις ἔχθιστον [[ἀμπλάκιον]] καλύψαι τ' ἀμάχανον ἀλλοτρίαισι γλώσσαις (P. 11.26) χρυσὸν εὔχονται, [[πεδίον]] δ' ἕτεροι ἀπέραντον, ἐγὼ δ ἀστοῖς ἁδὼν καὶ χθονὶ γυῖα καλύψαι (Wackernagel: καλύψαιμ codd.: [[τεθνάναι]] Σ paraphr.) (N. 8.38) ἔστι δέ [[τις]] [[λόγος]] ἀνθρώπων, τετελεσμένον ἐσλὸν μὴ [[χαμαὶ]] [[σιγᾷ]] καλύψαι (N. 9.7) κελαινεφέι δὲ σκότει καλύψαι [[σέλας]] καθαρὸν ἁμέρας fr. 108b. 4.

|mltxt=(AM [[καλύπτω]])<br /><b>1.</b> [[βάζω]] [[κάλυμμα]] [[πάνω]] σε [[κάτι]] ή [[γύρω]] από [[κάτι]], [[σκεπάζω]] [[κάτι]] (α. «το [[καλοκαίρι]] [[πρέπει]] να καλύπτει [[κάποιος]] το [[κεφάλι]] του με [[καπέλο]]» β. «οὐδεὶς δὲ [[λύχνον]] ἅψας καλύπτει αὐτὸν σκεύει», ΚΔ)<br /><b>2.</b> [[περιβάλλω]], [[σκεπάζω]] (α. «σύννεφα κάλυψαν τον ουρανό» β. «[[μέλαν]] δὲ ἑ κῡμα κάλυψεν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> (για νεκρό) [[θάβω]], [[ενταφιάζω]] («χθονὶ κάλυψον», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>4.</b> [[προφυλάσσω]] κάποιον ή [[κάτι]] μπαίνοντας [[μπροστά]] του ή παρεμβάλλοντας [[κάτι]], [[προστατεύω]] («η [[οπισθοφυλακή]] κάλυψε την [[υποχώρηση]] του σώματος»)<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> [[αντισταθμίζω]], [[εξουδετερώνω]] («ἡ [[ἀγάπη]] καλύψει [[πλῆθος]] ἁμαρτιῶν», ΚΔ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[συγκαλύπτω]], [[αποσιωπώ]], [[κρύβω]] [[κάτι]] ώστε να μη γίνει γνωστό («θέλουν [[τώρα]] να καλύψουν όλα τα σκάνδαλα»)<br /><b>2.</b> [[εξασφαλίζω]], [[προστατεύω]], [[προφυλάσσω]] (α. «τους ενοικιαστές τους καλύπτει ο [[νόμος]]» β. «έχουμε καλυμμένα τα [[νώτα]] μας»)<br /><b>3.</b> <b>(οικον.)</b> [[ισοσταθμίζω]], έχω [[αντίκρυσμα]] (α. «τα κέρδη της επιχειρήσεως δεν καλύπτουν τις δαπάνες της» β. «οι επιταγές σου έπρεπε να καλυφθούν έως το [[τέλος]] της προηγούμενης εβδομάδας»)<br /><b>4.</b> [[δικαιολογώ]] κάποιον («[[κατά]] την [[απουσία]] μου, ο [[συνάδελφος]] μέ κάλυψε στον διευθυντή»)<br /><b>5.</b> [[ικανοποιώ]], [[ανταποκρίνομαι]] (α. «μέ κάλυψε ο προηγούμενος [[ομιλητής]]» β. «ο [[μισθός]] μου δεν καλύπτει τις ανάγκες μου»)<br /><b>6.</b> [[πληρώ]], [[συμπληρώνω]] (α. «δεν έχω καλύψει [[ακόμα]] την ύλη μου» β. «ο [[κάθε]] [[υπάλληλος]] [[πρέπει]] να καλύπτει [[οκτώ]] ώρες εργασίας την [[ημέρα]]»)<br /><b>7.</b> [[διατρέχω]], [[διανύω]] («ο [[δρομέας]] κάλυψε την [[απόσταση]] τών [[εκατό]] μέτρων σε 10"«)<br /><b>8.</b> (για δημοσιογράφο) [[κάνω]] [[έρευνα]] για [[συλλογή]] πληροφοριών σχετικά με κάποιο επίκαιρο [[θέμα]]<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> «[[καλύπτω]] το [[θέμα]] μου» — [[αναπτύσσω]] επαρκώς το [[θέμα]] μου<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[πνίγω]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> (με [[λέξη]] που δηλώνει [[συναίσθημα]]) [[κυριεύω]], [[καταλαμβάνω]] κάποιον<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[συνθλίβω]] με το [[βάρος]] μου, [[πλακώνω]] («τοῖς βουνοῖς καλύψατε ἡμᾱς», ΚΔ)<br /><b>2.</b> [[αποκρύπτω]], [[φυλάγω]] [[κάτι]] («μή τι καὶ κατάσχετον [[κρυφῆ]] καλύπτει καρδίᾳ», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[καλύπτω]] με [[ατιμία]], [[επισκιάζω]] [[κάτι]] με κάποιο [[κακό]] [[πράγμα]], [[αμαυρώνω]] («σὺ μὴ κάλυπτε τὰς εὐδαίμονας ἔργοις Ἀθήνας ἀνοσίοις», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> [[βάζω]] [[κάτι]] σαν [[κάλυμμα]] [[μπροστά]] σε [[κάτι]] [[άλλο]] («[[πρόσθε]] δὲ οἱ πέπλοιο... [[πτύγμα]] κάλυψεν», <b>Ομ. Ιλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>καλ</i>-<i>ύ</i>-<i>πτω</i>- το θ. του ρ. (<i>καλ</i>-)<br />ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>kel</i>- «[[καλύπτω]], [[κρύβω]]», το -<i>υ</i>- αποτελεί [[παρέκταση]] πιθ. αρχαία, ενώ η κατάλ. -<i>πτω</i> [[είναι]] [[μάλλον]] [[προϊόν]] αναλογίας [[προς]] το [[κρύπτω]]. Το ρ. [[καλύπτω]] συνδέεται ετυμολογικά με αρχ. ιρλδ. <i>celim</i>, λατ. <i>celo</i>, -<i>ere</i> (απαντά στο ρ. <i>occulo</i>, -<i>ere</i> «[[κρύβω]]»), αρχ. άνω γερμ. <i>helan</i> «[[κρύβω]]»), γοτθ. <i>huljan</i> με την [[ίδια]] σημ. Ορισμένα παρ. του ρ. εμφανίζουν [[επίθημα]] με διαρκές ηχηρό χειλικό [[σύμφωνο]] ([[πρβλ]]. <i>καλύ</i>-<i>βη</i>), ενώ άλλα με διαρκές άηχο ([[πρβλ]]. <i>καλυ</i>-<i>φή</i>). Από το ρ. [[καλύπτω]] σχηματίστηκε το κύριο όν. [[Καλυψώ]], το οποίο θεωρήθηκε χαϊδευτικό και του οποίου το θ. <i>καλυψ</i>-, σύμφωνα με μία [[άποψη]], προέρχεται από το θ. ενός αμάρτ. εφετικού ρ. <i>καλυψ</i>-<i>είω</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[καλύβα]](-<i>η</i>), [[κάλυμμα]], [[καλυπτήρας]](-<i>ήρ</i>), [[καλυπτός]], [[καλύπτρα]], [[κάλυψη]](-<i>ις</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[καλύπτης]], [[καλυφή]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) [[ανακαλύπτω]], [[αποκαλύπτω]], [[επικαλύπτω]], [[κατακαλύπτω]], [[περικαλύπτω]], [[προκαλύπτω]], [[συγκαλύπτω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αμφικαλύπτω]], [[διακαλύπτω]], [[εγκαλύπτω]], [[εκκαλύπτω]], [[καταμφικαλύπτω]], [[παρακαλύπτω]], [[προσανακαλύπτω]], [[προσεκκαλύπτω]], [[συγκατακαλύπτω]], [[συναποκαλύπτω]], [[υπεκκαλύπτω]], [[υποκαλύπτω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[υπερκαλύπτω]]].

{{elru

|elrutext='''καλύπτω:'''<br /><b class="num">1)</b> покрывать, закрывать, закутывать (πρόσωπα, [[μετάφρενον]] παρδαλέῃ, ἀργεννῇσι καλυψαμένη ὀθόνῃσιν Hom.; καλύμματί τι Arst.; καλύπτεσθαι ὑπὸ τῶν κυμάτων NT): ἀσπίδι κεκαλυμμένος ὤμους Hom. прикрывая плечи щитом; τινὰ ἐρεβεννῇ νυκτὶ καλύψαι Hom. покрыть ночным мраком, т. е. убить кого-л.; κ. τάφῳ Soph., κ. γῇ Eur. и κ. χθονί Pind. покрывать землей, т. е. хоронить;<br /><b class="num">2)</b> [[скрывать]], [[прятать]] (τι καρδίᾳ Soph.): κεκαλυμμένοι ἵππῳ Hom. (ахейцы) спрятавшиеся в (деревянном) коне; κ. σιγῇ τι Eur. умолчать о чем-л., сохранить что-л. в тайне;<br /><b class="num">3)</b> [[держать]], [[ставить]] (для защиты) ([[πρόσθεν]] [[σάκος]] στέρνοιο κ. Hom.): κ. τινὶ πέπλοιο [[πτύγμα]] Hom. защитить кого-л. своей одеждой;<br /><b class="num">4)</b> [[класть]], [[накладывать]] (в виде покрова); τινὶ ἄσιν κ. Hom. покрыть кого-л. тиной.

|elnltext=καλύπτω omhullen, bedekken:; παρδαλέῃ... μετάφρενον εὐρὺ κάλυψε met een pantervel bedekte hij zijn brede schouders Il. 10.29; Ὀδυσεὺς φύλλοισι καλύψατο Odysseus had zich met bladeren bedekt Od. 5.491; met dubbele acc.:; τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψεν duisternis kwam over zijn ogen Il. 4.461; met. acc. en dat.:; τὸνδ ’... ἐκάλυψε δ ’ ἄρ ’ ἠέρι πολλῇ zij hulde hem in dichte nevel Il. 3.381; τινα Τρώων ἐρεβεννῇ νυκτὶ καλύψαι menig Trojaan omhullen met de duisternis van de nacht (doden) Il. 13.425; τάφῳ καλύψαι in een graf bergen Soph. Ant. 28; pass.: πᾶς δ ’ ἄρα χαλκῷ σμερδαλέῳ κεκάλυφθ ’ hij was geheel en al met vervaarlijk brons bedekt Il. 13.192. verbergen:; ἥατ ’... κεκαλλυμένοι ἵππῳ zij zaten verborgen in het paard Od. 8.503; μή τι... κρυφῇ καλύπτει καρδίᾳ of zij niet iets stiekem in haar hart verbergt Soph. Ant. 1254; οὐδέν γάρ ἐστιν κεκαλλυμένον ὃ οὐκ ἀποκαλυφθήσεται er is niets zo diep verborgen dat het niet aan het licht gebracht zal worden NT Mt. 10.26; overdr.: σὺ μὴ κάλυπτε τὰς εὐδαίμονας ἔργοις Ἀθήνας ἀνοσίοις ὑπηρετῶν verduister de roem van Athene niet door aan goddeloze acties deel te nemen Soph. OC 282.

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[cover]], [[hide]] (Il.).<br />Other forms: Aor. [[καλύψαι]], perf. med. [[κεκάλυμμαι]].<br />Compounds: very often with prefix, e. g. <b class="b3">ἀμφι-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">περι-</b>, <b class="b3">συν-</b>, also with <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b> [[open up]], [[reveal]].<br />Derivatives: 1. [[καλύβη]] [[sub verbo|s.v.]] 2. [[καλυφή]] [[submerged land]] with [[ἀποκάλυφος]] ([[αἰγιαλός]], [[ἄρουρα]]) [[land that can be cultivated after the inundation]] (pap.), [[περικαλυφή]] [[envelopment]] (Pl. Lg. 942d); on <b class="b3">-βη</b> and <b class="b3">-φη</b> beside <b class="b3">καλύ-πτω</b> Schwyzer 332f. 3. (<b class="b3">προ-</b>, <b class="b3">παρα-</b> etc.) [[κάλυμμα]] <b class="b2">cover, veil etc.</b> (Il.) with [[καλυμμάτιον]] (Ar.). 4. [[συγκαλυμμός]] [[cover]] (Ar. Av. 1496). 5. <b class="b3">ἐγ-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">ἀπο-κάλυψις</b> <b class="b2">cover etc.</b> (hell.); here, prob. as endearing name (Schwyzer 478, Risch par. 58a; diff. Meillet REGr. 32, 384ff.) [[Καλυψώ]] f. "one who covers" (Od.), after Güntert Kalypso prop. death-goddess; doubts in Kretschmer Glotta 12, 212f., s. also Bérard REGr. 67, 503f. - 6. [[καλυπτήρ]], <b class="b3">-ῆρος</b> m. "who covers, hides", [[cover]], [[tile]] (Hp., Arist., Att.) with [[καλυπτηρίζω]] [[cover with tiles]] (inscr.), f. [[καλύπτειρα]] [[veil]] (AP); <b class="b3">ἐπι-</b>, <b class="b3">ἐγ-</b>, [[ἀνακαλυπτήριον]], <b class="b3">-ια</b> [[cover]], [[feast of unveiling]] (Arist.). 7. [[καλύπτρα]], <b class="b3">-ρη</b> f. [[veil]], [[cover]] (Il.; on the formation Schwyzer 532, Chantraine Formation 333). - 8. <b class="b3">ἐκ-καλυπτικός</b> [[revealing]] (Stoic., S. E.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: One compares [[κρύπτω]]. One connects a full grade thematic root present in the western sphere e.g. in OIr. [[celim]], Lat. <b class="b2">*celō</b>, <b class="b2">-ere</b> (in [[oc-culere]]), Germ., e. g. OHG [[helan]] [[hehlen]], [[hide]]. Further with lengthened grade the deverbative in Lat. [[cēlō]], <b class="b2">-āre</b> [[hide]] and a zero grade yot-present in Germ., e. g. Goth. [[huljan]] [[hüllen]]. (Zero grade in Lat. [[clam]] [[secretly]].) (On [[κέλυφος]] s. v.) Cf. Pok. 553f., W.-Hofmann and Ernout-Meillet s. [[cēlō]]. - Cf. [[καλιά]], [[κολεός]], and [[κλέπτω]]. - However, in this way neither the <b class="b2">a-</b>vocalism nor the element [[υ]] + labial can be accounted for. The root [[καλυβ]]/[[π]]/<b class="b3">φ-</b> is clearly Pre-Greek. Cf. on [[καλύβη]], where Pre-Greek origin is proven.

|ftr='''καλύπτω''': {kalúptō}<br />'''Forms''': Aor. καλύψαι, Perf. Med. [[κεκάλυμμαι]] (seit Il.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[umhüllen]], [[bedecken]], [[verbergen]],<br />'''Composita''' : sehr oft mit Präfix, z. B. ἀμφι-, κατα-, περι-, συν-, auch mit ἀνα-, ἀπο-, ἐκ- [[aufdecken]], [[enthüllen]].<br />'''Derivative''': Viele Ableitungen: 1. [[καλύβη]] [[Obdach]], [[Hütte]], [[Zelt]] (Hdt., Th. usw.; zur Bildung Chantraine Formation 23, nicht mit v. Blumenthal Glotta 18, 147 illyrisch); davon [[καλύβιον]] (hell. u. spät), [[καλυβίτης]] [[Hüttenbewohner]] (Str. u. a.; Redard Les noms grecs en -της 25); auch [[κάλυβος]] (Epigr. Kyrene, H.). 2. [[καλυφή]] [[Überschwemmung]], [[überschwemmtes Land]] mit [[ἀποκάλυφος]] ([[αἰγιαλός]], [[ἄρουρα]]) [[nach der Überschwemmung anbaufähig]] (Pap.), [[περικαλυφή]] [[Umhüllung]] (Pl. ''Lg''. 942d); zu -βη und -φη neben [[καλύπτω]] vgl. Schwyzer 332f. 3. (προ-, παρα- usw.) [[κάλυμμα]] [[Verhüllung]], [[Schleier]], [[Decke]] (seit Il.) mit [[καλυμμάτιον]] (Ar.). 4. [[συγκαλυμμός]] [[Verhüllung]] (Ar. ''Av''. 1496). 5. ἐγ-, κατα-, [[ἀποκάλυψις]] [[Verhüllung]] (hell. u. spät); dazu, wohl als Kosename (Schwyzer 478, Risch par. 58a; anders Meillet REGr. 32, 384ff.) [[Καλυψώ]] f. "Verhüllerin, Verbergerin" (seit Od.), nach Güntert Kalypso eig. Todesgöttin; Zweifel bei Kretschmer Glotta 12, 212f., s. noch Bérard REGr. 67, 503f. — 6. [[καλυπτήρ]], -ῆρος m. "Verhüller", [[Hülle]], [[Decke]], [[Ziegel]] (Hp., Arist., att. u. hell. Inschr.) mit [[καλυπτηρίζω]] [[mit Ziegel bedecken]] (Inschr.), f. [[καλύπτειρα]] [[Schleier]] (''AP''); ἐπι-, ἐγ-, [[ἀνακαλυπτήριον]], -ια ‘Verhüllung, Ver-, Enthüllungsfeier’ (Arist. usw.). 7. [[καλύπτρα]], -ρη f. [[Schleier]], [[Decke]] (seit Il.; zur Bildung Schwyzer 532, Chantraine Formation 333). — 8. [[ἐκκαλυπτικός]] [[enthüllend]] (''Stoic''., S. E.).<br />'''Etymology''' : Bildung wie [[κρύπτω]] und vielleicht davon beeinflußt (wenn nicht umgekehrt); jedenfalls aus einem schwachstufigen, evtl. auf υ auslautenden Verb erweitert (vgl. zu 1. [[ἀρύω]]). Ein nahverwandtes hochstufiges thematisches Wurzelpräsens liegt auf dem westlichen Gebiet vor in air. ''celim'', lat. *''cĕlō'', -''ĕre'' (in ''oc''-''culere''), germ., z. B. ahd. ''helan'' ‘''hehlen'', verbergen’, vgl. zu [[κέλυφος]]. Dazu kommen noch ein dehnstufiges Deverbativum in lat. ''cēlō'', -''āre'' [[verbergen]] und ein schwachstufiges Jotpräsens im Germ., z. B. got. ''huljan'' ‘''hüllen''’. Schwundstufe zeigt u. a. lat. ''clam'' [[verhohlen]], [[heimlich]]. Weitere Formen m. Lit. bei WP. 1, 432f., Pok. 553f., W.-Hofmann und Ernout-Meillet s. ''cēlō''. — Vgl. [[καλιά]], [[κολεός]], auch [[κλέπτω]].<br />'''Page''' 1,768-769