3,274,916
edits
ἀσπαίρω: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
mNo edit summary |
|||
| (16 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=aspairo | |Transliteration C=aspairo | ||
|Beta Code=a)spai/rw | |Beta Code=a)spai/rw | ||
|Definition=impf. [[ἤσπαιρον]], Ion. and Ep. | |Definition=impf. [[ἤσπαιρον]], Ion. and Ep. [[ἀσπαίρεσκον]] Q.S.11.104: ([[ἀ-]] euph., [[σπαίρω]]):—[[pant]], [[gasp]], [[struggle]], in Hom. always of the dying (so <b class="b3">κραδίη ἀσπαίρουσα</b> must be taken, Il.13.443), <b class="b3">περὶ δουρὶ ἤσπαιρ' ὡς ὅτε βοῦς κτλ</b>. ib.571; ζωὸν ἔτ' ἀσπαίροντα 12.203, cf. Od. 19.229, [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''977 (lyr.), E.''IA''1587; νεκροὶ -οντες Antipho 2.4.5; ἀ. ἄνω κάτω E.''El.''843; of an infant, [[Herodotus|Hdt.]]1.111; of fish taken out of the water, Id.9.120, Babr.6.5:—but in [[Herodotus|Hdt.]]8.5 <b class="b3">Ἀδείμαντος ἤσπαιρε μοῦνος</b> was the only one who still [[made a struggle]], [[resisted]]; ἐβόων τε καὶ ἤσπαιρον D.H.7.25.—Poet. and Ion. word. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [ép. impf. ἀσπαίρεσκε Q.S.11.104]<br /><b class="num">1</b> [[agitarse convulsivamente]] en la agonía, de anim. τοὺς μὲν κατέθηκεν ἐπὶ χθονὸς ἀσπαίροντας <i>Il</i>.3.293, δράκοντα ... ζωὸν ἔτι ἀσπαίροντα <i>Il</i>.12.203, κύων ἔχε ... ἐλλὸν, ἀσπαίροντα <i>Od</i>.19.229, ταῦρον ... ἢ ... κάπρον ... ἀσπαίροντα Call.<i>Dian</i>.151, [[ἔλαφος]] E.<i>IA</i> 1587<br /><b class="num">•</b>esp. de peces οἱ τάριχοι ἐπὶ τῷ πυρὶ ... ἤσπαιρον ὅκως περ ἰχθύες νεοάλωτοι Hdt.9.120, cf. Opp.<i>H</i>.2.96, 4.231, ἰχθῦς ἐκπεπτωκότες ... ἐν τῇ γῇ ἤσπαιρον Philostr.<i>VA</i> 1.23, cf. Babr.6.13<br /><b class="num">•</b>de pers. περὶ δουρὶ ἤσπαιρ' ὡς ὅτε βοῦς ... <i>Il</i>.13.571, ἄνδρας τ' ἀσπαίροντας ἐν ἀργαλέῃσι φονῇσι <i>Il</i>.20.521, cf. 13.443, θνῄσκοντα καὶ ἀσπαίροντα ἰδοῦσα <i>Od</i>.8.526 τλάμονες ἀσπαίρουσι χέρσῳ A.<i>Pers</i>.977, πᾶν δὲ σῶμ' [[ἄνω]] κάτω ἤσπαιρε E.<i>El</i>.843, νεκροῖς ἀσπαίρουσι συντυχόντα Antipho 2.4.5, ὃ δ' [[ἀντίον]] ἀσπαίρεσκε Q.S.l.c., ἀσπαίρων δὲ κάρηνον ἑῷ τεφρώσατο πυρσῷ Nonn.<i>D</i>.32.207.<br /><b class="num">2</b> [[oponer resistencia]], [[resistirse]] de niños μιν (παῖδα) ... ἐλούεον ἀσπαίροντα <i>h.Cer</i>.289, παιδίον προκείμενον ἀσπαῖρόν τε καὶ κραγγανόμενον Hdt.1.111, en el combate [[Ἀδείμαντος]] γὰρ ... τῶν λοιπῶν ἤσπαιρε μοῦνος Hdt.8.5, ἐβόων τε καὶ ἤσπαιρον D.H.7.25.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>sperH<sup>u̯</sup>1</i>- ‘[[dar con el pie]]’, etc. y rel. lit. <i>spìrti</i>, ai. <i>sphuráti</i>, lat. <i>[[sperno]]</i>, aaa. <i>spurnan</i> y ἀ- protética. v. tb. σπαίρω. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0372.png Seite 372]] (α euphon.), zucken, zappeln; Hom. von sterbenden Menschen u. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0372.png Seite 372]] (α euphon.), zucken, zappeln; Hom. von sterbenden Menschen u. Tieren: Iliad. 3, 293. 10, 521. 12, 203. 13, 571. 573 Od. 8, 526. 12, 254. 255. 19, 229. 231 (πόδεσσιν). 22, 473 (πόδεσσι) Iliad. 13, 443 ([[δόρυ]] δ'ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει, ἥ ῥά οἱ ἀσπαίρουσα καὶ οὐρίαχον πελέμιζεν ἔγχεος). Vgl. Antiph. II, δ, 5. Auch Tragg.: Aesch. Pers. 939; Eur. I. A. 1587. Widerstreben, Her. 8, 5, oft; vgl. Dion. Hal. 7, 25. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>impf.</i> ἤσπαιρον;<br /><b>1</b> palpiter, s'agiter convulsivement;<br /><b>2</b> [[se débattre vivement]].<br />'''Étymologie:''' ἀ- prosth., [[σπαίρω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἀσπαίρω:'''<br /><b class="num">1</b> [[корчиться]], [[содрогаться]], [[биться в судорогах]] Hom., Aesch., Eur.;<br /><b class="num">2</b> [[барахтаться]] ([[παιδίον]] ἀσπαῖρόν τε καὶ κραυγανόμενον Her.);<br /><b class="num">3</b> [[волноваться]], [[противиться]] ([[μοῦνος]] ἤσπαιρε Her.): ἡ [[δύναμις]] ἤσπαιρεν Plut. в войске происходило брожение. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἀσπαίρω''': παρατ. ἤσπαιρον, Ἰων. καὶ Ἐπ. ἀσπαίρεσκον Κόϊντ. Σμ. 11. 104: (α εὐφων., [[σπαίρω]]): ― [[ἀσθμαίνω]] μετ’ ἀγωνίας, κινοῦμαι, τινάσσομαι σπασμωδικῶς, «σπαρταρῶ», παρ’ Ὁμ. ἀείποτε ἐπὶ τῶν ἀποθνησκόντων ([[διότι]] οὕτω πρέπει νὰ ἐκληφθῇ, τὸ κραδίῃ ἀσπαίρουσα Ἰλ. Ν. 443)· περὶ δουρὶ ἤσπαιρ’, ὡς ὅτε [[βοῦς]], κτλ. Ἰλ. Ν. 571· ζωόν, ἔτ’ ἀσπαίροντα Μ. 203, πρβλ. Ὀδ. Τ. 228· [[οὕτως]] Αἰσχύλ. Πέρσ. 976, Εὐρ. Ι. Α. 1587, Ἀντιφῶν 119. 39· ἀσπ. ἄνω [[κάτω]] Εὐρ. Ἠλ. 843· ἐπὶ νηπίου, Ἡρόδ. 1. 111· ἐπὶ ἰχθύος ἐξαχθέντος ἐκ τοῦ ὕδατος, ὁ αὐτ. 9. 120, Βαβρ. 6. 5: ― ἀλλ’ ἐν Ἡροδ. 8. 5, Ἀδείμαντος μοῦνος ἤσπαιρε, ὁ [[μόνος]] [[ὅστις]] [[εἰσέτι]] ἀνθίστατο, πρβλ. Διον. Ἁλ. 7. 25. ― Λέξ. ποιητ. καὶ Ἰων. [[ἅπαξ]] μόνον ἀπαντῶσα ἐν τῷ δοκίμῳ πεζῷ Ἀττ. λόγῳ, ἴδε ἀνωτ. | |lstext='''ἀσπαίρω''': παρατ. ἤσπαιρον, Ἰων. καὶ Ἐπ. ἀσπαίρεσκον Κόϊντ. Σμ. 11. 104: (α εὐφων., [[σπαίρω]]): ― [[ἀσθμαίνω]] μετ’ ἀγωνίας, κινοῦμαι, τινάσσομαι σπασμωδικῶς, «σπαρταρῶ», παρ’ Ὁμ. ἀείποτε ἐπὶ τῶν ἀποθνησκόντων ([[διότι]] οὕτω πρέπει νὰ ἐκληφθῇ, τὸ κραδίῃ ἀσπαίρουσα Ἰλ. Ν. 443)· περὶ δουρὶ ἤσπαιρ’, ὡς ὅτε [[βοῦς]], κτλ. Ἰλ. Ν. 571· ζωόν, ἔτ’ ἀσπαίροντα Μ. 203, πρβλ. Ὀδ. Τ. 228· [[οὕτως]] Αἰσχύλ. Πέρσ. 976, Εὐρ. Ι. Α. 1587, Ἀντιφῶν 119. 39· ἀσπ. ἄνω [[κάτω]] Εὐρ. Ἠλ. 843· ἐπὶ νηπίου, Ἡρόδ. 1. 111· ἐπὶ ἰχθύος ἐξαχθέντος ἐκ τοῦ ὕδατος, ὁ αὐτ. 9. 120, Βαβρ. 6. 5: ― ἀλλ’ ἐν Ἡροδ. 8. 5, Ἀδείμαντος μοῦνος ἤσπαιρε, ὁ [[μόνος]] [[ὅστις]] [[εἰσέτι]] ἀνθίστατο, πρβλ. Διον. Ἁλ. 7. 25. ― Λέξ. ποιητ. καὶ Ἰων. [[ἅπαξ]] μόνον ἀπαντῶσα ἐν τῷ δοκίμῳ πεζῷ Ἀττ. λόγῳ, ἴδε ἀνωτ. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=[[move]] convulsively, [[quiver]]; [[mostly]] of [[dying]] persons and animals; [[πόδεσσι]], χ, Od. 19.231. | |auten=[[move]] convulsively, [[quiver]]; [[mostly]] of [[dying]] persons and animals; [[πόδεσσι]], χ, Od. 19.231. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
| Line 30: | Line 33: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἀσπαίρω:''' (<i>α ευφωνικό</i>, [[σπαίρω]]), [[ασθμαίνω]], [[αγκομαχώ]], τινάζομαι σπασμωδικώς, [[σπαρταρώ]], λέγεται για κάποιον που πεθαίνει, σε Όμηρ., Ηρόδ.· [[αλλά]], [[μοῦνος]] ἤσπαιρε, ήταν ο [[μόνος]] που [[ακόμα]] αντιστεκόταν, σε Ηρόδ. | |lsmtext='''ἀσπαίρω:''' (<i>α ευφωνικό</i>, [[σπαίρω]]), [[ασθμαίνω]], [[αγκομαχώ]], τινάζομαι σπασμωδικώς, [[σπαρταρώ]], λέγεται για κάποιον που πεθαίνει, σε Όμηρ., Ηρόδ.· [[αλλά]], [[μοῦνος]] ἤσπαιρε, ήταν ο [[μόνος]] που [[ακόμα]] αντιστεκόταν, σε Ηρόδ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[sprawl]], [[flounder]], [[lie in convulsions]] (Il.).<br />Other forms: only pres. Also [[σπαίρω]] (Arist.)<br />Derivatives: [[ἀσπαρίζω]] (Arist.) cf. [[ἀσκαρίζω]] : [[σκαίρω]].<br />Origin: IE [Indo-European] [992] <b class="b2">*h₂sperH-</b> [[kick with the foot]]<br />Etymology: The conviction that [[ἀ-]] in [[ἀσπαίρω]] is secondary has no basis. Not with Kretschmer KZ 33, 566, Glotta 12, 189f. from <b class="b3">ἀν-</b> = <b class="b3">ἀνα-</b>. The form without [[ἀ-]] will be secondary (after [[ἀσκαρίζω]] : [[σκαίρω]]?). One compares Lith. <b class="b2"> | |etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[sprawl]], [[flounder]], [[lie in convulsions]] (Il.).<br />Other forms: only pres. Also [[σπαίρω]] (Arist.)<br />Derivatives: [[ἀσπαρίζω]] (Arist.) cf. [[ἀσκαρίζω]]: [[σκαίρω]].<br />Origin: IE [Indo-European] [992] <b class="b2">*h₂sperH-</b> [[kick with the foot]]<br />Etymology: The conviction that [[ἀ-]] in [[ἀσπαίρω]] is secondary has no basis. Not with Kretschmer KZ 33, 566, Glotta 12, 189f. from <b class="b3">ἀν-</b> = <b class="b3">ἀνα-</b>. The form without [[ἀ-]] will be secondary (after [[ἀσκαρίζω]]: [[σκαίρω]]?). One compares Lith. <b class="b2">spiriù</b> [[kick with the foot]], but there is much more: Skt. <b class="b2">sphuráti</b> id., Lat. [[sperno]], ON [[sperna]]. Cf. also Pok. 995 <b class="b2">*sp(h)erd(h)-</b> and 996 <b class="b2">*(s)p(h)ereg-</b>. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ἀσπαίρω''': {aspaírō}<br />'''Forms''': nur Präsens (ion. poet. seit Il.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zucken]], [[zappeln]],<br />'''Derivative''': Keine nominalen Ableitungen.<br />'''Etymology''' : Erweiterte Form (wie von einem Verbalstamm *ἀσπαρ-) [[ἀσπαρίζω]] (Arist.), vgl. [[ἀσκαρίζω]] : [[σκαίρω]]. — Das damit gleichbedeutende, aber erheblich später und sparsamer belegte [[σπαίρω]] (Arist., A. R. usw.) will Güntert Reimwortbildungen 146 durch Kontamination mit [[σκαίρω]] erklären; es kann aber auch direkt mit lit. ''spiriù'' [[mit dem Fuße stoßen]] gleichgesetzt werden. Jedenfalls ist ἀ- in [[ἀσπαίρω]] ein sekundäres Element und als solches eher als rein lautliche Vokalprothese (Literatur bei Schwyzer 412) als mit Kretschmer KZ 33, 566, Glotta 12, 189f. aus präfigiertem ἀν- = ἀνα- zu erklären.<br />'''Page''' 1,166-167 | |ftr='''ἀσπαίρω''': {aspaírō}<br />'''Forms''': nur Präsens (ion. poet. seit Il.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zucken]], [[zappeln]],<br />'''Derivative''': Keine nominalen Ableitungen.<br />'''Etymology''': Erweiterte Form (wie von einem Verbalstamm *ἀσπαρ-) [[ἀσπαρίζω]] (Arist.), vgl. [[ἀσκαρίζω]]: [[σκαίρω]]. — Das damit gleichbedeutende, aber erheblich später und sparsamer belegte [[σπαίρω]] (Arist., A. R. usw.) will Güntert Reimwortbildungen 146 durch Kontamination mit [[σκαίρω]] erklären; es kann aber auch direkt mit lit. ''spiriù'' [[mit dem Fuße stoßen]] gleichgesetzt werden. Jedenfalls ist ἀ- in [[ἀσπαίρω]] ein sekundäres Element und als solches eher als rein lautliche Vokalprothese (Literatur bei Schwyzer 412) als mit Kretschmer KZ 33, 566, Glotta 12, 189f. aus präfigiertem ἀν- = ἀνα- zu erklären.<br />'''Page''' 1,166-167 | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[σπαρταρῶ]]). Ἀπό τό α προθεμ. + [[σπαίρω]] (=[[σπαρταρῶ]]). | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[pant]]=== | |||
Albanian: dihat; Bulgarian: пъхтя, задъхвам се; Catalan: panteixar; Chinese Mandarin: [[喘氣]], [[喘气]], [[喘息]], [[氣喘吁吁]]; Czech: supět, funět, ztěžka/zrychleně dýchat; Dutch: [[hijgen]]; Esperanto: anheli; Finnish: huohottaa, läähättää, puuskuttaa; French: [[haleter]]; Galician: abarquiñar, acorar, arfar, alasar, ampear; German: [[hecheln]], [[keuchen]], [[schnaufen]]; Greek: [[αγκομαχάω]], [[ασθμαίνω]], [[βαριανασαίνω]], [[λαχανιάζω]]; Ancient Greek: [[ἀνασθμαίνω]], [[ἄνω ἔχειν τὸ πνεῦμα]], [[ἀπνοέω]], [[ἀσθμάζω]], [[ἀσθμαίνω]], [[ἀσπαίρω]], [[ἀσπαρίζω]], [[δυσπνοέω]], [[ἐξασθμαίνω]], [[μαιμάω]], [[πνευματιάω]], [[πνευστιάω]], [[πνευστιῶ]], [[πνέω]], [[σπαίρω]], [[φυσιάω]]; Hungarian: liheg, zihál; Icelandic: mása; Italian: [[ansare]], [[ansimare]], [[boccheggiare]]; Japanese: 喘ぐ; Latin: [[anhelo]]; Luxembourgish: hechelen; Maori: kahekahe, kuhakuha, whakahotuhotu, huatare, whakaaeaea, taretare, tūngāngā, kihakiha; Old English: sworettan; Ottoman Turkish: صولومق; Persian: رخیدن; Polish: dyszeć; Portuguese: [[ofegar]], [[arfar]], [[arquejar]]; Russian: [[пыхтеть]], [[задыхаться]], [[запыхаться]], [[запыхаться]]; Scottish Gaelic: plosg; Spanish: [[jadear]], [[harbar]], [[acezar]], [[resollar]], [[resolgar]]; Swedish: flämta, flåsa; Tagalog: hingalin; Walloon: panti, haner | |||
}} | }} | ||
