δορκάς: Difference between revisions

|Full diacritics=δορκάς

|Definition=άδος [ᾰ], ἡ, ([[δέρκομαι]], δέδορκα) an animal of the [[deer]] kind (so called from its large [[bright]] [[eye]]s), in Greece, [[roe]], [[Cervus capreolus]], E.Ba.699, X.Cyr.1.4.7; in Syria and Africa, [[gazelle]], [[Antilope dorcas]], Hdt.4.192 (in form [[ζορκάς]]), 7.69.—Other forms:—[[δόρξ]], [[δορκός]], ἡ, E.HF376 (prob.), Call.Lav.Pall.91, Luc.Am.16: [[δόρκος]], ὁ, Dsc.2.75, Opp.C.2.315, 3.3: [[δόρκων]], ωνος, ὁ, Palamed. ap. Ath.11.397a, LXXCa.2.17, Ar.Byz.Epit.3.15: [[ζορκάς]] (v. supr.): [[ζόρξ]], Call. Dian.97, Fr.239, Nic.Th.42: [[ἴορκος]], Opp.C.2.296, 3.3. ([[δόρκος]] and [[ἴορκος]] are distinguished from [[δορκάς]].)  

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0658.png Seite 658]] άδος, ἡ, ein hirschartiges Thier, Reh, Gazelle, von seinen schönen hellen Augen ([[δέρκομαι]]) benannt; Eur. Bacch. 698; Her. 7, 69; Xen. Cyr. 1, 4, 7; vgl. Ael. H. A. 14, 14, wo es für die Antiöope genommen wird. S. noch ζόρξ u. [[δόρκη]], [[δόρξ]].

|mltxt=η (AM [[δορκάς]]<br />Α και [[δόρξ]], -ρκός, η και [[δόρκος]], ο και [[δόρκων]], -ωνος, ο και [[ζορκάς]], η και ζορξ -ρκός, η και [[ίορκος]], ο)<br /><b>1.</b> [[ζαρκάδι]]<br /><b>2.</b> (στη Μ. Ανατολή και τη Β. Αφρική) [[αντιλόπη]] [[δορκάς]], γκαζέλα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>στον πληθ.</b> <i>δορκάδες</i><br />αστράγαλοι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[δορκάς]] προήλθε από το [[δορξ]] ([[πρβλ]]. [[κεμάς]], [[προκάς]] <b>κ.λπ.</b>). Οι τύποι αυτής της οικογένειας οφείλονται σε παρετυμολογική [[επίδραση]] του [[δέρκομαι]]. Οι τύποι με -<i>ζ</i>- ([[πρβλ]]. [[ζαρκάδι]]) [[είναι]] φαινομενικά μεμονωμένοι, ενώ στην [[πραγματικότητα]] συνδέονται με έναν κελτικό τύπο με σημ. «[[ζαρκάδι]]», [[πρβλ]]. γαλατ. <i>iwrch</i>, κορν. <i>yorch</i>, βρετ. <i>iourc</i>'<i>h</i> (<span style="color: red;"><</span> IE <i>york</i>-<i>o</i>). <i>Ο</i> τ. [[ίορκος]] υποστηρίχθηκε ότι [[είναι]] γαλατικό [[δάνειο]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[δορκάδειος]], [[δορκαδίζω]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[δορκάδιο]], [[δόρκων]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δόρκος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>νεοελλ.</b> [[δορκάτομος]], [[δόρκοψις]]].

|etymtx=-άδος<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[a kind of deer]], [[roe]], [[gazelle]] (Hdt. 7, 69).<br />Derivatives: Other forms: [[δόρξ]] (Call.; acc. [[δόρκαν]] E. H. F. 376 [lyr.]; [[δόρκα]] Dindorf), [[δόρκος]] (Dsc.), [[δόρκων]] (LXX); also [[ζορκάς]] (Hdt. 4, 192), [[ζόρξ]] (Call.); [[ἴορκος]] (Opp.), [[ἴορκες]], [[ἴυρκες]] (H.). - Diminutives: [[δορκάδιον]] (LXX, Delos IIIa), also a plant (André, Notes lexicogr. botanique s.v.); [[δορκαλίς]] (Call.; on <b class="b3">-αλ-ιδ-</b> Chantr. Form. 251f., 344); [[δορκαλῖδες]] <b class="b2">dies from the bones of ..</b> (Herod.; on <b class="b3">-ιδ-</b> s. Chantraine 346f.); <b class="b3">δορκαλίδες ὄργανόν ἐστι κολαστικόν τε η μάστιγες αἱ ἀπὸΏ ἱμάντων δορκάδων</b> Suidas; <b class="b3">δορκάδε(ι)ος</b> <b class="b2">made from the bones of..</b> ([[ἀστράγαλος]], Thphr., inscr., pap.; s. Schmid -εος und -ειος 52), [[δόρκειος]] (Theognost.), [[δόρκιος]] (Edict. Diocl.). - PN [[Δορκεύς]] etc., s. Boßhardt Die Nomina auf <b class="b3">-ευς</b> 130.<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Celt.<br />Etymology: Built like [[κεμάς]] etc., [[δορκάς]], like [[δόρκος]] and [[δόρκων]] was derived from the root noun [[δόρξ]]. If we start from the forms with <b class="b3">ζ-</b>, the word agrees with a Celtic word for [[roe]], Corn. [[yorch]], Bret. [[iourch]] [[roe]], Welsh [[iwrch]] [[caprea mas]], IE <b class="b2">*i̯ork-o-</b>. The <b class="b3">δ-</b>forms perhaps folketymological after [[δέρκομαι]]. [[ἴορκος]] etc. may be Celtic (Galatic) LW [loanword]. - Sommer Lautst. 147f.