βιάζω: Difference between revisions

|elnltext=[[βιάζω]] [[βία]] aor. ἐβίασα, med. ἐβιασάμην, aor. pass. ἐβιάσθην; perf. med.-pass. βεβίασμαι; fut. βιάσομαι, 3 sing. βιᾶται; zelden act., meestal med.; let op: de ‘mediale’ vormen, spec. die van het perf., kunnen zowel ‘actieve’ als passieve betekenis hebben (zie onder 2 en 3).<br /><b class="num">1.</b> act. onder druk zetten, in het nauw brengen; met acc..; [[μάλα]] δή με βιάζετε μοῦνον ἐόντα u oefent wel zeer veel druk uit op mij die alleen staat Od. 12.297; abs. geweld gebruiken. Hp.<br /><b class="num">2.</b> med. met act. betekenis geweld aandoen; met acc..; ἦ [[μάλα]] δή σε βιάζεται... [[Ἀχιλλεύς]] Achilles brengt je wel zeer in de verdrukking Il. 22.229; β. νόμους de wetten geweld aandoen Thuc. 8.53.2; perf. med..; [[οὔτε]] μὴ βουλομένους [[ὑμᾶς]] βεβίασμαι en evenmin heb ik u tegen uw wil gedwongen Dem. 19.207; met acc. en acc. v. h. inw. obj..; αὐδῶ πόλιν σε μὴ βιάζεσθαι [[τάδε]] ik verbied je om zo tegen de wil van de stad in te gaan Aeschl. Sept. 1042; dwingen, onder druk zetten, met acc. en inf.:; τοὺς [[αὑτοῦ]] στρατιώτας ἐβιάζετο [[ἰέναι]] hij zette zijn eigen soldaten onder druk om op weg te gaan Xen. An. 1.3.1; met geweld bewerkstelligen, forceren:; ἀπόβασιν β. een landing forceren Thuc. 4.11.4; abs. (een weg) forceren:; β. [[εἴσω]] met geweld binnendringen Xen. Cyr. 3.3.69; overdr..; β. τὸ μὴ ὄν ὡς ἔστι [[κατά]] τι met kracht van woorden aantonen dat het niet-zijnde in zeker opzicht bestaat Plat. Sph. 241d; seks. verkrachten:; οὐ γὰρ βιάσεται zij gaat je niet verkrachten Aristoph. Pl. 1092; ἐὰν δ ’ ἁρπάσῃ [[τις]] ἐλευθέραν γυναῖκα καὶ βιάσηται als iemand een vrije vrouw ontvoert en verkracht Plut. Sol. 23.1; abs. geweld gebruiken:; ὡς νεοζυγὴς [[πῶλος]] βιαζῇ jij verzet je als een veulen dat voor het eerst onder het juk is gebracht Aeschl. PV 1010; overdr.. ἐπὶ [[μᾶλλον]] [[ἔτι]] βιάζεσθαι (de situatie) werd steeds nijpender Hdt. 1.94.5.<br /><b class="num">3.</b> pass. bij de mediale gebruikswijzen: gedwongen worden; met acc. v. h. inw. obj..; βιάζομαι [[τάδε]] ik word hiertoe gedwongen Soph. Ant. 66; βιασθεὶς [[ἄκων]] ἔπραξεν gedwongen deed hij het tegen zijn zin Dem. 6.16; perf..; [[τὰς]] βεβιασμένας (πόλεις) de steden die gedwongen waren (partij te kiezen) Xen. Hell. 5.2.23; overweldigd worden:. πυκινοῖσι βιαζόμενον βελέεσσι overweldigd door een stortvloed van projectielen Il. 11.576.