κεφαλή: Difference between revisions

|elnltext=κεφαλή -ῆς, ἡ, Dor. κεφαλά hoofd, kop:; Ἐρύλαον... βάλε... μέσσην κὰκ κεφαλήν hij trof Eryalus midden op zijn hoofd Il. 16.412; μείων μὲν κεφαλῇ Ἀγαμέμνονος een hoofd kleiner dan Agamemnon Il. 3.193; ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς van kop tot voeten (van top tot teen) Il. 23.169; ἐπὶ κεφαλήν met het hoofd naar beneden Hdt. 3.35.5; ἐπὶ κεφαλὴν ὠθεῖν ἐκ τοῦ θρόνου hals over kop van de troon stoten Plat. Resp. 553b; uitbr. voor bovenzijde:. κατὰ κεφαλήν τὸ τεῖχος... διώρυττον van bovenaf trachtten zij een bres in de muur te slaan Xen. Hell. 7.2.8; ὅπως μή... κατὰ κεφαλὴν αὐτῶν γένοιντο opdat zij niet boven hen zouden opduiken Xen. Hell. 7.2.11. als vitaal deel hoofd, leven:; σύν τε μεγάλῳ ἀπέτεισαν, σὺν σφῇσιν κεφαλῇσι zij hebben er duur voor betaald: met hun leven Il. 4.162; παρθέμενοι κεφαλάς hun hoofd op het spel zettend Od. 2.237; uitbr.:; τὰ μὲν γὰρ πρότερον... ἐγὼ κεφαλῇ ἀναμάξας φέρω mijn vroegere daden draag ik als boete op mijn hoofd Hdt. 1.155.3; ἐς κεφαλὴν τράποιτ ’ ἐμοί moge dat op mijn hoofd terecht komen Aristoph. Ach. 833; ἃ σοὶ καὶ τοῖς σοῖς οἱ θεοὶ τρέψειαν εἰς κεφαλὴν en mogen de goden dat op het hoofd van jou en de jouwen doen neerkomen Dem. 18.290; met ellips:. ἐς κεφαλὴν σοί moge het jou overkomen Aristoph. Pax 1063. als pars pro toto persoon:; ἶσον ἐμῇ κεφαλῇ gelijk aan mijn persoon Il. 18.82; als begroetingsformule:; φίλη κ. dierbare man Il. 8.281; ἠθείη κ. beste vriend Il. 23.94; Φαῖδρε, φίλη κ. mijn beste Phaedrus Plat. Phaedr. 264a; ongunstig:; ὦ κακαὶ κ. boosaardige lieden Hdt. 3.29.2; ὦ μιαρὰ κ. vuile schoft Aristoph. Ach. 285; ἡ μιαρὰ καὶ ἀναιδὴς αὕτη κ. dat vies en brutaal persoontje Dem. 21.117; in perifrase:. πεντακοσίας κεφαλὰς τῶν Ξέρξεω πολεμίων vijfhonderd vijanden van Xerxes Hdt. 9.99.2. hoofd, hoogste in status:; παντὸς ἀνδρὸς ἡ κεφαλὴ ὁ Χριστὸς ἐστιν, κεφαλὴ δὲ γυναικὸς ὁ ἀνήρ het hoofd van de man is Christus, het hoofd van de vrouw is haar man NT 1 Cor. 11.3; uitbr. voor wat lijkt op een hoofd, omdat het bol is of een uiteinde is top, kop:; Τρεῖς Κεφαλαί de Drie Toppen (uitlopers van de Cithaeron) Hdt. 9.39.1; κ. σκορόδου knoflookbol Aristoph. Pl. 718; κεφαλὴ γωνίας hoeksteen NT Mt. 21.42; κεφαλὴ περίθετος, ἥν ἐγὼ νύκτωρ φορῶ de slaapmuts die ik ‘s nachts draag Aristoph. Th. 258; anat. kop (van een bot); τὰς κεφαλὰς τῆς κάτω γνάθου de koppen van de onderkaak Hp. Art. 30; muurkap:; ἀναβαίνω ἐπὶ τὰς κεφαλάς de muurkappen bestijgen Xen. Cyr. 3.3.68; rand:; ἐπὶ τῆς κεφαλῆς τῆς τάφρου op de rand van de gracht Xen. Cyr. 3.3.66; ἅτις ὑπερ κεφαλᾶς... τὸν ἀμολγέα πληροῖ (de geit) die de melkemmer tot over de rand vult Theocr. 8.87; oorsprong, plur. bronnen. ποταμοῦ κεφαλαί de bronnen van de rivier Hdt. 4.91.2. overdr. hoogtepunt conclusie, eindpunt. τὰ πράγματα ἐκ τῶν ποδῶν εἰς τὴν κεφαλὴν σοι πάντ ’ ἐρῶ ik zal je de gebeurtenissen van het begin tot het einde allemaal vertellen Aristoph. Pl. 650; ὥσπερ κεφαλὴν ἀποδοῦναι τοῖς εἰρημένοις als het ware een bekroning geven aan het betoog Plat. Phlb. 66d; ὥσπερ κεφαλὴν ἔχουσα ἐπιστήμη τῶν τιμιωτάτων (wijsheid) vindt als het ware haar bekroning als kennis van de meest verheven zaken Aristot. EN 1141a19.