δεῖ: Difference between revisions

|lstext='''δεῖ''': ὑποτακτ. δέῃ, συνῃρ. δῇ(ὡς γράφεται ὑπὸ τοῦ Δινδ., ἐν μέρει ἐκ χφῶν, ἐν ὀλίγοις χωρίοις τῶν Κωμ., ἴδε εἰς Ἀριστοφ. Βατρ. 266)· εὐκτ. δέοι Θουκ. 4.4· ἀπαρέμφ. [[δεῖν]]· μετοχ. [[δέον]] ([[ὡσαύτως]] συνῃρ. [[δεῖν]], ἴδε κατωτ. ΙΙΙ)· παρατ. ἔδει, Ἰων. ἔδεε· μέλλ. δεήσει Εὐρ., κτλ.· ἀόρ. α' ἐδέησε Θουκ., κτλ. - Ἀπρόσωπ. ἐκ τοῦ δέω. Ι. μετ'αἰτ. προσ. καί ἀπαρ., δεῖ τινα ποιῆσαι, ἐπιβάλλεται εἴς τινα, πρέπει τις ἢ ὀφείλει νὰ πράξῃ τι, Λατ. oportet, decet · παρ᾿ 'Ὁμ. ([[ὅστις]] ἀλλαχοῦ μεταχειρίζεται τὸ χρή) μόνον δίς, τί δὲ δεῖ πολεμιζέμεναι… Ἀργείους,τίς ἡ [[ἀνάγκη]] νὰ πολεμῶσιν οἱ Ἀργεῖοι; Ἰλ. Ι.337· οὕτω, δεῖ μ' ἐλθεῖν Πίνδ. Ο. 6.48· συχνὸν παρ' Ἡροδ. καὶ τοῖς Ἀττικοῖς· μετ᾿ ὀνομαστ. τῆς ἀντωνυμ., ἡγούμην πρῶτος αὐτὸς περιεῖναι [[δεῖν]] Δημ. 414.15,πρβλ. Jelf Gr.Gr.672.4· σπανίως, δεῖ σε [[ὅπως]] δείξεις= δεῖ σε δεῖξαι, Σοφ. Αἴ. 556, πρβλ. Φ.54· δεῖ σ᾿ [[ὅπως]] μηδὲν διοίσεις Κρατῖν. Νεμ. 2· (ἡ [[πλήρης]] [[σύνταξις]] φαίνεται παρὰ Σοφ.Φ.77,τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι,… [[ὅπως]] γενήσει)· - σπανίως [[ὡσαύτως]] μετὰ δοτ. προσ., [[εἶναι]] [[ἀνάγκη]] νὰ πράξῃ τίς τι, δεῖ τινι ποιῆσαι Εὐρ. Ἱππ. 942, Ξεν.Ἀν. 3.4,35,Οἰκ. 7,20· -ἡ αἰτιατ. τοῦ προσώπου [[συχνάκις]] παραλείπεται, ἐκ τῶν μανθάνειν δεῖ (ἐνν. ἡμᾶς) Ἡρόδ. 1.8,πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀγ.567, Εὐμ. 826·-τὸ μέσ. δεῖται κεῖται καὶ ἀπροσώπως,ἴδε [[παρίημι]] IV.1. 2) μετ᾿ αἰτ. πράγμ. καὶ ἀπαρ., δεῖ τι γενέσθαι Θουκ. 5.26· παραδείγματα,καθ᾿ ἃ δέοι ἀποκρίνεσθαι Πλάτ. Μένωνι 79Α,κτλ.· [[ὡσαύτως]], [[ἐπεὶ]] δέ οἱ ἔδεε κακῶς γενέσθαι,ἀφοῦ ἦτο προωρισμένον δι'αὐτόν…, ἀφ'οὗ κατὰ θείαν ἀνάγκην ἔπρεπε νὰ…, Ἡρόδ. 2. 161, πρβλ.8.53.,9.109,Σοφ. Ο.Τ. 825·-οὕτω καὶ ἐν τῇ φράσει [[οἴομαι]] [[δεῖν]], ἴδε ἐν λ. [[οἴομαι]]. 3) [[ὅταν]] κεῖται ἀπολύτως,δυνάμεθα νὰ ἐννοήσωμεν ἀπαρέμφατον, μὴ πεῖθ᾿ ἃ μὴ δεῖ (ἐνν. πείθειν) Σοφ.Ο.Κ.1442, πρβλ. Ο.Τ.1273· εἴ τι δέοι, ἤν τι δέῃ (ἐνν. γενέσθαι),Θουκ., κτλ.· κἂν δῇ (ἐνν. τροχάζειν), [[τροχάζω]] Φιλέταιρ. Ἀταλ.1. ΙΙ.μετὰ γεν. πράγμ.,ὑπάρχει [[ἀνάγκη]] τινός,ἐλλείπει τι, Λατ. opus est re,οὐδὲν δεῖ τινός,κτλ., συχν. παρ' Ἡροδ.καὶ Ἀττ.· [[ἐνίοτε]] [[ἀπαρέμφατος]] προστίθεται, μακροῦ λόγου δεῖ ταῦτ᾿ ἐπεξελθεῖν Αἰσχύλ. Πρ.870,πρβλ. 875,Ἱκέτ. 407. β) [[λίαν]] [[συχνάκις]] ἐν φράσεσι,πολλοῦ δεῖ, πολὺ λείπει, μακρὰν ἀπέχει απ᾿ [[αὐτοῦ]], ὀλίγου δεῖ, ὀλίγον λείπει, [[σχεδόν]]· πλῆρες μετ᾿ἀπαρ., πολλοῦ δεῖ [[οὕτως]] ἔχειν Πλάτ. Ἀπολ.35D· τοὺς Πλαταιέας ἐλάχιστα ἐδέησε διαφθεῖραι [τό πῦρ]Θουκ.2.77·-οὕτω,πολλοῦ γε δεῖ,πολλοῦ γε καί δεῖ Ἀριστοφ. Ἀχ. 543,Δημ.326.1.,537.14· πλεῦνος δεῖ,ἀκόμη περισσότερον χρειάζεται,Ἡρόδ. 4.43· παντὸς δεῖ Λουκ.·-[[ὡσαύτως]],ὀλίγου [[δεῖν]],ἀπολ., ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας,Πλατ.Ἀπολ.22Α,κτλ.· μικροῦ [[δεῖν]] Δημ..829.27· καὶ [[ἐνίοτε]] ὀλίγου,κτλ., παραλειπομένου τοῦ [[δεῖν]] · πρβλ. δέω(Β),Ι.2, [[ὀλίγος]] IV. 2) προστιθεμένης δοτ. προσώπου,δεῖ μοί τινος,Λατ. opus est mihi re, Αἰσχύλ. Ἀγ. 848,Εὐρ.Μηδ.565,Θουκ.1.71,κτλ. 3) προστιθεμένης αἰτιατ. προσώπου,αὐτό γάρ σε δεῖ προμηθέως Αἰσχύλ. Πρ. 86,πρβλ. Σοφ.Ἡλ.612,ΕὐρΡήσ. 837,Ἱππ.23,πρβλ.Πορσ.Ὀρ. 659. 4) τὸ [[πρᾶγμα]] σπανίως τίθεται κατ᾿ ὀνομαστ., δεῖ μοί τι,μοὶ ἀναγκαιοῖ τι, Εὐρ. Ἱκέτ. 594,Ἀντιφῶν142.43. ΙΙΙ. οὐδ. μετοχ. [[δέον]] (συνῃρ. [[δεῖν]],Ἀριστοφ.Ἀποσπ.15 (Meineke 22), Λυσίας 140.11,πρβλ. Γρηγ. Κορ. 140,Α.Β.5,42,Ἡσύχ.)·-ἐν χρήσει ἀπολ.,ὡς τὰ ἐξόν, παρόν,κτλ., ἐνῷ [[εἶναι]] [[ἀναγκαῖον]], [[πρέπον]],κτλ.,Πλάτ. Πρωτ. 355D,κτλ.· οὐκ ἀπήντα, [[δέον]],δὲν ἐνεφανίσθη εἰς τὸ [[δικαστήριον]], ἂν καὶ ἔπρεπε νὰ τὸ πράξῃ, Δημ. 543.18· μετ᾿ἀπαρ.,Ἀριστοφ. Νεφ. 989· οὕτω,οὐδὲν [[δέον]],ἐνῷ οὐδεμία [[ἀνάγκη]] ὑπάρχει,Ἡρόδ. 3.65,κτλ.· δεῆσαν Πλούτ.Φαβ.9,κτλ.·-[[ὡσαύτως]], [[δέον]] ἐστί,= δεῖ, Πολύβ. 2.37,5,κτλ. 2) περὶ τοῦ [[δέον]],τό,ὡς οὐσιαστ. ἴδε ἐν λέξει (Ἐν τῇ σημασ.Ι,τὸ δεῖ φαίνεται ὅτι γίνεται ἐκ τοῦ δέω δένω· ἐν δὲ ταῖς σημασ. ΙΙ,ΙΙΙ,ἐκ τοῦ δέω =χρειάζομαι.