αἰδοῖος: Difference between revisions

{{DGE

|dgtxt=-α, -ον<br /><b class="num">• Morfología:</b> [sup. αἰδοιέστατος Pi.<i>O</i>.3.42; αἰδοιαίτατα Philox.Gramm.337; ép. gen. αἰδοίοιο <i>Il</i>.4.402]<br /><b class="num">I</b> [[respetable]], [[digno de respeto o veneración]], [[venerable]] de diosas: Tetis [[αἰδοίη]] θεός <i>Il</i>.18.394, Deméter y Core <i>h.Cer</i>.486, Dike, Hes.<i>Op</i>.257, Hera, Tyrt.1.31, θεῶν γένος Hes.<i>Th</i>.44, Temis, Hes.<i>Th</i>.16, Afrodita, Hes.<i>Th</i>.194, cf. A.R.3.1123<br /><b class="num">•</b>de cosas en rel. c. ellas αἰδοῖ[αι] ... ὠ[δ] ῖνες del parto de Leto, Simon.14.32.3<br /><b class="num">•</b>de pers. de raza divina, de los Dióscuros, Alcm.2.4.4, c. sent. enfático, de Aquiles [[αἰδοῖος]] νεμεσητὸς ὅ με προέηκε es respetable (e.e. es temible), encolerizado, el que me manda</i>, <i>Il</i>.11.649<br /><b class="num">•</b>tb. de pers., de reyes βασιλεύς <i>Il</i>.4.402, βασίλεια <i>Od</i>.18.314, cf. Hes.<i>Th</i>.80, <i>Fr</i>.43a.89, 361, Theoc.17.74<br /><b class="num">•</b>de miembros de la familia αἰδοῖός τέ μοί ἐσσι, φίλε ἑκυρέ, [[δεινός]] τε <i>Il</i>.3.172, esp. de la esposa [[ἄλοχος]] <i>Il</i>.6.250, <i>Od</i>.10.11, παράκοιτις <i>Od</i>.3.381, Hes.<i>Sc</i>.14, 46, <i>IMEG</i> 106.3 (imper.)<br /><b class="num">•</b>de la madre <i>Il</i>.2.514<br /><b class="num">•</b>de los huéspedes y suplicantes ξείνους <i>Od</i>.19.316, γουνοῦμαι σ' Ἀχιλεῦ· σὺ δέ μ' αἴδεο καί μ' ἐλέησον· [[ἀντί]] τοί εἰμ' ἱκέταο ... αἰδοίοιο me postro de rodillas ante ti, Aquiles: tú concédeme el respeto debido y compadéceme, pues soy para ti como un suplicante al que se debe respeto</i>, <i>Il</i>.21.75, αἰ. μέν τ' ἐστι ... ὅς τις ἵκηται <i>Od</i>.5.447<br /><b class="num">•</b>de siervos ancianos ταμίη <i>Od</i>.1.139<br /><b class="num">•</b>gener. [[ἀνήρ]] Pi.<i>P</i>.4.29<br /><b class="num">•</b>[[digno de respeto]], [[apreciado]] εἶναι ... φίλοισι ... [[αἰδοῖος]] Sol.1.6<br /><b class="num">•</b>aplicado a cosas ref. a todo lo anterior [[γέρας]] Pi.<i>P</i>.5.18, [[βουλευτήριον]] A.<i>Eu</i>.705, λόγοι palabras de súplica</i>, que merecen compasión</i> A.<i>Supp</i>.455, ἔπη A.<i>Supp</i>.194<br /><b class="num">•</b>gener. κτεάνων δὲ χρυσός αἰδοιέστατος Pi.<i>O</i>.3.42<br /><b class="num">•</b>subst. plu. según el contexto [[los huéspedes]], <i>Od</i>.15.373.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[que tiene vergüenza]], [[tímido]], [[retraído]] κακὸς δ' [[αἰδοῖος]] ἀλήτης mala cosa es un mendigo que tiene vergüenza</i>, <i>Od</i>.17.578, παρθένος Hes.<i>Th</i>.572, κούρη Hes.<i>Fr</i>.180.13, A.R.4.1491.<br /><b class="num">2</b> [[que se muestra benévolo]], [[compasivo]], [[pío]] πνεῦμα de Zeus que acoge a los suplicantes, A.<i>Supp</i>.28<br /><b class="num">•</b>[[hospitalario]] πρόξενος A.<i>Supp</i>.491, fig. τράπεζα Pi.<i>Fr</i>.187, c. gen. ξείνων αἰ. λιμένες Emp.B 112.3.<br /><b class="num">III</b> subst. τὸ αἰ<br /><b class="num">1</b> [[órgano sexual]] externo, gener. plu. ref. al varón [[las vergüenzas]], e.e., [[partes sexuales]] αἰδοίων τε μεσηγὺ καὶ ὀμφάλου entre las vergüenzas y el ombligo</i>, <i>Il</i>.13.568, cf. Hes.<i>Op</i>.733, Archil.176.5, Tyrt.6.25, Hp.<i>Aër</i>.9, D.C.68.27.3<br /><b class="num">•</b>op. [[ὑστέραι]] Pl.<i>Ti</i>.91b, ᾄσματα αἰδοίοισιν cantos fálicos</i> Heraclit.B 15<br /><b class="num">•</b>de animales machos, Hdt.3.103, 7.57, <i>Gp</i>.19.5.4<br /><b class="num">•</b>de la mujer, Hdt.1.108<br /><b class="num">•</b>del hombre esférico εἶχε ... αἰδοῖα δύο tenía órganos de ambos sexos</i> Pl.<i>Smp</i>.190a, cf. 191b<br /><b class="num">•</b>tb. en sg. τὸ αἰ. del varón [[pene]] Hdt.2.30, <i>IKibyra</i> 82.2 (imper.), op. [[ὑστέρα]] Arist.<i>HA</i> 493^a25<br /><b class="num">•</b>pero ref. a la mujer [[vulva]] Hp.<i>Aër</i>.9.6, Arist.<i>HA</i> 493^b2<br /><b class="num">•</b>gener. [[órgano reproductor]] humano, Arist.<i>HA</i> 541^a25, o animal, Arist.<i>GA</i> 716^b26<br /><b class="num">•</b>en ofrendas o exvotos <i>IG</i> 2².1534.107, 286 (III a.C.), <i>IOropos</i> 324.70 (III a.C.), αἰ. ἀργυροῦν <i>ID</i> 1442A.60 (II a.C.).<br /><b class="num">2</b> ict. τὸ θαλάσσιον αἰ. animal marino no identificado, quizá la [[pennátula]] Arist.<i>HA</i> 532^b23.<br /><b class="num">IV</b> adv. -ως [[con toda consideración]] ἀπόπεμπον (a un huésped) <i>Od</i>.19.243.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[αἰδώς]].

}}

{{ls

|lstext='''αἰδοῖος''': -α, -ον, ([[αἴδομαι]]), ὁ θεωρούμενος μετὰ φόβου καὶ σεβασμοῦ, [[σεβαστός]], [[σεβάσμιος]], [[σεμνοπρεπής]], παρ’ Ὁμ. καὶ Ἡσ. μόνον ἐπὶ προσώπων, ὡς τῶν ἀνωτέρων ἢ πρεσβυτέρων, ἢ προσώπων διατελούντων ὑπὸ τὴν θείαν προστασίαν, ἰδίως ἐπὶ τῆς συζύγου ἢ τῆς οἰκοδεσποίνης· ἀκολούθως [[καθόλου]] ἐπὶ γυναικῶν, [[ἀξία]] σεβασμοῦ καὶ συμπαθείας, τρυφερά, [[παρθένος]] αἰδοίη, Ἰλ. Β. 514, σπαν. ἐπὶ τῶν θεῶν, Σ. 394, 425, Ἡσ. Θ. 44, ἐπὶ ξένων καὶ ἱκετῶν, [[συχνάκις]] συναπτόμενον μετὰ τοῦ φίλος καὶ δεινὸς παρ’ Ὁμ.: - [[ὡσαύτως]] [[αἰδοῖος]], ἀπολ. ἀντὶ [[ἱκέτης]], Ὀδ. Ο. 373, [[ἔνθα]] ἴδε Σχόλ. 2) [[μετέπειτα]] καὶ ἐπὶ πραγμάτων, = ἄξιον σεβασμοῦ καὶ ὑπολήψεως· [[γέρας]], Πινδ. Π. 5, 22· αἰδοιέστατος κτεάνων [[χρυσός]], ὁ αὐτ. Ο. 3. 76. ΙΙ. ἐνεργ. [[αἰδήμων]], [[αἰσχυντηλός]], Ὀδ. Ρ. 578, Πλάτ. Νόμ. 943Ε: - Ἐπίρρ. -ως, μετὰ σεβασμοῦ, Ὀδ. Τ. 243. 2) ἐπὶ πραγμάτων: [[πλήρης]] σεβασμοῦ, δεικνύων σεβασμόν· [[χάρις]], Πινδ. Ο. 7. 164· αἰδ. [[πνεῦμα]], λόγοι, [[διάθεσις]], λόγοι σεβασμὸν ἐνέχοντες, Αἰσχύλ. Ἱκ. 29. 455. ΙΙΙ. συγκρ. αἰδοιότερος, Ὀδ. Λ. 360. -έστερος, Διον. Π. 172: - ὑπερθ. αἰδοιέστατος, Πινδ. Ο. 3. 76. - Λέξις ποιητική, [[διότι]] τὰ ὀλίγα χωρία, ἐν οἷς ὁ [[Πλάτων]] μεταχειρίζεται αὐτήν, [[εἶναι]] εἰλημμένα ἐκ ποιητῶν.

}}

{{Autenrieth