Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

αἰτία: Difference between revisions

From LSJ

αἰτία (view source)

Revision as of 19:35, 1 October 2022

No change in size ,  1 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{LSJ.*}}\n)({{.*}}\n)({{DGE.*}}\n)" to "$1$3$2")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
Line 12: Line 12:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=-ας, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. -ίη Hdt.9.88<br /><b class="num">I</b> [[lo que se dice de uno]] en cont. desfavorables<br /><b class="num">1</b> [[responsabilidad]], [[culpa]], [[tacha]] μείων γὰρ [[αἰτία]] Pi.<i>O</i>.1.35, αἰτίαν ἔχω ... τοῦ φόνου A.<i>Eu</i>.579, S.<i>Ant</i>.1312, E.<i>El</i>.213, Anaxarch.B 1, τὴν αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί Hdt.1.26, ἐκείνῳ πᾶς τις αἰτίαν νέμει S.<i>Ai</i>.28, cf. Antipho 3.2.4, D.18.283, ἀνατιθέναι Hp.<i>VM</i> 21, προστιθέναι Ar.<i>Pax</i> 640, παῦσαι τῆς αἰτίας Gorg.B 11.2, ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίης Hdt.9.88, ἡγεῖται μὲν τῆς αἰτίας ταύτης ὁ πρωτοστάτης τοῦ δεξιοῦ κέρως el responsable de esta falsa maniobra es el cabeza de fila del ala derecha</i> Th.5.71.<br /><b class="num">2</b> [[acusación]], [[inculpación]] esp. αἰτίαν ἔχειν [[ser acusado de]] c. gen. φόνου Hdt.5.70, c. part. αἰτίαν ἔχω ταῦτα δρᾶν ξυνωμότης ὢν καὶ φρονῶν τυραννικά Ar.<i>V</i>.506, αἰτίαν ἔχει ὡς μανικῶς διακείμενος Pl.<i>Phdr</i>.249d, cf. <i>Ap</i>.38c, ἔχω μεγίστην αἰτίαν κείνων ὕπο afronto la más grave acusación de aquéllos</i> A.<i>Eu</i>.99, cf. Pl.<i>R</i>.565b, Th.2.18, τοιαύτας ἔχοντες προφάσεις καὶ αἰτίας teniendo esas excusas y acusaciones</i> Th.3.13, αἰτίαν ὑπέχειν Pl.<i>Ap</i>.33b, X.<i>Cyr</i>.6.3.16, αἰτίαν φεύγειν τινός S.<i>Ph</i>.1404, τῶν φευγόντων ἐπὶ τῇ αἰτίῃ ταύτῃ <i>IIasos</i> 1.4 (IV a.C.), ἐν αἰτίῃ ἔσεσθαι Hp.<i>Art</i>.67, ἐν αἰτίᾳ εἶναι X.<i>Mem</i>.2.8.6, αἰτίαις ἐνέχεσθαι Pl.<i>Cri</i>.52a, ἐν αἰτίῃ ἔχειν Hdt.5.106, γίγνεσθαι αἰτίαις περιπίπτειν Lys.7.1, εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν Pl.<i>Tht</i>.150a, ἐν αἰτίᾳ βάλλειν S.<i>OT</i> 656, αἰτίας τυγχάνειν D.<i>Ep</i>.2.2, δι' αἰτίας ἔχειν Th.2.60, ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖν A.<i>Pr</i>.330, ἀόριστον εἰπὼν αὐτὴν τὴν αἰτίαν enunciando la acusación de manera ambigua</i> D.23.75, ψευδεῖς αἰτίας ἡμῖν [ἐ] πιφέρειν <i>SB</i> 15036.11 (II/III d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[reconvención]] op. κατηγορία: καὶ μηδεὶς ὑμῶν ἐπ' ἔχθρᾳ τὸ πλέον ἢ αἰτίᾳ νομίσῃ τάδε λέγεσθαι· [[αἰτία]] μὲν γὰρ φίλων ἀνδρῶν ἐστιν ἁμαρτανόντων que ninguno de vosotros crea que el decir esto es por hostilidad, sino más bien una reconvención. Pues la reconvención (se hace) a los amigos que se equivocan (mientras que la κατηγορία ...)</i> Th.1.69<br /><b class="num">•</b>op. [[ἔλεγχος]] [[invectiva gratuita]], [[acusación sin pruebas]] D.22.23, cf. 18.15.<br /><b class="num">4</b> [[tacha]], [[tara]] Hsch.s.u. [[ἀναγωγή]], αὕτη δὲ ἡ [[αἰτία]] καμάτῳ ἐπιγίνεται <i>Hippiatr</i>.52.12<br /><b class="num">•</b>[[enfermedad]] ποίᾳ αἰτίᾳ οὗτος ἐτελεύτησεν; <i>A.Pil.A</i> 1.5.<br /><b class="num">II</b> gener. en cont. favorables [[responsabilidad]] de algo bueno [[reputación]], [[fama]] εἰ μὲν γὰρ εὖ πράξαιμεν [[αἰτία]] θεοῦ A.<i>Th</i>.4, αἰτίαν ἔχουσι Ἀθηναῖοι βελτίους γεγονέναι los atenienses tienen fama de haberse hecho mejores</i> Pl.<i>Grg</i>.503b, cf. Arist.<i>Metaph</i>.984<sup>b</sup>19, αἰτίαν ἔχεις Pl.<i>Tht</i>.169a, cf. 435c, <i>Lg</i>.624a, And.2.12, καὶ τῶν ἀμεινόνων τήν τε αἰτίαν ἐς πάντας μᾶλλον ἢ ἐς αὐτὸν ἀνῆγε D.C.9.2, ὅτι ἔχει ἡ ψυχὴ τῆς αἰσθήσεως τὴν πλείστην αἰτίαν Epicur.<i>Ep</i>.[2] 63.11 (cf. III 1 d).<br /><b class="num">III</b> en cont. neutr. y no personales<br /><b class="num">1</b> <b class="num">a)</b>[[causa]], [[razón]], [[motivo]] αἰτίη ἁμαρτίης Democr.B 83, ἀδικίας Gorg.B 11a.36, τοῦ μεγίστου ἀγαθοῦ Pl.<i>R</i>.464b, προθήσομαι τὰς αἰτίας δι' ἅς ... Gorg.B 11.5, δι' ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν Hdt.proem., τὰς αἰτίας προύγραψα Th.1.23, cf. 1.55 (pero v. Th.3.13, en I 2), 66, Pl.<i>Ti</i>.68e<br /><b class="num">•</b>[[por causa de]] en dat. αἰτίᾳ κοινοῦ τινος ἀγαθοῦ Th.4.87, cf. D.H.8.29<br /><b class="num">•</b>en gen. ἐτίας (<i>sic</i>) ... τούτων <i>MAMA</i> 3.50.10 (Cilicia II d.C.);<br /><b class="num">b)</b> [[causa]], [[razón]], [[motivo]], [[porqué]] εἰδέναι τὰς αἰτίας ἑκάστου Pl.<i>Phd</i>.95e, πάντα τὰ γιγνόμενα [[διά]] τινα αἰτίαν γίγνεσθαι Pl.<i>Phlb</i>.26e, πρὶν ἂν λάβωμεν τὸ διὰ τί περὶ ἕκαστον (τοῦτο δ' ἐστὶ τὸ λαβεῖν τὴν πρώτην αἰτίαν) Arist.<i>Ph</i>.194<sup>b</sup>20, cf. Plb.2.38.5;<br /><b class="num">c)</b> entre los estoicos identificado con λόγος: [[αἰτία]] ἐστι λόγος αἰτίου la causa es la razón del causante</i> Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.118.5, cf. 2.287.30, 2.264.22, M.Ant.9.1.2;<br /><b class="num">d)</b> en sentido cien. [[causa]], [[razón]], [[motivo]], [[explicación]] ἐς βραχὺ ἄγοντες τὴν ἀρχὴν τῆς αἰτίης τοῖσιν ἀνθρώποισι τῶν νούσων τε καὶ τοῦ θανάτου Hp.<i>VM</i> 1, esp. entre los epicúreos καὶ τὴν ὑπὲρ κυριωτάτων αἰτίαν ἐξακριβῶσαι φυσιολογίας ἔργον εἶναι [[δεῖ]] νομίζειν conviene tener en cuenta que es tarea de la ciencia indagar exactamente la explicación de los (fenómenos) fundamentales</i> Epicur.<i>Ep</i>.[2] 78.1, cf. [2] 79.5, αἰτίαι τρόπων καὶ δύσεων καὶ ἀνατολῶν καὶ ἐκλείψεων Epicur.<i>Ep</i>.[2] 79.8, considerado como un conjunto de causas para cada fenómeno τὸ δὲ μίαν αἰτίαν τούτων ἀποδιδόναι ... μανικόν Epicur.<i>Ep</i>.[3] 113.8, cf. 116.9, [4] 132.4, cf. Phld.<i>Ir</i>.18.40, 30.30, astrol. en <i>PRyl</i>.63.2.<br /><b class="num">2</b> en Arist.<i>Metaph</i>. [[causa]] identificada con las ἀρχαί o <i>principios</i> στοιχεῖα μὲν τρία, αἰτίαι δὲ καὶ ἀρχαὶ τέτταρες Arist.<i>Metaph</i>.1070<sup>b</sup>27, ἐπεὶ τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἀκροτάτας αἰτίας ζητοῦμεν Arist.<i>Metaph</i>.1003<sup>a</sup>27, ὧν μίαν μὲν αἰτίαν φαμὲν εἶναι τὴν οὐσίαν καὶ τὸ τί ἦν εἶναι (causa formal) ... ἑτέραν δὲ τὴν ὕλην καὶ τὸ ὑποκείμενον (causa material), τρίτην δὲ ὅθεν ἡ ἀρχὴ τῆς κινήσεως (causa eficiente), τετάρτην δὲ τὴν ἀντικειμένην αἰτίαν ταύτῃ, τὸ οὗ [[ἕνεκα]] καὶ ἀγαθόν (causa final), Arist.<i>Metaph</i>.983<sup>a</sup>2732.<br /><b class="num">3</b> [[causalidad]], [[principio de causalidad]] ἕως ἄν τις αὐτὸς δήσῃ αἰτίας λογισμῷ hasta que uno las une con el razonamiento causal</i> Pl.<i>Men</i>.98a, τοὺς δὲ τῷ λογισμῷ ἑλομένους (φθόγγους) κατὰ τὴν πλείστην αἰτίαν οὕτως ἑρμηνεῦσαι Epicur.<i>Ep</i>.[2] 76.7.<br /><b class="num">4</b> [[motivo]], [[tema]] αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε Pi.<i>N</i>.7.11, αἰτίαν παρέχειν Luc.<i>Tyr</i>.13<br /><b class="num">•</b>[[motivo legal]], <i>PStras</i>.22.4 (III d.C.).<br /><b class="num">5</b> [[caso]], [[relación]] (latinismo por [[causa]]) ἡ αἰ. τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῆς γυναικός (si) este (va a ser) el caso del hombre con la mujer (más vale no casarse)</i> <i>Eu.Matt</i>.19.10.<br /><b class="num">• Etimología:</b> v. [[αἰτέω]], [[αἴνυμαι]].
|dgtxt=-ας, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. -ίη Hdt.9.88<br /><b class="num">I</b> [[lo que se dice de uno]] en cont. desfavorables<br /><b class="num">1</b> [[responsabilidad]], [[culpa]], [[tacha]] μείων γὰρ [[αἰτία]] Pi.<i>O</i>.1.35, αἰτίαν ἔχω ... τοῦ φόνου A.<i>Eu</i>.579, S.<i>Ant</i>.1312, E.<i>El</i>.213, Anaxarch.B 1, τὴν αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί Hdt.1.26, ἐκείνῳ πᾶς τις αἰτίαν νέμει S.<i>Ai</i>.28, cf. Antipho 3.2.4, D.18.283, ἀνατιθέναι Hp.<i>VM</i> 21, προστιθέναι Ar.<i>Pax</i> 640, παῦσαι τῆς αἰτίας Gorg.B 11.2, ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίης Hdt.9.88, ἡγεῖται μὲν τῆς αἰτίας ταύτης ὁ πρωτοστάτης τοῦ δεξιοῦ κέρως el responsable de esta falsa maniobra es el cabeza de fila del ala derecha</i> Th.5.71.<br /><b class="num">2</b> [[acusación]], [[inculpación]] esp. αἰτίαν ἔχειν [[ser acusado de]] c. gen. φόνου Hdt.5.70, c. part. αἰτίαν ἔχω ταῦτα δρᾶν ξυνωμότης ὢν καὶ φρονῶν τυραννικά Ar.<i>V</i>.506, αἰτίαν ἔχει ὡς μανικῶς διακείμενος Pl.<i>Phdr</i>.249d, cf. <i>Ap</i>.38c, ἔχω μεγίστην αἰτίαν κείνων ὕπο afronto la más grave acusación de aquéllos</i> A.<i>Eu</i>.99, cf. Pl.<i>R</i>.565b, Th.2.18, τοιαύτας ἔχοντες προφάσεις καὶ αἰτίας teniendo esas excusas y acusaciones</i> Th.3.13, αἰτίαν ὑπέχειν Pl.<i>Ap</i>.33b, X.<i>Cyr</i>.6.3.16, αἰτίαν φεύγειν τινός S.<i>Ph</i>.1404, τῶν φευγόντων ἐπὶ τῇ αἰτίῃ ταύτῃ <i>IIasos</i> 1.4 (IV a.C.), ἐν αἰτίῃ ἔσεσθαι Hp.<i>Art</i>.67, ἐν αἰτίᾳ εἶναι X.<i>Mem</i>.2.8.6, αἰτίαις ἐνέχεσθαι Pl.<i>Cri</i>.52a, ἐν αἰτίῃ ἔχειν Hdt.5.106, γίγνεσθαι αἰτίαις περιπίπτειν Lys.7.1, εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν Pl.<i>Tht</i>.150a, ἐν αἰτίᾳ βάλλειν S.<i>OT</i> 656, αἰτίας τυγχάνειν D.<i>Ep</i>.2.2, δι' αἰτίας ἔχειν Th.2.60, ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖν A.<i>Pr</i>.330, ἀόριστον εἰπὼν αὐτὴν τὴν αἰτίαν enunciando la acusación de manera ambigua</i> D.23.75, ψευδεῖς αἰτίας ἡμῖν [ἐ] πιφέρειν <i>SB</i> 15036.11 (II/III d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[reconvención]] op. κατηγορία: καὶ μηδεὶς ὑμῶν ἐπ' ἔχθρᾳ τὸ πλέον ἢ αἰτίᾳ νομίσῃ τάδε λέγεσθαι· [[αἰτία]] μὲν γὰρ φίλων ἀνδρῶν ἐστιν ἁμαρτανόντων que ninguno de vosotros crea que el decir esto es por hostilidad, sino más bien una reconvención. Pues la reconvención (se hace) a los amigos que se equivocan (mientras que la κατηγορία ...)</i> Th.1.69<br /><b class="num">•</b>op. [[ἔλεγχος]] [[invectiva gratuita]], [[acusación sin pruebas]] D.22.23, cf. 18.15.<br /><b class="num">4</b> [[tacha]], [[tara]] Hsch.s.u. [[ἀναγωγή]], αὕτη δὲ ἡ [[αἰτία]] καμάτῳ ἐπιγίνεται <i>Hippiatr</i>.52.12<br /><b class="num">•</b>[[enfermedad]] ποίᾳ αἰτίᾳ οὗτος ἐτελεύτησεν; <i>A.Pil.A</i> 1.5.<br /><b class="num">II</b> gener. en cont. favorables [[responsabilidad]] de algo bueno [[reputación]], [[fama]] εἰ μὲν γὰρ εὖ πράξαιμεν [[αἰτία]] θεοῦ A.<i>Th</i>.4, αἰτίαν ἔχουσι Ἀθηναῖοι βελτίους γεγονέναι los atenienses tienen fama de haberse hecho mejores</i> Pl.<i>Grg</i>.503b, cf. Arist.<i>Metaph</i>.984<sup>b</sup>19, αἰτίαν ἔχεις Pl.<i>Tht</i>.169a, cf. 435c, <i>Lg</i>.624a, And.2.12, καὶ τῶν ἀμεινόνων τήν τε αἰτίαν ἐς πάντας μᾶλλον ἢ ἐς αὐτὸν ἀνῆγε D.C.9.2, ὅτι ἔχει ἡ ψυχὴ τῆς αἰσθήσεως τὴν πλείστην αἰτίαν Epicur.<i>Ep</i>.[2] 63.11 (cf. III 1 d).<br /><b class="num">III</b> en cont. neutr. y no personales<br /><b class="num">1</b> <b class="num">a)</b>[[causa]], [[razón]], [[motivo]] αἰτίη ἁμαρτίης Democr.B 83, ἀδικίας Gorg.B 11a.36, τοῦ μεγίστου ἀγαθοῦ Pl.<i>R</i>.464b, προθήσομαι τὰς αἰτίας δι' ἅς ... Gorg.B 11.5, δι' ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν Hdt.proem., τὰς αἰτίας προύγραψα Th.1.23, cf. 1.55 (pero v. Th.3.13, en I 2), 66, Pl.<i>Ti</i>.68e<br /><b class="num">•</b>[[por causa de]] en dat. αἰτίᾳ κοινοῦ τινος ἀγαθοῦ Th.4.87, cf. D.H.8.29<br /><b class="num">•</b>en gen. ἐτίας (<i>sic</i>) ... τούτων <i>MAMA</i> 3.50.10 (Cilicia II d.C.);<br /><b class="num">b)</b> [[causa]], [[razón]], [[motivo]], [[porqué]] εἰδέναι τὰς αἰτίας ἑκάστου Pl.<i>Phd</i>.95e, πάντα τὰ γιγνόμενα [[διά]] τινα αἰτίαν γίγνεσθαι Pl.<i>Phlb</i>.26e, πρὶν ἂν λάβωμεν τὸ διὰ τί περὶ ἕκαστον (τοῦτο δ' ἐστὶ τὸ λαβεῖν τὴν πρώτην αἰτίαν) Arist.<i>Ph</i>.194<sup>b</sup>20, cf. Plb.2.38.5;<br /><b class="num">c)</b> entre los estoicos identificado con λόγος: [[αἰτία]] ἐστι λόγος αἰτίου la causa es la razón del causante</i> Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.118.5, cf. 2.287.30, 2.264.22, M.Ant.9.1.2;<br /><b class="num">d)</b> en sentido cien. [[causa]], [[razón]], [[motivo]], [[explicación]] ἐς βραχὺ ἄγοντες τὴν ἀρχὴν τῆς αἰτίης τοῖσιν ἀνθρώποισι τῶν νούσων τε καὶ τοῦ θανάτου Hp.<i>VM</i> 1, esp. entre los epicúreos καὶ τὴν ὑπὲρ κυριωτάτων αἰτίαν ἐξακριβῶσαι φυσιολογίας ἔργον εἶναι [[δεῖ]] νομίζειν conviene tener en cuenta que es tarea de la ciencia indagar exactamente la explicación de los (fenómenos) fundamentales</i> Epicur.<i>Ep</i>.[2] 78.1, cf. [2] 79.5, αἰτίαι τρόπων καὶ δύσεων καὶ ἀνατολῶν καὶ ἐκλείψεων Epicur.<i>Ep</i>.[2] 79.8, considerado como un conjunto de causas para cada fenómeno τὸ δὲ μίαν αἰτίαν τούτων ἀποδιδόναι ... μανικόν Epicur.<i>Ep</i>.[3] 113.8, cf. 116.9, [4] 132.4, cf. Phld.<i>Ir</i>.18.40, 30.30, astrol. en <i>PRyl</i>.63.2.<br /><b class="num">2</b> en Arist.<i>Metaph</i>. [[causa]] identificada con las ἀρχαί o <i>principios</i> στοιχεῖα μὲν τρία, αἰτίαι δὲ καὶ ἀρχαὶ τέτταρες Arist.<i>Metaph</i>.1070<sup>b</sup>27, ἐπεὶ τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἀκροτάτας αἰτίας ζητοῦμεν Arist.<i>Metaph</i>.1003<sup>a</sup>27, ὧν μίαν μὲν αἰτίαν φαμὲν εἶναι τὴν οὐσίαν καὶ τὸ τί ἦν εἶναι (causa formal) ... ἑτέραν δὲ τὴν ὕλην καὶ τὸ ὑποκείμενον (causa material), τρίτην δὲ ὅθεν ἡ ἀρχὴ τῆς κινήσεως (causa eficiente), τετάρτην δὲ τὴν ἀντικειμένην αἰτίαν ταύτῃ, τὸ οὗ [[ἕνεκα]] καὶ ἀγαθόν (causa final), Arist.<i>Metaph</i>.983<sup>a</sup>2732.<br /><b class="num">3</b> [[causalidad]], [[principio de causalidad]] ἕως ἄν τις αὐτὸς δήσῃ αἰτίας λογισμῷ hasta que uno las une con el razonamiento causal</i> Pl.<i>Men</i>.98a, τοὺς δὲ τῷ λογισμῷ ἑλομένους (φθόγγους) κατὰ τὴν πλείστην αἰτίαν οὕτως ἑρμηνεῦσαι Epicur.<i>Ep</i>.[2] 76.7.<br /><b class="num">4</b> [[motivo]], [[tema]] αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε Pi.<i>N</i>.7.11, αἰτίαν παρέχειν Luc.<i>Tyr</i>.13<br /><b class="num">•</b>[[motivo legal]], <i>PStras</i>.22.4 (III d.C.).<br /><b class="num">5</b> [[caso]], [[relación]] (latinismo por [[causa]]) ἡ αἰ. τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῆς γυναικός (si) este (va a ser) el caso del hombre con la mujer (más vale no casarse)</i> <i>Eu.Matt</i>.19.10.<br /><b class="num">• Etimología:</b> v. [[αἰτέω]], [[αἴνυμαι]].
}}
{{bailly
|btext=ας (ἡ) :<br /><b>I.</b> cause, motif : [[αἰτία]] ἀνθ’ [[ὅτου]] EUR la raison pourquoi, pour laquelle ; [[αἰτία]] θεοῦ ESCHL un dieu en est la cause;<br /><b>II.</b> imputation :<br /><b>1</b> <i>en mauv. part</i> accusation, grief, blâme : αἰτίαν ἔχειν τινός être accusé de qch ; αἰτίη [[ἔχει]] με HDT je suis accusé de ; αἰτίαν ἔχειν [[ὑπό]] τινος ESCHL <i>ou</i> αἰτίαν ἔχειν [[πρός]] τινος SOPH être accusé par qqn ; αἰτίαν ἔχειν avec l'inf. AR, avec [[ὅτι]] <i>ou</i> [[ὡς]] et l'ind. PLAT être accusé de ; [[ἐν]] αἰτίᾳ εἶναί <i>ou</i> γίγνεσθαί τινος XÉN, αἰτίαν ὑπέχειν, <i>ou</i> φέρεσθαι, <i>ou</i> ἐνέχεσθαι être accusé de, tomber sous le coup d'une accusation, être impliqué dans une accusation ; αἰτίαν λαμβάνειν [[ἀπό]] τινος THC encourir une accusation, un reproche au sujet de qch ; [[ἐν]] αἰτίᾳ τιθέναι <i>ou</i> ἔχειν τινά, αἰτίαν νέμειν <i>ou</i> ἐπιφέρειν τινί, [[ἐν]] αἰτίᾳ βάλλειν τινά SOPH accuser qqn, le mettre en accusation, lui intenter une accusation ; ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίας ESCHN <i>ou</i> ἀπολύσασθαι LYS, ἀφιέναι τινὰ τῆς αἰτίας LYS décharger qqn d'une accusation ; ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖς ESCHL tu es à l'abri du reproche;<br /><b>2</b> <i>en b. part</i> ce qu’on impute à qqn, l'opinion qu’on a de qqn : αἰτίαν ἔχουσι βελτίους γεγονέναι PLAT ils ont la réputation d'être devenus meilleurs.<br />'''Étymologie:''' [[αἴτιος]].
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''αἰτία''': ἡ, ([[αἰτέω]]) = [[κατηγορία]], [[ψόγος]], [[μομφή]], Λατ. crimen, ἑπομ. τὸ [[σφάλμα]], ἡ [[ἐνοχή]], ἡ περιεχομένη ἐν τοιαύτῃ κατηγορίᾳ, πρῶτον παρὰ Πινδ. Ο. 1. 55, καὶ Ἡροδ. (ἀλλ’ ὁ Ὅμ. μεταχειρίζεται, [[αἴτιος]], [[ἀναίτιος]], καὶ [[αἰτιάομαι]] ἐπὶ τοιαύτης ἐννοίας): ― Φράσεις: αἰτίαν ἔχειν, Λατ. crimen habere, κατηγοροῦμαι, τινός, [[περί]] τινος πράγματος, Ἡρόδ. 5. 70, Αἰσχύλ. Εὐμ. 579· [[ὡσαύτως]] μετ’ ἀπαρεμφ. Ἀριστοφ. Σφῆκ. 506., ἑπομένου τοῦ ὡς…, Πλάτ. Ἀπολ. 38C., μετὰ μετοχῆς, ὁ αὐτ. Φαῖδρ. 249Ε· ὑπό τινος, Αἰσχύλ. Εὐμ. 99, Πλάτ. Πολ. 565Β· ― ἀντιστρόφως, [[αἰτία]] ἔχει με, Ἡρόδ. 5. 70, 71· [[ὡσαύτως]] αἰτίαν ἔχειν τινός, ἐκ μέρους προσώπου τινός, Σοφ. Ἀντ. 1312· αἰτ. φεύγειν τινός, ὁ αὐτ. 1404· ἐν αἰτίᾳ [[εἶναι]] ἢ γίγνεσθαι, Ἱππ. Ἄρθρ. 830, Ξεν. Κύρ. 5. 3, 18· αἰτίαν ὑπέχειν, εὑρίσκομαι, διατελῶ ὑπὸ κατηγορίαν, Πλάτ. Ἀπολ. 33Β, Ξεν. Κύρ. 6. 3, 16· ὑπομένειν, Αἰσχίν. 73. 24· φέρεσθαι, Θουκ. 2. 60· λαβεῖν ἀπό τινος, [[αὐτόθι]] 18· [[οὕτως]]: αἰτίαις ἐνέχεσθαι, Πλάτ. Κρίτων 52Α· αἰτίαις περιπίπτειν, Λυσ. 108. 21· εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν, Πλάτ. Θεαίτ. 150Α· αἰτίας τυγχάνειν, Δημ. 1467, 17· ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖν, Αἰσχύλ. Πρ. 330: ― ἀντιτίθενται τούτοις, ἐν αἰτίᾳ ἔχειν, θεωρῶ τινα ἔνοχον, κατηγορῶ, Ἡρόδ. 5. 106· δι’ αἰτίας ἔχειν, Θουκ. 1. 35, κτλ.· ἐν αἰτίᾳ βάλλειν, Σοφ. Ο. Τ. 655· τὴν αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί, ἀποδίδω τὸ [[σφάλμα]] εἴς τινα, Ἡρόδ. 1. 26· αἰτίαν νέμειν τινί, Σοφ. Αἴ. 28· ἐπάγειν, Δημ. 320. 9· προσβάλλειν τινί, Ἀντιφῶν 121. 32· ἀνατιθέναι, προστιθέναι, κτλ. Ἀττ. ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίας, ἀθῳῶ, Ρήτορ. ― 2) ἐπὶ καλῆς σημασίας: εἰ… εὖ πράξαιμεν, [[αἰτία]] θεοῦ, ὀφείλεται εἰς τὸν θεόν, «αὐτῷ ἡ [[δόξα]]», Αἰσχύλ. Θήβ. 4· δι’ ὅντινα αἰτίαν ἔχουσιν Ἀθηναῖοι βελτίους γεγονέναι, ἔχουσι τὴν ὑπόληψιν ὅτι, φημίζονται ὅτι ἔχουσι γείνῃ καλλίτεροι, Πλάτ. Γοργ. 503Β, πρβλ. Ἀλκ. Ι. 119Α· ὧν… πέρι αἰτίαν ἔχεις διαφέρειν, εἰς τὰ ὁποῖα ἔχεις τὴν φήμην ὅτι ὑπερέχεις, ὁ αὐτ. Θεαίτ. 169Α· οἵ… ἔχουσι ταύτην τὴν αἰτίαν, οἵτινες ἔχουσι τοῦτο τὸ χαρακτηριστικόν, ὁ αὐτ. Πολ. 435Ε, πρβλ. Νόμ. ἐν ἀρχ., Ἀριστ. Μεταφ. 1. 3. 17: ― πρβλ. [[αἰτιάομαι]], κατηγορέομαι. 3) [[μέμψις]], [[νουθέτημα]], [[παραίνεσις]], μὴ ἐπ’ ἔχθρᾳ τὸ πλέον ἢ αἰτίᾳ, Θουκ. 1. 69. ΙΙ. παρὰ Πλάτ. καὶ τοῖς φιλοσοφ. συγγραφεῦσιν, [[αἰτία]], Λατ. causa, Τίμ. 68Ε. Φαίδων 92Α, κἑξ. κτλ., περὶ τῶν τεσσάρων τοῦ Ἀριστοτέλ. αἰτιῶν ἴδε Φυσ. 2. 3, Μεταφ. 1, 3: ― [[αἰτία]] τοῦ γενέσθαι ἢ γεγονέναι, Πλάτ. Φαίδ. 97Α· τοῦ μεγίστου ἀγαθοῦ τῇ πόλει [[αἰτία]] ἡ [[κοινωνία]], ὁ αὐτ. Πολ. 464Β: ― δοτ. αἰτίᾳ, ὡς τὸ Λατ. causa, ἐξ αἰτίας, [[ἕνεκα]], [[χάριν]], κοινοῦ τινος ἀγαθοῦ, Θουκ. 4. 87, πρβλ. Δίωνα Κ. 8. 29. Τὰ πρῶτα ἴχνη ταύτης τῆς σημασίας εὕρηνται ἐν τῷ προοιμίῳ τοῦ Ἡροδότου, δι’ ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν: ― αἴτιον (οὐδ. τοῦ [[αἴτιος]]), [[εἶναι]] ἐν χρήσει ἀκριβῶς [[ὅπως]] τὸ [[αἰτία]], [[ὅταν]] σημαίνῃ [[ἁπλῶς]] αἰτίαν, καὶ οὐχὶ κατηγορίαν. ΙΙΙ. [[περίστασις]], [[εὐκαιρία]]· αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε, ἔδωκεν εἰς αὐτὰς ὑπόθεσιν πρὸς ᾆσμα, Πινδ. Ν. 7. 16· αἰτίαν παρέχει, Λουκ. Τυραννόκ. 13. ΙV. τὸ κεφάλαιον κατηγορίας τινός, (λογ.) ὑφ’ ὃ πρᾶγμά τι ὑπάγεται, Δημ. 645. 11. (Ἡ [[λέξις]] δὲν δύναται νὰ μὴ ἔχῃ τὴν αὐτὴν ῥίζαν μετά τοῦ [[αἰτέω]], ἂν καὶ ἡ [[σχέσις]] τῶν ἐννοιῶν [[εἶναι]] [[ἀσαφής]]).
|lstext='''αἰτία''': ἡ, ([[αἰτέω]]) = [[κατηγορία]], [[ψόγος]], [[μομφή]], Λατ. crimen, ἑπομ. τὸ [[σφάλμα]], ἡ [[ἐνοχή]], ἡ περιεχομένη ἐν τοιαύτῃ κατηγορίᾳ, πρῶτον παρὰ Πινδ. Ο. 1. 55, καὶ Ἡροδ. (ἀλλ’ ὁ Ὅμ. μεταχειρίζεται, [[αἴτιος]], [[ἀναίτιος]], καὶ [[αἰτιάομαι]] ἐπὶ τοιαύτης ἐννοίας): ― Φράσεις: αἰτίαν ἔχειν, Λατ. crimen habere, κατηγοροῦμαι, τινός, [[περί]] τινος πράγματος, Ἡρόδ. 5. 70, Αἰσχύλ. Εὐμ. 579· [[ὡσαύτως]] μετ’ ἀπαρεμφ. Ἀριστοφ. Σφῆκ. 506., ἑπομένου τοῦ ὡς…, Πλάτ. Ἀπολ. 38C., μετὰ μετοχῆς, ὁ αὐτ. Φαῖδρ. 249Ε· ὑπό τινος, Αἰσχύλ. Εὐμ. 99, Πλάτ. Πολ. 565Β· ― ἀντιστρόφως, [[αἰτία]] ἔχει με, Ἡρόδ. 5. 70, 71· [[ὡσαύτως]] αἰτίαν ἔχειν τινός, ἐκ μέρους προσώπου τινός, Σοφ. Ἀντ. 1312· αἰτ. φεύγειν τινός, ὁ αὐτ. 1404· ἐν αἰτίᾳ [[εἶναι]] ἢ γίγνεσθαι, Ἱππ. Ἄρθρ. 830, Ξεν. Κύρ. 5. 3, 18· αἰτίαν ὑπέχειν, εὑρίσκομαι, διατελῶ ὑπὸ κατηγορίαν, Πλάτ. Ἀπολ. 33Β, Ξεν. Κύρ. 6. 3, 16· ὑπομένειν, Αἰσχίν. 73. 24· φέρεσθαι, Θουκ. 2. 60· λαβεῖν ἀπό τινος, [[αὐτόθι]] 18· [[οὕτως]]: αἰτίαις ἐνέχεσθαι, Πλάτ. Κρίτων 52Α· αἰτίαις περιπίπτειν, Λυσ. 108. 21· εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν, Πλάτ. Θεαίτ. 150Α· αἰτίας τυγχάνειν, Δημ. 1467, 17· ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖν, Αἰσχύλ. Πρ. 330: ― ἀντιτίθενται τούτοις, ἐν αἰτίᾳ ἔχειν, θεωρῶ τινα ἔνοχον, κατηγορῶ, Ἡρόδ. 5. 106· δι’ αἰτίας ἔχειν, Θουκ. 1. 35, κτλ.· ἐν αἰτίᾳ βάλλειν, Σοφ. Ο. Τ. 655· τὴν αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί, ἀποδίδω τὸ [[σφάλμα]] εἴς τινα, Ἡρόδ. 1. 26· αἰτίαν νέμειν τινί, Σοφ. Αἴ. 28· ἐπάγειν, Δημ. 320. 9· προσβάλλειν τινί, Ἀντιφῶν 121. 32· ἀνατιθέναι, προστιθέναι, κτλ. Ἀττ. ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίας, ἀθῳῶ, Ρήτορ. ― 2) ἐπὶ καλῆς σημασίας: εἰ… εὖ πράξαιμεν, [[αἰτία]] θεοῦ, ὀφείλεται εἰς τὸν θεόν, «αὐτῷ ἡ [[δόξα]]», Αἰσχύλ. Θήβ. 4· δι’ ὅντινα αἰτίαν ἔχουσιν Ἀθηναῖοι βελτίους γεγονέναι, ἔχουσι τὴν ὑπόληψιν ὅτι, φημίζονται ὅτι ἔχουσι γείνῃ καλλίτεροι, Πλάτ. Γοργ. 503Β, πρβλ. Ἀλκ. Ι. 119Α· ὧν… πέρι αἰτίαν ἔχεις διαφέρειν, εἰς τὰ ὁποῖα ἔχεις τὴν φήμην ὅτι ὑπερέχεις, ὁ αὐτ. Θεαίτ. 169Α· οἵ… ἔχουσι ταύτην τὴν αἰτίαν, οἵτινες ἔχουσι τοῦτο τὸ χαρακτηριστικόν, ὁ αὐτ. Πολ. 435Ε, πρβλ. Νόμ. ἐν ἀρχ., Ἀριστ. Μεταφ. 1. 3. 17: ― πρβλ. [[αἰτιάομαι]], κατηγορέομαι. 3) [[μέμψις]], [[νουθέτημα]], [[παραίνεσις]], μὴ ἐπ’ ἔχθρᾳ τὸ πλέον ἢ αἰτίᾳ, Θουκ. 1. 69. ΙΙ. παρὰ Πλάτ. καὶ τοῖς φιλοσοφ. συγγραφεῦσιν, [[αἰτία]], Λατ. causa, Τίμ. 68Ε. Φαίδων 92Α, κἑξ. κτλ., περὶ τῶν τεσσάρων τοῦ Ἀριστοτέλ. αἰτιῶν ἴδε Φυσ. 2. 3, Μεταφ. 1, 3: ― [[αἰτία]] τοῦ γενέσθαι ἢ γεγονέναι, Πλάτ. Φαίδ. 97Α· τοῦ μεγίστου ἀγαθοῦ τῇ πόλει [[αἰτία]] ἡ [[κοινωνία]], ὁ αὐτ. Πολ. 464Β: ― δοτ. αἰτίᾳ, ὡς τὸ Λατ. causa, ἐξ αἰτίας, [[ἕνεκα]], [[χάριν]], κοινοῦ τινος ἀγαθοῦ, Θουκ. 4. 87, πρβλ. Δίωνα Κ. 8. 29. Τὰ πρῶτα ἴχνη ταύτης τῆς σημασίας εὕρηνται ἐν τῷ προοιμίῳ τοῦ Ἡροδότου, δι’ ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν: ― αἴτιον (οὐδ. τοῦ [[αἴτιος]]), [[εἶναι]] ἐν χρήσει ἀκριβῶς [[ὅπως]] τὸ [[αἰτία]], [[ὅταν]] σημαίνῃ [[ἁπλῶς]] αἰτίαν, καὶ οὐχὶ κατηγορίαν. ΙΙΙ. [[περίστασις]], [[εὐκαιρία]]· αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε, ἔδωκεν εἰς αὐτὰς ὑπόθεσιν πρὸς ᾆσμα, Πινδ. Ν. 7. 16· αἰτίαν παρέχει, Λουκ. Τυραννόκ. 13. ΙV. τὸ κεφάλαιον κατηγορίας τινός, (λογ.) ὑφ’ ὃ πρᾶγμά τι ὑπάγεται, Δημ. 645. 11. (Ἡ [[λέξις]] δὲν δύναται νὰ μὴ ἔχῃ τὴν αὐτὴν ῥίζαν μετά τοῦ [[αἰτέω]], ἂν καὶ ἡ [[σχέσις]] τῶν ἐννοιῶν [[εἶναι]] [[ἀσαφής]]).
}}
{{bailly
|btext=ας (ἡ) :<br /><b>I.</b> cause, motif : [[αἰτία]] ἀνθ’ [[ὅτου]] EUR la raison pourquoi, pour laquelle ; [[αἰτία]] θεοῦ ESCHL un dieu en est la cause;<br /><b>II.</b> imputation :<br /><b>1</b> <i>en mauv. part</i> accusation, grief, blâme : αἰτίαν ἔχειν τινός être accusé de qch ; αἰτίη [[ἔχει]] με HDT je suis accusé de ; αἰτίαν ἔχειν [[ὑπό]] τινος ESCHL <i>ou</i> αἰτίαν ἔχειν [[πρός]] τινος SOPH être accusé par qqn ; αἰτίαν ἔχειν avec l'inf. AR, avec [[ὅτι]] <i>ou</i> [[ὡς]] et l'ind. PLAT être accusé de ; [[ἐν]] αἰτίᾳ εἶναί <i>ou</i> γίγνεσθαί τινος XÉN, αἰτίαν ὑπέχειν, <i>ou</i> φέρεσθαι, <i>ou</i> ἐνέχεσθαι être accusé de, tomber sous le coup d'une accusation, être impliqué dans une accusation ; αἰτίαν λαμβάνειν [[ἀπό]] τινος THC encourir une accusation, un reproche au sujet de qch ; [[ἐν]] αἰτίᾳ τιθέναι <i>ou</i> ἔχειν τινά, αἰτίαν νέμειν <i>ou</i> ἐπιφέρειν τινί, [[ἐν]] αἰτίᾳ βάλλειν τινά SOPH accuser qqn, le mettre en accusation, lui intenter une accusation ; ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίας ESCHN <i>ou</i> ἀπολύσασθαι LYS, ἀφιέναι τινὰ τῆς αἰτίας LYS décharger qqn d'une accusation ; ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖς ESCHL tu es à l'abri du reproche;<br /><b>2</b> <i>en b. part</i> ce qu’on impute à qqn, l'opinion qu’on a de qqn : αἰτίαν ἔχουσι βελτίους γεγονέναι PLAT ils ont la réputation d'être devenus meilleurs.<br />'''Étymologie:''' [[αἴτιος]].
}}
}}
{{Slater
{{Slater
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2628663"