3,277,180
edits
σταλάζω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)<b class="b3">(\w+)<\/b>" to "$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
||
| Line 12: | Line 12: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0928.png Seite 928]] fut. σταλάξω (s. aber [[σταλάσσω]]), = [[στάζω]] 2, [[σταλάω]], tröpfeln, VLL. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0928.png Seite 928]] fut. σταλάξω (s. aber [[σταλάσσω]]), = [[στάζω]] 2, [[σταλάω]], tröpfeln, VLL. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>c.</i> [[στάζω]].<br />'''Étymologie:''' R. Σταγ, dégoutter. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''στᾰλάζω''': [[σταλάσσω]], Ἀκύλας ἐν Παλ. Διαθ. | |lstext='''στᾰλάζω''': [[σταλάσσω]], Ἀκύλας ἐν Παλ. Διαθ. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=ΝΜΑ, και [[λόγιος]] τ. [[σταλάσσω]] Ν, και μτγν. [[σταλάσσω]] και [[σταλάττω]] και οταλάω Α<br /><b>1.</b> <b>(μτβ.)</b> [[αφήνω]] [[υγρό]] να στάξει, να πέσει [[κάτω]] [[σταγόνα]] [[σταγόνα]] (α. «του στάλαξε [[φαρμάκι]] στο [[κρασί]] του» β. «ἀνεπτέρωκα καὶ [[δάκρυ]] [[σταλάσσω]]», <b>Ευρ.</b><br />γ. «μὴ σταλάζετε σταλάζοντες», ΠΔ)<br /><b>2.</b> <b>(αμτβ.)</b> [[στάζω]], [[πέφτω]] [[κάτω]], [[εκρέω]] [[σταγόνα]] [[σταγόνα]] (α. «στάλαζε ο [[ιδρώτας]] από [[πάνω]] του» β. «πᾱσιν δὲ... ἐστάλασσ' [[ἱδρώς]]», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[ενσταλάζω]], [[βάζω]] [[βαθμηδόν]], [[σιγά]] [[σιγά]] στον νου ή στην [[ψυχή]] κάποιου μια [[ιδέα]] ή ένα [[συναίσθημα]] («του στάλαξε το [[μίσος]] στην [[ψυχή]] του»)<br /><b>2.</b> [[διαπερνώ]] [[σιγά]] [[σιγά]] («[[μέσα]] απ' τα δέντρα σταλάζει το φώς του φεγγαριού»)<br /><b>3.</b> (για αναμμένο [[κερί]]) [[εκχέω]] λειωμένη ύλη από τη [[στεφάνη]]<br /><b>4.</b> (το παθ.) <i>σταλάζομαι</i><br />(για υγρά) διηθούμαι, διυλίζομαι<br /><b>5.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) <i>σταλαγμένος</i>, -<i>η</i>, -<i>ο</i><br />α) (για υγρά) καθαρισμένος με [[διήθηση]]<br />β) (για ανθρώπους) [[κάτισχνος]], εξασθενημένος<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «μού στάλαξε [[βάλσαμο]] παρηγοριάς» — μέ παρηγόρησε, μέ ανακούφισε<br /><b>7.</b> <b>παροιμ.</b> «αν δε βρέξει, θα σταλάξει» — [[κάτι]] θα γίνει, θα υπάρξει κάποια, [[έστω]] και μικρή, [[επιτυχία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> «[[σταλάττω]] λέξεις» — λέω μια [[φράση]] ή μια [[λέξη]] [[μετά]] από μακρά [[σιωπή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[σταλάσσω]] / [[σταλάζω]] (<b>πρβλ.</b> [[παλάσσω]]) [[είναι]] εκφραστικό παράγωγο του ρ. [[στάζω]], σχηματισμένο με [[υγρό]] [[ένθημα]] -<i>l</i>- (<b>πρβλ.</b> [[πομφός]]: <i>πομφό</i>-<i>λ</i>-<i>υξ</i>). Ο τ. [[σταλάω]] έχει σχηματιστεί δευτερογενώς [[προς]] [[διευθέτηση]] μετρικών αναγκών. Παράλληλος, [[τέλος]], [[σχηματισμός]] με [[παρέκταση]] -<i>λυγ</i>- μαρτυρείται στους τ. <i>ἀνα</i>-[[σταλύζω]] καί [[στάλυξ]]. | |mltxt=ΝΜΑ, και [[λόγιος]] τ. [[σταλάσσω]] Ν, και μτγν. [[σταλάσσω]] και [[σταλάττω]] και οταλάω Α<br /><b>1.</b> <b>(μτβ.)</b> [[αφήνω]] [[υγρό]] να στάξει, να πέσει [[κάτω]] [[σταγόνα]] [[σταγόνα]] (α. «του στάλαξε [[φαρμάκι]] στο [[κρασί]] του» β. «ἀνεπτέρωκα καὶ [[δάκρυ]] [[σταλάσσω]]», <b>Ευρ.</b><br />γ. «μὴ σταλάζετε σταλάζοντες», ΠΔ)<br /><b>2.</b> <b>(αμτβ.)</b> [[στάζω]], [[πέφτω]] [[κάτω]], [[εκρέω]] [[σταγόνα]] [[σταγόνα]] (α. «στάλαζε ο [[ιδρώτας]] από [[πάνω]] του» β. «πᾱσιν δὲ... ἐστάλασσ' [[ἱδρώς]]», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[ενσταλάζω]], [[βάζω]] [[βαθμηδόν]], [[σιγά]] [[σιγά]] στον νου ή στην [[ψυχή]] κάποιου μια [[ιδέα]] ή ένα [[συναίσθημα]] («του στάλαξε το [[μίσος]] στην [[ψυχή]] του»)<br /><b>2.</b> [[διαπερνώ]] [[σιγά]] [[σιγά]] («[[μέσα]] απ' τα δέντρα σταλάζει το φώς του φεγγαριού»)<br /><b>3.</b> (για αναμμένο [[κερί]]) [[εκχέω]] λειωμένη ύλη από τη [[στεφάνη]]<br /><b>4.</b> (το παθ.) <i>σταλάζομαι</i><br />(για υγρά) διηθούμαι, διυλίζομαι<br /><b>5.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) <i>σταλαγμένος</i>, -<i>η</i>, -<i>ο</i><br />α) (για υγρά) καθαρισμένος με [[διήθηση]]<br />β) (για ανθρώπους) [[κάτισχνος]], εξασθενημένος<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «μού στάλαξε [[βάλσαμο]] παρηγοριάς» — μέ παρηγόρησε, μέ ανακούφισε<br /><b>7.</b> <b>παροιμ.</b> «αν δε βρέξει, θα σταλάξει» — [[κάτι]] θα γίνει, θα υπάρξει κάποια, [[έστω]] και μικρή, [[επιτυχία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> «[[σταλάττω]] λέξεις» — λέω μια [[φράση]] ή μια [[λέξη]] [[μετά]] από μακρά [[σιωπή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[σταλάσσω]] / [[σταλάζω]] (<b>πρβλ.</b> [[παλάσσω]]) [[είναι]] εκφραστικό παράγωγο του ρ. [[στάζω]], σχηματισμένο με [[υγρό]] [[ένθημα]] -<i>l</i>- (<b>πρβλ.</b> [[πομφός]]: <i>πομφό</i>-<i>λ</i>-<i>υξ</i>). Ο τ. [[σταλάω]] έχει σχηματιστεί δευτερογενώς [[προς]] [[διευθέτηση]] μετρικών αναγκών. Παράλληλος, [[τέλος]], [[σχηματισμός]] με [[παρέκταση]] -<i>λυγ</i>- μαρτυρείται στους τ. <i>ἀνα</i>-[[σταλύζω]] καί [[στάλυξ]]. | ||
}} | }} | ||
