Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

ἐπιβάλλω: Difference between revisions

From LSJ

ἐπιβάλλω (view source)

Revision as of 15:20, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "l’" to "l'")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
Line 12: Line 12:
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0928.png Seite 928]] (s. [[βάλλω]]), 1) [[daraufwerfen]], ἅς (τρίχας) ἐπέβαλλον κειρόμενοι, auf den Todten, Il. 23, 135; oft in tmesi, z. B. ἐπὶ δὲ χλαῖναν βάλεν αὐτῷ Od. 14, 520; ἑωυτὸν ἐπέβαλε ἐς τὸ πῦρ, stürzte sich ins Feuer von oben her, Her. 7, 107; ἐπιβαλῶ ὕλην Xen. An. 3, 5, 10; [[ἄνωθεν]] ἐπιβαλόντες Thue. 2, 52; ἐπὶ ἁμάξας 4, 48; ἐπὶ τοὺς πτόρθους καὶ τοὺς νέους κλῶνας [[κόπρον]] Plat. Prot. 334 b; – χεῖρά τινι, Hand anlegen, Ar. Lys. 440 Nubb. 933; vgl. Aesch. καὶ πότ' ἂν Ζεὺς ἐπὶ χεῖρα βάλοι; Ch. 389; übertr., τὰς χεῖρας τοῖς πράγμασι Pol. 3, 2, 8; Ῥωμαίοις 18, 34, 8; – ὀφθαλμόν τινι, wie wir, das Auge auf Einen werfen, Alexis bei B. A. 110; Luc. u. a. Sp.; VLL. erkl. περιέργως θεᾶσθαι. – 2) [[auflegen]], ἵπποις ἱμάσθλην, d. i. ihnen die Peitsche geben, Od. 6, 320; [[πληγάς]] τινι Xen. Lac. 2, 9; σφραγῖδα, ein Siegel darauf drücken, legen, Ar. Thesm. 415, wie [[σύμβολον]] Av. 1215; γράμμασι σημεῖα Plat. Legg. IX, 856 a; τὸν [[δακτύλιον]], den Siegelring aufdrücken, Her. 2, 38; χαρακτῆρα Arist. Polit. 1, 9; – bei den Aerzten = Pflaster, Salben u. dgl. auflegen. – Bes. auch Strafe, Tribut u. dgl. auferlegen, Her. 1, 106; φυγὴν ἑωυτῷ ἐκ Λακεδαίμονος 7, 3; [[καί]] σφι ὑπ' Ἀργείων ἐπεβλήθη ζημίη 6, 92; τοῖς ἀπειθοῦσι ζημίας Plat. Legg. XII, 949 d; Lys. 9, 6; ἐπιβολάς 20, 14; absol., bestrafen, 15, 5 u. Sp.; [[φόρον]] ταῖς πόλεσι Plut. Ant. 51. – Aehnl. ἀνάλγητα γἁρ οὐδ' ἐπέβαλε θνατοῖς Κρονίδας Soph. Tr. 128; λύπην τινί Eur. Med. 1115; κινδύνους καὶ φόβους ψυχαῖς Plat. Theaet. 173 a; ἐπιβάλλοντος [[αὐτοῦ]], ἃ φέρειν οὐκ ἠδύναντο Thuc. 8, 108; – κλήματα ἐπιβάλλειν, in die Höhe gehen, wachsen lassen, Theophr. – 3) mit Auslassung von ἑαυτόν, intrans., [[sich wohin bewegen]], darauflosfahren; vom Schiffe, ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλεν, es segelte nach Pheä zu, Od. 15, 297; H. h. Apoll. 427; [[anfallen]], πατοῦσαι ἀλλήλας καὶ ἐπιβάλλουσαι Plat. Phaedr. 248 a. Bes. Sp., Ἀλέξανδρος ἐπέβαλε τοῖς Ἀρβήλοις D. Sic. 17, 64; λόφοις Pol. 5, 18, 3; auch ἐπὶ τὸν τόπον ἐπιβαλεῖν, 5, 6, 6; εἰς Ἰταλίαν, 2, 24, 17; εἰς τοὺς Λοκρούς 12, 10, 2; τὰ κύματα ἐπέβαλλεν ἐς τὸ [[πλοῖον]] N. T. Übertr., sich auf Etwas werfen, es betreiben, τοῖς κοινοῖς πράγμασι Plut. Cic. 4; τοῖς αὐλοῖς D. Sic. 3, 59; τούτῳ ἐπιβαλών, darauf merkend, M. Anton. 10, 30; – darauf fallen, πρὶν τὸν ἥλιον ἐπιβάλλειν Pol. 4, 78, 7; vgl. Plat. Crat. 409 a; – darauf folgen, τινί, Plut. Aem. Paul. 33, vgl. Pol. 11, 23, 2; ἐπιβαλὼν ἔφη, darauf, 1, 80, 1, öfter; – ἐπιβάλλει μοι, auch ἐπιβάλλει μοί τι, es fällt mir Etwas zu, kommt mir zu, betrifft mich, geht mich an, [[μόριον]], ὅσον αὐτοῖσι ἐπέβαλλε Her. 7, 23; ἀπολαχόντες τῶν κτημάτων τὸ [[ἐπιβάλλον]] 4, 115, den gebührenden Theil; wie Dem. τὸ [[ἐπιβάλλον]] ἐφ' ἡμᾶς [[μέρος]], 18, 254; καθ' ὅσον ἐπιβάλλει [[μέρος]] ἑκάστῳ τοῦ ζῆν [[καλῶς]] Arist. Pol. 5, 6; κατὰ τὸ ἐπιβ. αὐτοῖς [[μέρος]] D. Sic. 14, 17, Pol. u. a. Sp. Vgl. z. B. Plut. adv. gt. 12, der auch ἐπιβάλλει τοῦτο ποιεῖν sagt, es ist Pflicht, dies zu thun. – 4) Med. [[sich auf Etwas werfen]], darüber herfallen, ἐνάρων, über die Waffenbeute, Il. 6, 68; übh. wonach trachten, τοὺς ὅρκους λύειν ἐπιβάλλεται Dem. 18, 164. 165, wie Pol. 1, 4, 3 u. öfter; auch οὐκ ἀνάνδρῳ ἐπεβάλετο τόλμῃ καὶ πράξει, machte sich daran, 5, 81, 1; c. acc., τοσοῦτον [[ἔργον]] Plat. Tim. 48 c, wie Soph. 264 b; τὴν μέθοδον Arist. polit. 2, 1; c. gen., τοῦ εὖ ζῆν ἐπιβάλλονται, trachten danach, 1, 9. – Sich Etwas anlegen, sich mit Etwas bekleiden, wie Eur. Med. 840 ἐπιβαλλομέναν (Κύπριν) χαίταισιν εὐώδη ῥοδέων πλόκον ἀνθέων, der Schol. erkl. περιτιθεμένην; Hippocr. u. Sp., wie N. T., ἐπιβεβλημένος σινδόνα, u. ä. – Übertr., αὐθαίρετον δουλείαν, über sich nehmen, Thuc. 6, 41. – Bei Xen. An. 4, 3, 28 sind τοξόται ἐπιβεβλημένοι Schützen, die den Pfeil aufgelegt haben, schußfertig sind, wie 5, 2, 12 ἐπιβεβλῆσθαι ἐπὶ ταῖς νευραῖς. – Bei Pol. 24, 4, 10 σφραγῖδας, wie oben im activ.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0928.png Seite 928]] (s. [[βάλλω]]), 1) [[daraufwerfen]], ἅς (τρίχας) ἐπέβαλλον κειρόμενοι, auf den Todten, Il. 23, 135; oft in tmesi, z. B. ἐπὶ δὲ χλαῖναν βάλεν αὐτῷ Od. 14, 520; ἑωυτὸν ἐπέβαλε ἐς τὸ πῦρ, stürzte sich ins Feuer von oben her, Her. 7, 107; ἐπιβαλῶ ὕλην Xen. An. 3, 5, 10; [[ἄνωθεν]] ἐπιβαλόντες Thue. 2, 52; ἐπὶ ἁμάξας 4, 48; ἐπὶ τοὺς πτόρθους καὶ τοὺς νέους κλῶνας [[κόπρον]] Plat. Prot. 334 b; – χεῖρά τινι, Hand anlegen, Ar. Lys. 440 Nubb. 933; vgl. Aesch. καὶ πότ' ἂν Ζεὺς ἐπὶ χεῖρα βάλοι; Ch. 389; übertr., τὰς χεῖρας τοῖς πράγμασι Pol. 3, 2, 8; Ῥωμαίοις 18, 34, 8; – ὀφθαλμόν τινι, wie wir, das Auge auf Einen werfen, Alexis bei B. A. 110; Luc. u. a. Sp.; VLL. erkl. περιέργως θεᾶσθαι. – 2) [[auflegen]], ἵπποις ἱμάσθλην, d. i. ihnen die Peitsche geben, Od. 6, 320; [[πληγάς]] τινι Xen. Lac. 2, 9; σφραγῖδα, ein Siegel darauf drücken, legen, Ar. Thesm. 415, wie [[σύμβολον]] Av. 1215; γράμμασι σημεῖα Plat. Legg. IX, 856 a; τὸν [[δακτύλιον]], den Siegelring aufdrücken, Her. 2, 38; χαρακτῆρα Arist. Polit. 1, 9; – bei den Aerzten = Pflaster, Salben u. dgl. auflegen. – Bes. auch Strafe, Tribut u. dgl. auferlegen, Her. 1, 106; φυγὴν ἑωυτῷ ἐκ Λακεδαίμονος 7, 3; [[καί]] σφι ὑπ' Ἀργείων ἐπεβλήθη ζημίη 6, 92; τοῖς ἀπειθοῦσι ζημίας Plat. Legg. XII, 949 d; Lys. 9, 6; ἐπιβολάς 20, 14; absol., bestrafen, 15, 5 u. Sp.; [[φόρον]] ταῖς πόλεσι Plut. Ant. 51. – Aehnl. ἀνάλγητα γἁρ οὐδ' ἐπέβαλε θνατοῖς Κρονίδας Soph. Tr. 128; λύπην τινί Eur. Med. 1115; κινδύνους καὶ φόβους ψυχαῖς Plat. Theaet. 173 a; ἐπιβάλλοντος [[αὐτοῦ]], ἃ φέρειν οὐκ ἠδύναντο Thuc. 8, 108; – κλήματα ἐπιβάλλειν, in die Höhe gehen, wachsen lassen, Theophr. – 3) mit Auslassung von ἑαυτόν, intrans., [[sich wohin bewegen]], darauflosfahren; vom Schiffe, ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλεν, es segelte nach Pheä zu, Od. 15, 297; H. h. Apoll. 427; [[anfallen]], πατοῦσαι ἀλλήλας καὶ ἐπιβάλλουσαι Plat. Phaedr. 248 a. Bes. Sp., Ἀλέξανδρος ἐπέβαλε τοῖς Ἀρβήλοις D. Sic. 17, 64; λόφοις Pol. 5, 18, 3; auch ἐπὶ τὸν τόπον ἐπιβαλεῖν, 5, 6, 6; εἰς Ἰταλίαν, 2, 24, 17; εἰς τοὺς Λοκρούς 12, 10, 2; τὰ κύματα ἐπέβαλλεν ἐς τὸ [[πλοῖον]] N. T. Übertr., sich auf Etwas werfen, es betreiben, τοῖς κοινοῖς πράγμασι Plut. Cic. 4; τοῖς αὐλοῖς D. Sic. 3, 59; τούτῳ ἐπιβαλών, darauf merkend, M. Anton. 10, 30; – darauf fallen, πρὶν τὸν ἥλιον ἐπιβάλλειν Pol. 4, 78, 7; vgl. Plat. Crat. 409 a; – darauf folgen, τινί, Plut. Aem. Paul. 33, vgl. Pol. 11, 23, 2; ἐπιβαλὼν ἔφη, darauf, 1, 80, 1, öfter; – ἐπιβάλλει μοι, auch ἐπιβάλλει μοί τι, es fällt mir Etwas zu, kommt mir zu, betrifft mich, geht mich an, [[μόριον]], ὅσον αὐτοῖσι ἐπέβαλλε Her. 7, 23; ἀπολαχόντες τῶν κτημάτων τὸ [[ἐπιβάλλον]] 4, 115, den gebührenden Theil; wie Dem. τὸ [[ἐπιβάλλον]] ἐφ' ἡμᾶς [[μέρος]], 18, 254; καθ' ὅσον ἐπιβάλλει [[μέρος]] ἑκάστῳ τοῦ ζῆν [[καλῶς]] Arist. Pol. 5, 6; κατὰ τὸ ἐπιβ. αὐτοῖς [[μέρος]] D. Sic. 14, 17, Pol. u. a. Sp. Vgl. z. B. Plut. adv. gt. 12, der auch ἐπιβάλλει τοῦτο ποιεῖν sagt, es ist Pflicht, dies zu thun. – 4) Med. [[sich auf Etwas werfen]], darüber herfallen, ἐνάρων, über die Waffenbeute, Il. 6, 68; übh. wonach trachten, τοὺς ὅρκους λύειν ἐπιβάλλεται Dem. 18, 164. 165, wie Pol. 1, 4, 3 u. öfter; auch οὐκ ἀνάνδρῳ ἐπεβάλετο τόλμῃ καὶ πράξει, machte sich daran, 5, 81, 1; c. acc., τοσοῦτον [[ἔργον]] Plat. Tim. 48 c, wie Soph. 264 b; τὴν μέθοδον Arist. polit. 2, 1; c. gen., τοῦ εὖ ζῆν ἐπιβάλλονται, trachten danach, 1, 9. – Sich Etwas anlegen, sich mit Etwas bekleiden, wie Eur. Med. 840 ἐπιβαλλομέναν (Κύπριν) χαίταισιν εὐώδη ῥοδέων πλόκον ἀνθέων, der Schol. erkl. περιτιθεμένην; Hippocr. u. Sp., wie N. T., ἐπιβεβλημένος σινδόνα, u. ä. – Übertr., αὐθαίρετον δουλείαν, über sich nehmen, Thuc. 6, 41. – Bei Xen. An. 4, 3, 28 sind τοξόται ἐπιβεβλημένοι Schützen, die den Pfeil aufgelegt haben, schußfertig sind, wie 5, 2, 12 ἐπιβεβλῆσθαι ἐπὶ ταῖς νευραῖς. – Bei Pol. 24, 4, 10 σφραγῖδας, wie oben im activ.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἐπέβαλλον, <i>f.</i> ἐπιβαλῶ, <i>ao.2</i> ἐπέβαλον, <i>pf.</i> ἐπιβέβληκα;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> jeter sur <i>ou</i> dans : ἐπ. (τρίχας) IL (se couper les cheveux et les) jeter sur (le bûcher) ; ἐπ. ἑωυτὸν [[ἐς]] τὸ [[πῦρ]] HDT se jeter dans le feu;<br /><b>II. 1</b> lancer sur, appliquer sur : (ἵπποις) ἐπ. ἱμάσθλην OD lancer (à des chevaux) des coups de fouet ; πληγάς τινι XÉN lancer <i>ou</i> donner des coups à qqn ; λύπην ἐπ. τινι EUR causer du chagrin à qqn ; ἀνάλγητα ἐπ. θνατοῖς SOPH attribuer aux mortels une vie exempte de douleurs ; <i>fig.</i> ἐπιβάλλοντος [[αὐτοῦ]] ἃ φέρειν [[οὐκ]] ἠδύναντο THC comme il leur imposait des charges qu’ils ne pouvaient supporter ; <i>p. anal.</i> ἐπ. φυγὴν ἑωυτῷ HDT s'infliger à soi-même l'exil ; φόρον ἐπ. ταῖς πόλεσι PLUT imposer une contribution aux cités;<br /><b>2</b> apposer sur : ἐπ. σφραγίδα HDT, τὸν δακτύλιον HDT apposer un sceau, son anneau (sur qch);<br /><b>B.</b> <i>intr. en appar. (s.e.</i> ἑαυτόν);<br /><b>I.</b> se jeter sur :<br /><b>1</b> <i>fig.</i> se porter sur, s'appliquer à, se donner à : τοῖς κοινοῖς πράγμασιν PLUT aux affaires publiques;<br /><b>2</b> se porter sur, échoir à : τὸ ἐπιβάλλον ἐφ’ [[ἡμᾶς]] [[μέρος]] DÉM la part qui nous échoit ; <i>abs.</i> τὸ ἐπιβάλλον ([[μέρος]]) HDT la part qui échoit ; concerner : τοὺς Δελφοὺς ἐπέβαλλε avec l'inf. HDT il appartenait aux Delphiens de;<br /><b>II.</b> se jeter sur <i>ou</i> dans ; parvenir à : ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλε OD elle aborda à Phées;<br /><b>III.</b> se jeter à la suite de ; suivre de près ; <i>particul.</i> prendre la parole après : τινι après qqn;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἐπιβάλλομαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> jeter sur soi : <i>fig.</i> ἐπ. αὐθαίρετον δουλείαν THC se soumettre volontairement à (<i>litt.</i> prendre volontairement sur soi) la servitude ; se charger de, entreprendre, tenter : τοὺς ὅρκους λύειν ἐπιβάλλεται DÉM il s'efforce de rompre les serments;<br /><b>2</b> jeter sur ; appliquer, apposer (qch à soi) ; τοὺς τοξότας ἐπιβεβλῆσθαι ἐπὶ ταὶς νευραῖς XÉN les archers avaient la flèche posée sur l'arc ; <i>abs.</i> ἐπιβεβλημένους τοὺς τοξότας XÉN archers qui ont la flèche sur l'arc, <i>càd</i> prêts à tirer;<br /><b>II.</b> <i>intr. en appar. (s.e.</i> ἑαυτόν) se jeter sur, se porter sur ; désirer vivement : ἐνάρων IL les dépouilles (d’un ennemi).<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[βάλλω]].
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''ἐπιβάλλω''': μέλλ. -βᾰλῶ: ἀόρ. ἐπέβᾰλον: 1) μεταβατ., [[ῥίπτω]] ἢ βάλλω τι [[ἐπάνω]] εἴς τι, Λατ. injicere, θριξὶ δὲ πάντα νέκυν καταείνυσαν, ἃς ἐπέβαλλον κειρόμενοι, ταῖς θριξὶ δὲ πάντα τὸν νεκρὸν κατεκάλυψαν ἃς ἐπέρριπον ἐπ’ αὐτῷ κείροντες ἑαυτούς, Ἰλ. Ψ. 135· ἐπὶ δὲ χλαῖναν βάλεν αὐτῷ, ἔβαλεν ἐπ’ [[αὐτοῦ]], Ὀδ. Ξ. 520· βάλεν δὲ ἐπὶ δέρμα ἑκάστω Δ. 440· ἑωυτὸν ἐς τὸ πῦρ Ἡροδ. 7. 107· ἐγὼ μὲν ἐπιβαλών φάρη κόραις ἐμαῖσι, ἐπικαλύψας τὰς κόρας τῶν ὀφθαλμῶν μου δι’ ὑφασμάτων, Εὐρ. Ἠλ. 1221· φορμηδὸν ἐπὶ ἁμάξας ἐπιβαλόντες, ἐπιρρίψαντες αὐτοὺς σωρηδὸν εἰς ἁμάξας, Θουκ. 4. 48, πρβλ. Ἡρόδ. 4. 75., 5. 112· ἐπιβάλλοντας (ἐξυπ. χοῦν), ἐπιρρίπτοντας, ἐπισωρεύοντας, Θουκ. 2. 76. 2) [[ἐπιτίθημι]] Λάτ. applicare, νόῳ δ’ ἐπέβαλλεν τοῖς ἵπποις ἱμάσθλην, μετεχειρίζετο δὲ τὴν μάστιγα μετὰ περισκέψεως, «τεχνικῶς ἤλαυνεν» (Σχόλ.), Ὀδ. Ζ. 320· ἐπιβ. [[πληγάς]] τινι Ξεν. Πολ. Λακ. 2, 8· [[Ζεύς|Ζεὺς]] ἐπὶ χεῖρα βάλοι Αἰσχύλ. Χο. 395, πρβλ. Ἀριστοφ. Νεφ. 933· ἐπ. χεῖράς τινι Ἀριστοφ. Λυσ. 440:- παρὰ πεζολόγοις, [[ἐπιβάλλω]] ὡς φόρον τινί τι Ἡρόδ. 1. 106., 2. 180· ὡς [[πρόστιμον]] ἢ ποινήν, ζημίην, φυγὴν ἐπ. τινὶ ὁ αυτ. 6. 92., 7. 3· μετὰ συστοίχ. αἰτιατ., ἐπιβολὴν ἐπιβάλλειν Ἀριστ. Ἀθην. Πολ. σ. 83. 8 καὶ 90. 2. ἔκδ. Blass· [[ἀργύριον]] Λυσ. 114. 39, πρβλ. ἐπιβολὴ ΙΙ. 2:- οὕτω παρὰ Τραγ., θνητοῖς ἐπ. κακὰ, λύπην, κτλ., Σοφ. Τρ. 128, Εὐρ. Μήδ. 1115, πρβλ. Θουκ. 8. 108. 3) ἐπιβ. σφραγίδα, ἐπιτιθέναι, Ἡρόδ. 3. 128, πρβλ. 2. 38· ἐπὶ τι Ἀριστοφ. Ὄρν. 559· τινὶ [[αὐτόθι]] 1215. 4) [[προστίθημι]], τι Πίνδ. ΙΙ. 11. 22, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. Α. 1, 1· καὶ ἐν τῷ Μέσῳ τύπῳ, τινί τι Θεόκρ. 23. 27· ἐπιβ. [[γάλα]] ἐπὶ τὸ [[ὕδωρ]] Θεόφρ. περὶ Πυρὸς 49:- μεταφ., [[ῥίπτω]] εἰς τὸ [[μέσον]], [[ἀναφέρω]], [[ὑπομιμνήσκω]], Λάτ. mentionem injicere rei, ἀνέφελον ἐπέβαλες ἁμέτερον [[οἷον]] ἔφυ κακὸν Σοφ. Ἠλ. 1246, [[ἔνθα]] ὁ Jebb διορθοῖ κατὰ τὸν Σχολιαστὴν ἐνέβαλες:- ἀπολ., [[προσφέρω]] μείζονα τιμὴν ἐν δημοπρασίᾳ, ὀλίγου μισθωσάμενον ἅτ’ οὐθενὸς ἐπιβάλλοντος Ἀριστ. Πολιτικ. 1. 11, 9. 5) [[προστίθημι]], νέον ἀεὶ ἐπιβάλλει Πλάτ. Κρατ. 409Β. 6) τοποθετῶ ἀμέσως πλησίον, ταύταις δὲ κατόπιν ἐπέβαλον τὸν τέταρτον στόλον Πολύβ. 1. 26, 15. 7) ἀφίνω νὰ αὐξηθῇ τι, κλήματα ἐπιβάλλειν Θεόφρ. 1. Φ. 4. 13, 5. ΙΙ ἀπολ., εὐστόχως καὶ ἐπιτυχῶς πορεύομαι ἢ [[πλέω]] κατ’ εὐθεῖαν [[πρός]] τι [[μέρος]], μετ’ αἰτ., ἡ δὲ ([[ναῦς]]) Φεὰς ἐπέβαλλεν ἐπειγομένη Διὸς οὔρῳ Ὀδ. Ο. 297· μεταγεν. μετὰ δοτ. τόπου, ἐπέβαλε τοῖς καταντικρὺ τῆς πόλεως λόφοις Πολύβ. 5. 18, 3, κτλ.· εἰς ἢ ἐπὶ τόπον ὁ αὐτ. 2. 24, 17., 3. 6, 6· πρβλ. [[ἐπέχω]] ΙΙΙ. 1. 2) [[πίπτω]] [[ἐπάνω]] τινός, πατοῦσαι ἀλλήλας καὶ ἐπιβάλλουσαι (αἱ ψυχαί) Πλάτ. Φαῖδρ. 248Α· [[ὅπου]] γὰρ ἂν ὁ [[ἥλιος]] ἐπιβάλλῃ [[πλείω]] φύεται Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἰστ. 8. 13, 1·- ἰδίως ἐπὶ ἐχθρικῆς ἐννοίας, ἐφορμῶ, ἐπιτίθεμαι, προσβάλω, Λάτ. irruere, [[ἐπιβάλλον]] περὶ τὸ [[στόμα]] [[αὐτόθι]] 9. 39, 7, Διόδ. 17. 64:- ἐπὶ αἰσχρᾶς ἐννοίας, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1216. 3) (ἐξυπ. τὸν νοῦν) δίδω ἐμαυτὸν εἴς τι, ἀφιεροῦμαι εἴς τί, μετὰ δοτ., τοῖς κοινοῖς πράγμασιν ἐπ., Λάτ. capessere rempublicam, Πλουτ. Κικέρ. 4· (πλῆρες, τὴν διάνοιαν ἐπ’. πρὸς τι Διόδ. 2Ο. 43):- [[καθόλου]], δίδω προσοχὴν εἴς τι, σχέπτομαι [[περί]] τινος, Λάτ. animum advertere, Εὐαγγ. κ. Μάρκ. ιδ΄, 72, πρβλ. [[ἐπέχω]] ΙΙΙ. 2. 4) [[παρεμπίπτω]], Λάτ. incidere, [[ὅταν]] ἐπιβάλλῃ περὶ τοιαύτης πoλιτείας ἡ [[σκέψις]] Ἀριστ. Πολιτικ. 2. 6. 22· κατὰ τὸν ἐπιβάλλοντα λόγον ὁ αὐτ. ἐν τῷ π. Ζ. Γεν. 1. 2, 1· ζῶ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον μετά τινος, τινὶ Κλήμ. Ἀλ. 327. 5) ἐπακολουθῶ, [[ἔρχομαι]] ἀμέσως μετά τινα, ἀεὶ τῶν ἑξῆς ἐπιβαλλόντων Πολύβ. 11. 23, 2, Πλουτ. Αἰμίλ. 33· ἐπί τινι Διόδ. 18. 33:- ἀπολ., ἐπιβαλὼν ἔφη, ἐπὶ τούτοις εἶπε, Πολύβ. 1. 80, 1. 6) [[ἀνήκω]] εἴς τινα, [[πίπτω]] εἰς τὸ μερίδιόν τινος, [[μόριον]] ὅσον αὐτοῖσι ἐπέβαλλε Ἡρόδ. 7. 23, πρβλ Δίφιλ. ἐν «Ζωγράφῳ» 2. 16· εἰ μὴ τὸ ὅλον, [[μέρος]] γε, ἐπιβάλλει ἅπασι Δημ. 317. 1· ὅσον ἐπιβάλλει αὐτοῖς Ἀριστ. Πολιτικ. 1. 13, 8, πρβλ. 2. 3, 4., 3. 6, 3 κτλ.:- [[ἐνίοτε]] καὶ ἀπροσ. μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., τοὺς Δελφοὺς δὲ ἐπέβαλλε [[τεταρτημόριον]] τοῦ μισθώματος [[παρασχεῖν]], ἔπιπτεν εἰς τὸ μερίδιόν των νὰ παράσχωσι… Ἡρόδ. 2. 180· ἢ μετὰ δοτ. καὶ ἀπαρ., ἐπιβάλλει τινὶ ποιεῖν Πολύβ. 18. 34, 1:- τὸ [[ἐπιβάλλον]] (ἐξυπ. [[μέρος]]), τὸ [[μέρος]] τὸ ὁποῖον ἀνήκει («πίπτει») εἴς τινα, Ἡρόδ. 4. 115, πρβλ. Ἑβδ. (Τωβ. Γ΄, 17., Ϛ΄, 11)· οὕτω, τὸ ἐπ. ἐφ’ ἡμᾶς [[μέρος]] Δημ. 312. 2· τὸ ἐπ. [[μέρος]] τῆς οὐσίας Εὐαγγ. κ. Λουκ. ιε, 12. 7) ἐπικλείω, Ἀριστ. π. Ζ. Moρ. 3. 3, 11 ΙΙΙ. Μέσ., τὸ πλεῖστον ὡς τὸ ἐνεργ. ἐν τῇ ἀμεταβ. χρήσει, ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], 1) μετὰ γεν., τρέπομαι εἴς τι, ἔχω τὸν νοῦν μου εἰς, ἐφίεμαί τινος, μή τις νῦν ἐνάρων ἐπιβαλλόμενος [[μετόπισθε]] μιμνέτω Ἰλ. Ζ. 68· [[παρθενίας]] ἐπιβάλλομαι Σαπφὼ 103· τοῦ εὖ ζῆν ἐπιβάλλονται Ἀριστ. Πολιτικ. 1. 9, 16. 2) μετ’ αἰτ., βάλλω [[ἐπάνω]] μου, ἐπιβαλλομέναν… πλόκον ἀνθέων Εὐρ. Μήδ. 840· καὶ ἐπὶ κλήρους ἐβάλοντο, ἔβαλον, ἔρριψαν κλήρους, Ὀδ. Ξ. 209· αὐθαίρετον δουλείαν ἐπιβαλεῖται (ἡ [[πόλις]]), θὰ ἐπιβάλῃ εἰς ἑαυτήν, Θουκ. 6. 40. 3) μετ’ αἰτ. [[ὡσαύτως]], ἐπιχειρῶ, [[ἀναλαμβάνω]], Πλάτ. Σοφ. 264Β, Τίμ. 48C, Ἀριστ. Πολιτικ. 2. 1, 1:- καὶ μετ’ ἀπαρ., ἔχω κατὰ νοῦν, προτίθεμαι νὰ πράξω τι, Ψήφισμα παρὰ Δημ. 282. 14 καὶ 27. 4) μετὰ δοτ., ἐπιχειρῶ τι, φεῦγε θαλάσσια ἔργα, βοῶν δ’ ἐπιβάλλευ ἐχέτλῃ Ἀνθ. Π. 7. 650:- μεταφ., ἀφιερώνω ἐμαυτὸν εἴς τι, Πολύβ. 5. 81, 1, Διον. Ἁλ. κλπ.:- ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], [[φθάνω]] εἴς τι, πολίεσσι Καλλ. εἰς Δῆλ. 68. IV. ἐν τῷ Παθ., ἐπιβεβλημένους τοὺς τοξότας, δηλ. ἔχοντας τὰ βέλη τεθειμένα ἐπὶ τῆς νευρᾶς καὶ ἑτοίμους ὄντας νὰ τοξεύσωσιν, Ξεν. Ἀν. 4. 3, 28, πρβλ. 5. 2, 12· [[λάσιον]] ἐπιβεβλημένος, ἔχων [[ἐπάνω]] του ἢ φορῶν δασὺ λινοῦν [[ὀθόνιον]], Θεόπομπ. ἐν «Ὀδυσσεῖ» 4 (Ἐρωτιαν. σ. 244).
|lstext='''ἐπιβάλλω''': μέλλ. -βᾰλῶ: ἀόρ. ἐπέβᾰλον: 1) μεταβατ., [[ῥίπτω]] ἢ βάλλω τι [[ἐπάνω]] εἴς τι, Λατ. injicere, θριξὶ δὲ πάντα νέκυν καταείνυσαν, ἃς ἐπέβαλλον κειρόμενοι, ταῖς θριξὶ δὲ πάντα τὸν νεκρὸν κατεκάλυψαν ἃς ἐπέρριπον ἐπ’ αὐτῷ κείροντες ἑαυτούς, Ἰλ. Ψ. 135· ἐπὶ δὲ χλαῖναν βάλεν αὐτῷ, ἔβαλεν ἐπ’ [[αὐτοῦ]], Ὀδ. Ξ. 520· βάλεν δὲ ἐπὶ δέρμα ἑκάστω Δ. 440· ἑωυτὸν ἐς τὸ πῦρ Ἡροδ. 7. 107· ἐγὼ μὲν ἐπιβαλών φάρη κόραις ἐμαῖσι, ἐπικαλύψας τὰς κόρας τῶν ὀφθαλμῶν μου δι’ ὑφασμάτων, Εὐρ. Ἠλ. 1221· φορμηδὸν ἐπὶ ἁμάξας ἐπιβαλόντες, ἐπιρρίψαντες αὐτοὺς σωρηδὸν εἰς ἁμάξας, Θουκ. 4. 48, πρβλ. Ἡρόδ. 4. 75., 5. 112· ἐπιβάλλοντας (ἐξυπ. χοῦν), ἐπιρρίπτοντας, ἐπισωρεύοντας, Θουκ. 2. 76. 2) [[ἐπιτίθημι]] Λάτ. applicare, νόῳ δ’ ἐπέβαλλεν τοῖς ἵπποις ἱμάσθλην, μετεχειρίζετο δὲ τὴν μάστιγα μετὰ περισκέψεως, «τεχνικῶς ἤλαυνεν» (Σχόλ.), Ὀδ. Ζ. 320· ἐπιβ. [[πληγάς]] τινι Ξεν. Πολ. Λακ. 2, 8· [[Ζεύς|Ζεὺς]] ἐπὶ χεῖρα βάλοι Αἰσχύλ. Χο. 395, πρβλ. Ἀριστοφ. Νεφ. 933· ἐπ. χεῖράς τινι Ἀριστοφ. Λυσ. 440:- παρὰ πεζολόγοις, [[ἐπιβάλλω]] ὡς φόρον τινί τι Ἡρόδ. 1. 106., 2. 180· ὡς [[πρόστιμον]] ἢ ποινήν, ζημίην, φυγὴν ἐπ. τινὶ ὁ αυτ. 6. 92., 7. 3· μετὰ συστοίχ. αἰτιατ., ἐπιβολὴν ἐπιβάλλειν Ἀριστ. Ἀθην. Πολ. σ. 83. 8 καὶ 90. 2. ἔκδ. Blass· [[ἀργύριον]] Λυσ. 114. 39, πρβλ. ἐπιβολὴ ΙΙ. 2:- οὕτω παρὰ Τραγ., θνητοῖς ἐπ. κακὰ, λύπην, κτλ., Σοφ. Τρ. 128, Εὐρ. Μήδ. 1115, πρβλ. Θουκ. 8. 108. 3) ἐπιβ. σφραγίδα, ἐπιτιθέναι, Ἡρόδ. 3. 128, πρβλ. 2. 38· ἐπὶ τι Ἀριστοφ. Ὄρν. 559· τινὶ [[αὐτόθι]] 1215. 4) [[προστίθημι]], τι Πίνδ. ΙΙ. 11. 22, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. Α. 1, 1· καὶ ἐν τῷ Μέσῳ τύπῳ, τινί τι Θεόκρ. 23. 27· ἐπιβ. [[γάλα]] ἐπὶ τὸ [[ὕδωρ]] Θεόφρ. περὶ Πυρὸς 49:- μεταφ., [[ῥίπτω]] εἰς τὸ [[μέσον]], [[ἀναφέρω]], [[ὑπομιμνήσκω]], Λάτ. mentionem injicere rei, ἀνέφελον ἐπέβαλες ἁμέτερον [[οἷον]] ἔφυ κακὸν Σοφ. Ἠλ. 1246, [[ἔνθα]] ὁ Jebb διορθοῖ κατὰ τὸν Σχολιαστὴν ἐνέβαλες:- ἀπολ., [[προσφέρω]] μείζονα τιμὴν ἐν δημοπρασίᾳ, ὀλίγου μισθωσάμενον ἅτ’ οὐθενὸς ἐπιβάλλοντος Ἀριστ. Πολιτικ. 1. 11, 9. 5) [[προστίθημι]], νέον ἀεὶ ἐπιβάλλει Πλάτ. Κρατ. 409Β. 6) τοποθετῶ ἀμέσως πλησίον, ταύταις δὲ κατόπιν ἐπέβαλον τὸν τέταρτον στόλον Πολύβ. 1. 26, 15. 7) ἀφίνω νὰ αὐξηθῇ τι, κλήματα ἐπιβάλλειν Θεόφρ. 1. Φ. 4. 13, 5. ΙΙ ἀπολ., εὐστόχως καὶ ἐπιτυχῶς πορεύομαι ἢ [[πλέω]] κατ’ εὐθεῖαν [[πρός]] τι [[μέρος]], μετ’ αἰτ., ἡ δὲ ([[ναῦς]]) Φεὰς ἐπέβαλλεν ἐπειγομένη Διὸς οὔρῳ Ὀδ. Ο. 297· μεταγεν. μετὰ δοτ. τόπου, ἐπέβαλε τοῖς καταντικρὺ τῆς πόλεως λόφοις Πολύβ. 5. 18, 3, κτλ.· εἰς ἢ ἐπὶ τόπον ὁ αὐτ. 2. 24, 17., 3. 6, 6· πρβλ. [[ἐπέχω]] ΙΙΙ. 1. 2) [[πίπτω]] [[ἐπάνω]] τινός, πατοῦσαι ἀλλήλας καὶ ἐπιβάλλουσαι (αἱ ψυχαί) Πλάτ. Φαῖδρ. 248Α· [[ὅπου]] γὰρ ἂν ὁ [[ἥλιος]] ἐπιβάλλῃ [[πλείω]] φύεται Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἰστ. 8. 13, 1·- ἰδίως ἐπὶ ἐχθρικῆς ἐννοίας, ἐφορμῶ, ἐπιτίθεμαι, προσβάλω, Λάτ. irruere, [[ἐπιβάλλον]] περὶ τὸ [[στόμα]] [[αὐτόθι]] 9. 39, 7, Διόδ. 17. 64:- ἐπὶ αἰσχρᾶς ἐννοίας, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1216. 3) (ἐξυπ. τὸν νοῦν) δίδω ἐμαυτὸν εἴς τι, ἀφιεροῦμαι εἴς τί, μετὰ δοτ., τοῖς κοινοῖς πράγμασιν ἐπ., Λάτ. capessere rempublicam, Πλουτ. Κικέρ. 4· (πλῆρες, τὴν διάνοιαν ἐπ’. πρὸς τι Διόδ. 2Ο. 43):- [[καθόλου]], δίδω προσοχὴν εἴς τι, σχέπτομαι [[περί]] τινος, Λάτ. animum advertere, Εὐαγγ. κ. Μάρκ. ιδ΄, 72, πρβλ. [[ἐπέχω]] ΙΙΙ. 2. 4) [[παρεμπίπτω]], Λάτ. incidere, [[ὅταν]] ἐπιβάλλῃ περὶ τοιαύτης πoλιτείας ἡ [[σκέψις]] Ἀριστ. Πολιτικ. 2. 6. 22· κατὰ τὸν ἐπιβάλλοντα λόγον ὁ αὐτ. ἐν τῷ π. Ζ. Γεν. 1. 2, 1· ζῶ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον μετά τινος, τινὶ Κλήμ. Ἀλ. 327. 5) ἐπακολουθῶ, [[ἔρχομαι]] ἀμέσως μετά τινα, ἀεὶ τῶν ἑξῆς ἐπιβαλλόντων Πολύβ. 11. 23, 2, Πλουτ. Αἰμίλ. 33· ἐπί τινι Διόδ. 18. 33:- ἀπολ., ἐπιβαλὼν ἔφη, ἐπὶ τούτοις εἶπε, Πολύβ. 1. 80, 1. 6) [[ἀνήκω]] εἴς τινα, [[πίπτω]] εἰς τὸ μερίδιόν τινος, [[μόριον]] ὅσον αὐτοῖσι ἐπέβαλλε Ἡρόδ. 7. 23, πρβλ Δίφιλ. ἐν «Ζωγράφῳ» 2. 16· εἰ μὴ τὸ ὅλον, [[μέρος]] γε, ἐπιβάλλει ἅπασι Δημ. 317. 1· ὅσον ἐπιβάλλει αὐτοῖς Ἀριστ. Πολιτικ. 1. 13, 8, πρβλ. 2. 3, 4., 3. 6, 3 κτλ.:- [[ἐνίοτε]] καὶ ἀπροσ. μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., τοὺς Δελφοὺς δὲ ἐπέβαλλε [[τεταρτημόριον]] τοῦ μισθώματος [[παρασχεῖν]], ἔπιπτεν εἰς τὸ μερίδιόν των νὰ παράσχωσι… Ἡρόδ. 2. 180· ἢ μετὰ δοτ. καὶ ἀπαρ., ἐπιβάλλει τινὶ ποιεῖν Πολύβ. 18. 34, 1:- τὸ [[ἐπιβάλλον]] (ἐξυπ. [[μέρος]]), τὸ [[μέρος]] τὸ ὁποῖον ἀνήκει («πίπτει») εἴς τινα, Ἡρόδ. 4. 115, πρβλ. Ἑβδ. (Τωβ. Γ΄, 17., Ϛ΄, 11)· οὕτω, τὸ ἐπ. ἐφ’ ἡμᾶς [[μέρος]] Δημ. 312. 2· τὸ ἐπ. [[μέρος]] τῆς οὐσίας Εὐαγγ. κ. Λουκ. ιε, 12. 7) ἐπικλείω, Ἀριστ. π. Ζ. Moρ. 3. 3, 11 ΙΙΙ. Μέσ., τὸ πλεῖστον ὡς τὸ ἐνεργ. ἐν τῇ ἀμεταβ. χρήσει, ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], 1) μετὰ γεν., τρέπομαι εἴς τι, ἔχω τὸν νοῦν μου εἰς, ἐφίεμαί τινος, μή τις νῦν ἐνάρων ἐπιβαλλόμενος [[μετόπισθε]] μιμνέτω Ἰλ. Ζ. 68· [[παρθενίας]] ἐπιβάλλομαι Σαπφὼ 103· τοῦ εὖ ζῆν ἐπιβάλλονται Ἀριστ. Πολιτικ. 1. 9, 16. 2) μετ’ αἰτ., βάλλω [[ἐπάνω]] μου, ἐπιβαλλομέναν… πλόκον ἀνθέων Εὐρ. Μήδ. 840· καὶ ἐπὶ κλήρους ἐβάλοντο, ἔβαλον, ἔρριψαν κλήρους, Ὀδ. Ξ. 209· αὐθαίρετον δουλείαν ἐπιβαλεῖται (ἡ [[πόλις]]), θὰ ἐπιβάλῃ εἰς ἑαυτήν, Θουκ. 6. 40. 3) μετ’ αἰτ. [[ὡσαύτως]], ἐπιχειρῶ, [[ἀναλαμβάνω]], Πλάτ. Σοφ. 264Β, Τίμ. 48C, Ἀριστ. Πολιτικ. 2. 1, 1:- καὶ μετ’ ἀπαρ., ἔχω κατὰ νοῦν, προτίθεμαι νὰ πράξω τι, Ψήφισμα παρὰ Δημ. 282. 14 καὶ 27. 4) μετὰ δοτ., ἐπιχειρῶ τι, φεῦγε θαλάσσια ἔργα, βοῶν δ’ ἐπιβάλλευ ἐχέτλῃ Ἀνθ. Π. 7. 650:- μεταφ., ἀφιερώνω ἐμαυτὸν εἴς τι, Πολύβ. 5. 81, 1, Διον. Ἁλ. κλπ.:- ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], [[φθάνω]] εἴς τι, πολίεσσι Καλλ. εἰς Δῆλ. 68. IV. ἐν τῷ Παθ., ἐπιβεβλημένους τοὺς τοξότας, δηλ. ἔχοντας τὰ βέλη τεθειμένα ἐπὶ τῆς νευρᾶς καὶ ἑτοίμους ὄντας νὰ τοξεύσωσιν, Ξεν. Ἀν. 4. 3, 28, πρβλ. 5. 2, 12· [[λάσιον]] ἐπιβεβλημένος, ἔχων [[ἐπάνω]] του ἢ φορῶν δασὺ λινοῦν [[ὀθόνιον]], Θεόπομπ. ἐν «Ὀδυσσεῖ» 4 (Ἐρωτιαν. σ. 244).
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἐπέβαλλον, <i>f.</i> ἐπιβαλῶ, <i>ao.2</i> ἐπέβαλον, <i>pf.</i> ἐπιβέβληκα;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> jeter sur <i>ou</i> dans : ἐπ. (τρίχας) IL (se couper les cheveux et les) jeter sur (le bûcher) ; ἐπ. ἑωυτὸν [[ἐς]] τὸ [[πῦρ]] HDT se jeter dans le feu;<br /><b>II. 1</b> lancer sur, appliquer sur : (ἵπποις) ἐπ. ἱμάσθλην OD lancer (à des chevaux) des coups de fouet ; πληγάς τινι XÉN lancer <i>ou</i> donner des coups à qqn ; λύπην ἐπ. τινι EUR causer du chagrin à qqn ; ἀνάλγητα ἐπ. θνατοῖς SOPH attribuer aux mortels une vie exempte de douleurs ; <i>fig.</i> ἐπιβάλλοντος [[αὐτοῦ]] ἃ φέρειν [[οὐκ]] ἠδύναντο THC comme il leur imposait des charges qu’ils ne pouvaient supporter ; <i>p. anal.</i> ἐπ. φυγὴν ἑωυτῷ HDT s'infliger à soi-même l'exil ; φόρον ἐπ. ταῖς πόλεσι PLUT imposer une contribution aux cités;<br /><b>2</b> apposer sur : ἐπ. σφραγίδα HDT, τὸν δακτύλιον HDT apposer un sceau, son anneau (sur qch);<br /><b>B.</b> <i>intr. en appar. (s.e.</i> ἑαυτόν);<br /><b>I.</b> se jeter sur :<br /><b>1</b> <i>fig.</i> se porter sur, s'appliquer à, se donner à : τοῖς κοινοῖς πράγμασιν PLUT aux affaires publiques;<br /><b>2</b> se porter sur, échoir à : τὸ ἐπιβάλλον ἐφ’ [[ἡμᾶς]] [[μέρος]] DÉM la part qui nous échoit ; <i>abs.</i> τὸ ἐπιβάλλον ([[μέρος]]) HDT la part qui échoit ; concerner : τοὺς Δελφοὺς ἐπέβαλλε avec l'inf. HDT il appartenait aux Delphiens de;<br /><b>II.</b> se jeter sur <i>ou</i> dans ; parvenir à : ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλε OD elle aborda à Phées;<br /><b>III.</b> se jeter à la suite de ; suivre de près ; <i>particul.</i> prendre la parole après : τινι après qqn;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἐπιβάλλομαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> jeter sur soi : <i>fig.</i> ἐπ. αὐθαίρετον δουλείαν THC se soumettre volontairement à (<i>litt.</i> prendre volontairement sur soi) la servitude ; se charger de, entreprendre, tenter : τοὺς ὅρκους λύειν ἐπιβάλλεται DÉM il s'efforce de rompre les serments;<br /><b>2</b> jeter sur ; appliquer, apposer (qch à soi) ; τοὺς τοξότας ἐπιβεβλῆσθαι ἐπὶ ταὶς νευραῖς XÉN les archers avaient la flèche posée sur l'arc ; <i>abs.</i> ἐπιβεβλημένους τοὺς τοξότας XÉN archers qui ont la flèche sur l'arc, <i>càd</i> prêts à tirer;<br /><b>II.</b> <i>intr. en appar. (s.e.</i> ἑαυτόν) se jeter sur, se porter sur ; désirer vivement : ἐνάρων IL les dépouilles (d’un ennemi).<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[βάλλω]].
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2657052"