καθαιρέω: Difference between revisions

|btext=<i>f.</i> καθαιρήσω, <i>postér.</i> καθελῶ, <i>ao.2</i> [[καθεῖλον]];<br /><b>I.</b> faire descendre, baisser, abaisser : [[ἱστία]] OD caler des voiles ; ἀπὸ [[πασσαλόφι]] [[ζυγόν]] IL décrocher un joug du clou auquel il est suspendu ; [[ὄσσε]] IL, ὀφθαλμούς OD abaisser les paupières, fermer les yeux (d'un mort);<br /><b>II.</b> <i>particul. avec idée d'efforts pénibles, de violence ou d'hostilité</i> :<br /><b>1</b> abattre, renverser;<br /><b>2</b> abattre, tuer : τινα faire périr qqn ; <i>fig.</i> Κῦρον καὶ τὴν Πέρσεων δύναμιν HDT détrôner Cyrus et détruire la puissance des Perses ; τὸ λῃστικὸν [[ἐκ]] τῆς θαλάσσης THC purger la mer des pirates ; ὕβριν τινός HDT abattre l'insolence de qqn;<br /><b>3</b> <i>en parl. de décisions légales, de décrets, de sentences</i> : καθαιροῦσα [[ψῆφος]] LYS arrêt de condamnation (<i>propr.</i> vote qui jette à bas) ; κ. [[ψήφισμα]] THC abroger un décret ; ἐμὲ [[πάλος]] καθαιρεῖ inf. SOPH le sort me condamne à;<br /><b>4</b> amoindrir : τὸ [[σῶμα]] PLUT exténuer le corps, l'épuiser;<br /><b>5</b> s'emparer de, mettre la main sur : τινά s'emparer de qqn ; χρήματα HDT enlever de l'argent ; ἀγῶνα PLAT emporter le prix d'un concours ; <i>fig.</i> [[μεγάλα]] πρήγματα HDT accomplir de grandes choses (<i>propr.</i> abattre de grandes besognes);<br /><i><b>Moy.</b></i> [[καθαιρέομαι]], [[καθαιροῦμαι]] (<i>f.</i> καθαιρήσομαι, <i>ao.2</i> [[καθειλόμην]]) abaisser pour soi : τὰ τόξα HDT décrocher son arc.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[αἱρέω]].

}}

}}

{{Autenrieth

|lsmtext='''καθαιρέω:''' Ιων. κατ-· μέλ. <i>-ήσω</i>, μέλ. βʹ [[καθελῶ]], αόρ. βʹ [[καθεῖλον]], απαρ. [[καθελεῖν]] — Παθ., αόρ. αʹ <i>καθῃρέθην</i>, παρακ. <i>-ῄρημαι</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[κατεβάζω]], καθείλομεν [[ἱστία]], χαμηλώσαμε τα πανιά, σε Ομήρ. Οδ.· κ. [[ἄχθος]], [[κατεβάζω]], [[διώχνω]] [[βάρος]], φορτίο, δηλ. από τους ώμους κάποιου, σε Αριστοφ. — Μέσ., <i>καταιρεῖσθαι τὰ τόξα</i>, [[αχρηστεύω]] το [[τόξο]] κάποιου, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[κατεβάζω]] ή [[κλείνω]] τα μάτια νεκρού, σε Όμηρ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για μάγους, [[κατεβάζω]] απ' τον ουρανό, Λατ. [[caelo]] deducere, <i>σελήνην</i>, σε Αριστοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">4.</b> κατά με [[πέδον]] γᾶς ἕλοι (σε [[τμήση]]), [[μακάρι]] να ανοίξει η γη και να με καταπιεί, σε Ευρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[καταλύω]] με τη [[βία]], [[καταστρέφω]], σε Ομήρ. Οδ., Τραγ.· [[απλώς]], [[σκοτώνω]], [[σφαγιάζω]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> με ηπιότερη [[σημασία]], [[ελαττώνω]], [[μειώνω]], σε Ηρόδ., Δημ. κ.λπ.· [[καταλύω]], [[εκθρονίζω]], σε Ηρόδ.· <i>κ. τὸ λῃστικόν</i>, [[εξαλείφω]], [[εξαφανίζω]] ολοκληρωτικά, σε Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> [[κατεδαφίζω]], [[καταστρέφω]], [[γκρεμίζω]], [[τὰς]] πόλεις, στον ίδ.· [[τῶν]] τειχῶν, [[μέρος]] των τειχών, σε Ξεν.<br /><b class="num">4.</b> [[ακυρώνω]], [[καταργώ]], [[ανατρέπω]], [[ανακαλώ]], τὸ [[ψήφισμα]], σε Θουκ.<br /><b class="num">5.</b> ως Αττ. [[δικανικός]] όρος, [[καταδικάζω]], σε Σοφ.<br /><b class="num">6.</b> εξαθλιώνω, [[αποδυναμώνω]], [[καταβάλλω]], [[αδυνατίζω]] το [[σώμα]], σε Πλούτ.<br /><b class="num">III.</b> [[υπερισχύω]], [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]], κὰδ δέ μιν [[ὕπνος]] ᾕρει (σε [[τμήση]]), σε Ομήρ. Οδ.· <i>καθ. τινὰ ἐν ἀφροσύνῃ</i>, [[συλλαμβάνω]] κάποιον επ' αυτοφόρω πάνω στην [[εκτέλεση]] μιας τρέλας, ενός παραλογισμού, σε Σοφ.· με γεν. του μέρους, κ. [[τῶν]] [[ὤτων]], πάνω από τα αυτιά, σε Θεόκρ.<br /><b class="num">IV.</b>[[λαμβάνω]] ως [[αμοιβή]] ή [[βραβείο]], ως έπαθλο, <i>καθαιρεῖν ἀγῶνα</i> ή [[ἀγώνισμα]], σε Πλούτ.· μεταφ., [[κατορθώνω]], [[πετυχαίνω]], σε Πίνδ.· ομοίως και σε Μέσ., <i>φόνῳ καθαιρεῖσθ'</i>, <i>οὐ λόγῳ τὰ πράγματα</i>, σε Ευρ.· σε Παθ., σε Ηρόδ.<br /><b class="num">V.</b> σπανιότερα όπως το απλό [[αἱρέω]], [[παίρνω]] και [[μεταφέρω]], [[αρπάζω]], στον ίδ.

}}

}}

{{mdlsj