3,270,341
edits
κατατείνω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 13: | Line 13: | ||
|btext=<i>f.</i> κατατενῶ;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> tendre fortement : [[ἡνία]] [[ὀπίσσω]] IL, <i>d'où abs.</i> κατατείνειν PLUT tirer fortement les rênes ; τὰ ὅπλα HDT tendre les câbles;<br /><b>2</b> allonger en tendant fortement (un muscle, <i>etc.</i>) ; κ. στρατιήν HDT étendre <i>ou</i> développer une armée ; <i>en mauv. part</i> allonger les membres par la torture, torturer;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> tendre avec effort : λόγοι κατατεινόμενοι EUR paroles d'adversaires en discussion l'un avec l'autre;<br /><b>4</b> étendre sur le sol;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> s'étendre, se prolonger jusqu’à, <i>avec</i> [[ἐπί]] et l'acc. <i>ou</i> [[εἰς]] et l'acc.;<br /><b>2</b> se tendre, être tendu, <i>p. suite fig.</i> être excité, être violent <i>en parl. de désirs, de passions</i>;<br /><b>3</b> faire effort, avec un part. : κατατείνας [[ἐρῶ]] PLAT je ferai tous mes efforts pour dire… ; <i>abs.</i> faire effort;<br /><i><b>Moy.</b></i> κατατείνομαι faire effort.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[τείνω]]. | |btext=<i>f.</i> κατατενῶ;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> tendre fortement : [[ἡνία]] [[ὀπίσσω]] IL, <i>d'où abs.</i> κατατείνειν PLUT tirer fortement les rênes ; τὰ ὅπλα HDT tendre les câbles;<br /><b>2</b> allonger en tendant fortement (un muscle, <i>etc.</i>) ; κ. στρατιήν HDT étendre <i>ou</i> développer une armée ; <i>en mauv. part</i> allonger les membres par la torture, torturer;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> tendre avec effort : λόγοι κατατεινόμενοι EUR paroles d'adversaires en discussion l'un avec l'autre;<br /><b>4</b> étendre sur le sol;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> s'étendre, se prolonger jusqu’à, <i>avec</i> [[ἐπί]] et l'acc. <i>ou</i> [[εἰς]] et l'acc.;<br /><b>2</b> se tendre, être tendu, <i>p. suite fig.</i> être excité, être violent <i>en parl. de désirs, de passions</i>;<br /><b>3</b> faire effort, avec un part. : κατατείνας [[ἐρῶ]] PLAT je ferai tous mes efforts pour dire… ; <i>abs.</i> faire effort;<br /><i><b>Moy.</b></i> κατατείνομαι faire effort.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[τείνω]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=κατα-τείνω met acc. spannen, strak aantrekken:; κ. χαλινούς de teugels aantrekken Hdt. 4.72.4; κ. τὰ ὅπλα de kabels spannen Hdt. 7.36.3; κατέτεινε... διώρυχας hij liet in een rechte lijn kanalen aanleggen Hdt. 1.189.3; κ. αὐτοὺς ἐπὶ τοὔδαφος hen languit op de grond leggen Plut. Publ. 6.4; pass.:; αἱ δεσμῷ κατατεινόμεναι (koeien) die strak met een touw worden vastgehouden Plut. Luc. 24.5; seks.:; ὄρρος κατατεινόμενος een stijve pik Aristoph. Lys. 965; geneesk. strekken, om een bot te zetten; Hp. Fract. 15; ook med.; overdr. onder spanning zetten:; τὸν δῆμον het volk strak houden Plut. Per. 15.1; pass.: λόγοι κατατεινόμενοι verhit debat Eur. Hec. 130; κατατεινομένη τῷ προσώπῳ met strak gezicht Plut. Ant. 77.4. uitrekken, uitbreiden:. δόλιχον κατατείνουσι τοῦ λόγου zij houden een heel lang verhaal Plat. Prot. 329b; κατατεινέσθαι ἐπὶ γῆν over de aarde verspreid worden Plat. Tim. 58e. intrans. zich uitstrekken:. γῆ κ. πρὸς ἑσπέρην de streek strekt zich naar het westen uit Hdt. 7.113.2. zich inspannen, aandringen:; οὔτ’ αὖ κατατενῶ λίαν ἐγώ en ik van mijn kant zal niet al te zeer insisteren Eur. IA 336; ἰσχυρῶς κατέτεινε hij drong hevig aan Xen. An. 2.5.30; ptc. aor. uit alle macht:. κατατείνας ἐρῶ ik zal mijn uiterste best doen te zeggen Plat. Resp. 358d; ᾠχόμην ψύττα κατατείνας ik ging er als een haas vandoor Luc. 46.3. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''κατατείνω:'''<br /><b class="num">1)</b> [[натягивать]] ([[ἡνία]] [[ὀπίσσω]] Hom.; τὰ [[ὅπλα]], χαλινούς Her.; τὰ [[νεῦρα]] Plat.);<br /><b class="num">2)</b> [[растягивать на дыбе]], [[пытать]]: κατατεινόμενος ὑπὸ τῆς βασάνου Dem. будучи допрошен под пыткой;<br /><b class="num">3)</b> [[протягивать]], [[простирать]] (τὸ [[στρατόπεδον]] ἐς τὴν Πλαταιΐδα Her.);<br /><b class="num">4)</b> [[вытягивать в длину]], [[выпрямлять]] (τὴν κέρκον Arst.);<br /><b class="num">5)</b> [[растягивать]], [[делать длинным]] (πρὸς τὴν γῆν τὸ [[σῶμα]] κατατείνεσθαι Plut.): δολιχὸν κ. τοῦ λόγου Plat. произносить длинную речь; pass. распространяться, разливаться, растекаться (ἐπὶ γῆν Plat.);<br /><b class="num">6)</b> [[повергать]], [[валить]] (τοὺς φοίνικας ἐπὶ τῆς γῆς Arst.; τινὰ ἐπὶ [[τοὔδαφος]] Plut.);<br /><b class="num">7)</b> [[стягивать]], [[связывать]] (δεσμῷ Plut.);<br /><b class="num">8)</b> [[протягивать]], [[проводить по прямой линии]] (διώρυχας Her.);<br /><b class="num">9)</b> [[протягиваться]], [[простираться]], [[тянуться]] (ἐκ τῶν Ταυρικῶν οὐρέων εἰς τὴν Μαιῆτιν λίμνην Her.; διὰ τοῦ μεσεντερίου [[παράπαν]] Arst.);<br /><b class="num">10)</b> [[вытягиваться]] (ὁ [[λέων]] τρέχει κατατείνας Arst.);<br /><b class="num">11)</b> [[напрягать]] (τὴν ῥώμην ὅλην εἴς τι Polyb.): λόγοι κατατεινόμενοι Eur. речи спорящих, т. е. противоположные мнения; [[δρόμημα]] κατατεταμένον Arst. бег во всю прыть; κατατείνεσθαι ταῖς βελτίοσι (sc. κινήσεσιν) Plut. устремиться к лучшему;<br /><b class="num">12)</b> [[напрягать все силы]]: ὁ [[Κλέαρχος]] [[ἰσχυρῶς]] κατέτεινεν Xen. Клеарх решительно настаивал; [[λέγω]] κατατείνας Plat. я решительно утверждаю. | |||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
| Line 22: | Line 25: | ||
|lsmtext='''κατατείνω:''' μέλ. <i>-τενῶ</i>, αόρ. αʹ <i>-έτεινα</i>, παρακ. <i>-τέτᾰκα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[τεντώνω]] ή [[σφίγγω]] [[σφιχτά]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.· <i>κ. τὰ ὅπλα</i>, [[τεντώνω]] τα καλώδια, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[τεντώνω]] ώστε να βασανίσω, σε Δημ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτείνω]] ή [[σύρω]] σε [[ευθεία]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[κρατώ]] [[σφιχτά]] τεντωμένο προς τα [[κάτω]], σε Πλούτ.<br /><b class="num">II.</b> αμτβ., εκτείνομαι· απ' όπου,<br /><b class="num">1.</b> τεντώνομαι ή εκτείνομαι [[κατευθείαν]] προς σε, Λατ. tendere, σε Ηρόδ., Ξεν.· απόλ., [[εκτείνω]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[αγωνίζομαι]] [[εναντίον]] κάποιου, είμαι [[ορμητικός]], [[αγωνίζομαι]] με [[συνέπεια]], σε Ευρ., Ξεν· μτχ. αορ. αʹ, με όλη μου τη [[δύναμη]], <i>λέγωκατατείνας</i>, σε Πλάτ. | |lsmtext='''κατατείνω:''' μέλ. <i>-τενῶ</i>, αόρ. αʹ <i>-έτεινα</i>, παρακ. <i>-τέτᾰκα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[τεντώνω]] ή [[σφίγγω]] [[σφιχτά]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.· <i>κ. τὰ ὅπλα</i>, [[τεντώνω]] τα καλώδια, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[τεντώνω]] ώστε να βασανίσω, σε Δημ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτείνω]] ή [[σύρω]] σε [[ευθεία]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[κρατώ]] [[σφιχτά]] τεντωμένο προς τα [[κάτω]], σε Πλούτ.<br /><b class="num">II.</b> αμτβ., εκτείνομαι· απ' όπου,<br /><b class="num">1.</b> τεντώνομαι ή εκτείνομαι [[κατευθείαν]] προς σε, Λατ. tendere, σε Ηρόδ., Ξεν.· απόλ., [[εκτείνω]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[αγωνίζομαι]] [[εναντίον]] κάποιου, είμαι [[ορμητικός]], [[αγωνίζομαι]] με [[συνέπεια]], σε Ευρ., Ξεν· μτχ. αορ. αʹ, με όλη μου τη [[δύναμη]], <i>λέγωκατατείνας</i>, σε Πλάτ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''κατατείνω''': μέλλ. -τενῶ: -ἀόρ. -τεινα: πρκμ. -τέτᾰκα. Τεντώνω πολὺ ἢ πρὸς τὰ πρὸς τὰ [[κάτω]], ἀγκύρας καθεῖναι, κατατεῖναι Πολυδ. Α΄, 103· [[ἕλκω]] ἰσχυρῶς, κατὰ δ’ [[ἡνία]] τεῖνεν [[ὀπίσσω]] Ἰλ. Γ. 261, 311· κ. χαλινοὺς Ἡρόδ. 4. 72· ([[οὕτως]] ἀπολ., ὁ [[ἡνίοχος]] κατατείνας δηλ. τὰς ἡνίας, προσπαθῶν νὰ ἀνακόψῃ τὴν ὁρμὴν τῶν ἵππων, Πλουτ. Ποπλικ. 13), καὶ μεταφρ., τὸν δῆμον δυσχεραίνοντα κατατείνων καὶ προσβιάζων ἐχειροῦτο, [[ἔνθα]] ὁ [[δῆμος]] παραβάλλεται πρὸς ἵππον ἀγριαίνοντα, ὁ δὲ Περ. ὡς [[ἡνίοχος]] κρατεῖ αὐτὸν δυνατὰ διὰ τῶν ἡνίων, Πλουτ. Περ. 15· κ. τὰ ὅπλα, τεντώνω τὰ καλῴδια. Ἡρόδ. 7. 36· τὰ [[νεῦρα]] εἰς τὸ [[ἐξόπισθεν]] κ. Πλάτ. Τίμ. 84Ε· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ., Ἱππ. Ἀγμ. 755. 2) [[ἐκτείνω]] [[ὅπως]] τοποθετήσω ἐξηρθρωμένον [[ὀστοῦν]], [[αὐτόθι]] 762· οὕτω μῦς κατατεταμένος [[αὐτόθι]] 757. 3) [[ἐκτείνω]], τεντώνω, [[ὅπως]] βασανίσω, κατατεινόμενος ὑπὸ τῆς βασάνου προσωμολόγησε Δημ. 1172. 14· ὑπὸ τῶν παθῶν κατατείνεσθαι καί στρεβλοῦσθαι Δίων Χρυσ. 1. 551., πρβλ. Σουΐδ. ἐν λ. στρεβλούμενος· κατατείνεσθαι ἐπὶ κολάσεσι Ἀνώνυμ. παρὰ Σουΐδ. ἐν λ.· ἐπὶ τροχοῦ Βασίλ.·- μεταφορ., κατέτεινέ με διηγούμενος Λιβάν. 4.629· κατατείνεσθαι ὑπὸ ποδάγρας Φύλαρχ. παρ’ Ἀθην. 536Ε, πρβλ. Ἀνθ. ΙΙ. 11, 128, κτλ. 4) τεντώνω ἢ [[σύρω]] κατ’ εὐθεῖαν, κατέτεινε σχοινοτενέας ὑποδέξας διώρυχας, δηλ. τεντώσας σχοινία ἐσημείωσε τὰς κατασκευαστέας, Ἡρόδ. 1. 189· δολιχὸν κατατ. τοῦ λόγου, [[κάμνω]] μακρὸν λόγον, Πλάτ. Πρωτ. 329Α· κατατείνας ἐρῶ, μακρὸν λόγον διεξελεύσομαι, Φώτ.· φεύγουσι κατατείνοντες τὴν κέρκον Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9· 44, 7.-Παθ., ἐκτείνομαι κατ’ εὐθεῖαν, Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 2. 3, 11. 5) κρατῶ σφιγκτὰ ἢ τεντωμένον πρὸς τὰ [[κάτω]], Πλουτ. Λούκουλλ. 24, ἐν τῷ Παθ. 6) [[ἐκτείνω]] ἐπὶ τῆς γῆς, ἐξαπλώνω, [[κρημνίζω]], ὁ [[ἐλέφας]] κατ. ἐπὶ τῆς γῆς τοὺς φοίνικας Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 1, 30· κ. τινὰς ἐπὶ τοὔδαφος Πλουτ. Ποπλικ. 6, [[ἔνθα]] προσθέτει τὰς κεφαλὰς αὐτῶν ἀπέκοψαν·- Παθ., ἐκτείνομαι ἐπί τινα ἔκτασιν, εἰς γῆν Πλάτ. Τίμ. 58Ε· πρὸς γῆν [[αὐτόθι]] 92Α· ἐπὶ τῇ γῇ Ἀριστ. π. Ζ. Πορείας 15, 8. 7) μεταφ., [[ἐκτείνω]], θέτω εἰς ἐνέργειαν, κ. τὴν ῥώμην ὅλην Πολύβ. 22. 17, 7·- Παθ., τεντώνομαι, λόγοι κατατεινόμενοι, λόγοι θερμῆς ἔριδος, Εὐρ. Ἑκ. 132· [[ὡσαύτως]], κ. τῷ προσώπῳ, τεντώνω τοὺς μῦς τοῦ προσώπου μου, [[ἀγωνίζομαι]] μὲ ὅλην τὴν δύναμιν, Πλουτ. Ἀντών. 77· πρβλ. κατωτ. ΙΙ. 2. ΙΙ. ἀμετάβ., [[ἐκτείνω]] ἢ [[ἐντείνω]] ἐμαυτόν· [[ἐντεῦθεν]], 1) ἐκτείνομαι κατ’ εὐθεῖαν πρὸς…, [[φθάνω]] [[μέχρι]]…, Λατ. tenedre, ἐκ τῶν Ταυρικῶν οὐρέων ἐς την Μαιῶτιν λίμνην Ἡρόδ. 4. 3, πρβλ. 9. 15· κ. πρὸς ἑσπέρην ἐπὶ ποταμὸν Ἀγγίτην, ἐκτείνεται πρὸς δυσμὰς [[μέχρι]]…, ὁ αὐτ. 7. 113, πρβλ. 4, 19, Ξεν. Ἑλλ. 4. 4, 7· ἀπολ., ἐκτείνομαι, [[κεῖμαι]] ἐκτεταμένος· [[ταύτῃ]] κ. Ἡρόδ. 8. 31· [[ἄχρι]] τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης κατατείνει Φίλων Β. Μ. 1· καὶ Μέσ., αἱ φλέβες κατατείνονται [[μέχρι]] τῆς κοιλίας, Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 2. 3. 2) [[ἀγωνίζομαι]] [[ἐναντίον]] τινός, προσπαθῶ πάσῃ δυνάμει, εἶμαι [[ὁρμητικός]], Εὐρ. Ι. Α. 336, Πλάτ. Τίμ. 63C· ἰσχυρῶς κατ. Ξεν. Ἀν. 2. 5, 30, ἀντίθετ. τῷ [[χαλάω]], Πλάτ. Πολ. 329C· κ. ἡ [[ὀδύνη]] Ἱππ. Ἀγμ. 778· [[συχνάκις]] κατὰ μετοχ. ἀορ. μετὰ σημασ. ἐπιρρ., πάσῃ δυνάμει, μεθ’ ὅλης τῆς δυνάμεως, [[λέγω]] κατατείνας Πλάτ. Πολ. 358D, πρβλ. 367B· ὁ [[λέων]] τρέχει κατατείνας· τὸ δὲ [[δρόμημα]] συνεχῶς [[ὥσπερ]] κυνός ἐστι κατατεταμένον Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 44, 4· ὁ αὐτ. ὀλίγον ἀνωτέρω ἀντὶ τοῦ φεύγει κατατείνας εἶπε φεύγει [[ταχέως]]·― ᾤχετο κ. Λουκ. Λεξιφ. 3· ὄρνεις κατατείνασαι ἐκπτήσονται ὁ αὐτ. ἐν Κρον. 35. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=fut. -τενῶ aor1 -έτεινα perf. -τέτᾰκα<br /><b class="num">I.</b> to [[stretch]] or [[draw]] [[tight]], Il., Hdt.; κ. τὰ ὅπλα to [[draw]] the cables [[taut]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[stretch]] so as to [[torture]], Dem., etc.<br /><b class="num">3.</b> to [[stretch]] or [[draw]] in a [[straight]] [[line]], Hdt.<br /><b class="num">4.</b> to [[hold]] [[tight]] [[down]], Plut.<br /><b class="num">II.</b> intr. to [[stretch]] [[oneself]]: [[hence]],<br /><b class="num">1.</b> to [[extend]] or run [[straight]] [[towards]], Lat. tendere, Hdt., Xen.: absol. to [[extend]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[strive]] [[against]], [[strive]] [[earnestly]], be [[vehement]], Eur., Xen.: aor1 [[part]]., with all one's [[might]], [[λέγω]] κατατείνας Plat. | |mdlsjtxt=fut. -τενῶ aor1 -έτεινα perf. -τέτᾰκα<br /><b class="num">I.</b> to [[stretch]] or [[draw]] [[tight]], Il., Hdt.; κ. τὰ ὅπλα to [[draw]] the cables [[taut]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[stretch]] so as to [[torture]], Dem., etc.<br /><b class="num">3.</b> to [[stretch]] or [[draw]] in a [[straight]] [[line]], Hdt.<br /><b class="num">4.</b> to [[hold]] [[tight]] [[down]], Plut.<br /><b class="num">II.</b> intr. to [[stretch]] [[oneself]]: [[hence]],<br /><b class="num">1.</b> to [[extend]] or run [[straight]] [[towards]], Lat. tendere, Hdt., Xen.: absol. to [[extend]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[strive]] [[against]], [[strive]] [[earnestly]], be [[vehement]], Eur., Xen.: aor1 [[part]]., with all one's [[might]], [[λέγω]] κατατείνας Plat. | ||
}} | }} | ||
