3,276,318
edits
παλαιός: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
|btext=ά, όν :<br />ancien :<br /><b>1</b> âgé, vieux;<br /><b>2</b> de vieille date (vieil hôte, vieil ami);<br /><b>3</b> d'autrefois, ancien, antique : [[οἱ]] παλαιοί THC les anciens, les hommes des temps passés ; <i>adv.</i> • τὸ παλαιόν autrefois ; • [[ἐκ]] παλαιοῦ dès les temps anciens ; <i>particul. avec idée de mépris</i> suranné;<br /><i>Cp.</i> [[παλαίτερος]], <i>Sp.</i> [[παλαίτατος]].<br />'''Étymologie:''' [[πάλαι]]. | |btext=ά, όν :<br />ancien :<br /><b>1</b> âgé, vieux;<br /><b>2</b> de vieille date (vieil hôte, vieil ami);<br /><b>3</b> d'autrefois, ancien, antique : [[οἱ]] παλαιοί THC les anciens, les hommes des temps passés ; <i>adv.</i> • τὸ παλαιόν autrefois ; • [[ἐκ]] παλαιοῦ dès les temps anciens ; <i>particul. avec idée de mépris</i> suranné;<br /><i>Cp.</i> [[παλαίτερος]], <i>Sp.</i> [[παλαίτατος]].<br />'''Étymologie:''' [[πάλαι]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=παλαιός -ά -όν [πάλαι] comp. παλαιότερος en παλαίτερος; superl. παλαιότατος en παλαίτατος; oud oud, bejaard; meestal van pers.:; νεοὶ ἠδὲ παλαιοί jong en oud Od. 1.395; παλαιῷ φωτὶ ἐοικώς gelijkend op een bejaarde man Il. 14.136; ook van zaken:. πίθοι οἴνοιο παλαιοῦ kruiken oude wijn Od. 2.340. oud, uit vroeger tijden:; ξεῖνος … παλαιός een gastvriend van vroeger Il. 6.215; παλαιοὺς νόμους wetten van vroeger Aeschl. Eum. 778; christ.:; ἡ παλαιὰ διαθήκη het Oude Testament NT 2 Cor. 3.14; subst.: οἱ παλαιοί de ouden; Thuc. 1.3.1; adv. τὸ παλαιόν vroeger; ἐκ παλαιοῦ = ἀπὸ παλαιοῦ van oudsher. ook ongunstig. verouderd:. τά γ’ ἄλλα κωφὰ καὶ παλαί’ ἔπη de rest zijn vage en verouderde verhalen Soph. OT 290. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''πᾰλαιός:''' 3, лак. [[παλεόρ]] (compar. παλαιότερος и [[παλαίτερος]], superl. παλαιότατος и [[παλαίτατος]])<br /><b class="num">1)</b> [[старый]] ([[οἶνος]], [[νῆες]] Hom.; ὑποδήματα Plat.; [[ἱμάτιον]] NT);<br /><b class="num">2)</b> [[старинный]], [[давнишний]] ([[ξεῖνος]] Hom.): κατὰ τὸν παλαιὸν λόγον Plat. согласно старинной поговорке; ἡ παλαιὰ [[διαθήκη]] NT ветхий завет;<br /><b class="num">3)</b> [[престарелый]] ([[γέρων]], [[γρηῦς]] Hom.);<br /><b class="num">4)</b> [[древний]] ([[Ἶλος]] Hom.; νόμοι Aesch.; θέσφατα Soph.): ἐκ παλαιοῦ и ἐκ παλαιτέρου Her. с древних времен, издревле; οἱ παλαιοί Thuc. люди древних эпох, древние;<br /><b class="num">5)</b> [[устаревший]], [[обветшалый]], [[утративший смысл]], [[пустой]] (κωφὰ καὶ παλαιὰ ἔπη Soph.). | |||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 37: | Line 40: | ||
|lsmtext='''πᾰλαιός:''' -ά, -όν, ανωμ. συγκρ. και υπερθ. <i>παλαιότερος</i>, <i>-ότατος</i>, [[αλλά]] οι συνήθεις τύποι είναι [[παλαίτερος]], <i>-αίτατος</i> (προέρχονται από το [[πάλαι]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[παλιός]] στα χρόνια, <b>α)</b> λέγεται για ανθρώπους, [[μεγάλος]], ηλικιωμένος, ἢ [[νέος]] ἠὲ [[παλαιός]], σε Όμηρ.· παλαιὸς [[γέρων]], παλαιὰ [[γρηῦς]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>χρόνῳ παλαιῷ</i>, σε Σοφ. <b>β)</b> λέγεται για πράγματα, [[οἶνος]], σε Ομήρ. Οδ.· [[νῆες]], στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> αυτός που ανήκει στα [[παλιά]] χρόνια, [[αρχαίος]],<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για ανθρώπους, σε Όμηρ.· [[Μίνως]] [[παλαίτατος]] ὧν ἀκοῇ [[ἴσμεν]], σε Θουκ.· <i>οἱ παλαιοί</i>, οι αρχαίοι, Λατ. [[veteres]], στον ίδ. <b>2. α)</b> λέγεται για πράγματα, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ. κ.λπ.· <i>τὸ παλαιόν</i>, ως επίθ., όπως τὸ [[πάλαι]], [[παλιά]], [[άλλοτε]], σε Ηρόδ. κ.λπ.· <i>ἐκ παλαιοῦ</i>, από [[παλιά]], στον ίδ.· <i>ἐκ παλαιτέρου</i>, από παλιότερα, στον ίδ.· <i>ἐκ παλαιτάτου</i>, σε Θουκ. <b>β)</b> λέγεται για πράγματα επίσης, διατηρημένος, φθαρμένος, απαρχαιωμένος, [[παλιός]], σε Αισχύλ., Σοφ. | |lsmtext='''πᾰλαιός:''' -ά, -όν, ανωμ. συγκρ. και υπερθ. <i>παλαιότερος</i>, <i>-ότατος</i>, [[αλλά]] οι συνήθεις τύποι είναι [[παλαίτερος]], <i>-αίτατος</i> (προέρχονται από το [[πάλαι]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[παλιός]] στα χρόνια, <b>α)</b> λέγεται για ανθρώπους, [[μεγάλος]], ηλικιωμένος, ἢ [[νέος]] ἠὲ [[παλαιός]], σε Όμηρ.· παλαιὸς [[γέρων]], παλαιὰ [[γρηῦς]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>χρόνῳ παλαιῷ</i>, σε Σοφ. <b>β)</b> λέγεται για πράγματα, [[οἶνος]], σε Ομήρ. Οδ.· [[νῆες]], στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> αυτός που ανήκει στα [[παλιά]] χρόνια, [[αρχαίος]],<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για ανθρώπους, σε Όμηρ.· [[Μίνως]] [[παλαίτατος]] ὧν ἀκοῇ [[ἴσμεν]], σε Θουκ.· <i>οἱ παλαιοί</i>, οι αρχαίοι, Λατ. [[veteres]], στον ίδ. <b>2. α)</b> λέγεται για πράγματα, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ. κ.λπ.· <i>τὸ παλαιόν</i>, ως επίθ., όπως τὸ [[πάλαι]], [[παλιά]], [[άλλοτε]], σε Ηρόδ. κ.λπ.· <i>ἐκ παλαιοῦ</i>, από [[παλιά]], στον ίδ.· <i>ἐκ παλαιτέρου</i>, από παλιότερα, στον ίδ.· <i>ἐκ παλαιτάτου</i>, σε Θουκ. <b>β)</b> λέγεται για πράγματα επίσης, διατηρημένος, φθαρμένος, απαρχαιωμένος, [[παλιός]], σε Αισχύλ., Σοφ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''πᾰλαιός''': ά, όν· Αἰολ. πάλαος Εὐστ. 28. 33, Βοιωτ. πάληος Ἐτυμολ. Μέγ. 32. 6· ἀλλὰ παλᾰός Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 992· Λακων. [[παλεόρ]] (ἴδε κατωτ.)· - ὁμαλὸν συγκρ. παλαιότερος Πινδ. Ν. 6. 90, Θουκ. 1. 1, Πλάτ., κλ.· παλαιότατος Πλάτ. Τίμ. 83Α, κτλ.· ἀλλὰ συνηθέστεροι τύποι [[εἶναι]] [[παλαίτερος]], παλαίτατος (ἐκ τοῦ [[πάλαι]]), Πινδ. Π. 10. 90, Ν. 7. 65, Θουκ, κλ.. ἴδε ἀνωτ. (Ἡ παραλήγουσα παρὰ ποιηταῖς ἔστιν ὅτε [[εἶναι]] βραχεῖα, Σοφ. Ἀποσπ. 655, Εὐρ. Ἠλ. 497, Δαμόκρ. παρὰ Γαλην. 13. 821D, 862Β· ἐν τούτοις τοῖς χωρίοις ὁ Ἡρῳδιαν. π. μον. λέξ. 4. 18 φαίνεται ὅτι εἶχεν ἀναγνώσῃ παλεός, πρβλ. Θεογνώστ. Κανόνας 50. 3, Σχόλ. εἰς Ἀριστοφ. Λυσ. 988· ἐν τῷ ὑστάτῳ τούτῳ χωρίῳ ὁ Δινδ. ἀποκαθίστησι τὸν Λακωνικὸν τύπον [[παλεόρ]], πρβλ. Ahr. D. D. σ. 71). Ι. παλαιὸς κατὰ τὰ ἔτη, α) τὸ πλεῖστον ἐπὶ προσώπων, [[γέρων]], ἡλικιωμένος, [[γηραιός]], ἢ [[νέος]] ἠὲ παλαιὸς Ἰλ. Ξ. 108· νέοι ἠὲ παλαιοὶ Ὀδ. Α. 395· παλαιῷ φωτὶ ἐοικὼς Ἰλ. Ξ. 136· [[ὡσαύτως]], παλαιὸς [[γέρων]], παλαιὰ [[γρηῦς]] Ὀδ. Ν. 432, Τ. 346, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἀχ. 676· χρόνῳ παλαιῷ Σοφ. Ο. Κ. 112· ἐν παλαιτέροισι Πινδ. Ν. 3. 127· [[ἔνθα]] δὴ παλαίτατοι θάσσουσι Εὐρ. Μήδ. 68· - [[ὡσαύτως]] ἐπὶ κακῆς σημασίας, [[ἀνόητος]], βλὰξ ([[παλεόρ]]· «μωρὸς» Ἡσύχ.), Ἀριστοφ. Λυσ. 988· πρβλ. [[Κρόνιος]]. 2) ἐπὶ πραγμάτων, [[οἶνος]] Ὀδ. Β. 340· [[νῆες]].. νέαι ἠδὲ π. [[αὐτόθι]] 293· τρὺξ π. καὶ σαπρὰ Ἀριστοφ. Πλ. 1086· [τριήρεις] παλαιαὶ ἀντὶ καινῶν Λυσ. 179. 37· ὑποδήματα Πλάτ. Μένων 91D, κτλ. ΙΙ. εἰς ἀρχαίους χρόνους ἀνήκων, [[ἀρχαῖος]], 1) ἐπὶ προσώπων, [[ξεῖνος]] π., παλαιὸς φίλος, Ἰλ. Ζ. 215, Σοφ. Τρ. 263, Εὐρ. Ἄλκ. 212· παλαιοῦ Δαρδανίδαο Ἰλ. Λ. 166, πρβλ. Ὀδ. Β. 118· [[Μίνως]] παλαίτατος ὧν ἀκοῇ ἴσμεν Θουκ. 1. 4· οἱ [[πάνυ]] π. ἄνθρωποι Πλάτ. Κρατ. 411Β· οἱ π., οἱ ἀρχαῖοι, Λατιν. veteres, Θουκ. 1. 3, Γραμμ. 2) ἐπὶ πραγμάτων, λέκτορα Ὀδ. Ψ. 296· παλαιά τε πολλά τε εἰδὼς Η. 157· καινὰ καὶ π. ἔργα Ἡρόδ. 9. 26· νόμοι Αἰσχύλ. Εὐμ. 778· κατὰ τὸ νόμιμον τὸ π. καὶ [[ἀρχαῖον]] Λυσ. 107. 41· κατὰ τὸν π. λόγον Πλάτ. Γοργ. 499C· ἡ π. [[παροιμία]] ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 329Α· παλαί’ ἂν [εἴη], ἐξ ὅτου Σοφοκλ. Φιλ. 493, πρβλ. Αἴ. 622· - ἐπὶ τόπων, Αἰσχύλ. Πέρσ. 17, Σοφ. Ἠλ. 4, κτλ.· - τὸ παλαιόν, ὡς ἐπίρρ., ὡς τὸ [[πάλαι]], κατὰ τοὺς παλαιοὺς χρόνους, [[ἄλλοτε]], Ἡρόδ. 1. 171, Αἰσχύλ. Πέρσ. 101 (λυρ.), κλ.· τό γε παλαιὸν Πλάτ. Κρατ. 401C, κλ.· - [[ὡσαύτως]], ἐκ παλαιοῦ, ἀπὸ παλαιοῦ χρόνου, Ἡρόδ. 1. 157, Ἀντιφῶν 115, 23, Θουκ. 1. 2· ἐκ παλαιοτέρου, ἀπὸ παλαιοτέρου χρόνου, Ἡρόδ. 1. 60· ἐκ παλαιοτάτου Θουκ. 1. 18· - ἀρχαῖα καὶ παλαιά, [[ὁμοῦ]], Λυσ. 107. 40, Δημ. 597, 18 (πρβλ. Σοφ. Τρ. 555), - ὡς ἐν τῇ Λατ. prisca et vetusta, Ruhnk. Vell. Pat. 1. 16, 3. 3) ἐπὶ πραγμάτων [[ὡσαύτως]], α) ἐπὶ καλῆς σημασίας, [[παλαιός]], ἐπὶ μακρὸν χρόνον διατηρούμενος, π. [[ὄλβος]], [[δόξα]], [[φήμη]] κλ., πρβλ. [[παλαιόπλουτος]]· [[ἑπομένως]], ἐπὶ τὸ ἰσχυρότερον [[σεβάσμιος]], τετιμημένος, [[ἅπερ]] παλαιότατα ἀνθρώποις, quae hominibus antiquissima sunt, Ἀντιφῶν 141. 34. β) ἐπὶ κακῆς σημασίας, ἀπηρχαιωμένος, [[ἄχρηστος]], ὡς τὸ [[ἀρχαῖον]], Αἰσχύλ. Πρ. 317, Σοφ. Ο. Τ. 290. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
