3,274,816
edits
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
Line 16: | Line 16: | ||
|btext=<i>f.</i> παρατενῶ, <i>ao.</i> παρέτεινα, <i>pf.</i> παρατέτακα;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> étendre à côté, développer, acc. ; tirer en longueur : παρατείνειν ὀνόματα LUC prononcer lentement les mots ; παρατείνειν τὰ τελευταῖα τῆς φωνῆς LUC prolonger les derniers sons de la voix;<br /><b>II.</b> tendre le long de, <i>particul.</i> étendre sur le chevalet ; torturer ; <i>p. suite, au Pass.</i> périr, mourir : πόθῳ PLUT de désir;<br /><b>III.</b> traîner en longueur, <i>d'où</i><br /><b>1</b> amuser, retenir, faire attendre τινά, qqn;<br /><b>2</b> prolonger : βίον [[ἕως]], <i>gén.</i> PLUT prolonger sa vie jusqu’à, <i>etc.</i><br /><b>3</b> ajourner, différer, acc.;<br /><b>B.</b> <i>intr.</i> s'étendre <i>en parl. d'un lieu</i> avec l'acc. <i>du lieu jusqu’où s'étend une région</i>;<br /><i><b>Moy.</b></i> παρατείνομαι s'étendre le long de <i>en parl. de lieux, de pays, etc.</i> τινι.<br />'''Étymologie:''' [[παρά]], [[τείνω]]. | |btext=<i>f.</i> παρατενῶ, <i>ao.</i> παρέτεινα, <i>pf.</i> παρατέτακα;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> étendre à côté, développer, acc. ; tirer en longueur : παρατείνειν ὀνόματα LUC prononcer lentement les mots ; παρατείνειν τὰ τελευταῖα τῆς φωνῆς LUC prolonger les derniers sons de la voix;<br /><b>II.</b> tendre le long de, <i>particul.</i> étendre sur le chevalet ; torturer ; <i>p. suite, au Pass.</i> périr, mourir : πόθῳ PLUT de désir;<br /><b>III.</b> traîner en longueur, <i>d'où</i><br /><b>1</b> amuser, retenir, faire attendre τινά, qqn;<br /><b>2</b> prolonger : βίον [[ἕως]], <i>gén.</i> PLUT prolonger sa vie jusqu’à, <i>etc.</i><br /><b>3</b> ajourner, différer, acc.;<br /><b>B.</b> <i>intr.</i> s'étendre <i>en parl. d'un lieu</i> avec l'acc. <i>du lieu jusqu’où s'étend une région</i>;<br /><i><b>Moy.</b></i> παρατείνομαι s'étendre le long de <i>en parl. de lieux, de pays, etc.</i> τινι.<br />'''Étymologie:''' [[παρά]], [[τείνω]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=παρα-τείνω en παρατανύω met acc. ruimtelijk ernaast uitstrekken, uitrekken, uitbreiden:; π. τὴν φάλαγγα de slaglinie laten uitwaaieren Xen. An. 7.3.48; ὀλίγον τι παρατείνουσα ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ (een waterbekken) dat zij op heel korte afstand langs de rivier liet aanleggen Hdt. 1.185.4; τοὺς λόγους... παρατείνειν de verhalen verder uitwerken Aristot. Poët. 1455b2; pass..; αἱ δὲ χείρες παρατεταμέναι φυλάσσονται de armen worden uitgestrekt langs het lichaam gehouden Hp. Fract. 13; aanreiken:; μύρον ἐν φιάλῃ παρατείνει hij reikt olie in een schaal aan Xenoph. B 1.3; meetk. construeren:. παρὰ τὴν δοθεῖσαν γραμμήν π. op basis van de gegeven lijn (een driehoek) construeren Plat. Men. 87a. van tijd rekken, de duur verlengen:; παρέτεινεν... τὸν λόγον μέχρι μεσονυκτίου hij zette zijn rede voort tot middernacht NT Act. Ap. 20.7; π. ἕκαστον τῶν ὀνομάτων elk woord langzaam uitspreken Luc. 40.13; π. τὰ τελευταῖα τῆς φωνῆς de laatste klanken van de stem voort laten klinken Luc. 10.3; καθάπερ ἠχώ τινα παρατείνουσαν τὴν ἀκρόασιν als een echo die het horen verlengt Luc. 43.13; εἰ καὶ ἡμῖν παρατείνοιτο ὑπὸ σοῦ τὸ ὄφλημα ook al wordt door jou de betaling van de schuld aan ons getraineerd Luc. 77.14.2; abs..; Νέστορα... ἐπὶ τρεῖς παρατεῖναι γενεάς Ὅμηρος λέγει ( sc. τὸν βίον ) Homerus zegt dat het leven van Nestor zich over drie generaties uitstrekte [Luc.] 12.3; pass.. διηγήσεις ἐξ ἑωθινοῦ παραταθεῖσαι omdat de verhalen vanaf de vroege ochtend gerekt zijn [Luc.] 49.4. overdr. folteren (eig. door uitrekking), uitputten; alg. pijnigen: pass..; λιμῷ door honger gekweld worden Plat. Smp. 207b; met ptc..; γελῶντες... ὀλίγου παρετάθησαν zij bestierven het bijna van het lachen Plat. Euthyd. 303b; παρετάθη μακρὰν ὁδόν πορευθείς hij was afgepeigerd door zijn lange reis Xen. Mem. 3.13.6; overdr.. πολιορκίᾳ παρατενεῖσθαι ἐς τοὔσχατον zich door het beleg tot het uiterste te zullen laten uitputten Thuc. 3.46.2; οὗτος ἐμὲ παρατείνει ἀπὸ σοῦ κωλύων hij pest mij door mij van jou verwijderd te houden Xen. Cyr. 1.3.11. intrans. zich (ernaast) uitstrekken:; ὁ Καύκασος παρατείνει de Kaukasus strekt zich uit Hdt. 1.203.1; ook med.-pass.. ἡ δέ γ’ Εὔβοια... ἡδὶ παρατέταται μακρά en hier ligt Euboia, uitgestrekt over grote afstand (langs het vasteland) Aristoph. Nub. 213. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''παρατείνω:''' (fut. παρατενῶ, aor. παρέτεινα, pf. παρατέτᾰκα)<br /><b class="num">1)</b> [[растягивать]], [[распростирать]] ([[ἱμάτιον]] Plut.; χεῖρας Diod.); med.-pass. тянуться, простираться τῇ τῆς Ἀραβίης [[οὖρος]] παρατέταται Her.; παρετέτατο ἡ [[τάφρος]] ([[μέχρι]] τοῦ Μηδίας τείχους Xen.);<br /><b class="num">2)</b> [[распространять]], [[расширять]], [[продолжать]] (τοὺς λόγους Arst.; τὸν λόγον [[μέχρι]] μεσονυκτίου NT): ἐπὶ [[πλεῖον]] π. τὴν διάσκεψιν Luc. продолжать рассмотрение;<br /><b class="num">3)</b> мат. (о геом. фигуре) развертывать, строить на данной прямой линии Plat.;<br /><b class="num">4)</b> (об эхо), [[растягивать]], [[удлинять]], (τὰ [[τελευταῖα]] τῆς φωνῆς Luc.);<br /><b class="num">5)</b> [[протяжно произносить]], [[растягивать]] (ὀνόματα Luc.);<br /><b class="num">6)</b> [[затягивать]], [[откладывать]], [[задерживать]] (τὸ [[ὄφλημα]] παρατείνεται [[ὑπό]] τινος Luc.);<br /><b class="num">7)</b> [[валить с ног]], [[терзать]], [[мучить]] (παρατείνεσθαι λιμῷ Plat.): παρατέταμαι μακρὰν ὁδὸν πορευθείς Xen. я совершенно измучен долгим переходом; γελῶντε ὀλίγου παρετάθησαν Plat. оба они чуть не умерли со смеху; πολιορκίᾳ παρατείνεσθαι εἰς [[τοὔσχατον]] Thuc. выдерживать осаду до конца;<br /><b class="num">8)</b> [[тянуться]], [[простираться]] (πρὸς τὴν ἑσπέρην Her.): π. τὸν λιμένα Thuc. тянуться вдоль порта, т. е. быть расположенным у входа в порт (см. тж. 1). | |||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
Line 31: | Line 34: | ||
|lsmtext='''παρατείνω:''' μέλ. <i>-τενῶ</i>, αόρ. αʹ <i>-έτεινα</i>, παρακ. <i>-τέτᾰκα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[εκτείνω]] κατά [[μήκος]] ή δίπλα, [[επεκτείνω]] τη [[γραμμή]] της μάχης, Λατ. ordines explicare, σε Ξεν.· [[παρατείνω]] τάφρον, [[εκτείνω]] κατά [[μήκος]] την τάφρο ([[χαντάκι]]), στον ίδ. — Παθ., είμαι [[τεντωμένος]] κατά [[μήκος]] (βλ. κατωτ. II. 1)· είμαι [[τεντωμένος]] στο [[μήκος]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[καταπονώ]], [[βασανίζω]], σε Ξεν. — Παθ., είμαι κουρασμένος, φθαρμένος, εξαντλημένος, σε Πλάτ.<br /><b class="num">3.</b> Παθ., παρατείνεσθαι εἰς [[τοὔσχατον]], [[αγωνίζομαι]] [[μέχρις]] εσχάτων, [[κρατώ]] [[μέχρι]] το [[τέλος]], σε Θουκ.<br /><b class="num">4.</b> [[προεκτείνω]], [[παρατείνω]], σε Αριστ., Λουκ.<br /><b class="num">5.</b> [[βάζω]] κάποιο [[σχήμα]] σε [[ευθεία]] [[γραμμή]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">6.</b> λέγεται για [[προφορά]], [[επιμηκύνω]] στην [[προφορά]], Λατ. producere, σε Λουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> αμτβ., [[τεντώνω]] κατά [[μήκος]], λέγεται για [[τείχος]] ή για τη συνοριογραμμή χώρας, σε Ηρόδ.· ομοίως επίσης λέγεται στην Παθ.· παρατέταται τὸ [[ὄρος]], στον ίδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για χρόνο, [[συνεχίζω]], [[εξακολουθώ]] την [[ζωή]] μου, σε Λουκ. | |lsmtext='''παρατείνω:''' μέλ. <i>-τενῶ</i>, αόρ. αʹ <i>-έτεινα</i>, παρακ. <i>-τέτᾰκα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[εκτείνω]] κατά [[μήκος]] ή δίπλα, [[επεκτείνω]] τη [[γραμμή]] της μάχης, Λατ. ordines explicare, σε Ξεν.· [[παρατείνω]] τάφρον, [[εκτείνω]] κατά [[μήκος]] την τάφρο ([[χαντάκι]]), στον ίδ. — Παθ., είμαι [[τεντωμένος]] κατά [[μήκος]] (βλ. κατωτ. II. 1)· είμαι [[τεντωμένος]] στο [[μήκος]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[καταπονώ]], [[βασανίζω]], σε Ξεν. — Παθ., είμαι κουρασμένος, φθαρμένος, εξαντλημένος, σε Πλάτ.<br /><b class="num">3.</b> Παθ., παρατείνεσθαι εἰς [[τοὔσχατον]], [[αγωνίζομαι]] [[μέχρις]] εσχάτων, [[κρατώ]] [[μέχρι]] το [[τέλος]], σε Θουκ.<br /><b class="num">4.</b> [[προεκτείνω]], [[παρατείνω]], σε Αριστ., Λουκ.<br /><b class="num">5.</b> [[βάζω]] κάποιο [[σχήμα]] σε [[ευθεία]] [[γραμμή]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">6.</b> λέγεται για [[προφορά]], [[επιμηκύνω]] στην [[προφορά]], Λατ. producere, σε Λουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> αμτβ., [[τεντώνω]] κατά [[μήκος]], λέγεται για [[τείχος]] ή για τη συνοριογραμμή χώρας, σε Ηρόδ.· ομοίως επίσης λέγεται στην Παθ.· παρατέταται τὸ [[ὄρος]], στον ίδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για χρόνο, [[συνεχίζω]], [[εξακολουθώ]] την [[ζωή]] μου, σε Λουκ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''παρατείνω''': [[ἐκτείνω]] κατὰ [[μῆκος]], παρατεταμέναι χεῖρες Ἱππ. π. Ἀγμῶν 761, 12· [[παρά]] τι ὁ αὐτ. π. Ἄρθρ. 780· [[ἀναπτύσσω]] τὴν φάλαγγα, Λατιν. ordines explicare, Κλεάνορα κέλευε διὰ τοῦ πεδίου παρατεῖναι τὴν φάλαγγα παρὰ τὰς κώμας Ξεν. Ἀν. 7. 3, 48· παρετέτατο δὲ ἡ [[τάφρος]] ἄνω διὰ τοῦ πεδίου ἐπὶ [[δώδεκα]] παρασάγγας, ἐξετείνετο δέ, κλ., [[αὐτόθι]] 1. 7, 15, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 185. - Παθ., ἐκτείνομαι κατὰ [[μῆκος]] (ἴδε κατωτ. ΙΙ. Ι)· ἁπλώνομαι καὶ τανύομαι [[κάτω]] ὡς τὰ δέρματα ὑπὸ τῶν βυρσοδεψῶν, ταπεινοῦμαι, ὑπὸ γὰρ αὐτῶν παρετάθη καὶ Περικλέους, περὶ τῆς Εὐβοίας, [[ἔνθα]] ὑπάρχει λογοπαίγνιον, [[διότι]] ἐν τῷ προηγουμένῳ στίχῳ ὑπάρχει: παρατέταμαι μακρὰ [[πόρρω]] [[πάνυ]], Ἀριστοφ. Νεφ. 213, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 1· πρβλ. [[ἐκτάδην]]. 2) καταπονῶ, κατακουράζω, Πλούτ. 2. 135D· μεταφορ., Ξεν. Κύρ. 1. 3, 11. - Παθ., βασανίζομαι, λιμῷ Πλάτ. Συμπ. 207Β· κατακουράζομαι, μετὰ μετοχ., παρατέταμαι μακρὰν ὁδὸν πορευθεὶς Ξενοφ. Ἀπομν. 3. 13, 6· παρατέταμαι λιπαρὰ κάπτων, σχεδὸν ἔσκασα τρώγων παχέα φαγητά, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 421· γελῶντε ... ὀλίγου παρετάθησαν (διάφ. γραφ. παρείθησαν) Πλάτ. Εὐθύδ. 303Β παραταθήσεται ὑπὸ σοῦ ... θαμὰ λέγοντος ὁ αὐτ. ἐν Λύσ. 204C· - [[ἀλλά]], πολιορκίᾳ παρατείνεσθαι εἰς τοὔσχατον, [[ἐκτείνω]] τὰς δυνάμεις μου μέχρις ἐσχάτων, [[ἀγωνίζομαι]] μέχρις ἐσχάτων, Θουκ. 3. 46. 3) [[ἐπιμηκύνω]], [[ἐκτείνω]], τοὺς λόγους Ἀριστ. Ποιητ. 17, 5, πρβλ. 9, 11· ἐπὶ πλεῖον τὴν διάσκεψιν Λουκ. Ἰκαρομ. 29, πρβλ. Νεκρ. Διαλ. 4. 2· τὴν ἀκρόασιν ὁ αὐτ. ἐν Εἰκόσι 13· - Παθ., ὁ αὐτ. ἐν Ἔρωσι 4, κτλ. 4) ὡς τὸ [[παραβάλλω]] VIII, [[ἐφαρμόζω]] σχῆμά τι εἰς εὐθεῖαν γραμμήν, Πλάτ. Μένων 87Α, πρβλ. Πολ. 527Α. 5) κοιλίαν π., ποιῶ εὐκοίλιον, Φιλιστίων παρ’ Ἀθην. 115Ε. 6) [[μηκύνω]] λέξιν τινὰ ἐν τῇ προφορᾷ, [[προφέρω]] αὐτὴν μακρῶς, Λατιν. producere, γοερόν τι φθεγγόμενος καὶ παρατείνων ἕκαστον τῶν ὀνομάτων Λουκ. π. Πένθους 13· [[ἐπιμηκύνω]] τὸν ἦχον τῆς φωνῆς, ἐπὶ τῆς ἠχοῦς, [[ἠρέμα]] καὶ αὐτὸς [[ὥσπερ]] τὰ ἄντρα συνεπηχῶν .. καὶ παρατείνων τὰ τελευταῖα τῆς φωνῆς ὁ αὐτ. π. Οἴκου 3. ΙΙ. ἀμετάβ., ἐκτείνομαι ἢ [[κεῖμαι]] πλησίον ἢ κατὰ [[μῆκος]] ἐπὶ τείχους, ἐπὶ τῆς γραμμῆς χώρας, κτλ., Ἡρόδ. 1. 180· μετ’ αἰτ. τόπου, τὰ πρὸς τὴν ἑσπέρην φέροντα ὁ [[Καύκασος]] παρατείνει [[αὐτόθι]] 203, πρβλ. Θουκ. 4. 8. - Παθ., παρατέταται τὸ [[ὄρος]] Ἡρόδ. 2. 8, πρβλ. 4. 38· ἡ δέ γε [[Εὔβοια]] ... ἡδὶ παρατέταται (μετὰ λογοπαιγνίου ἐπὶ τῆς σημασίας, Ι. 1 ἐν τῷ ἑπομένῳ στίχῳ) Ἀριστοφ. Νεφέλ. 212· - [[ὡσαύτως]], παρατείνειν [[παρά]] τι Πολύβ. 6. 31, 5· καὶ μετὰ δοτ., π. τῷ κόλπῳ Στράβ. 335. 2) ἐκτείνομαι, ἀπὸ τοῦ ἐντέρου [[κάτω]] π. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 4 4, 20· ἐκτείνομαι εἰς, πάντας χρόνους καὶ τόπους Ἀριστείδ. 1, σ. 11. 3) ἐπὶ χρόνου, ἐξακολουθῶ, [[πόλεμος]] π. εἰς ἔτη μ’ Ἀππ. Συρ. 48· - ἐξακολουθῶ νὰ ζῶ, ἕως ..., μέχρις ..., Πλούτ. 2. 832F, πρβλ. Λουκ. Μακροβ. 3. 4) ὡς βοηθητ. ῥῆμ., μετὰ μετοχ., ποῖ παρατενεῖς δεδιὼς [[ταῦτα]]; ἕως [[πότε]] θὰ ἐξακολουθῇς νὰ φοβῆσαι [[ταῦτα]]; Λατιν. quousque tendes ἢ perges haec timere? Φιλόστρ. 302, πρβλ. 208. - Καθ’ Ἡσύχιον: «παρατείνει· παρέλκει. πλατύνει», καὶ «παρατενεῖς· ἀπολεῖς». | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj |