3,274,216
edits
πρυτανεῖον: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
|btext=ου (τό) :<br /><b>1</b> prytanée, édifice public des Cités grecques, pour y entretenir le foyer sacré et y nourrir les hôtes publics et les pensionnaires de l'État ; tribunal qui siégeait dans le prytanée, à Athènes;<br /><b>2</b> τὰ [[πρυτανεῖα]] sommes qu’on déposait d'avance pour frais de procédure.<br />'''Étymologie:''' [[πρύτανις]]. | |btext=ου (τό) :<br /><b>1</b> prytanée, édifice public des Cités grecques, pour y entretenir le foyer sacré et y nourrir les hôtes publics et les pensionnaires de l'État ; tribunal qui siégeait dans le prytanée, à Athènes;<br /><b>2</b> τὰ [[πρυτανεῖα]] sommes qu’on déposait d'avance pour frais de procédure.<br />'''Étymologie:''' [[πρύτανις]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=πρυτανεῖον -ου, τό, Ion. πρυτανήϊον [πρύτανις] [[prytaneum]], regeringsgebouw:; ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν op staatskosten onderhouden worden Aristoph. Pax 1084; overdr.. τῆς Ἑλλάδος... τὸ πρυτανεῖον τῆς σοφίας het prytaneum van Griekenland in wijsheid Plat. Prot. 337d. prytaneum (naam van gerechtshof in Athene). borgsom (voor een proces):. τὰ π. τιθέναι de borgsom betalen Aristoph. Nub. 1136. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''πρῠτᾰνεῖον:''' ион. [[πρυτανήϊον|πρῠτᾰνήϊον]] τό<br /><b class="num">1)</b> [[пританей]] (общественное здание в греч. городах, служившее местом заседаний пританеев - πρυτάνεις, - посвященное Гестии, в честь которой в нем поддерживался неугасимый огонь; π. считался символическим центром всей страны: в нем также получали питание на государственный счет пританеи, особо заслуженные граждане и почетные иностранные гости): ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν Plat., Arph. или σιτεῖσθαι Dem. получать бесплатное питание в пританее;<br /><b class="num">2)</b> перен. [[центр]], [[средоточие]] (τῆς σοφίας Plat.);<br /><b class="num">3)</b> [[пританей]] (в Афинах - судилище, в котором заседали пританеи) Dem., Plut. | |||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
| Line 28: | Line 31: | ||
|mltxt=το / [[πρυτανεῖον]], ΝΜΑ, και [[πρυτάνιον]] και ιων. τ. [[πρυτανήϊον]] και αιολ. τ. [[προτανήϊον]] και αττ. τ. [[προτανεῖον]] και κρητ. τ. [[βρυτανεῖον]] Α<br />(στην [[αρχαιότητα]])<br /><b>1.</b> [[δημόσιο]] [[οικοδόμημα]] που βρισκόταν αρχικά στην επονομαζόμενη [[αγορά]] του Θησέως, η οποία γειτνίαζε με το [[τέμενος]] της Αγλαύρου, και στο οποίο συνέρχονταν οι πρυτάνεις και όπου, [[ιδίως]] στην Αθήνα, [[εκτός]] από τους πρυτάνεις, σιτίζονταν [[δημοσία]] [[δαπάνη]] και άλλοι δημόσιοι λειτουργοί, όπως γραμματείς, κήρυκες, ξένοι πρεσβευτές, που [[κατά]] το [[διάστημα]] της φιλοξενίας τους θεωρούνταν επίτιμοι προσκεκλημένοι της πόλης, ή, [[τέλος]] Αθηναίοι ή και ξένοι πολίτες που είχαν προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην [[πόλη]] (α. «κατὰ πόλεις ἀσκεῖτο πρυτανεῖά τε ἐχούσας καὶ ἄρχοντας», <b>Θουκ.</b><br />β. «ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> (κατ επέκτ.) [[συμπόσιο]] στο οποίο συμμετείχε [[κανείς]] [[χωρίς]] [[καμιά]] χρηματική ή [[άλλη]] [[καταβολή]] («οὗ γὰρ μὴ τίθενται συμβολαί, πρυτανεῖα ταῦτα [[πάντα]] προσαγορεύεται», Τιμοκλ.)<br /><b>3.</b> <b>στον πληθ.</b> τὰ [[πρυτανεία]]<br />(αττ. δίκ.) χρηματικό [[ποσό]] που κατέθετε ο [[ενάγων]] [[κατά]] τις ιδιωτικές δίκες [[μαζί]] με την [[αναφορά]] του για τα αιτήματά του [[πριν]] από τη δικάσιμο, το οποίο ήταν ίσο με την [[κατά]] του αντιδίκου [[απαίτηση]] και καταβαλλόταν για να καλύψει τα έξοδα της δίκης ή πιθανά πρόστιμα σε [[περίπτωση]] ήττας του κατηγόρου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> κατώτατο δικαστήριο τών Αθηνών<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[κέντρο]], [[ιδίως]] πνευματικό («τῆς Ἑλλάδος αὐτὸ τὸ πρυτανεῖον τῆς σοφίας», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δέχομαι]] τὰ πρυτανεῖα» — [[δέχομαι]] την [[καταβολή]] του [[παραπάνω]] χρηματικού ποσού, [[δηλαδή]] [[επιτρέπω]] την [[εκδίκαση]] της αγωγής<br />β) «[[τίθημι]] πρυτανεῖά τινι» — [[καταθέτω]] χρήματα [[εναντίον]] κάποιου, [[κάνω]] [[αγωγή]] [[εναντίον]] του<br />γ) «πρυτανεῖα ἐκτίνειν» — [[καταβάλλω]] το χρηματικό [[ποσό]] για την [[εκδίκαση]] της αγωγής.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πρύτανις]]. Για τους διάφορους διαλεκτικούς τ. <b>βλ. λ.</b> <i>πρύτανη</i>]. | |mltxt=το / [[πρυτανεῖον]], ΝΜΑ, και [[πρυτάνιον]] και ιων. τ. [[πρυτανήϊον]] και αιολ. τ. [[προτανήϊον]] και αττ. τ. [[προτανεῖον]] και κρητ. τ. [[βρυτανεῖον]] Α<br />(στην [[αρχαιότητα]])<br /><b>1.</b> [[δημόσιο]] [[οικοδόμημα]] που βρισκόταν αρχικά στην επονομαζόμενη [[αγορά]] του Θησέως, η οποία γειτνίαζε με το [[τέμενος]] της Αγλαύρου, και στο οποίο συνέρχονταν οι πρυτάνεις και όπου, [[ιδίως]] στην Αθήνα, [[εκτός]] από τους πρυτάνεις, σιτίζονταν [[δημοσία]] [[δαπάνη]] και άλλοι δημόσιοι λειτουργοί, όπως γραμματείς, κήρυκες, ξένοι πρεσβευτές, που [[κατά]] το [[διάστημα]] της φιλοξενίας τους θεωρούνταν επίτιμοι προσκεκλημένοι της πόλης, ή, [[τέλος]] Αθηναίοι ή και ξένοι πολίτες που είχαν προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην [[πόλη]] (α. «κατὰ πόλεις ἀσκεῖτο πρυτανεῖά τε ἐχούσας καὶ ἄρχοντας», <b>Θουκ.</b><br />β. «ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> (κατ επέκτ.) [[συμπόσιο]] στο οποίο συμμετείχε [[κανείς]] [[χωρίς]] [[καμιά]] χρηματική ή [[άλλη]] [[καταβολή]] («οὗ γὰρ μὴ τίθενται συμβολαί, πρυτανεῖα ταῦτα [[πάντα]] προσαγορεύεται», Τιμοκλ.)<br /><b>3.</b> <b>στον πληθ.</b> τὰ [[πρυτανεία]]<br />(αττ. δίκ.) χρηματικό [[ποσό]] που κατέθετε ο [[ενάγων]] [[κατά]] τις ιδιωτικές δίκες [[μαζί]] με την [[αναφορά]] του για τα αιτήματά του [[πριν]] από τη δικάσιμο, το οποίο ήταν ίσο με την [[κατά]] του αντιδίκου [[απαίτηση]] και καταβαλλόταν για να καλύψει τα έξοδα της δίκης ή πιθανά πρόστιμα σε [[περίπτωση]] ήττας του κατηγόρου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> κατώτατο δικαστήριο τών Αθηνών<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[κέντρο]], [[ιδίως]] πνευματικό («τῆς Ἑλλάδος αὐτὸ τὸ πρυτανεῖον τῆς σοφίας», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δέχομαι]] τὰ πρυτανεῖα» — [[δέχομαι]] την [[καταβολή]] του [[παραπάνω]] χρηματικού ποσού, [[δηλαδή]] [[επιτρέπω]] την [[εκδίκαση]] της αγωγής<br />β) «[[τίθημι]] πρυτανεῖά τινι» — [[καταθέτω]] χρήματα [[εναντίον]] κάποιου, [[κάνω]] [[αγωγή]] [[εναντίον]] του<br />γ) «πρυτανεῖα ἐκτίνειν» — [[καταβάλλω]] το χρηματικό [[ποσό]] για την [[εκδίκαση]] της αγωγής.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πρύτανις]]. Για τους διάφορους διαλεκτικούς τ. <b>βλ. λ.</b> <i>πρύτανη</i>]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''πρῠτᾰνεῖον''': Ἰων. -ήιον ([[ὡσαύτως]] ἔν τινι Κρητικῇ Ἐπιγρ., Συλλ. Ἐπιγρ. 2554. 52), τό, ἡ [[αἴθουσα]] τοῦ πρυτάνεως, προέδρου, Λατ. curia δημόσιον [[οἰκοδόμημα]] ἐν ταῖς Ἑλληνικαῖς πόλεσιν, Ἡρόδ. 1. 146., 3. 57., 7. 197, Θουκ. 2. 15, κτλ.· ἦτο δὲ καθιερωμένον τῇ Ἑστίᾳ (Vesta) (Πινδ. Ν. 11, 1), εἰς τιμὴν τῆς ὁποίας ἐκαίετο ἀκοίμητον πῦρ, [[ὅπερ]] εἰς τὰς ἀποικίας ἐφέρετο ἐν ἀρχῇ ἐκ τοῦ τῆς μητροπόλεως πρυτανείου. Ἐν Ἀθήναις ἐκαλεῖτο καὶ [[θόλος]], καὶ ἐν αὐτῷ οἱ [[ἑκάστοτε]] πρυτάνεις καὶ ἄλλοι τινὲς ἄρχοντες ἐσιτοῦντο καὶ [[ὅπου]] ἐξένιζον [[δημοσίᾳ]] δαπάνῃ τοὺς ξένους πρέσβεις, Ἀριστοφ. Ἀχ. 125, Δημ. 350. 24· [[ὡσαύτως]] πολῖται [[μεγάλως]] τὴν πολιτείαν εὐεργετήσαντες καὶ τὰ τέκνα τῶν πεσόντων ἐν μάχῃ [[συχνάκις]] ἀντημείβοντο διὰ τῆς ἐν τῷ πρυτανείῳ σιτήσεως, ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν, σιτεῖσθαι Ἀριστοφ. Εἰρ. 1084, Πλάτ. Ἀπολ. 36D, Δημ. 414. 9, κτλ.· (ἴδε [[σίτησις]])· περὶ τούτου λέγει ὁ Liv. 41. 20, Lementrale urbis, ubi publice, quibus is honos datus est, vescuntur· ἐπὶ [[δεῖπνον]] εἰς τὸ πρ. καλεῖν τινα Δημ. 1210. 12, Αἰσχίν. 34. 13, πρβλ. Ἀριστ. Ἱππ. 1404, Συλλ. Ἐπιγρ. 84. 87, 106· οὗ γὰρ μὴ τίθενται συμβολαί, πρυτανεῖα πάντα [[ταῦτα]] προσαγορευτέα, πρέπει νὰ ὀνομάζωνται πρυτανεῖα, δηλ. μέρη [[ἔνθα]] δύναταί τις νὰ δειπνῇ [[ἄνευ]] οὐδεμιᾶς δαπάνης, Τιμοκλῆς ἐν «Δρακοντίῳ» 1. 18· [[ἐντεῦθεν]] ὁ [[Πλάτων]] καλεῖ τὰς Ἀθήνας τῆς Ἑλλάδος αὐτὸ τὸ πρ. τῆς σοφίας, Πρωτ. 337D, πρβλ. Θεοπόμπ. Ἱστ. Ἀποσπ. 297. ΙΙ. [[δικαστήριον]] ἐν Ἀθήναις, τὸ ἐπὶ πρυτανείῳ [[δικαστήριον]], οἱ ἐκ πρυτανείου καταδικασθέντες Δημ. 645. 15, Πλουτ. Σόλων 19. 2) πρυτανεῖα, τά, τὸ [[ἀργύριον]] ὃ προκατετίθεσαν οἱ δικαζόμενοι πρὸ τῆς δίκης, Λατιν. sacramentum, Ἀριστοφ. Νεφ. 1136, 1180, κ. ἀλλ.· ὁ καταδικαζόμενος οὐ μόνον τὰ ἴδια χρήματα ἐζημιοῦτο ἀλλὰ καὶ ὤφειλε νὰ πληρώσῃ τὸν ἀντίδικον· τὸ ποσὸν τῶν χρημάτων ἦτο διάφορον κατ’ ἀναλογίαν πρὸς τὴν σπουδαιότητα τῆς ὑποθέσεως· τὰς ἀναλογίας παρέχει ὁ Böckh P. E. 2. 64, Herm. Pol. Ant. §140· αἱ καταβολαὶ αὗται ἀπετέλουν [[μέρος]] τῶν δημοσίων προσόδων, Ἀριστοφ. Σφ. 659· - [[τίθημι]] πδρυτανεῖά τινι, καταθέτω χρήματα [[ἐναντίον]] τινός, [[κάμνω]] ἀγωγὴν κατ’ [[αὐτοῦ]], Λατ. sacramento aliquem provocare, Ἀριστοφάν. Νεφ. 1136, Συλλ. Ἐπιγρ. (προσθῆκαι) 73c 14· πρ. τιθέτω ὁ διώκων τοῦ αὑτοῦ μέρους Δημ. 1074 ἐν τέλ.· ἵν’ αἱ θέσεις γίγνοιντο τῇ νουμηνίᾳ (ἐξυπακ. τῶν πρυτανείων) Ἀριστοφ. Νεφ. 1191· [[δέχομαι]] τὰ πρ., [[δέχομαι]] τὴν καταβολήν, δηλ. [[ἐπιτρέπω]] τὴν προσαγωγὴν τῆς ἀγωγῆς, [[αὐτόθι]] 1197· πρ. [[ἐκτίνω]], πληρώνω τὴν καταβολὴν ταύτην, Δημ. 1158. 22· περὶ τῆς λέξεως [[πρυτανεῖον]] [[καθόλου]] ἴδε Ἀριστ. Ἀθην. Πολιτ. (ἔκδ. Blass) 3. 17, 4. 3, 91, 11. 36, 17· ἴδε καὶ Σουΐδ. ἐν λέξει. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
