3,274,216
edits
σπεῖρα: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
|btext=<span class="bld">1</span>ας (ἡ) :<br /><i>mieux que</i> [[σπείρα]];<br />enroulement, <i>d'où</i><br /><b>I.</b> spirale, repli tortueux d'un serpent <i>d'ord. au plur.</i><br /><b>II.</b> objet enroulé, entortillé, <i>particul.</i><br /><b>1</b> repli d'un filet, filet;<br /><b>2</b> cordage qu’on enroulait pour ralentir la marche d'un navire dans une tempête;<br /><b>3</b> ceste, lanière de cuir que les athlètes s'enroulaient autour du poignet pour le pugilat;<br /><b>III.</b> corps de troupes : [[σπείρα]] [[στρατηγίς]] PLUT la cohorte prétorienne.<br />'''Étymologie:''' DELG rac. « plier, entourer, envelopper », cf. [[σπάργανον]], [[σπάρτον]].<br /><span class="bld">2</span><i>pl. de</i> [[σπεῖρον]]. | |btext=<span class="bld">1</span>ας (ἡ) :<br /><i>mieux que</i> [[σπείρα]];<br />enroulement, <i>d'où</i><br /><b>I.</b> spirale, repli tortueux d'un serpent <i>d'ord. au plur.</i><br /><b>II.</b> objet enroulé, entortillé, <i>particul.</i><br /><b>1</b> repli d'un filet, filet;<br /><b>2</b> cordage qu’on enroulait pour ralentir la marche d'un navire dans une tempête;<br /><b>3</b> ceste, lanière de cuir que les athlètes s'enroulaient autour du poignet pour le pugilat;<br /><b>III.</b> corps de troupes : [[σπείρα]] [[στρατηγίς]] PLUT la cohorte prétorienne.<br />'''Étymologie:''' DELG rac. « plier, entourer, envelopper », cf. [[σπάργανον]], [[σπάρτον]].<br /><span class="bld">2</span><i>pl. de</i> [[σπεῖρον]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=σπεῖρα -ας, ἡ [~ σπάρτον, σπάργανον] eigenl. iets dat gedraaid, gewonden of gevlochten wordt of is: kronkel:; σπείραισι δικυοκλώστοις in de kronkels van de gevlochten netten Soph. Ant. 346; kronkeling (van slangen). windsel:. σπεῖραι βόειαι boksriemen (repen van runderleer die door boksers om hun handen gewikkeld werden) Theocr. Id. 22.80. marit. kabeltouw (dat achter het schip in het water werd gegooid om de vaart te remmen). Luc. 57.19. milit., afdeling in het Romeinse leger: manipel (Latijn manipulus); cohort (Latijn cohors):. στρατηγὶς σ. cohors praetoria Plut. Ant. 39.2; σπείρης Σεβαστῆς van het cohors Augusta NT Act. Ap. 27.1. bouwk., de ronde basissteen van een zuil: torus. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''σπεῖρα:''' иногда [[σπείρα]], ион. [[σπείρη]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[извив]], [[изгиб]], [[извилина]]: σπείρασοιν εἱλίσσειν Eur. извиваться, клубиться; σπεῖραι [[δικτυόκλωστοι]] Soph. густосплетенные сети;<br /><b class="num">2)</b> pl. [[свитые канаты]], [[снасти]] (σπεῖραι καὶ ἄγκυραι Plut.);<br /><b class="num">3)</b> pl. (лат. [[caestus]]) цест (ремни, которыми обматывались кулаки кулачных бойцов, род боксерских перчаток) (βόειαι σπεῖραι Theocr.);<br /><b class="num">4)</b> [[у римлян]] (лат. [[manipulus]]) манипул (третья часть когорты): κατὰ σπείρας Polyb. по манипулам;<br /><b class="num">5)</b> [[реже]] (лат. [[cohors]]) когорта: σ. [[στρατηγίς]] Plut. (лат. [[cohors]] [[praetoria]]) преторская когорта (личная охрана командующего). | |||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
| Line 31: | Line 34: | ||
|lsmtext='''σπεῖρα:''' ἡ, Λατ. [[spira]],<br /><b class="num">I. 1.</b> οτιδήποτε έχει συστραφεί ελικοειδώς ή περιτυλιχθεί· στον πληθ., οι έλικες, το κουλούριασμα, το [[τύλιγμα]] του φιδιού, σε Ευρ.· επίσης, <i>σπείραις δικτυοκλώστοις</i>, με τους ελιγμούς του διχτιού, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> <i>σπεῖραι βόειαι</i>, ιμάντες ή λωρίδες από [[δέρμα]] βοδιού που τυλίγονταν γύρω από τη [[γροθιά]] του πυγμάχου, Λατ. [[caestus]], σε Θεόκρ.<br /><b class="num">II.</b> ένοπλο [[σώμα]] [[ανδρών]], το Ρωμαϊκό [[manipulus]], [[δύο]] εκαντονταρχίες, ρωμαϊκή [[σπείρα]], σε Πολύβ.· επίσης, κοόρτη, το δέκατο της ρωμαϊκής λεγεώνας, σε Καινή Διαθήκη | |lsmtext='''σπεῖρα:''' ἡ, Λατ. [[spira]],<br /><b class="num">I. 1.</b> οτιδήποτε έχει συστραφεί ελικοειδώς ή περιτυλιχθεί· στον πληθ., οι έλικες, το κουλούριασμα, το [[τύλιγμα]] του φιδιού, σε Ευρ.· επίσης, <i>σπείραις δικτυοκλώστοις</i>, με τους ελιγμούς του διχτιού, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> <i>σπεῖραι βόειαι</i>, ιμάντες ή λωρίδες από [[δέρμα]] βοδιού που τυλίγονταν γύρω από τη [[γροθιά]] του πυγμάχου, Λατ. [[caestus]], σε Θεόκρ.<br /><b class="num">II.</b> ένοπλο [[σώμα]] [[ανδρών]], το Ρωμαϊκό [[manipulus]], [[δύο]] εκαντονταρχίες, ρωμαϊκή [[σπείρα]], σε Πολύβ.· επίσης, κοόρτη, το δέκατο της ρωμαϊκής λεγεώνας, σε Καινή Διαθήκη | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''σπεῖρα''': ἡ, Λατ. spira, [[πρᾶγμα]] ἑλικοειδῶς συνεστραμμένον ἢ περιτετυλιγμένον, [[σύστρεμμα]], ποιεῖν τι [[οἷον]] σπεῖραν, συστρέφων τι [[σχηματίζω]] εἰς σφαῖραν, Ἱππ. 471. 44. 2) ἐν τῷ πληθ., οἱ ἑλιγμοὶ ὄφεως, Σοφ. Ἀποσπ. 480, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 426· πολύπλοκοι σπ. Εὐρ. Μήδ. 481, πρβλ. Ἴωνα 1164· καὶ [[οὕτως]] ἐν τῷ ἑνικῷ, Νικ. Θηρ. 156, κτλ.· [[ἐντεῦθεν]] λέγεται καὶ ἐπ’ [[αὐτοῦ]] τοῦ ὄφεως, Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 151, Ἄρατ. 47, 89, κτλ.· πρβλ. [[σπείρημα]]. 3) [[σχοινίον]], Ἱππ. 685. 10, Νίκ. παρ’ Ἀθην. 683C· σπείραις δικτυοκλώστοις, μὲ τοὺς ἑλιγμοὺς τῶν δικτύων, Σοφ. Ἀντ. 347· [[μάλιστα]] [[καλῴδιον]] πλοίου, Πλούτ. 2. 507Α· κυκλοτερές τι [[προσκεφάλαιον]], [[ὅπερ]] αἱ γυναῖκες φέρουσι βάρος τι ἐπὶ τῆς κεφαλῆς ἔθετον ἐπ’ αὐτῆς [[ὅπως]] μὴ καταπονῆται (ὡς τὰ νῦν οἱ πωλοῦντες τὰς κολλύρας), Ἀπολλόδ. 2. 5, 11. 4) [[τρόπος]] κτενίσματος τῶν τριχῶν τῆς κεφαλῆς, Πολυδ. Β΄, 31, Δ΄, 149. 5) σπεῖραι βόειαι, ἱμάντες ἐκ δέρματος βοὸς δι’ ὧν ὁ [[πύκτης]] ὥπλιζε τὴν πυγμήν του, caestus, Θεόκρ. 22. 80. 6) [[κόμβος]] ξύλου, ῥόζος, Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 5. 2, 3, Πλίν. 16. 76, 1. 7) [[εἶδος]] πλακοῦντος ἐκ τυροῦ (ἕτεροι σπίρα), Χρύσιππ. Τυαν. παρ’ Ἀθην. 647D. 8) = τῷ Λατιν. tors, μία ἐκ τῶν μεγάλων στρογγύλων γλυφῶν τῶν περὶ τὴν βάσιν Ἰωνικοῦ ἢ Κορινθιακοῦ κίονος, Συλλ. Ἐπιγρ. 160. 64., 2713-14, Πολυδ. Ζ', 121, Βιτρούβ. 3. 41 κἑξ. ΙΙ. [[σῶμα]] ἐνόπλων ἀνδρῶν, ἐν χρήσει πρὸς ἑρμηνείαν τοῦ Ρωμαϊκοῦ manipulus, περιέχοντος δύο λόχους, Πολύβ. 11. 23, 1, κτλ.· κατὰ σπείρας, manipulatim, [[αὐτόθι]] 3. 115, 1· - ἀλλ’ ἐν Πράξ. Ἀποστ. ι΄, 1, = cohors, πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 4, σ. 162 (Indices), Ἰωσήπ. Ἰουδ. Πολ. 3. 4, 2. (Πρβλ. [[σπάρτον]], [[σπυρίς]], Λατ. sporta). | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
