ψῆφος: Difference between revisions

|btext=ου (ἡ) :<br />petite pierre polie par le frottement de l'eau, caillou :<br /><b>I.</b> caillou pour compter : ψήφοις λογίζεσθαι HDT compter avec des cailloux ; ψήφων [[ἄπειρος]] PLUT inhabile à compter ; <i>fig.</i> [[ἐν]] ψήφῳ λέγειν ESCHL énumérer, compter;<br /><b>II.</b> caillou pour jouer, <i>particul.</i> pion au jeu de dames ; ψήφων [[παιδιά]] PLUT prestidigitation avec des cailloux;<br /><b>III.</b> caillou pour la divination;<br /><b>IV.</b> caillou servant à voter et qu’on déposait dans l'[[ὑδρία]] : [[ψῆφος]] [[λευκή]] <i>ou</i> [[πλήρης]], caillou blanc <i>ou</i> plein, <i>càd</i> non percé (pour l'acquittement) ; [[μέλαινα]] <i>ou</i> διατετρυπημένη, caillou noir <i>ou</i> percé (pour la condamnation) ; [[ψῆφος]] καταγνώσεως THC vote de condamnation ; caillou pour signifier :<br /><b>1</b> suffrage : ψῆφον φέρειν τινί ESCHL voter pour qqn ; ψῆφον [[θέσθαι]], déposer son suffrage, <i>càd</i> voter ; ψῆφον προστίθεσθαί τινι ESCHL, THC ajouter sa voix en faveur de qqn ; λαμβάνειν ψήφους, prendre des cailloux (sur l'autel) pour voter DÉM, PLUT <i>ou</i> obtenir des suffrages ; φανερὰ [[ψῆφος]], vote visible <i>(cf. franç. « à bulletin ouvert »)</i> ; [[ψῆφος]] [[ἀφανής]] ESCHN suffrage non apparent, scrutin secret ; <i>avec ellipse de</i> ψῆφοι : <i>avec</i> ἴσαι AR suffrages en nombre égal ; πάσαις κρατεῖν LUC l'emporter avec l'unanimité des suffrages ; la décision : τυράννων SOPH édit du maître ; μιᾷ ψήφῳ XÉN par une décision unanime;<br /><b>2</b> action de voter, vote : τὴν ψῆφον ἐπάγειν τινὶ [[περί]] τινος THC proposer à qqn de voter sur qch, <i>càd</i> proposer la discussion sur qch ; τὴν ψῆφον διδόναι τινί DÉM <i>ou</i> ψήφου ἐξουσίαν διδόναι PLUT faire voter qqn, donner la faculté de voter <i>en parl. du président d'une assemblée ou d'un tribunal</i>;<br /><b>3</b> tribunal.<br />'''Étymologie:''' [[ψάω]].

}}

}}

{{eles

|lsmtext='''ψῆφος:''' Δωρ. [[ψᾶφος]], ἡ ([[ψάω]])·<br /><b class="num">I.</b> μικρή [[πέτρα]], [[πετραδάκι]] λείο και στρογγυλό, όπως αυτά που βρίσκονται στις κοίτες των ποταμών ή στην [[ακτή]] της θάλασσας, [[χαλίκι]], [[βότσαλο]], Λατ. [[calculus]], σε Πίνδ., Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[πετραδάκι]] που το χρησιμοποιούσαν για την [[αρίθμηση]], [[μετρητής]], <i>ψήφοις λογίζεσθαι</i>, [[υπολογίζω]] χρησιμοποιώντας πετραδάκια, σε Ηρόδ.· [[υπολογίζω]] τέλεια ή με [[ακρίβεια]], σε Αριστοφ.· <i>ἐν ψήφῳ λέγειν</i>, σε Αισχύλ.· στον πληθ., υπολογισμοί, λογαριασμοί, <i>καθαραὶ ψῆφοι</i>, [[εκεί]] όπου υπάρχει [[ακριβής]] [[εξίσωση]], σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> [[πετραδάκι]] που το χρησιμοποιούσαν στο [[παιχνίδι]] των πεσσών, σε Πλάτ. <b>3. α)</b> [[πετραδάκι]] που το χρησιμοποιούσαν για [[ψηφοφορία]], το οποίο το έριχναν μέσα στην [[κάλπη]] ([[ὑδρία]]), σε Ηρόδ., Αττ.· <i>ψῆφον φέρειν</i>, [[δίδω]] την ψήφο μου σε κάποιον, Λατ. [[suffragium]] ferre, σε Αισχύλ. κ.λπ.· ομοίως, <i>ψῆφοντίθεσθαι</i>, σε Ηρόδ.· <i>ψήφῳ κρίνειν</i>, <i>διακρίνειν</i>, [[αποφασίζω]] με ψήφο, σε Θουκ. κ.λπ.· με περιληπτική [[σημασία]], [[ψῆφος]] γίγνεται [[περί]] τινος, γίνεται [[ψηφοφορία]] για [[κάτι]], σε Αντιφ.· <i>ἡ σώζουσα</i>, ἡ καθαιροῦσα [[ψῆφος]], [[ψήφος]] αθωωτική ή καταδικαστική, σε Λυσ., Δημ.· <i>τὴν ψῆφον ἐπάγειν</i>, [[προτείνω]] [[ψηφοφορία]], λέγεται για τον προεδρεύοντα, όπως το <i>ἐπιψηφίζειν</i>, σε Θουκ. <b>β)</b> αυτό που αποφασίζεται με [[ψηφοφορία]], [[ψῆφος]] καταγνώσεως, καταδικαστική [[απόφαση]], σε Θουκ.· [[ψῆφος]] περὶ φυγῆς, [[ψήφος]] για [[εξορία]], σε Ξεν. <b>γ)</b> [[κάθε]] είδους [[απόφαση]] ή [[δόγμα]], π.χ. ενός βασιλιά ή μονάρχη, σε Σοφ.· λιθίνα [[ψᾶφος]], [[δόγμα]] γραμμένο πάνω σε [[πέτρα]], σε Πίνδ.· [[διδοῖ]] ψᾶφον παρ' αὐτᾶς, (η [[δρυς]]) δίνει ψήφο, βγάζει δικαστική [[απόφαση]] γι' αυτήν την [[ίδια]], στον ίδ.· <b>δ)</b> [[ψῆφος]] Ἀθηνᾶς, Calculus Minervae, παροιμ. [[φράση]] που χρησιμοποιούνταν για να δηλώσει [[αθώωση]]· η [[ψηφοφορία]] δια ψήφου ([[ψῆφος]]) πρέπει να διακρίνεται από την [[ψηφοφορία]] δια <i>κυάμου</i>, κλήρου· ο [[πρώτος]] [[τύπος]] ψυφοφορίας χρησιμοποιούνταν στις δικαστικές δοκιμασίες (στα δικαστήρια), ενώ ο [[δεύτερος]] στην [[εκλογή]] αρχών·<br /><b class="num">4.</b> το [[μέρος]] όπου γίνεται η [[ψηφοφορία]] (όπως το <i>πεσσοί</i>, δηλώνει το [[μέρος]] όπου παιζόταν το ομώνυμο [[παιχνίδι]]), σε Ευρ.

}}

}}

{{mdlsj