3,274,216
edits
διατρίβω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elnl.*}}\n)({{elru.*}}\n)" to "$3$4$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elnl.*}}\n)({{elru.*}}\n)" to "$3$4$1$2") |
||
| Line 18: | Line 18: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>f.</i> διατρίψω, <i>ao.2 Pass.</i> διετρίβην, <i>pf.</i> διατέτριμμαι;<br /><b>I.</b> frotter <i>ou</i> gratter à travers, <i>d'où</i><br /><b>1</b> arracher en grattant : ῥίζαν IL extirper une racine;<br /><b>2</b> user par le frottement ; consumer, perdre, détruire : κάκιστα διατριβῆναι HDT être broyé, <i>càd</i> périr misérablement;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> passer le temps, <i>d'où</i><br /><b>1</b> <i>avec idée de temps</i> remettre, différer : χόλον IL user la colère (de qqn), en retarder <i>ou</i> en contenir l'explosion ; γάμον OD retarder un mariage ; τινα δ. γάμον OD faire attendre à qqn, <i>càd</i> remettre sans cesse un mariage ; μὴ δ. ὁδοῖο OD ne pas perdre de temps à se mettre en route ; δ. χρόνον HDT employer du temps, passer du temps ; <i>abs.</i> δ. [[μετά]] τινος PLAT passer le temps avec qqn, <i>càd</i> s'entretenir avec qqn ; ἔν τινι, [[περί]] [[τι]], [[ἐπί]] τινι employer son temps à qch, s'occuper de qch ; <i>avec un</i> part., passer son temps à faire qch ; <i>abs., en mauv. part</i> passer son temps, perdre son temps;<br /><b>2</b> <i>avec idée de lieu</i> passer son temps qqe part, séjourner : [[ἐν]] ταῖς ὁδοῖς XÉN sur les routes.<br />'''Étymologie:''' [[διά]], [[τρίβω]]. | |btext=<i>f.</i> διατρίψω, <i>ao.2 Pass.</i> διετρίβην, <i>pf.</i> διατέτριμμαι;<br /><b>I.</b> frotter <i>ou</i> gratter à travers, <i>d'où</i><br /><b>1</b> arracher en grattant : ῥίζαν IL extirper une racine;<br /><b>2</b> user par le frottement ; consumer, perdre, détruire : κάκιστα διατριβῆναι HDT être broyé, <i>càd</i> périr misérablement;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> passer le temps, <i>d'où</i><br /><b>1</b> <i>avec idée de temps</i> remettre, différer : χόλον IL user la colère (de qqn), en retarder <i>ou</i> en contenir l'explosion ; γάμον OD retarder un mariage ; τινα δ. γάμον OD faire attendre à qqn, <i>càd</i> remettre sans cesse un mariage ; μὴ δ. ὁδοῖο OD ne pas perdre de temps à se mettre en route ; δ. χρόνον HDT employer du temps, passer du temps ; <i>abs.</i> δ. [[μετά]] τινος PLAT passer le temps avec qqn, <i>càd</i> s'entretenir avec qqn ; ἔν τινι, [[περί]] [[τι]], [[ἐπί]] τινι employer son temps à qch, s'occuper de qch ; <i>avec un</i> part., passer son temps à faire qch ; <i>abs., en mauv. part</i> passer son temps, perdre son temps;<br /><b>2</b> <i>avec idée de lieu</i> passer son temps qqe part, séjourner : [[ἐν]] ταῖς ὁδοῖς XÉN sur les routes.<br />'''Étymologie:''' [[διά]], [[τρίβω]]. | ||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=δια-τρίβω fijnwrijven, met acc.:; ῥίζαν... χερσὶ δ. met de handen de wortel fijn wrijven Il. 11.847; overdr. vermorzelen, uitputten, vernietigen:; ἵνα διατρίβῃ... τὰ τῶν Πελοποννησίων om de macht van de Spartanen te verzwakken Thuc. 8. 87.3; pass.:; κινδυνεύειν διατριβῆναι de kans lopen vernietigd te worden Thuc. 8.78; dwarsbomen:. ἐμὸν χόλον δ. mijn woede dwarsbomen Il. 4.42; μητρὸς γάμον δ. het huwelijk van mijn moeder uitstellen Od. 20.341; πάντα διατρίβουσιν Ἀχαιοί de Grieken dwarsbomen alles Od. 2.265. van tijd talmen, treuzelen: met gen..; μή... διατρίβωμεν ὁδοῖο laten we niet talmen met de reis Od. 2.404; abs.. οὐ γὰρ χρή... διατρίβειν want we mogen niet talmen Il. 19.150; λέγε καὶ μὴ διάτριβε spreek en verspil geen tijd Plat. Resp. 472b. doorbrengen, met acc.:; τὴν θερείην πᾶσαν αὐτοῦ διέτριψαν zij brachten de hele zomer daar door Hdt. 1.189.4; pass.:; ἐνιαυτὸς μὲν οὐ διετρίβη er was nog geen jaar verstreken Thuc. 1.125.2; abs. zijn tijd doorbrengen; ἐν γυμνασίοις δ. zijn tijd doorbrengen in gymnasia Aristoph. Nub. 1002; ἔνδον δ. zijn tijd binnen doorbrengen Plat. Prot. 311a; zijn tijd doorbrengen met, zich bezighouden met: met ptc.:; διατρίβουσι μελετῶσαι zij brengen de tijd door met oefeningen Xen. Cyr. 1.2.12; met prep.:; περὶ τὰς ἔριδας zich bezighouden met eristiek Isocr. 10.1; τὸ περὶ ὠνὴν καὶ πρᾶσιν διατρῖβον de groep die zich bezighoudt met koop en verkoop Aristot. Pol. 1291b20; ἐν φιλοσοφίᾳ δ. zich wijden aan filosofie Plat. Tht. 173c; converseren:. μετ’ ἀλλήλων δ. met elkaar converseren Plat. Phaed. 59d. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''διατρίβω:''' (ῑ) (pass.: aor. 2 διετρίβην, pf. διατέτριμμαι)<br /><b class="num">1)</b> [[растирать]] (ῥίζαν [[χερσί]] Hom.);<br /><b class="num">2)</b> истреблять, уничтожать; pass. гибнуть (κάκιστα διατριβῆναι Her.; κινδυνεύειν διατριβῆναι Thuc.);<br /><b class="num">3)</b> [[сдерживать]], [[унимать]] (τὸν χόλον τινός Hom.);<br /><b class="num">4)</b> [[откладывать]], [[оттягивать]] (γάμον Hom.);<br /><b class="num">5)</b> [[задерживать]] (τοὺς πρέσβεις Plut.): μὴ διατρίβωμεν ὁδοῖο Hom. не будем медлить с отъездом;<br /><b class="num">6)</b> (о времени), [[тратить]], [[проводить]], (χρόνον [[πολλόν]] Her. и [[συχνόν]] Plat.; πολὺν χρόνον ἐν ταῖς ὁδοῖς Xen.; πολὺ [[μέρος]] τῆς ἡμέρας πρός τινι πράγματι Plut.);<br /><b class="num">7)</b> [[проводить время]] ([[μετά]] τινος, ἐν τῇ ζητήσει Plat.; περὶ φιλοσοφίαν Aeschin. и ἐπὶ φιλοσοφίᾳ Plut.; πρὸς τοῖς ἔργοις Arst.; ἐπὶ τοῖς ἰδίοις Isocr.): διατρίβουσι μελετῶντες τὰ ἄλλα Xen. они занимаются другими делами;<br /><b class="num">8)</b> [[терять]] (напрасно) время Hom., Thuc., Arph., Xen., Luc.;<br /><b class="num">9)</b> [[пребывать]], [[находиться]] (ἐν ταῖς ὁδοῖς Xen.; ἐν γυμνασίοις Arph.; πρὸ τῶν θυρῶν τοῦ βουλευτηρίου Plut.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 36: | Line 42: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''διατρίβω:''' [ῑ], μέλλ. <i>-ψω</i> — Παθ. αόρ. βʹ -ετρίβην [ῐ], παρακ. -[[τέτριμμαι]]·<br /><b class="num">I.</b> [[τρίβω]] [[ανάμεσα]], [[τρίβω]] με [[πίεση]], [[φθείρω]], [[καταναλώνω]], [[δαπανώ]], [[χαραμίζω]], σε Όμηρ. — Παθ., <i>διατρῐβῆναι</i>, φθείρομαι, καταστρέφομαι εντελώς, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> <i>δ. χρόνον</i>, Λατ. terere [[tempus]], [[σπαταλώ]], [[δαπανώ]], [[καταναλώνω]], χρόνο, στον ίδ., σε Ξεν. — Παθ., <i>ἐνιαυτὸς διετρίβη</i>, σε Θουκ. <b>2. α)</b> απόλ., ([[χωρίς]] το <i>χρόνον</i>), [[χαραμίζω]] το χρόνο, τον [[σπαταλώ]], <i>οὐ μὴ διατρίψεις</i>, δηλ. μην καθυστερήσεις περισσότερο, μην αργοπορήσεις, σε Αριστοφ.· <i>δ. ἐν γυμνασίοις</i>, περνώ όλο το χρόνο μου [[εκεί]], στον ίδ.· δ. μετ' [[ἀλλήλων]], [[συνεχίζω]] να [[μιλώ]], στον ίδ.· από όπου, [[απασχολώ]] τον εαυτό μου σε ή με ένα [[πράγμα]], <i>ἔν</i> ή [[ἐπί]] τινι, σε Πλάτ.· [[περί]] τι, στον ίδ.· με μτχ., <i>δ. μελετῶν</i>, σε Ξεν. <b>β)</b> επίσης απόλ., χάνω χρόνο, [[καθυστερώ]], σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ. κ.λπ.· με γεν., <i>δ. ὁδοῖο</i>, [[καθυστερώ]] στον δρόμο, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">III.</b> [[ματαιώνω]], [[εμποδίζω]], [[παρακωλύω]], [[δυσχεραίνω]] ένα [[πράγμα]], σε Όμηρ.· <i>δ. Ἀχαιοὺς ὃν γάμον</i>, τους απάλλαξε στο [[ζήτημα]] του γάμου της, σε Ομήρ. Οδ. | |lsmtext='''διατρίβω:''' [ῑ], μέλλ. <i>-ψω</i> — Παθ. αόρ. βʹ -ετρίβην [ῐ], παρακ. -[[τέτριμμαι]]·<br /><b class="num">I.</b> [[τρίβω]] [[ανάμεσα]], [[τρίβω]] με [[πίεση]], [[φθείρω]], [[καταναλώνω]], [[δαπανώ]], [[χαραμίζω]], σε Όμηρ. — Παθ., <i>διατρῐβῆναι</i>, φθείρομαι, καταστρέφομαι εντελώς, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> <i>δ. χρόνον</i>, Λατ. terere [[tempus]], [[σπαταλώ]], [[δαπανώ]], [[καταναλώνω]], χρόνο, στον ίδ., σε Ξεν. — Παθ., <i>ἐνιαυτὸς διετρίβη</i>, σε Θουκ. <b>2. α)</b> απόλ., ([[χωρίς]] το <i>χρόνον</i>), [[χαραμίζω]] το χρόνο, τον [[σπαταλώ]], <i>οὐ μὴ διατρίψεις</i>, δηλ. μην καθυστερήσεις περισσότερο, μην αργοπορήσεις, σε Αριστοφ.· <i>δ. ἐν γυμνασίοις</i>, περνώ όλο το χρόνο μου [[εκεί]], στον ίδ.· δ. μετ' [[ἀλλήλων]], [[συνεχίζω]] να [[μιλώ]], στον ίδ.· από όπου, [[απασχολώ]] τον εαυτό μου σε ή με ένα [[πράγμα]], <i>ἔν</i> ή [[ἐπί]] τινι, σε Πλάτ.· [[περί]] τι, στον ίδ.· με μτχ., <i>δ. μελετῶν</i>, σε Ξεν. <b>β)</b> επίσης απόλ., χάνω χρόνο, [[καθυστερώ]], σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ. κ.λπ.· με γεν., <i>δ. ὁδοῖο</i>, [[καθυστερώ]] στον δρόμο, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">III.</b> [[ματαιώνω]], [[εμποδίζω]], [[παρακωλύω]], [[δυσχεραίνω]] ένα [[πράγμα]], σε Όμηρ.· <i>δ. Ἀχαιοὺς ὃν γάμον</i>, τους απάλλαξε στο [[ζήτημα]] του γάμου της, σε Ομήρ. Οδ. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
