3,277,226
edits
θνῄσκω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(==Translations==)(?s)(\n)(.*)($)" to "{{trml |trtx=$3 }}") |
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2") |
||
| Line 15: | Line 15: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1212.png Seite 1212]] (θαν), fut. θανοῦμαι, θνήξομαι Leon. Al. 35 (IX, 354), aor. ἔθανον, [[θανεῖν]], perf. τέθνηκα, mit den synkopirten Formen τέθναμεν, τέθνατε, τεθνᾶσι, opt. τεθναίην, imper. [[τέθναθι]], partic. τεθνεώς, τεθνεῶσα, τεθνεώς, od. τεθνεός, Her. 1, 112; bei Hom. auch [[τεθνηώς]], τεθνηότος, Od. 24, 56 Il. 13, 659. 19, 300. 24, 20; τεθνεῶτι dreisylbig Od. 19, 331, wie τεθνεώτων im Hexameter bei Eur. Suppl. 272; Sp. D. auch τεθνεότος, Qu. Sm. 7, 65; vom fem. kommt nur τεθνηκυῖα vor, Od. 4, 734, comp. κατατεθνηυῖα; Buttmann zieht die böotische Form τεθνειώς vor u. hält sie findet, Theocr. 25, 273 Qu. Sm. 5, 502; vgl. Wernicke Tryphiod. p. 193 u. Spitzner zu Il. 6, 71; lus. [[τεθνάναι]], ep. [[τεθνάμεν]] u. τεθνάμεναι, auch τεθνᾶναι, Aesch. Ag. 525, plusqpf. ἐτέθνασαν. Aus dem perf. ist ein neues fut. τεθνήξω gebildet, in der Bdtg "todt sein werden", Aesch. Ag. 1252; Ar. ὡς τεθνήξων [[ἴσθι]] [[νυνί]], Ach. 306; auch Plat. Gorg. 469 d ist τεθνήξει für τεθνήξεται jetzt hergestellt; aber Ar. Nubb. 1418 steht noch σὺ δ' ἐγχανὼν τεθνήξει, wie Ach. 565 u. Vesp. 654; τεθνήξομαι Luc. Char. 17, vgl. Soloec. 67; dor. τεθναξοῦμαι, Plut. apophth. Lac. Brasid. 3; auch τεθνήσειν, D. Cass. 51, 13; – [[sterben]], den Tod finden, im perf. gestorben, todt sein; sowohl vom natürlichen Tode, Hom. u. Folgde überall, als von jedem gewaltsamen Getödtetwerden, Umkommen; αἴ κε θάνῃς καὶ μοῖραν ἀναπλήσῃς βιότοιο Il. 4, 170; [[θανεῖν]] καὶ πότμον [[ἐπισπεῖν]] 7, 52 u. öfter; χερσὶν ὑπ' Αἴαντος θανέειν, von den Händen des Aias sterben, durch ihn getödtet werden, 15, 289; ζωὸς ἠὲ θανών, lebend oder todt, Od. 4, 553; εἴ που ἔτι ζώουσιν ἢ [[ἤδη]] τεθνᾶσι 15, 350; öfter bei den Folgdn ζῶν u. τεθνηκώς einander entgegengesetzt; [[τεθνηώς]], der Todte; νεκρὸν τεθνηῶτα Od. 12, 10, νέκυος πέρι τεθνηῶτος Il. 18, 173; [[θανεῖν]] ἔκ τινος sagt Pind. P. 4, 72, der neben τεθνηκότων, N. 7, 32, auch τεθναότα, 10, 74 hat; τέθνηκας, du bist todt, Aesch. Ch. 880 u. sonst; ἄνδρες τεθνᾶσιν ἐκ χερῶν αὐτοκτόνων, durch eigene Hand, Spt. 787; δορὶ ἔθανες 943, δορικανεῖ μόρῳ Suppl. 965; βιαίως Ch. 542; übertr., λόγοι θρώσκουσι θνήσκοντες [[μάτην]] 833; Soph. sagt ἡ δ' ἐμὴ ψυχὴ [[πάλαι]] τέθνηκεν, ist schon lange todt, Ant. 560, vgl. Phil. 1009 El. 1141; übertr., untergehen, θνήσκει δὲ [[πίστις]], βλαστάνει δ' [[ἀπιστία]] O. C. 617; [[θανεῖν]] ὑπό τινος, öfter, ἔκ τινος O. R. 1454; [[πρός]] τινος ib. 292, wie Eur. Hecub. 773. In Prosa ist bes. das perf. üblich, für praes. u. aor. dagegen das comp. [[ἀποθνήσκω]]; ὁ τεθνεὼς ὑπὸ τοῦ σοῦ πατρός, der von deinem Vater getödtet oder durch deines Vaters Schuld gestorben ist, Plat. Euthyphr. 4 b; Folgde. Selten von Sachen, τέθνηκε τὸ τρυβλίον Ar. Ran. 983. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1212.png Seite 1212]] (θαν), fut. θανοῦμαι, θνήξομαι Leon. Al. 35 (IX, 354), aor. ἔθανον, [[θανεῖν]], perf. τέθνηκα, mit den synkopirten Formen τέθναμεν, τέθνατε, τεθνᾶσι, opt. τεθναίην, imper. [[τέθναθι]], partic. τεθνεώς, τεθνεῶσα, τεθνεώς, od. τεθνεός, Her. 1, 112; bei Hom. auch [[τεθνηώς]], τεθνηότος, Od. 24, 56 Il. 13, 659. 19, 300. 24, 20; τεθνεῶτι dreisylbig Od. 19, 331, wie τεθνεώτων im Hexameter bei Eur. Suppl. 272; Sp. D. auch τεθνεότος, Qu. Sm. 7, 65; vom fem. kommt nur τεθνηκυῖα vor, Od. 4, 734, comp. κατατεθνηυῖα; Buttmann zieht die böotische Form τεθνειώς vor u. hält sie findet, Theocr. 25, 273 Qu. Sm. 5, 502; vgl. Wernicke Tryphiod. p. 193 u. Spitzner zu Il. 6, 71; lus. [[τεθνάναι]], ep. [[τεθνάμεν]] u. τεθνάμεναι, auch τεθνᾶναι, Aesch. Ag. 525, plusqpf. ἐτέθνασαν. Aus dem perf. ist ein neues fut. τεθνήξω gebildet, in der Bdtg "todt sein werden", Aesch. Ag. 1252; Ar. ὡς τεθνήξων [[ἴσθι]] [[νυνί]], Ach. 306; auch Plat. Gorg. 469 d ist τεθνήξει für τεθνήξεται jetzt hergestellt; aber Ar. Nubb. 1418 steht noch σὺ δ' ἐγχανὼν τεθνήξει, wie Ach. 565 u. Vesp. 654; τεθνήξομαι Luc. Char. 17, vgl. Soloec. 67; dor. τεθναξοῦμαι, Plut. apophth. Lac. Brasid. 3; auch τεθνήσειν, D. Cass. 51, 13; – [[sterben]], den Tod finden, im perf. gestorben, todt sein; sowohl vom natürlichen Tode, Hom. u. Folgde überall, als von jedem gewaltsamen Getödtetwerden, Umkommen; αἴ κε θάνῃς καὶ μοῖραν ἀναπλήσῃς βιότοιο Il. 4, 170; [[θανεῖν]] καὶ πότμον [[ἐπισπεῖν]] 7, 52 u. öfter; χερσὶν ὑπ' Αἴαντος θανέειν, von den Händen des Aias sterben, durch ihn getödtet werden, 15, 289; ζωὸς ἠὲ θανών, lebend oder todt, Od. 4, 553; εἴ που ἔτι ζώουσιν ἢ [[ἤδη]] τεθνᾶσι 15, 350; öfter bei den Folgdn ζῶν u. τεθνηκώς einander entgegengesetzt; [[τεθνηώς]], der Todte; νεκρὸν τεθνηῶτα Od. 12, 10, νέκυος πέρι τεθνηῶτος Il. 18, 173; [[θανεῖν]] ἔκ τινος sagt Pind. P. 4, 72, der neben τεθνηκότων, N. 7, 32, auch τεθναότα, 10, 74 hat; τέθνηκας, du bist todt, Aesch. Ch. 880 u. sonst; ἄνδρες τεθνᾶσιν ἐκ χερῶν αὐτοκτόνων, durch eigene Hand, Spt. 787; δορὶ ἔθανες 943, δορικανεῖ μόρῳ Suppl. 965; βιαίως Ch. 542; übertr., λόγοι θρώσκουσι θνήσκοντες [[μάτην]] 833; Soph. sagt ἡ δ' ἐμὴ ψυχὴ [[πάλαι]] τέθνηκεν, ist schon lange todt, Ant. 560, vgl. Phil. 1009 El. 1141; übertr., untergehen, θνήσκει δὲ [[πίστις]], βλαστάνει δ' [[ἀπιστία]] O. C. 617; [[θανεῖν]] ὑπό τινος, öfter, ἔκ τινος O. R. 1454; [[πρός]] τινος ib. 292, wie Eur. Hecub. 773. In Prosa ist bes. das perf. üblich, für praes. u. aor. dagegen das comp. [[ἀποθνήσκω]]; ὁ τεθνεὼς ὑπὸ τοῦ σοῦ πατρός, der von deinem Vater getödtet oder durch deines Vaters Schuld gestorben ist, Plat. Euthyphr. 4 b; Folgde. Selten von Sachen, τέθνηκε τὸ τρυβλίον Ar. Ran. 983. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''θνῄσκω:''' или [[θνήσκω]], дор. [[θνᾴσκω]] (fut. θᾰνοῦμαι, aor. 2 [[ἔθανον|ἔθᾰνον]], pf. [[τέθνηκα]]; fut. 3 [[τεθνήξω]] и [[τεθνήξομαι]]; conjct. τεθνήκω; opt. [[τεθναίην]]; inf. τεθνηκέναι и [[τεθνάναι]], эп. inf. [[τεθνάμεναι]] и [[τεθνάμεν]]; imper. [[τέθναθι|τέθνᾰθι]]; part. τεθνηκώς и [[τεθνεώς]], эп. part. [[τεθνηώς]]; 3 л. pl. ppf. ἐτεθνήκεσαν и ἐτέθνᾰσαν; эол. ppf. [[τεθνάκην]] с ᾱ)<br /><b class="num">1)</b> [[умирать]], [[погибать]] (οἰκτίστῳ θανάτῳ Hom.; νόσῳ Her.): ζωὸς ἠὲ [[θανών]] Hom. живой или мертвый; τεθνηὼς [[νεκρός]] или [[νέκυς]] Hom. мертвец; οἱ θανόντες, οἱ τεθνηκότες и οἱ τεθνεῶτες Xen., Plat., Arst.; умершие, мертвые; [[θανέειν]] (χερσὶν) [[ὑπό]] τινος Hom., Plat., ἔκ и πρός τινος Pind., Soph., также τινί Soph. и [[ὑπό]] τινος Arst. умереть от чьей-л. руки, т. е. быть убитым кем-л.; θ. περί и [[ὑπέρ]] τινος Xen., Plat.; умирать за кого(что)-л.; εὐγενὴς ὁ [[κτανών]] τε χὠ (= καὶ ὁ) [[θανών]] Soph. славен и убивший (Аполлон) и убитый (Ахилл); οὐδ᾽ ἄγγελός τις …; Θνήσκουσι (= pf. τεθνήκασι) γάρ Soph. нет какого-л. вестника …? (Нет), ибо они (все) погибли; τίνι μόρῳ θνήσκεις (= pf. τέθνηκας); Eur. какой смертью погиб ты, (Полидор)?; [[τεθνάναι]] τῷ δέει или τῷ φόβῳ τινά Dem. умирать со страху перед кем-л., смертельно бояться кого-л.;<br /><b class="num">2)</b> [[гибнуть]], [[исчезать]], [[пропадать]]: λόγοι θνήσκοντες [[μάτην]] Aesch. слова, пропадающие втуне; θνήσκει [[πίστις]] Soph. исчезает верность; τὸ [[τρυβλίον]] τὸ περυσινὸν τέθνηκέ μοι Arph. у меня пропало купленное в прошлом году блюдо; ὑπὸ χαρμάτων [[πῆμα]] θνᾴσκει Pind. под влиянием радостей исчезает скорбь; τέθνηκε τὸ μισεῖν τινα Dem. ненависть к кому-л. угасла. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 36: | Line 39: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''θνῄσκω:''' Δωρ. [[θνᾴσκω]], μέλ. <i>θᾰνοῦμαι</i>, Επικ. απαρ. <i>-έεσθαι</i>, αόρ. βʹ ἔθᾰνον, Επικ. και Ιων. [[θανέειν]], απαρ. επίσης <i>θανέμεν</i>· παρακ. [[τέθνηκα]], με συγκοπτ. τύπους γʹ δυϊκ. <i>τέθνᾰτον</i>, αʹ πληθ. <i>τέθνᾰμεν</i>, γʹ πληθ. <i>τεθνᾱσι</i>· γʹ πληθ. υπερσ. <i>ἐτέθνᾰσαν</i>, προστ. <i>τέθνᾰθι</i>, [[τεθνάτω]], ευκτ. [[τεθναίην]], απαρ. [[τεθνάναι]] [ᾰ], Επικ. [[τεθνάμεναι]], <i>-άμεν</i>, μτχ. [[τεθνεώς]], <i>τεθνεῶσα</i>, [[τεθνεός]], Επικ. [[τεθνηώς]] ή <i>-ειώς</i>, <i>-υῖα</i>, γεν. <i>τεθνηῶτος</i> και <i>τεθνηότος</i>· από το [[τέθνηκα]] προέκυψαν οι Αττ. τύποι μέλ. [[τεθνήξω]], [[τεθνήξομαι]] (η √<i>ΘΑΝ</i> βρίσκεται στον αόρ. βʹ [[θανεῖν]], κ.λπ.)·<br /><b class="num">I. 1.</b> στον ενεστ. και παρατ., [[πεθαίνω]], [[αποθνήσκω]], στον αόρ. βʹ και παρακ., έχω πεθάνει, είμαι πεθαμένος, σε Όμηρ., κ.λπ.· ο ενεστ. μερικές φορές εκλαμβάνει [[σημασία]] παρακ., <i>θνῄσκουσι γάρ</i>, αντί <i>τεθνήκασι</i>, σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[συχνά]] χρησιμ. ως Παθ. [[ρήμα]], χερσὶν ὑπ' Αἴαντος [[θανέειν]], πεθαίνει από το [[χέρι]] του, σφάζεται από αυτόν, σε Ομήρ. Ιλ., κ.λπ.· σημαντική η [[φράση]] του Δημ., [[τεθνάναι]] τῷ δέει, [[τεθνάναι]] τῷ φόβῳ, όπου το [[τεθνάναι]] τῷ δέει πρέπει να θεωρηθεί ως μεμονωμένο [[ρήμα]], βρίσκονται σε φόβο θανάτου.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., λέγεται για πράγματα, καταστρέφομαι, [[χάνομαι]], σε Αισχύλ., Σοφ., κ.λπ. | |lsmtext='''θνῄσκω:''' Δωρ. [[θνᾴσκω]], μέλ. <i>θᾰνοῦμαι</i>, Επικ. απαρ. <i>-έεσθαι</i>, αόρ. βʹ ἔθᾰνον, Επικ. και Ιων. [[θανέειν]], απαρ. επίσης <i>θανέμεν</i>· παρακ. [[τέθνηκα]], με συγκοπτ. τύπους γʹ δυϊκ. <i>τέθνᾰτον</i>, αʹ πληθ. <i>τέθνᾰμεν</i>, γʹ πληθ. <i>τεθνᾱσι</i>· γʹ πληθ. υπερσ. <i>ἐτέθνᾰσαν</i>, προστ. <i>τέθνᾰθι</i>, [[τεθνάτω]], ευκτ. [[τεθναίην]], απαρ. [[τεθνάναι]] [ᾰ], Επικ. [[τεθνάμεναι]], <i>-άμεν</i>, μτχ. [[τεθνεώς]], <i>τεθνεῶσα</i>, [[τεθνεός]], Επικ. [[τεθνηώς]] ή <i>-ειώς</i>, <i>-υῖα</i>, γεν. <i>τεθνηῶτος</i> και <i>τεθνηότος</i>· από το [[τέθνηκα]] προέκυψαν οι Αττ. τύποι μέλ. [[τεθνήξω]], [[τεθνήξομαι]] (η √<i>ΘΑΝ</i> βρίσκεται στον αόρ. βʹ [[θανεῖν]], κ.λπ.)·<br /><b class="num">I. 1.</b> στον ενεστ. και παρατ., [[πεθαίνω]], [[αποθνήσκω]], στον αόρ. βʹ και παρακ., έχω πεθάνει, είμαι πεθαμένος, σε Όμηρ., κ.λπ.· ο ενεστ. μερικές φορές εκλαμβάνει [[σημασία]] παρακ., <i>θνῄσκουσι γάρ</i>, αντί <i>τεθνήκασι</i>, σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[συχνά]] χρησιμ. ως Παθ. [[ρήμα]], χερσὶν ὑπ' Αἴαντος [[θανέειν]], πεθαίνει από το [[χέρι]] του, σφάζεται από αυτόν, σε Ομήρ. Ιλ., κ.λπ.· σημαντική η [[φράση]] του Δημ., [[τεθνάναι]] τῷ δέει, [[τεθνάναι]] τῷ φόβῳ, όπου το [[τεθνάναι]] τῷ δέει πρέπει να θεωρηθεί ως μεμονωμένο [[ρήμα]], βρίσκονται σε φόβο θανάτου.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., λέγεται για πράγματα, καταστρέφομαι, [[χάνομαι]], σε Αισχύλ., Σοφ., κ.λπ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
