Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

θεός: Difference between revisions

From LSJ

θεός (view source)

Revision as of 13:40, 3 October 2022

No change in size ,  3 October 2022
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ, ἡ)<br /><i>voc.</i> [[θεός]], <i>postér.</i> [[θεέ]];<br /><b>A.</b> <i>subst.</i><br /><b>I.</b> Dieu, la divinité : σὺν θεῷ, σὺν [[τῷ]] θεῷ SOPH, [[σύν]] [[γε]] θεοῖσιν IL d'accord avec les dieux, selon la volonté des dieux ; [[οὔτοι]] [[ἄνευ]] θεοῦ OD, [[οὐκ]] [[ἄνευθε]] θεοῦ IL non sans les dieux, non malgré les dieux ; ὑπὲρ θεόν IL contre la volonté des dieux ; πρὸς [[θεῶν]] au nom des dieux ; τὰ παρὰ [[τῶν]] [[θεῶν]] XÉN les signes, présages <i>ou</i> oracles par lesquels se manifeste la volonté des dieux ; <i>ou</i> le culte des dieux, la religion ; τὰ περὶ τοὺς θεούς XÉN <i>ou</i> πρὸς τοὺς θεούς XÉN le culte des dieux;<br /><b>II.</b> une divinité (particulière) :<br /><b>1</b> κατὰ θεόν τινα EUR selon l'inspiration d'un dieu ; [[οἱ]] [[δώδεκα]] θεοί les douze grands dieux ; [[οἱ]] νέρτεροι θεοί SOPH, [[οἱ]] [[κάτω]] θεοί SOPH, [[οἱ]] [[κάτωθεν]] θεοί SOPH les dieux des enfers ; ναὶ τὼ [[σιώ]] <i>(lac.)</i> par les deux dieux, <i>càd</i> les Dioscures (Castor et Pollux);<br /><b>2</b> ἡ [[θεός]] une déesse ; <i>particul.</i> ἡ [[θεός]] Athéna ; ἡ νερτέρα [[θεός]] Perséphone ; τὼ θεώ les deux déesses (Déméter et Perséphone);<br /><b>III.</b> dieu par apothéose, <i>à Rome</i> (<i>lat.</i> divus);<br /><b>B.</b> <i>adj.</i> divin, propre aux dieux;<br /><i>Cp.</i> [[θεώτερος]].<br />'''Étymologie:''' R.Θεσ, prier « celui qu’on prie » ; cf. θέσσασθαι ; ou sel. d'autres, Θε placer, poser « celui qui pose, qui établit, qui crée » -- DELG étym. inconnue, « le rapprochement avec <i>lat.</i> deus, <i>skr.</i> devá- {étant} bien entendu impossible ».
|btext=οῦ (ὁ, ἡ)<br /><i>voc.</i> [[θεός]], <i>postér.</i> [[θεέ]];<br /><b>A.</b> <i>subst.</i><br /><b>I.</b> Dieu, la divinité : σὺν θεῷ, σὺν [[τῷ]] θεῷ SOPH, [[σύν]] [[γε]] θεοῖσιν IL d'accord avec les dieux, selon la volonté des dieux ; [[οὔτοι]] [[ἄνευ]] θεοῦ OD, [[οὐκ]] [[ἄνευθε]] θεοῦ IL non sans les dieux, non malgré les dieux ; ὑπὲρ θεόν IL contre la volonté des dieux ; πρὸς [[θεῶν]] au nom des dieux ; τὰ παρὰ [[τῶν]] [[θεῶν]] XÉN les signes, présages <i>ou</i> oracles par lesquels se manifeste la volonté des dieux ; <i>ou</i> le culte des dieux, la religion ; τὰ περὶ τοὺς θεούς XÉN <i>ou</i> πρὸς τοὺς θεούς XÉN le culte des dieux;<br /><b>II.</b> une divinité (particulière) :<br /><b>1</b> κατὰ θεόν τινα EUR selon l'inspiration d'un dieu ; [[οἱ]] [[δώδεκα]] θεοί les douze grands dieux ; [[οἱ]] νέρτεροι θεοί SOPH, [[οἱ]] [[κάτω]] θεοί SOPH, [[οἱ]] [[κάτωθεν]] θεοί SOPH les dieux des enfers ; ναὶ τὼ [[σιώ]] <i>(lac.)</i> par les deux dieux, <i>càd</i> les Dioscures (Castor et Pollux);<br /><b>2</b> ἡ [[θεός]] une déesse ; <i>particul.</i> ἡ [[θεός]] Athéna ; ἡ νερτέρα [[θεός]] Perséphone ; τὼ θεώ les deux déesses (Déméter et Perséphone);<br /><b>III.</b> dieu par apothéose, <i>à Rome</i> (<i>lat.</i> divus);<br /><b>B.</b> <i>adj.</i> divin, propre aux dieux;<br /><i>Cp.</i> [[θεώτερος]].<br />'''Étymologie:''' R.Θεσ, prier « celui qu’on prie » ; cf. θέσσασθαι ; ou sel. d'autres, Θε placer, poser « celui qui pose, qui établit, qui crée » -- DELG étym. inconnue, « le rapprochement avec <i>lat.</i> deus, <i>skr.</i> devá- {étant} bien entendu impossible ».
}}
{{elru
|elrutext='''θεός:'''<br /><b class="num">I</b> беот. [[θιός]] или [[σιός]], лак. [[σιός]] ὁ и ἡ (voc. [[θεός]])<br /><b class="num">1)</b> [[бог]], [[божество]] (ἐκ δαιμόνων εἰς θεοὺς ἀναφέρεσθαι Plut.): σὺν (τῷ) θεῷ Hom., Plat. и σὺν θεοῖσιν Hom. с соизволения бога (богов); [[οὔτοι]] [[ἄνευ]] (и οὐκ [[ἄνευθε]]) θεοῦ Hom. или οὐ [[θεῶν]] [[ἄτερ]] Pind. и не без ведома или не без помощи бога (богов); [[ὑπὲρ]] θεόν Hom. вопреки божественной воле; [[θεῶν]] συνεθελόντων Xen. (или βουλομένων Luc.) с соизволения или с помощью богов; πρὸς [[θεῶν]] Soph., Xen. во имя или ради богов; τὰ παρὰ τῶν [[θεῶν]] Xen. признаки божественной воли, т. е. знамения; τοῦ θεοῦ [[φήμη]] Soph. ответ бога, т. е. оракул; τὰ περὶ или πρὸς τοὺς θεούς Xen., Arst. почитание богов; κατὰ θεόν τινα Plat., Eur. по внушению какого-то божества; οἱ [[δώδεκα]] θεοί Arph. двенадцать (старших) богов (Зевс, Гера, Посидон, Аполлон, Афина, Артемида, Арей, Гефест, Афродита, Деметра, Гермес, Гестия); οἱ [[νέρτεροι]] (тж. οἱ [[κάτω]] и οἱ [[κάτωθεν]]) θεοί Soph. боги подземного царства; εἰ [[ὀρθῶς]] ἢ μή, θ. οἶδεν Plat. правильно или нет, бог весть; ὕει ὁ θ. бог (Зевс) послал дождь, т. е. дождь идет; ἔσεισεν ὁ θ. Xen. бог (Посидон) всколебал стихии; ναὶ τὼ [[σιώ]]! Xen. клянусь обоими богами! (т. е. Кастором и Полидевком - лаконская клятва, или Амфионом и Зетом - беотийская клятва); Θεοῦ [[πρόσωπον]] Polyb. Божий лик (мыс на побережье Финикии);<br /><b class="num">2)</b> (тж. [[θήλεια]] θ. Hom.) богиня: θεοῖς εὔχεσθαι πᾶσι καὶ πάσαις Dem. молиться всем богам и богиням; ἡ νερτέρα θ. Soph. подземная богиня, т. е. Персефона; τὼ θεώ Arph. обе богини, т. е. Деметра и Персефона; νὴ (или μὰ) τὼ θεώ! Arph. да (или нет) клянусь обеими богинями! (клятвенная формула женщин);<br /><b class="num">3)</b> [[полубог]], [[герой]]: [[τοῦδε]] τοῦ θεοῦ ἐπώνυμοι Soph. (жители города) именуются именем этого героя (Колона);<br /><b class="num">4)</b> [[женщина божественного рода]], [[полубогиня]]: [[παντλάμων]] [[Νιόβα]], σὲ δ᾽ [[ἔγωγε]] [[νέμω]] θεόν Soph. многострадальная Ниоба, я считаю тебя богиней;<br /><b class="num">5)</b> «[[богиня]]» (самый удачный бросок в игре в кости) (εὐβολεῖν τὴν θεόν Luc.).<br /><b class="num">II</b> adj. божественный: αἱ μὲν καταιβαταὶ ἀνθρώποισιν, αἱ δὲ θεώτεραι Hom. (из двух ворот) одни доступны для людей, другие же только для богов.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 39: Line 42:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''θεός:''' ὁ, Λακων. και Βοιωτ. -[[σιός]],<br /><b class="num">I.</b> ο [[θεός]], σε Όμηρ., και τα [[δύο]] με γενική [[σημασία]], <i>Θεὸς δώσει</i> ο [[θεός]] θα δώσει, θα παράσχει, και με ειδική [[σημασία]], [[θεός]] τις, [[ένας]] [[θεός]]· πατὴρ [[ἀνδρῶν]] τε [[θεῶν]] τε, σε Όμηρ.· τα πράγματα λέγεται ότι συμβαίνουν <i>σὺνθεῷ</i>, [[σύν]] γε θεοῖσιν, σύμφωνα με τη [[θέληση]] του θεού, στον ίδ., κ.λπ.· <i>οὐκἄνευ θεοῦ</i>, Λατ. [[non]] [[sine]] diis, σε Ομήρ. Οδ.· οὐκ [[ἄνευθε]] θεοῦ, σε Ομήρ. Ιλ.· οὐ [[θεῶν]] [[ἄτερ]], σε Πίνδ.· <i>ἐκ θεόφι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[ὑπὲρ]] θεόν, ενάντια στη [[θέληση]] του, στο ίδ.· <i>κατὰ θεόν τινα</i>, Λατ. [[divinitus]], σε Ευρ.· σαν όρκος, πρὸς [[θεῶν]], για το όνομα των θεών, μα τον θεό, σε Τραγ.· <i>θεὸςἴστω</i>, σε Σοφ., κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> [[θεός]], ως θηλ. αντί [[θεά]], [[θέαινα]], [[θεά]], [[θεότητα]], σε Όμηρ.· θήλεια [[θεός]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἡ νερτέρα θέος</i>, η [[Περσεφόνη]], σε Σοφ.· [[συχνά]] σε όρκους, <i>νὴτὼ θεώ</i>, στον ίδ.· ναὶ τὼ [[σιώ]], με τους Σπαρτιάτες, λέγεται για τον Κάστωρα και τον Πολυδεύκη, σε Ξεν.· με τους Βοιωτούς, λέγεται για τον Αμφίωνα και τον Ζήθο, στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> ως επίθ. στο συγκρ., [[θεώτερος]], περισσότερο [[θεϊκός]]· <i>θύραι θ</i>., πόρτες που χρησιμοποιούνται περισσότερο από τους θεούς, σε Ομήρ. Οδ.
|lsmtext='''θεός:''' ὁ, Λακων. και Βοιωτ. -[[σιός]],<br /><b class="num">I.</b> ο [[θεός]], σε Όμηρ., και τα [[δύο]] με γενική [[σημασία]], <i>Θεὸς δώσει</i> ο [[θεός]] θα δώσει, θα παράσχει, και με ειδική [[σημασία]], [[θεός]] τις, [[ένας]] [[θεός]]· πατὴρ [[ἀνδρῶν]] τε [[θεῶν]] τε, σε Όμηρ.· τα πράγματα λέγεται ότι συμβαίνουν <i>σὺνθεῷ</i>, [[σύν]] γε θεοῖσιν, σύμφωνα με τη [[θέληση]] του θεού, στον ίδ., κ.λπ.· <i>οὐκἄνευ θεοῦ</i>, Λατ. [[non]] [[sine]] diis, σε Ομήρ. Οδ.· οὐκ [[ἄνευθε]] θεοῦ, σε Ομήρ. Ιλ.· οὐ [[θεῶν]] [[ἄτερ]], σε Πίνδ.· <i>ἐκ θεόφι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[ὑπὲρ]] θεόν, ενάντια στη [[θέληση]] του, στο ίδ.· <i>κατὰ θεόν τινα</i>, Λατ. [[divinitus]], σε Ευρ.· σαν όρκος, πρὸς [[θεῶν]], για το όνομα των θεών, μα τον θεό, σε Τραγ.· <i>θεὸςἴστω</i>, σε Σοφ., κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> [[θεός]], ως θηλ. αντί [[θεά]], [[θέαινα]], [[θεά]], [[θεότητα]], σε Όμηρ.· θήλεια [[θεός]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἡ νερτέρα θέος</i>, η [[Περσεφόνη]], σε Σοφ.· [[συχνά]] σε όρκους, <i>νὴτὼ θεώ</i>, στον ίδ.· ναὶ τὼ [[σιώ]], με τους Σπαρτιάτες, λέγεται για τον Κάστωρα και τον Πολυδεύκη, σε Ξεν.· με τους Βοιωτούς, λέγεται για τον Αμφίωνα και τον Ζήθο, στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> ως επίθ. στο συγκρ., [[θεώτερος]], περισσότερο [[θεϊκός]]· <i>θύραι θ</i>., πόρτες που χρησιμοποιούνται περισσότερο από τους θεούς, σε Ομήρ. Οδ.
}}
{{elru
|elrutext='''θεός:'''<br /><b class="num">I</b> беот. [[θιός]] или [[σιός]], лак. [[σιός]] ὁ и ἡ (voc. [[θεός]])<br /><b class="num">1)</b> [[бог]], [[божество]] (ἐκ δαιμόνων εἰς θεοὺς ἀναφέρεσθαι Plut.): σὺν (τῷ) θεῷ Hom., Plat. и σὺν θεοῖσιν Hom. с соизволения бога (богов); [[οὔτοι]] [[ἄνευ]] (и οὐκ [[ἄνευθε]]) θεοῦ Hom. или οὐ [[θεῶν]] [[ἄτερ]] Pind. и не без ведома или не без помощи бога (богов); [[ὑπὲρ]] θεόν Hom. вопреки божественной воле; [[θεῶν]] συνεθελόντων Xen. (или βουλομένων Luc.) с соизволения или с помощью богов; πρὸς [[θεῶν]] Soph., Xen. во имя или ради богов; τὰ παρὰ τῶν [[θεῶν]] Xen. признаки божественной воли, т. е. знамения; τοῦ θεοῦ [[φήμη]] Soph. ответ бога, т. е. оракул; τὰ περὶ или πρὸς τοὺς θεούς Xen., Arst. почитание богов; κατὰ θεόν τινα Plat., Eur. по внушению какого-то божества; οἱ [[δώδεκα]] θεοί Arph. двенадцать (старших) богов (Зевс, Гера, Посидон, Аполлон, Афина, Артемида, Арей, Гефест, Афродита, Деметра, Гермес, Гестия); οἱ [[νέρτεροι]] (тж. οἱ [[κάτω]] и οἱ [[κάτωθεν]]) θεοί Soph. боги подземного царства; εἰ [[ὀρθῶς]] ἢ μή, θ. οἶδεν Plat. правильно или нет, бог весть; ὕει ὁ θ. бог (Зевс) послал дождь, т. е. дождь идет; ἔσεισεν ὁ θ. Xen. бог (Посидон) всколебал стихии; ναὶ τὼ [[σιώ]]! Xen. клянусь обоими богами! (т. е. Кастором и Полидевком - лаконская клятва, или Амфионом и Зетом - беотийская клятва); Θεοῦ [[πρόσωπον]] Polyb. Божий лик (мыс на побережье Финикии);<br /><b class="num">2)</b> (тж. [[θήλεια]] θ. Hom.) богиня: θεοῖς εὔχεσθαι πᾶσι καὶ πάσαις Dem. молиться всем богам и богиням; ἡ νερτέρα θ. Soph. подземная богиня, т. е. Персефона; τὼ θεώ Arph. обе богини, т. е. Деметра и Персефона; νὴ (или μὰ) τὼ θεώ! Arph. да (или нет) клянусь обеими богинями! (клятвенная формула женщин);<br /><b class="num">3)</b> [[полубог]], [[герой]]: [[τοῦδε]] τοῦ θεοῦ ἐπώνυμοι Soph. (жители города) именуются именем этого героя (Колона);<br /><b class="num">4)</b> [[женщина божественного рода]], [[полубогиня]]: [[παντλάμων]] [[Νιόβα]], σὲ δ᾽ [[ἔγωγε]] [[νέμω]] θεόν Soph. многострадальная Ниоба, я считаю тебя богиней;<br /><b class="num">5)</b> «[[богиня]]» (самый удачный бросок в игре в кости) (εὐβολεῖν τὴν θεόν Luc.).<br /><b class="num">II</b> adj. божественный: αἱ μὲν καταιβαταὶ ἀνθρώποισιν, αἱ δὲ θεώτεραι Hom. (из двух ворот) одни доступны для людей, другие же только для богов.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2680299"