Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

λαμβάνω: Difference between revisions

From LSJ

λαμβάνω (view source)

Revision as of 13:50, 3 October 2022

No change in size ,  3 October 2022
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>f.</i> [[λήψομαι]], <i>ao.2</i> [[ἔλαβον]], <i>pf.</i> [[εἴληφα]];<br /><i>Pass. f.</i> ληφθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἐλήφθην]], <i>pf.</i> [[εἴλημμαι]];<br /><b>I.</b> prendre :<br /><b>1</b> prendre dans ses mains, saisir, acc. ; <i>en parl. de suppliants</i> [[λαβεῖν]] [[γούνατα]] IL prendre les genoux de (qqn) ; τινα ποδῶν λ. IL saisir qqn par les pieds ; τὴν πτέρυγος λάβεν IL il le saisit (le passereau) par l'aile ; [[ἔλαβον]] τῆς ζώνης τὸν Ὀρόνταν XÉN ils saisirent Orontas par la ceinture ; ζῶντες ἐλάμφθησαν HDT ils furent pris vivants ; [[λαβεῖν]] πόλιν THC, Σικελίαν THC s'emparer d'une ville, de la Sicile ; λ. αἰχμαλώτους THC faire des prisonniers ; <i>fig.</i> [[λαβεῖν]] τινὰ [[πίστι]] καὶ ὁρκίοσι HDT lier qqn par une promesse et des serments ; ἀραῖον λ. τινά SOPH contraindre qqn par des imprécations ; <i>avec un suj. de chose</i> Ἀτρειῶνα [[χόλος]] [[λάβε]] IL la colère s'empara du fils d'Atrée ; <i>Pass.</i> λαμβάνεσθαι νόσῳ SOPH, ὑπὸ νόσου HDT être pris par la maladie ; λαμβάνεσθαι ἔρωτι XÉN être pris par l'amour ; <i>avec un suj. de chose</i> [[τρόμος]] [[ἔλλαβε]] <i>poét.</i> γυῖα IL un tremblement avait saisi vos membres ; [[κνέφας]] λαμβάνει [[τέμενος]] αἰθέρος ESCHL l'obscurité envahit la voûte du ciel;<br /><b>2</b> prendre, découvrir : τὸν αὐτόχειρα [[τοῦ]] φόνου SOPH l'auteur du meurtre ; prendre à l'improviste, surprendre : κλέπτοντά τινα λ. AR prendre qqn en flagrant délit de vol ; <i>Pass.</i> δρῶσ’ ἐλήφθης SOPH on t’a prise sur le fait;<br /><b>3</b> saisir fortuitement, trouver, rencontrer : λ. τινά, qqn;<br /><b>4</b> prendre sur soi : Ἑλληνίδα ἐσθῆτα HDT prendre le costume grec;<br /><b>5</b> prendre avec soi, amener <i>ou</i> emmener : ξυμπαραστάτην λ. τινά SOPH prendre qqn comme assistant, comme secours ; ἑτάρους [[τε]] λαβὼν καὶ [[νῆα]] [[ἦλθον]] OD j’ai pris avec moi des compagnons et un vaisseau et je suis parti;<br /><b>6</b> prendre en échange : λ. [[δίκην]] <i>ou</i> ποινάς, ζημίαν <i>ou</i> τιμωρίαν, <i>litt.</i> prendre le châtiment (en échange de la faute), <i>càd</i> châtier, punir;<br /><b>7</b> prendre possession de, occuper ; <i>en parl. de la divinité</i> s'emparer de, posséder : λ. τινά, posséder qqn ; <i>Pass.</i> être possédé d'un dieu, d'une déesse;<br /><b>8</b> <i>fig.</i> atteindre par les sens <i>ou</i> par l'intelligence : λ. θέαν ὄμμασιν SOPH voir un spectacle de ses yeux ; λ. νόῳ HDT, [[ἐν]] [[τῇ]] γνώμῃ XÉN atteindre par l'intelligence, saisir dans son esprit ; juger, apprécier : τὴν ξυμμέτρησιν [[τῶν]] κλιμάκων THC prendre la mesure correspondante des échelles ; <i>avec un attribut</i> : τὴν τιμωρίαν ποθεινοτέραν λ. THC juger plus désirable la vengeance ; prendre en tel ou tel sens, comprendre de telle ou telle façon : [[ταύτῃ]] [[ταῦτα]] ἐλάμβανον HDT c'est ainsi qu’ils expliquaient ces événements ; λ. τοὺς λόγους μὴ [[πολεμίως]] THC accueillir les paroles non en ennemi ; <i>avec une prép.</i> : πρὸς [[δέος]] λ. [[τι]] PLUT prendre qch en crainte, <i>càd</i> s'effrayer de qch ; λ. πρὸς ἀτιμίαν PLUT prendre qch comme une injure <i>litt.</i> comme une cause de déshonneur;<br /><b>9</b> <i>abs.</i> parvenir à, atteindre : τὴν ἡλικίαν ISOCR l'âge de qch ; [[κλέος]] OD gagner de la gloire ; <i>en mauv. part</i> λ. αἰτίαν THC encourir une accusation;<br /><b>II.</b> recevoir :<br /><b>1</b> <i>propr.</i> prendre des mains de qqn : λ. [[τι]] [[παρά]] τινος, [[πρός]] τινος, [[ἀπό]] τινος, recevoir qch de qqn ; <i>avec un suj. de chose</i> : οἰκίαι ἐπάλξεις λαμβάνουσαι THC maisons qui reçoivent des créneaux ; <i>fig.</i> recevoir une impression, éprouver un sentiment, une passion, <i>etc.</i> : λ. θυμόν OD prendre courage ; λ. φόβον = φοβεῖσθαι SOPH s'effrayer ; λ. εὔνοιαν THC concevoir de la bienveillance;<br /><b>2</b> recueillir, retirer : οἶνον [[ἐκ]] [[τοῦ]] χωρίου AR du vin du terrain;<br /><b>3</b> recevoir en échange ; <i>fig.</i> λ. [[δίκην]] HDT être puni ; τὴν ἀξίην λ. HDT recevoir le juste châtiment (d'une faute);<br /><i><b>Moy.</b></i> λαμβάνομαι prendre pour soi, sur soi <i>ou</i> avec soi :<br /><b>1</b> <i>sans idée de violence</i> λ. σχεδίης OD saisir un radeau;<br /><b>2</b> <i>avec idée de violence</i> λ. τινά, se saisir de qqn ; avec un gén. : λ. ἀρχῆς SOPH s'emparer du pouvoir;<br /><b>3</b> prendre possession de ; s'engager dans : [[τῶν]] [[ὀρῶν]] THC dans les montagnes ; parvenir à : Δήλου THC à Délos.<br />'''Étymologie:''' R. Λαβ, prendre ; primitiv. Λαφ, &gt; pf. [[εἴληφα]].
|btext=<i>f.</i> [[λήψομαι]], <i>ao.2</i> [[ἔλαβον]], <i>pf.</i> [[εἴληφα]];<br /><i>Pass. f.</i> ληφθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἐλήφθην]], <i>pf.</i> [[εἴλημμαι]];<br /><b>I.</b> prendre :<br /><b>1</b> prendre dans ses mains, saisir, acc. ; <i>en parl. de suppliants</i> [[λαβεῖν]] [[γούνατα]] IL prendre les genoux de (qqn) ; τινα ποδῶν λ. IL saisir qqn par les pieds ; τὴν πτέρυγος λάβεν IL il le saisit (le passereau) par l'aile ; [[ἔλαβον]] τῆς ζώνης τὸν Ὀρόνταν XÉN ils saisirent Orontas par la ceinture ; ζῶντες ἐλάμφθησαν HDT ils furent pris vivants ; [[λαβεῖν]] πόλιν THC, Σικελίαν THC s'emparer d'une ville, de la Sicile ; λ. αἰχμαλώτους THC faire des prisonniers ; <i>fig.</i> [[λαβεῖν]] τινὰ [[πίστι]] καὶ ὁρκίοσι HDT lier qqn par une promesse et des serments ; ἀραῖον λ. τινά SOPH contraindre qqn par des imprécations ; <i>avec un suj. de chose</i> Ἀτρειῶνα [[χόλος]] [[λάβε]] IL la colère s'empara du fils d'Atrée ; <i>Pass.</i> λαμβάνεσθαι νόσῳ SOPH, ὑπὸ νόσου HDT être pris par la maladie ; λαμβάνεσθαι ἔρωτι XÉN être pris par l'amour ; <i>avec un suj. de chose</i> [[τρόμος]] [[ἔλλαβε]] <i>poét.</i> γυῖα IL un tremblement avait saisi vos membres ; [[κνέφας]] λαμβάνει [[τέμενος]] αἰθέρος ESCHL l'obscurité envahit la voûte du ciel;<br /><b>2</b> prendre, découvrir : τὸν αὐτόχειρα [[τοῦ]] φόνου SOPH l'auteur du meurtre ; prendre à l'improviste, surprendre : κλέπτοντά τινα λ. AR prendre qqn en flagrant délit de vol ; <i>Pass.</i> δρῶσ’ ἐλήφθης SOPH on t’a prise sur le fait;<br /><b>3</b> saisir fortuitement, trouver, rencontrer : λ. τινά, qqn;<br /><b>4</b> prendre sur soi : Ἑλληνίδα ἐσθῆτα HDT prendre le costume grec;<br /><b>5</b> prendre avec soi, amener <i>ou</i> emmener : ξυμπαραστάτην λ. τινά SOPH prendre qqn comme assistant, comme secours ; ἑτάρους [[τε]] λαβὼν καὶ [[νῆα]] [[ἦλθον]] OD j’ai pris avec moi des compagnons et un vaisseau et je suis parti;<br /><b>6</b> prendre en échange : λ. [[δίκην]] <i>ou</i> ποινάς, ζημίαν <i>ou</i> τιμωρίαν, <i>litt.</i> prendre le châtiment (en échange de la faute), <i>càd</i> châtier, punir;<br /><b>7</b> prendre possession de, occuper ; <i>en parl. de la divinité</i> s'emparer de, posséder : λ. τινά, posséder qqn ; <i>Pass.</i> être possédé d'un dieu, d'une déesse;<br /><b>8</b> <i>fig.</i> atteindre par les sens <i>ou</i> par l'intelligence : λ. θέαν ὄμμασιν SOPH voir un spectacle de ses yeux ; λ. νόῳ HDT, [[ἐν]] [[τῇ]] γνώμῃ XÉN atteindre par l'intelligence, saisir dans son esprit ; juger, apprécier : τὴν ξυμμέτρησιν [[τῶν]] κλιμάκων THC prendre la mesure correspondante des échelles ; <i>avec un attribut</i> : τὴν τιμωρίαν ποθεινοτέραν λ. THC juger plus désirable la vengeance ; prendre en tel ou tel sens, comprendre de telle ou telle façon : [[ταύτῃ]] [[ταῦτα]] ἐλάμβανον HDT c'est ainsi qu’ils expliquaient ces événements ; λ. τοὺς λόγους μὴ [[πολεμίως]] THC accueillir les paroles non en ennemi ; <i>avec une prép.</i> : πρὸς [[δέος]] λ. [[τι]] PLUT prendre qch en crainte, <i>càd</i> s'effrayer de qch ; λ. πρὸς ἀτιμίαν PLUT prendre qch comme une injure <i>litt.</i> comme une cause de déshonneur;<br /><b>9</b> <i>abs.</i> parvenir à, atteindre : τὴν ἡλικίαν ISOCR l'âge de qch ; [[κλέος]] OD gagner de la gloire ; <i>en mauv. part</i> λ. αἰτίαν THC encourir une accusation;<br /><b>II.</b> recevoir :<br /><b>1</b> <i>propr.</i> prendre des mains de qqn : λ. [[τι]] [[παρά]] τινος, [[πρός]] τινος, [[ἀπό]] τινος, recevoir qch de qqn ; <i>avec un suj. de chose</i> : οἰκίαι ἐπάλξεις λαμβάνουσαι THC maisons qui reçoivent des créneaux ; <i>fig.</i> recevoir une impression, éprouver un sentiment, une passion, <i>etc.</i> : λ. θυμόν OD prendre courage ; λ. φόβον = φοβεῖσθαι SOPH s'effrayer ; λ. εὔνοιαν THC concevoir de la bienveillance;<br /><b>2</b> recueillir, retirer : οἶνον [[ἐκ]] [[τοῦ]] χωρίου AR du vin du terrain;<br /><b>3</b> recevoir en échange ; <i>fig.</i> λ. [[δίκην]] HDT être puni ; τὴν ἀξίην λ. HDT recevoir le juste châtiment (d'une faute);<br /><i><b>Moy.</b></i> λαμβάνομαι prendre pour soi, sur soi <i>ou</i> avec soi :<br /><b>1</b> <i>sans idée de violence</i> λ. σχεδίης OD saisir un radeau;<br /><b>2</b> <i>avec idée de violence</i> λ. τινά, se saisir de qqn ; avec un gén. : λ. ἀρχῆς SOPH s'emparer du pouvoir;<br /><b>3</b> prendre possession de ; s'engager dans : [[τῶν]] [[ὀρῶν]] THC dans les montagnes ; parvenir à : Δήλου THC à Délos.<br />'''Étymologie:''' R. Λαβ, prendre ; primitiv. Λαφ, &gt; pf. [[εἴληφα]].
}}
{{elru
|elrutext='''λαμβάνω:''' тж. med. (fut. [[λήψομαι]] - ион. λάμφομαι, NT λήμφομαι, дор. [[λαψοῦμαι]], aor. 2 [[ἔλαβον]], [[ἔλλαβον]] и λάβον, pf. [[εἴληφα]]; med.: aor. ἐλαβόμην, ἐλλαβόμην и λελαβόμην; pass.: fut. [[ληφθήσομαι]], aor. [[ἐλήφθην]] - ион. [[ἐλάμφθην]], pf. [[εἴλημμαι]]; imper. [[λαβέ]] и [[λάβε]]; adj. verb. [[ληπτός]], [[ληπτέος]] - ион. λαμπτέος; inf. aor. 2 [[λαβεῖν]])<br /><b class="num">1)</b> [[брать]], [[хватать]] (χειρὶ χεῖρα, [[χείρεσσι]] φιάλαν Hom.; ἐν [[χεροῖν]] στέφη Soph.; βιβλιον NT): ἐλλάβετο σχεδίης Hom. (Одиссей) ухватился за плот; λαβὼν κύσε χειρα Hom. он схватил и поцеловал руку (Одиссея);<br /><b class="num">2)</b> [[обхватывать]], [[обнимать]] (γούνατά τινος, [[γούνων]] τινά Hom.);<br /><b class="num">3)</b> [[брать с собой]], [[уводить]] (ἑτάρους Hom.): ξυμπαραστάτην λ. τινά Soph. брать кого-л. с собой в помощники; λαβόντες τοῦ βαρβαρικοῦ στρατοῦ Xen. взяв с собой иноземный отряд;<br /><b class="num">4)</b> [[захватывать]], [[угонять]], [[уносить]], [[похищать]] (ἵππους, τὰ μῆλα, κτήματα [[πολλά]] Hom.): ζῶντες ἐλάμφθησαν Her. они были захвачены живьем;<br /><b class="num">5)</b> [[отнимать]] (χιτῶνά τινος NT);<br /><b class="num">6)</b> [[захватывать]], [[завладевать]] (Σικελίαν, αἰχμαλώτους Thuc.; βασιλείαν ἑαυτῷ NT): ἀρχῆς λαβέσθαι καὶ κράτους τυραννικοῦ Soph. захватить господство и царскую власть;<br /><b class="num">7)</b> (о чувствах и т. п.) охватывать ([[χόλος]] [[λάβε]] τινά Hom.; λαμβάνεσθαι ἔρωτι Xen.; [[ἔκστασις]] ἔλαβεν ἅπαντας NT): λαβέσθαι ὑπὸ νόσου Her. и νόσῳ Soph. заболеть; ὁ [[δαίμων]] τινὰ λελάβηκε Her. божество вселилось в кого-л.; Ῥέᾳ [[ληφθῆναι]] Luc. быть одержимым Реей; [[κνέφας]] λαμβάνει [[τέμενος]] αἰθέρος Aesch. тьма покрывает небесный свод;<br /><b class="num">8)</b> (в качестве гостя), [[принимать]] (τινὰ εἰς οἰκίαν NT);<br /><b class="num">9)</b> [[связывать]], [[обязывать]] (τινὰ [[πίστι]] καὶ ὁρκίοισι Her.): ἀραῖον λ. τινά Soph. связать кого-л. заклятьем;<br /><b class="num">10)</b> [[захватывать]], [[застигать]], [[ловить]] (τὸν αὐτόχειρα τοῦ φόνου Soph.; κλέπτοντά τινα Arph.): λ. τινὰ ψευδόμενον Plat. уличить кого-л. в обмане; δρῶν εἰλημμένος Arph. захваченный на месте преступления;<br /><b class="num">11)</b> натыкаться, (случайно) встречать, находить (τινὰ ἐν κακοῖς Soph.);<br /><b class="num">12)</b> (о взысканиях), [[налагать]] (ποινάς Eur.; [[δίκην]] Lys. - ср. 21; ζημίαν или τιμωρίαν Dem.);<br /><b class="num">13)</b> [[возлагать на себя]], [[надевать]] (Ἑλληνίδα ἐσθῆτα Her.);<br /><b class="num">14)</b> перен. [[схватывать]], [[воспринимать]], [[созерцать]] (θέαν ὄμμασιν Soph.);<br /><b class="num">15)</b> [[постигать]], [[усваивать]], [[понимать]] (νόῳ Her. и ἐν νῷ Polyb.; ἐν τῇ γνώμῃ Xen.; τῇ διανοίᾳ Plat.);<br /><b class="num">16)</b> (вос)принимать: [[λαβεῖν]] πρὸς ἀτιμίαν Plut. воспринять как оскорбление; τὸ [[πρᾶγμα]] [[μειζόνως]] [[λαβεῖν]] Thuc. принять дело всерьез; λάβετε τοὺς λόγους μὴ [[πολεμίως]] Thuc. не примите этих слов в неприязненном смысле; [[λαβεῖν]] τι πρὸς [[δέος]] Plut. испугаться чего-л.; θάνατον [[λαβεῖν]] Eur. принять смерть, умереть; τὰ ἐξ ἀρχῆς ληφθέντα Arst. принятые вначале положения; αἱ εἰλημμέναι προτάσεις Arst. допущенные положения; οὐ λ. [[πρόσωπον]] NT не взирать на лица, т. е. относиться беспристрастно;<br /><b class="num">17)</b> [[предпринимать]] (πεῖράν τινος NT): [[συμβούλιον]] [[λαβεῖν]] NT устроить совещание;<br /><b class="num">18)</b> [[объяснять]], [[истолковывать]] (περί τινος τί ἐστι Arst.): [[ταύτῃ]] [[ταῦτα]] ἐλάμβανον Her. они так объяснили эти (слова);<br /><b class="num">19)</b> [[оценивать]], [[определять]] (τὴν ξυμμέτρησίν τινος Thuc.);<br /><b class="num">20)</b> [[полагать]], [[считать]] (ποθεινότερόν τι Thuc.);<br /><b class="num">21)</b> получать, (при)обретать ([[κέρδος]] Arph.; [[ὄνομα]] Plat.; [[δόξαν]] παρὰ ἀνθρώπων NT): λ. [[ὕψος]] Thuc. расти в высоту; [[λαβεῖν]] [[κλέος]] Hom., Soph. стяжать славу; [[λαβεῖν]] ἀνὰ [[δηνάριον]] NT получить по динарию; γέλωτα μωρίαν τε λ. ἔν τινι Eur. стать за (свое) неразумие посмешищем у кого-л.; αἰτίαν [[ἀπό]] τινος λ. Thuc. навлечь на себя упреки с чьей-л. стороны; λ. [[δίκην]] Her. получать или нести наказание (ср. 12); [[λαβεῖν]] τὴν ἀξίην Her. получить по заслугам;<br /><b class="num">22)</b> [[получать]], [[извлекать]] ([[οἶνον]] ἐκ τοῦ χωρίου Arph.; λ. μισθὸν ἐκ τῆς ἀρχῆς Plat.);<br /><b class="num">23)</b> [[приобретать]], [[покупать]]: λ. τι δραχμῆς Arph. покупать что-л. за драхму или по драхме;<br /><b class="num">24)</b> [[доходить]], [[достигать]]: πρὸς τὸ μνηστεύεσθαι λ. ἡλικίαν Isocr. достигнуть брачного возраста; λ. νόστον Eur. дождаться возвращения на родину; λαβέσθαι τῶν [[ὀρῶν]] Thuc. углубиться в горы; λαβέσθαι Δήλου Thuc. прибыть в Делос; τὴν Ἶδην λαβὼν ἐς ἀριστερὴν χέρα Her. оставив слева (гору) Иду; [[πρῶτον]] ἀληθείας λαβοῦ Plat. прежде всего узнай истину;<br /><b class="num">25)</b> [[начинать ощущать]], [[ощутить]], [[почувствовать]] (ὀργήν Eur.; φόβον Soph.; εὔνοιαν Thuc.): λ. θυμόν Hom. воспрянуть духом; λ. αἰδῶ Soph. ощутить стыд, устыдиться; λήθην [[λαβεῖν]] τινος NT забыть о чем-л.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 39: Line 42:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''λαμβάνω:''' (√<i>ΛΑΒ</i>), μέλ. [[λήψομαι]], Ιων. [[λάμψομαι]], Δωρ. [[λαψεῦμαι]] ή <i>λαψοῦμαι</i>, αόρ. βʹ <i>ἔλᾰβον</i>, Επικ. <i>ἔλλᾰβον</i>· Ιων. [[λάβεσκον]]· προστ. [[λαβέ]], παρακ. [[εἴληφα]], Ιων. [[λελάβηκα]]· υπερσ. <i>εἰλήφειν</i>, Ιων. γʹ ενικ. <i>λελαβήκεε</i> — Μέσ., αόρ. βʹ <i>ἐλαβόμην</i>, Επικ. <i>ἐλλαβόμην</i>, Επικ. απαρ. με αναδιπλ. [[λελαβέσθαι]] — Παθ., μέλ. <i>ληφθήσομαι</i>, αόρ. [[ἐλήφθην]], Ιων. [[ἐλάμφθην]], παρακ. [[εἴλημμαι]], στους Τραγ. [[λέλημμαι]]· Ιων. [[λέλαμμαι]]. Η πρώτη [[έννοια]] της λέξης είναι [[διπλή]], η μεν (περισσότερο ενεργητική), [[λαμβάνω]], [[παίρνω]]· η δε (περισσότερο παθητική), [[λαμβάνω]], [[δέχομαι]].<br /><b class="num">Α. I.</b> [[λαμβάνω]], [[παίρνω]]·<br /><b class="num">1.</b> [[πιάνω]], [[αρπάζω]], κατάσχω, σε Όμηρ., κ.λπ.· το [[μέρος]] που λαμβάνεται τίθεται σε γεν., ενώ το όλον σε αιτ., π.χ. <i>τὴν πτέρυγαν λάβεν</i>, την έπιασε από το [[φτερό]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[γούνων]] λάβεκούρην, σε Ομήρ. Οδ., κ.λπ.· όταν παραλείπεται η αιτ. του όλου, το [[λαμβάνω]] συντάσσεται μόνο με γεν. του μέρους, <i>ποδῶν</i>, [[γούνων]], [[κόρυθος]] λάβεν, έπιασε από τα πόδια, κ.λπ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[λαμβάνω]] δια της βίας, [[αρπάζω]], [[αποκομίζω]] [[κάτι]] σαν [[λεία]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">3.</b> [[λαμβάνω]] [[δίκην]], <i>ποινάς</i>, Λατ. sumere poenas, [[λαμβάνω]] [[ικανοποίηση]], [[επιβάλλω]] [[ποινή]], σε Ευρ., κ.λπ.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για [[πάθη]], αισθήματα, κ.λπ., [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]], σε Όμηρ., κ.λπ.· λέγεται για πυρετό και αιφνίδια [[ασθένεια]], [[προσβάλλω]], [[καταλαμβάνω]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">5.</b> χρησιμ. για [[θεότητα]], [[καταλαμβάνω]], [[κατέχω]], <i>τινά</i>, σε Ηρόδ.· λέγεται για το [[σκοτάδι]] και τα [[συναφή]], [[καταλαμβάνω]], [[κατέχω]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">6.</b> [[καταλαμβάνω]], [[επέρχομαι]] σαν [[εχθρός]], σε Όμηρ., Ηρόδ.· [[καταλαμβάνω]], [[βρίσκω]], [[επέρχομαι]], [[λαμβάνω]] τινὰ μοῦνον, σε Ηρόδ., κ.λπ.· επίσης, [[καταλαμβάνω]], [[βρίσκω]], [[ανακαλύπτω]], Λατ. [[deprehendo]], στον ίδ.· ομοίως Παθ., <i>ἐπ' αὐτοφώρῳ εἰλημμένος</i>, πιάστηκε κατά την [[πράξη]], επ' αυτοφώρω, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">7.</b> [[λαμβάνω]] τινὰ ὁρκίοισι, [[δένω]], [[υποχρεώνω]] κάποιον με όρκους, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">8.</b> [[παίρνω]] κάποιον ως βοηθό, σε Σοφ.<br /><b class="num">9.</b> <i>τὴν Ἴδην λαβὼν ἐς ἀριστερὴν χεῖρα</i>, κράτησε την Ίδη προς τα αριστερά [[σου]]· ομοίως, <i>λαβὼν ἐν δεξιᾷ</i>, σε Θουκ.<br /><b class="num">10.</b> [[λαμβάνω]] Ἑλληνίδα ἐσθῆτα, τη φορώ, τη [[δέχομαι]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">11.</b> [[αντιλαμβάνομαι]] δια των αισθήσεων, σε Σοφ., Πλάτ.· [[προσλαμβάνω]] με το [[μυαλό]], [[αντιλαμβάνομαι]], «[[πιάνω]]», [[κατανοώ]], σε Ηρόδ., κ.λπ.· [[εκλαμβάνω]], [[κατανοώ]] [[κάτι]] όπως ακριβώς είναι, π.χ. χωρίο συγγραφέα, Λατ. accipere, σε Ηρόδ., Θουκ., κ.λπ.<br /><b class="num">12.</b> [[παίρνω]] στα χέρια μου, [[αναλαμβάνω]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">13.</b> η μτχ. [[λαβών]] πολλές φορές πλεονάζει, όπως <i>λαβὼν κύσε χεῖρα</i>, πήρε και φίλησε, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, σε Αττ.<br /><b class="num">II.</b> [[λαμβάνω]] [[κάτι]], [[αποδέχομαι]]·<br /><b class="num">1.</b> [[λαμβάνω]] [[κάτι]] που μου προσφέρεται, [[κερδίζω]], [[αποκομίζω]], [[αποκτώ]] [[κάτι]], σε Όμηρ., κ.λπ.· επίσης, με αρνητική [[σημασία]], [[λαμβάνω]] [[ὄνειδος]], σε Σοφ.· [[λαμβάνω]] θάνατον, σε Ευρ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> παντρεύομαι, σε Ηρόδ., Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> [[λαμβάνω]] [[δίκην]], [[λαμβάνω]] [[τιμωρία]], δηλ. [[υποφέρω]], [[παθαίνω]], τιμωρούμαι, Λατ. dare poenas, σε Ηρόδ., Ευρ.·<br /><b class="num">4.</b> [[λαμβάνω]] ὅρκον, [[δέχομαι]] όρκο σαν [[δοκιμασία]], σε Αριστ.· [[λαμβάνω]] λόγον, [[απαιτώ]] λογαριασμό, σε Ξεν.<br /><b class="num">5.</b> [[συλλαμβάνω]] [[παιδί]], [[μένω]] [[έγκυος]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">6.</b> [[λαμβάνω]] σαν [[εισόδημα]] ή [[αποκομίζω]] [[κέρδος]], σε Αριστοφ., Πλάτ.· [[αγοράζω]] αντί..., σε Αριστοφ.<br /><b class="num">7.</b> [[δέχομαι]], [[παραδέχομαι]], σε Πίνδ.<br /><b class="num">8.</b> λέγεται για πρόσωπα υποταγμένα σε αισθήματα, [[πάθη]] και άλλα παρόμοια, [[λαμβάνω]] θυμόν, «[[παίρνω]] [[θάρρος]]», σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, περιφραστικά, [[λαμβάνω]] φόβον = φοβεῖσθαι, σε Σοφ., κ.λπ.· ομοίως, [[λαμβάνω]] [[ὕψος]] = ὑψοῦσθαι, σε Θουκ.· [[λαμβάνω]] νόσον, «[[παίρνω]]» [[κρυολόγημα]], σε Πλάτ.· ομοίως, <i>αἱ οἰκίαι ἐπάλξεις λαμβάνουσαι</i>, λαμβάνοντας επιπρόσθετες επάλξεις, αποκτώντας περισσότερες πολεμίστρες, σε Θουκ. <b>Β. 1.</b> Μέσ., πιάνομαι από [[κάτι]] ή κάποιον, με γεν., <i>λαμβάνομαι σχεδίης</i>, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για [[τόπο]], λαμβάνομαι [[τῶν]] [[ὀρῶν]], [[καταφεύγω]] στα όρη, [[φτάνω]] στα βουνά, σε Θουκ.
|lsmtext='''λαμβάνω:''' (√<i>ΛΑΒ</i>), μέλ. [[λήψομαι]], Ιων. [[λάμψομαι]], Δωρ. [[λαψεῦμαι]] ή <i>λαψοῦμαι</i>, αόρ. βʹ <i>ἔλᾰβον</i>, Επικ. <i>ἔλλᾰβον</i>· Ιων. [[λάβεσκον]]· προστ. [[λαβέ]], παρακ. [[εἴληφα]], Ιων. [[λελάβηκα]]· υπερσ. <i>εἰλήφειν</i>, Ιων. γʹ ενικ. <i>λελαβήκεε</i> — Μέσ., αόρ. βʹ <i>ἐλαβόμην</i>, Επικ. <i>ἐλλαβόμην</i>, Επικ. απαρ. με αναδιπλ. [[λελαβέσθαι]] — Παθ., μέλ. <i>ληφθήσομαι</i>, αόρ. [[ἐλήφθην]], Ιων. [[ἐλάμφθην]], παρακ. [[εἴλημμαι]], στους Τραγ. [[λέλημμαι]]· Ιων. [[λέλαμμαι]]. Η πρώτη [[έννοια]] της λέξης είναι [[διπλή]], η μεν (περισσότερο ενεργητική), [[λαμβάνω]], [[παίρνω]]· η δε (περισσότερο παθητική), [[λαμβάνω]], [[δέχομαι]].<br /><b class="num">Α. I.</b> [[λαμβάνω]], [[παίρνω]]·<br /><b class="num">1.</b> [[πιάνω]], [[αρπάζω]], κατάσχω, σε Όμηρ., κ.λπ.· το [[μέρος]] που λαμβάνεται τίθεται σε γεν., ενώ το όλον σε αιτ., π.χ. <i>τὴν πτέρυγαν λάβεν</i>, την έπιασε από το [[φτερό]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[γούνων]] λάβεκούρην, σε Ομήρ. Οδ., κ.λπ.· όταν παραλείπεται η αιτ. του όλου, το [[λαμβάνω]] συντάσσεται μόνο με γεν. του μέρους, <i>ποδῶν</i>, [[γούνων]], [[κόρυθος]] λάβεν, έπιασε από τα πόδια, κ.λπ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[λαμβάνω]] δια της βίας, [[αρπάζω]], [[αποκομίζω]] [[κάτι]] σαν [[λεία]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">3.</b> [[λαμβάνω]] [[δίκην]], <i>ποινάς</i>, Λατ. sumere poenas, [[λαμβάνω]] [[ικανοποίηση]], [[επιβάλλω]] [[ποινή]], σε Ευρ., κ.λπ.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για [[πάθη]], αισθήματα, κ.λπ., [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]], σε Όμηρ., κ.λπ.· λέγεται για πυρετό και αιφνίδια [[ασθένεια]], [[προσβάλλω]], [[καταλαμβάνω]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">5.</b> χρησιμ. για [[θεότητα]], [[καταλαμβάνω]], [[κατέχω]], <i>τινά</i>, σε Ηρόδ.· λέγεται για το [[σκοτάδι]] και τα [[συναφή]], [[καταλαμβάνω]], [[κατέχω]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">6.</b> [[καταλαμβάνω]], [[επέρχομαι]] σαν [[εχθρός]], σε Όμηρ., Ηρόδ.· [[καταλαμβάνω]], [[βρίσκω]], [[επέρχομαι]], [[λαμβάνω]] τινὰ μοῦνον, σε Ηρόδ., κ.λπ.· επίσης, [[καταλαμβάνω]], [[βρίσκω]], [[ανακαλύπτω]], Λατ. [[deprehendo]], στον ίδ.· ομοίως Παθ., <i>ἐπ' αὐτοφώρῳ εἰλημμένος</i>, πιάστηκε κατά την [[πράξη]], επ' αυτοφώρω, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">7.</b> [[λαμβάνω]] τινὰ ὁρκίοισι, [[δένω]], [[υποχρεώνω]] κάποιον με όρκους, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">8.</b> [[παίρνω]] κάποιον ως βοηθό, σε Σοφ.<br /><b class="num">9.</b> <i>τὴν Ἴδην λαβὼν ἐς ἀριστερὴν χεῖρα</i>, κράτησε την Ίδη προς τα αριστερά [[σου]]· ομοίως, <i>λαβὼν ἐν δεξιᾷ</i>, σε Θουκ.<br /><b class="num">10.</b> [[λαμβάνω]] Ἑλληνίδα ἐσθῆτα, τη φορώ, τη [[δέχομαι]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">11.</b> [[αντιλαμβάνομαι]] δια των αισθήσεων, σε Σοφ., Πλάτ.· [[προσλαμβάνω]] με το [[μυαλό]], [[αντιλαμβάνομαι]], «[[πιάνω]]», [[κατανοώ]], σε Ηρόδ., κ.λπ.· [[εκλαμβάνω]], [[κατανοώ]] [[κάτι]] όπως ακριβώς είναι, π.χ. χωρίο συγγραφέα, Λατ. accipere, σε Ηρόδ., Θουκ., κ.λπ.<br /><b class="num">12.</b> [[παίρνω]] στα χέρια μου, [[αναλαμβάνω]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">13.</b> η μτχ. [[λαβών]] πολλές φορές πλεονάζει, όπως <i>λαβὼν κύσε χεῖρα</i>, πήρε και φίλησε, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, σε Αττ.<br /><b class="num">II.</b> [[λαμβάνω]] [[κάτι]], [[αποδέχομαι]]·<br /><b class="num">1.</b> [[λαμβάνω]] [[κάτι]] που μου προσφέρεται, [[κερδίζω]], [[αποκομίζω]], [[αποκτώ]] [[κάτι]], σε Όμηρ., κ.λπ.· επίσης, με αρνητική [[σημασία]], [[λαμβάνω]] [[ὄνειδος]], σε Σοφ.· [[λαμβάνω]] θάνατον, σε Ευρ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> παντρεύομαι, σε Ηρόδ., Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> [[λαμβάνω]] [[δίκην]], [[λαμβάνω]] [[τιμωρία]], δηλ. [[υποφέρω]], [[παθαίνω]], τιμωρούμαι, Λατ. dare poenas, σε Ηρόδ., Ευρ.·<br /><b class="num">4.</b> [[λαμβάνω]] ὅρκον, [[δέχομαι]] όρκο σαν [[δοκιμασία]], σε Αριστ.· [[λαμβάνω]] λόγον, [[απαιτώ]] λογαριασμό, σε Ξεν.<br /><b class="num">5.</b> [[συλλαμβάνω]] [[παιδί]], [[μένω]] [[έγκυος]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">6.</b> [[λαμβάνω]] σαν [[εισόδημα]] ή [[αποκομίζω]] [[κέρδος]], σε Αριστοφ., Πλάτ.· [[αγοράζω]] αντί..., σε Αριστοφ.<br /><b class="num">7.</b> [[δέχομαι]], [[παραδέχομαι]], σε Πίνδ.<br /><b class="num">8.</b> λέγεται για πρόσωπα υποταγμένα σε αισθήματα, [[πάθη]] και άλλα παρόμοια, [[λαμβάνω]] θυμόν, «[[παίρνω]] [[θάρρος]]», σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, περιφραστικά, [[λαμβάνω]] φόβον = φοβεῖσθαι, σε Σοφ., κ.λπ.· ομοίως, [[λαμβάνω]] [[ὕψος]] = ὑψοῦσθαι, σε Θουκ.· [[λαμβάνω]] νόσον, «[[παίρνω]]» [[κρυολόγημα]], σε Πλάτ.· ομοίως, <i>αἱ οἰκίαι ἐπάλξεις λαμβάνουσαι</i>, λαμβάνοντας επιπρόσθετες επάλξεις, αποκτώντας περισσότερες πολεμίστρες, σε Θουκ. <b>Β. 1.</b> Μέσ., πιάνομαι από [[κάτι]] ή κάποιον, με γεν., <i>λαμβάνομαι σχεδίης</i>, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για [[τόπο]], λαμβάνομαι [[τῶν]] [[ὀρῶν]], [[καταφεύγω]] στα όρη, [[φτάνω]] στα βουνά, σε Θουκ.
}}
{{elru
|elrutext='''λαμβάνω:''' тж. med. (fut. [[λήψομαι]] - ион. λάμφομαι, NT λήμφομαι, дор. [[λαψοῦμαι]], aor. 2 [[ἔλαβον]], [[ἔλλαβον]] и λάβον, pf. [[εἴληφα]]; med.: aor. ἐλαβόμην, ἐλλαβόμην и λελαβόμην; pass.: fut. [[ληφθήσομαι]], aor. [[ἐλήφθην]] - ион. [[ἐλάμφθην]], pf. [[εἴλημμαι]]; imper. [[λαβέ]] и [[λάβε]]; adj. verb. [[ληπτός]], [[ληπτέος]] - ион. λαμπτέος; inf. aor. 2 [[λαβεῖν]])<br /><b class="num">1)</b> [[брать]], [[хватать]] (χειρὶ χεῖρα, [[χείρεσσι]] φιάλαν Hom.; ἐν [[χεροῖν]] στέφη Soph.; βιβλιον NT): ἐλλάβετο σχεδίης Hom. (Одиссей) ухватился за плот; λαβὼν κύσε χειρα Hom. он схватил и поцеловал руку (Одиссея);<br /><b class="num">2)</b> [[обхватывать]], [[обнимать]] (γούνατά τινος, [[γούνων]] τινά Hom.);<br /><b class="num">3)</b> [[брать с собой]], [[уводить]] (ἑτάρους Hom.): ξυμπαραστάτην λ. τινά Soph. брать кого-л. с собой в помощники; λαβόντες τοῦ βαρβαρικοῦ στρατοῦ Xen. взяв с собой иноземный отряд;<br /><b class="num">4)</b> [[захватывать]], [[угонять]], [[уносить]], [[похищать]] (ἵππους, τὰ μῆλα, κτήματα [[πολλά]] Hom.): ζῶντες ἐλάμφθησαν Her. они были захвачены живьем;<br /><b class="num">5)</b> [[отнимать]] (χιτῶνά τινος NT);<br /><b class="num">6)</b> [[захватывать]], [[завладевать]] (Σικελίαν, αἰχμαλώτους Thuc.; βασιλείαν ἑαυτῷ NT): ἀρχῆς λαβέσθαι καὶ κράτους τυραννικοῦ Soph. захватить господство и царскую власть;<br /><b class="num">7)</b> (о чувствах и т. п.) охватывать ([[χόλος]] [[λάβε]] τινά Hom.; λαμβάνεσθαι ἔρωτι Xen.; [[ἔκστασις]] ἔλαβεν ἅπαντας NT): λαβέσθαι ὑπὸ νόσου Her. и νόσῳ Soph. заболеть; ὁ [[δαίμων]] τινὰ λελάβηκε Her. божество вселилось в кого-л.; Ῥέᾳ [[ληφθῆναι]] Luc. быть одержимым Реей; [[κνέφας]] λαμβάνει [[τέμενος]] αἰθέρος Aesch. тьма покрывает небесный свод;<br /><b class="num">8)</b> (в качестве гостя), [[принимать]] (τινὰ εἰς οἰκίαν NT);<br /><b class="num">9)</b> [[связывать]], [[обязывать]] (τινὰ [[πίστι]] καὶ ὁρκίοισι Her.): ἀραῖον λ. τινά Soph. связать кого-л. заклятьем;<br /><b class="num">10)</b> [[захватывать]], [[застигать]], [[ловить]] (τὸν αὐτόχειρα τοῦ φόνου Soph.; κλέπτοντά τινα Arph.): λ. τινὰ ψευδόμενον Plat. уличить кого-л. в обмане; δρῶν εἰλημμένος Arph. захваченный на месте преступления;<br /><b class="num">11)</b> натыкаться, (случайно) встречать, находить (τινὰ ἐν κακοῖς Soph.);<br /><b class="num">12)</b> (о взысканиях), [[налагать]] (ποινάς Eur.; [[δίκην]] Lys. - ср. 21; ζημίαν или τιμωρίαν Dem.);<br /><b class="num">13)</b> [[возлагать на себя]], [[надевать]] (Ἑλληνίδα ἐσθῆτα Her.);<br /><b class="num">14)</b> перен. [[схватывать]], [[воспринимать]], [[созерцать]] (θέαν ὄμμασιν Soph.);<br /><b class="num">15)</b> [[постигать]], [[усваивать]], [[понимать]] (νόῳ Her. и ἐν νῷ Polyb.; ἐν τῇ γνώμῃ Xen.; τῇ διανοίᾳ Plat.);<br /><b class="num">16)</b> (вос)принимать: [[λαβεῖν]] πρὸς ἀτιμίαν Plut. воспринять как оскорбление; τὸ [[πρᾶγμα]] [[μειζόνως]] [[λαβεῖν]] Thuc. принять дело всерьез; λάβετε τοὺς λόγους μὴ [[πολεμίως]] Thuc. не примите этих слов в неприязненном смысле; [[λαβεῖν]] τι πρὸς [[δέος]] Plut. испугаться чего-л.; θάνατον [[λαβεῖν]] Eur. принять смерть, умереть; τὰ ἐξ ἀρχῆς ληφθέντα Arst. принятые вначале положения; αἱ εἰλημμέναι προτάσεις Arst. допущенные положения; οὐ λ. [[πρόσωπον]] NT не взирать на лица, т. е. относиться беспристрастно;<br /><b class="num">17)</b> [[предпринимать]] (πεῖράν τινος NT): [[συμβούλιον]] [[λαβεῖν]] NT устроить совещание;<br /><b class="num">18)</b> [[объяснять]], [[истолковывать]] (περί τινος τί ἐστι Arst.): [[ταύτῃ]] [[ταῦτα]] ἐλάμβανον Her. они так объяснили эти (слова);<br /><b class="num">19)</b> [[оценивать]], [[определять]] (τὴν ξυμμέτρησίν τινος Thuc.);<br /><b class="num">20)</b> [[полагать]], [[считать]] (ποθεινότερόν τι Thuc.);<br /><b class="num">21)</b> получать, (при)обретать ([[κέρδος]] Arph.; [[ὄνομα]] Plat.; [[δόξαν]] παρὰ ἀνθρώπων NT): λ. [[ὕψος]] Thuc. расти в высоту; [[λαβεῖν]] [[κλέος]] Hom., Soph. стяжать славу; [[λαβεῖν]] ἀνὰ [[δηνάριον]] NT получить по динарию; γέλωτα μωρίαν τε λ. ἔν τινι Eur. стать за (свое) неразумие посмешищем у кого-л.; αἰτίαν [[ἀπό]] τινος λ. Thuc. навлечь на себя упреки с чьей-л. стороны; λ. [[δίκην]] Her. получать или нести наказание (ср. 12); [[λαβεῖν]] τὴν ἀξίην Her. получить по заслугам;<br /><b class="num">22)</b> [[получать]], [[извлекать]] ([[οἶνον]] ἐκ τοῦ χωρίου Arph.; λ. μισθὸν ἐκ τῆς ἀρχῆς Plat.);<br /><b class="num">23)</b> [[приобретать]], [[покупать]]: λ. τι δραχμῆς Arph. покупать что-л. за драхму или по драхме;<br /><b class="num">24)</b> [[доходить]], [[достигать]]: πρὸς τὸ μνηστεύεσθαι λ. ἡλικίαν Isocr. достигнуть брачного возраста; λ. νόστον Eur. дождаться возвращения на родину; λαβέσθαι τῶν [[ὀρῶν]] Thuc. углубиться в горы; λαβέσθαι Δήλου Thuc. прибыть в Делос; τὴν Ἶδην λαβὼν ἐς ἀριστερὴν χέρα Her. оставив слева (гору) Иду; [[πρῶτον]] ἀληθείας λαβοῦ Plat. прежде всего узнай истину;<br /><b class="num">25)</b> [[начинать ощущать]], [[ощутить]], [[почувствовать]] (ὀργήν Eur.; φόβον Soph.; εὔνοιαν Thuc.): λ. θυμόν Hom. воспрянуть духом; λ. αἰδῶ Soph. ощутить стыд, устыдиться; λήθην [[λαβεῖν]] τινος NT забыть о чем-л.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2680880"