τείνω: Difference between revisions

{{bailly

|btext=<i>f.</i> τενῶ, <i>ao.</i> ἔτεινα, <i>pf.</i> [[τέτακα]];<br /><i>Pass. f.</i> ταθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἐτάθην]], <i>pf.</i> [[τέταμαι]];<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> tendre : [[τόξον]] IL un arc ; [[ἡνία]] IL les rênes ; [[τόξον]] [[ἐπί]] τινι ESCHL tendre un arc contre qqn ; τὰ βέλη ἐπὶ Τροίᾳ SOPH tendre ses traits contre Troie ; <i>Pass.</i> ἵστια [[τέτατο]] OD les voiles sont tendues ; τ. ἐνὶ δεσμῷ OD être tendu, <i>càd</i> tenu immobile dans des liens;<br /><b>2</b> étendre, déployer : λαίλαπα IL une nuée d'orage ; νὺξ τέταται βροτοῖσιν OD la nuit est étendue sur les mortels ; τείνειν [[ἴσον]] πολέμου [[τέλος]] IL <i>litt.</i> étendre aux deux combattants un résultat égal au combat) laisser les deux combattants égaux sans favoriser l'un <i>ou</i> l'autre;<br /><b>3</b> étendre, allonger ; <i>Pass.</i> être étendu : ἐπὶ γαίῃ IL à terre ; <i>avec idée de temps</i> τ. βίον ESCHL traîner sa vie ; τ. λόγον, <i>ou abs.</i> τ. μακρόν (<i>s.e.</i> λόγον) ESCHL, SOPH prolonger son discours;<br /><b>4</b> tendre avec effort : [[αὐδάν]] ESCHL forcer la voix ; λόγον ESCHL faire résonner sa parole ; ἵπποισι [[τάθη]] [[δρόμος]] IL les chevaux redoublèrent de vitesse ; [[τέτατο]] κρατερὴ [[ὑσμίνη]] IL le combat redoublait d'acharnement ; [[μάχη]] [[τέτατο]] πτόλεμός [[τε]] IL le combat et la lutte se prolongeaient;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> tendre vers, se diriger vers : [[παρά]] [[τι]] le long de qch ; <i>avec idée de temps</i> τείνων [[χρόνος]] ESCHL durée prolongée ; <i>en parl. de pers.</i> [[εἴς]] τινα PLAT se diriger vivement vers qqn ; [[πρός]] [[τι]] tendre vers un but;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> avoir du rapport avec, concerner : ἔς τινα HDT qqn;<br /><b>3</b> se rapprocher de : [[ἐγγύς]] [[τι]] τ. τινός PLAT s'approcher assez près de qch, ressembler à qch;<br /><b>4</b> faire effort : τὸ μὴ τείνειν [[ἄγαν]] SOPH ne pas se tendre trop, <i>càd</i> ne pas être opiniâtre.<br />'''Étymologie:''' R. Τα, par allong. Ταν, tendre ; cf. [[τάνυμαι]], [[τανύω]], [[τάσις]] ; <i>lat.</i> teneo, tendo.

}}

{{ls

{{lsm

|lsmtext='''τείνω:''' (√<i>ΤΑΝ</i>, πρβλ. [[τανύω]])· μέλ. <i>τενῶ</i>, αόρ. <i>ἔτεινα</i>, Επικ. <i>τεῖνα</i>· παρακ. <i>τέτᾰκα</i> — Παθ., μέλ. <i>τᾰθήσομαι</i>, αόρ. [[ἐτάθην]] [ᾰ], Επικ. <i>τάθην</i>· παρακ. <i>τέτᾰμαι</i>· υπερσ. γʹ ενικ. και πληθ. [[τέτατο]], [[τέταντο]], γʹ δυϊκ. [[τετάσθην]]·<br /><b class="num">Α. I. 1.</b> [[τεντώνω]] με [[δύναμη]], [[τεντώνω]] όσο [[μπορώ]], [[τόξον]] ἔτεινεν, το τέντωσε εντελώς, όσο ήταν δυνατό, σε Ομήρ. Ιλ.· ἐξ ἄντυγος [[ἡνία]] τείνας, έχοντας δέσει [[σφιχτά]], τεντωτά τα [[ηνία]] στην [[κιγκλίδα]] του άρματος, στο ίδ. — Παθ., (<i>ἱμὰς</i>) [[τέτατο]], ο [[ιμάντας]] ήταν [[τεντωμένος]], στο ίδ.· [[ἱστία]] [[τέτατο]], τα [[ιστία]] ήταν τεντωμένα, σε Ομήρ. Οδ.· απόλ., μὴ τείνειν [[ἄγαν]], μην τεντώνεις το [[σχοινί]], τη [[χορδή]] τόσο [[σφιχτά]], σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[ἶσον]] τείνειν πολέμου [[τέλος]], [[καθιστώ]] τη [[μάχη]] ισόρροπη, σε Ομήρ. Ιλ. — Παθ., ἐπὶ ἶσα [[μάχη]] [[τέτατο]], στο ίδ.· ἵπποισι [[τάθη]] [[δρόμος]], το [[βήμα]] τους επιταχύνθηκε στο έπακρο, στο ίδ.· επίσης, [[προσπαθώ]], [[αγωνίζομαι]], [[εντείνω]] τις δυνάμεις μου, σε Πίνδ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτείνω]], [[απλώνω]], [[Ζεύς|Ζεὺς]] [[λαίλαπα]] τείνει, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>νὺξ τέταται βροτοῖσι</i>, η [[νύχτα]] είναι απλωμένη πάνω από τους θνητούς, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, λέγεται για το φως, [[τέτατο]] [[φάος]], σε Σοφ.· λέγεται για τον ήχο, ἀμφὶ νῶτ' ἐτάθη [[πάταγος]], σε Σοφ.<br /><b class="num">4.</b> [[σκοπεύω]], [[κατευθύνω]] προς κάποιο [[σημείο]], [[κυρίως]] από το [[τόξο]], <i>τείνειν βέλη</i>, στον ίδ.· [[έπειτα]] μεταφ., [[τείνω]] φόνον εἴς τινα, [[σκοπεύω]], [[μελετώ]], [[σχεδιάζω]] τον θάνατο κάποιου, σε Ευρ.· [[τείνω]] λόγον ἔς τινα, σε Πλάτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[εκτείνω]] κατά [[μήκος]], σε Ηρόδ. — Παθ., εξαπλώνομαι κατά [[μήκος]], <i>ταθεὶς ἐπὶγαίῃ</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ταθεὶς ἐνὶ δεσμῷ</i>, βρίσκεται ξαπλωμένος με αλυσίδες, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> [[εκτείνω]] προς κάποιον, [[προτείνω]], [[παρουσιάζω]], [[προσφέρω]], <i>τινὰ ἐπὶ σφαγάν</i>, σε Ευρ. — Μέσ., <i>τείνεσθαι [[χέρα]]</i>, [[τεντώνω]], [[εκτείνω]] τα χέρια, κ.λπ., σε Θεόκρ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτείνω]], [[επιμηκύνω]], λέγεται για το χρόνο, σε Αισχύλ., Ευρ.· <i>τείνειν λόγον</i>, σε Αισχύλ. <b>Β. I.</b> αμτβ., λέγεται για γεωγραφική [[θέση]], εκτείνομαι, σε Ηρόδ., Ξεν.· λέγεται για χρόνο, <i>τείνοντα χρόνον</i>, [[χρόνος]] που παρατείνεται, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II.</b> [[αγωνίζομαι]], [[μάχομαι]], [[προσπαθώ]], [[ἐναντία]] τινί, σε Πλάτ.· [[σπεύδω]], βιάζομαι, σε Ευρ., Ξεν.<br /><b class="num">III. 1.</b> εκτείνομαι, [[φθάνω]], Λατ. pertinere, <i>ἐπὶ τὴν ψυχήν</i>, σε Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> αναφέρομαι, [[ανήκω]] [[κάπου]], Λατ. spectare ad, <i>τείνει ἐς σέ</i>, αναφέρεται σε σένα, σε σένα αποβλέπει, σε Ηρόδ., Ευρ. κ.λπ.· [[ποῖ]] τείνει; σε τί αναφέρεται; σε Πλάτ.· [[ἐγγύς]] τι τείνειν τοῦ θανάτου, στον ίδ.

}}

{{mdlsj