τάσσω: Difference between revisions

{{bailly

|btext=<i>f.</i> τάξω, <i>ao.</i> [[ἔταξα]], <i>pf.</i> τέταχα;<br /><i>Pass. f.</i> ταχθήσομαι, <i>ao.</i> ἐτάχθην, <i>ao.2</i> [[ἐτάγην]], <i>pf.</i> [[τέταγμαι]], <i>pqp.</i> ἐτετάγμην, <i>f.ant.</i> τετάξομαι;<br /><b>I.</b> mettre à une place fixe <i>ou</i> appropriée, <i>d'où</i> :<br /><b>1</b> ranger, assigner une place : χωρὶς τάσσειν HDT mettre séparément (des câbles au lieu de les unir) ; [[ἐναντίον]] XÉN placer en face, tourner vers;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> ranger dans une classe : τινα [[εἴς]] τινας XÉN, ἔν [[τισιν]] ESCHN mettre qqn dans une catégorie, le compter parmi, le ranger dans ; τάττειν τινὰ [[εἰς]] δουλείαν XÉN ranger qqn dans la catégorie des esclaves;<br /><b>II.</b> ranger <i>en parl. d'armées, de troupes, etc.</i> : τάττειν στρατιήν HDT, ὁπλίτας THC ranger une armée, des hoplites ; τάττειν [[εἰς]] μάχην XÉN poster pour le combat, mettre en ordre de bataille;<br /><b>III.</b> <i>p. ext.</i><br /><b>1</b> assigner un poste à : ἄλλην [[ἄλλῃ]] τάσσειν HDT assigner sa place (sa demeure) à l'une ici, à l'autre là, <i>càd</i> faire loger des femmes à part les unes des autres ; [[τὰς]] καμήλους τάξαι [[ἀντία]] τῆς ἵππου HDT placer les chamelles en face de la cavalerie ; τάττειν τινὰ [[ἐπί]] τινα placer qqn en face de qqn ; τάττειν τινὰ [[ἐπί]] τινι XÉN, [[ἐπί]] τινος PLUT placer qqn pour s'occuper de qch ; ὁ ἀγαθὸς [[φίλος]] ἑαυτὸν τάττει πρὸς [[πᾶν]] τὸ ἐλλεῖπον [[τῷ]] φίλῳ XÉN un ami bon intervient dans chaque besoin de son ami ; <i>Pass.</i> être placé, posté ; <i>à l'ao. et au pf. Pass.</i> être posté, se tenir : [[τῇ]] οὐδεὶς ἐτέτακτο [[φύλακος]] HDT où il n’y avait pas de sentinelle ; τάττομαι τάξιν τινά PLAT on m'assigne un poste ; [[ἐς]] τὸ [[οὖρος]] ταχθῆναι HDT être posté sur la montagne ; [[ἐς]] πεζὸν τετάχθαι HDT être dans l'infanterie ; [[οἱ]] [[ἐς]] τὸν ναυτικὸν στρατὸν ταχθέντες HDT ceux placés dans l'armée navale ; τετάχθαι [[κατά]] τινα HDT être posté en face de qqn ; τετάχθαι [[ἐπί]] τινα THC être posté contre qqn, être en face de lui comme ennemi ; [[αἱ]] δὲ ([[νῆες]]) ἐφ’ [[ἡμῖν]] τετάχαται THC (une partie de) la flotte est rangée, <i>càd</i> occupée auprès de nous ; ταχθῆναι [[σύν]] τινι XÉN tenir pour qqn ; [[οἱ]] [[σύν]] τινι τεταγμένοι XÉN ceux qui appartiennent au corps (d'armée) de qqn ; <i>fig.</i> être préposé : [[ὑπό]] τινος XÉN par qqn ; τεταγμένοι βραβῆς SOPH arbitres commis à qch ; τὰ τεταγμένα ποιεῖν XÉN faire ce qui est commandé ; ταχθῆναι [[ἐπί]] [[τι]] XÉN, [[πρός]] [[τι]] être chargé de ; τετάχθαι [[ἐπί]] τινι être commis à, être chargé de, être placé au-dessus de qch ; τάσσομαι avec un inf. : je suis chargé de ; τεταγμένος ποιῶ [[τι]] je fais qch sur l'ordre <i>ou</i> d'après les instructions de qqn ; τέτακταί μοι ποιεῖν [[τι]] THC on m'a chargé de ; τὸ ταχθέν SOPH la commission, le soin de qch;<br /><b>2</b> être placé à son rang, être mis en ordre : τεταγμένα μὲν ποιεῖ, τεταγμένα δὲ λαμβάνει XÉN il fait et reçoit ce qui est réglé;<br /><b>IV.</b> ordonner, fixer, déterminer : [[πόλις]] γὰρ [[ἡμῖν]] ἅ με χρὴ τάσσειν ἐρεῖ ; SOPH le peuple doit-il me dire ce que j’ai à commander ? τάττειν φόρον τινί HDT imposer à qqn un tribut ; avec une prop. inf. : ordonner <i>ou</i> commander que ; <i>Pass.</i> être ordonné, fixé, statué : οἵδε δὲ φόρον οὐδένα ἐτάχθησαν φέρειν HDT aux suivants il ne fut pas imposé de payer un tribut ; [[φόρος]] ταχθείς THC tribut imposé ; τεταγμένος [[χρόνος]] HDT temps fixé ; τὸ τεταγμένον (<i>s.e.</i> [[χωρίον]]) XÉN la place assignée ; ἡ ταχθεῖσα [[ἕδρα]], [[τάξις]] XÉN siège, poste assigné ; τεταγμένη [[θυσία]] XÉN sacrifice régulier ; τὰ τεταγμένα ὀνόματα ISOCR les expressions usitées;<br /><i><b>Moy.</b></i> τάσσομαι (<i>ao. inf.</i> τάξασθαι) :<br /><b>I.</b> <i>intr.</i> se placer à son poste;<br /><b>II.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> placer à un endroit déterminé pour soi <i>ou</i> qch à soi;<br /><b>2</b> fixer pour soi ; consentir à : φόρον HDT à un tribut ; δῶρα HDT à des dons volontaires ; avec un inf. : χρήματα τάξασθαι φέρειν THC consentir à une contribution ; ἀργύριόν τινι τάττομαι φέρειν THC je m'engage à payer une redevance à qqn;<br /><b>3</b> fixer de soi-même, d'après son propre avis : ζημίην HDT une amende ; ἐτάξατο φόρους [[οἱ]] προσιέναι HDT il décida de sa pleine puissance qu'un tribut devait lui être payé ; ταξάμενος [[ἀποδίδωμι]] THC je paie par termes ce à quoi j’ai été condamné.<br />'''Étymologie:''' R. Ταγ, ranger.

}}

{{ls

{{lsm

|lsmtext='''τάσσω:''' (√<i>ΤΑΓ</i>), Αττ. [[τάττω]], μέλ. <i>τάξω</i>, αόρ. [[ἔταξα]], παρακ. <i>τέτᾰχα</i> — Παθ., μέλ. <i>ταχθήσομαι</i> και <i>τετάξομαι</i>· αόρ. <i>ἐτάχθην</i>, [[σπάνιος]] αόρ. βʹ [[ἐτάγην]] [ᾰ]· παρακ. [[τέταγμαι]], γʹ πληθ. [[τετάχαται]]· γʹ πληθ. υπερσ. <i>τετάχατο</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[τακτοποιώ]], [[βάζω]] σε [[τάξη]], σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ. — Παθ., παρατάσσομαι, σε Ηρόδ.· <i>ἐπὶ τεττάρων ταχθῆναι</i>, σε [[τέσσερις]] σειρές, σε Ξεν.· <i>κατὰ μίαν τεταγμένοι</i>, σε μια [[γραμμή]], σε Θουκ.· απόλ. <i>τεταγμένοι</i>, παρατεταγμένοι, συντεταγμένοι, αντίθ. προς το <i>ἄτακτοι</i>, στον ίδ. κ.λπ. — Μέσ., συντάσσομαι, παρατάσσομαι σε [[μάχη]], στον ίδ.·<br /><b class="num">2.</b> [[τοποθετώ]], [[βάζω]], σε Ηρόδ., Αισχύλ. κ.λπ. — Παθ., σε Ηρόδ. κ.λπ.· <i>ἐς τὸ πεζὸν</i> ή <i>ἐς πεζὸν τετάχθαι</i> ή <i>ταχθῆναι</i>, [[υπηρετώ]] στο πεζικό, στον ίδ.· με σύστ. αιτ., <i>τάξιντινὰ ταχθῆναι</i>, σε Πλάτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[διορίζω]] σε οποιαδήποτε [[υπηρεσία]], στρατιωτική ή [[πολιτική]], [[τάσσω]] τινὰ ἐπὶ τινος, [[διορίζω]] κάποιον σε [[κάτι]], σε κάποια [[υπηρεσία]] ή σε κάποια [[έργο]], σε Δημ. κ.λπ.· [[ἐπί]] τινι, σε Αισχύλ. κ.λπ.· [[ἐπί]] τι, σε Αριστοφ. κ.λπ.· [[πρός]] τι, σε Ξεν. — Παθ., τετάχθαι [[ἐπί]] τινι, είμαι διορισμένος σε κάποια [[υπηρεσία]], σε Ηρόδ. κ.λπ.· [[ἐπί]] τι, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. και απαρ., [[διορίζω]] κάποιον να κάνει [[κάτι]], σε Ξεν.· και Παθ., διορίζομαι να κάνω [[κάτι]], σε Αισχύλ. κ.λπ.· επίσης ([[χωρίς]] απαρ.), <i>οἱ τεταγμένοι βραβῆς</i>, σε Σοφ.· <i>πρέσβεις ταχθέντες</i>, σε Δημ.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. και απαρ. επίσης, [[διατάζω]] κάποιον να κάνει [[κάτι]], σε Ηρόδ., Σοφ. κ.λπ.· επίσης, [[τάσσω]] τινὶ ποιεῖν τι, σε Ηρόδ. κ.λπ. — Παθ., <i>ἐτάχθην</i> ή [[τέταγμαι]] ποιεῖν τι, στον ίδ.· επίσης απρόσ., <i>ἰώμεν</i>, ἵν' [[ἡμῖν]] τέτακται (ενν. [[ἰέναι]]), σε Σοφ.· [[οἷς]] ἐτέτακτο βοηθεῖν, σε Θουκ.<br /><b class="num">4.</b> [[κατατάσσω]], [[τάσσω]] εἰς τάξιν τινά, σε Ξεν.· [[τάσσω]] ἑαυτόν τινων, [[ενεργώ]] ως [[ένας]] από το [[σύνολο]], σε Δημ. — Παθ., <i>πρὸς τὴν ξυμμαχίαν ταχθῆναι</i>, [[προσχωρώ]] στη [[συμμαχία]], σε Θουκ.<br /><b class="num">III. 1.</b> με αιτ. πράγμ., [[τοποθετώ]] [[κάτι]] σε συγκεκριμένη [[τάξη]], [[χωρίς]] τι, σε Ηρόδ.· πρῶτον [[τάσσω]] τι, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> [[διορίζω]], [[προσδιορίζω]], [[διατάσσω]], σε Σοφ., Πλάτ. — Παθ., <i>τὸ ταχθέν</i>, σε Σοφ.· <i>τὰ τεταγμένα</i>, σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για φόρους ή πληρωμές χρημάτων, [[ορίζω]] κάποιο συγκεκριμένο [[ποσό]] πληρωμής, [[τάσσω]] τινὶ [[φόρον]], σε Αισχίν. κ.λπ.· με απαρ., <i>χρήματα τάξαντες φέρειν</i>, σε Θουκ.· <i>τάσσειν ἀργυρίου</i>, [[ορίζω]] την [[τιμή]], στον ίδ. — Παθ., τὸ ταχθὲν [[τίμημα]], σε Πλάτ. — Μέσ., [[αναλαμβάνω]] την [[πληρωμή]], δηλ. [[συμφωνώ]] να πληρώσω, [[φόρον]] τάξασθαι, σε Ηρόδ.· χρήματα [[ἀποδοῦναι]] ταξάμενοι, σε Θουκ.<br /><b class="num">4.</b> Μέσ. επίσης γενικά, [[μένω]] [[σύμφωνος]], [[ορίζω]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">5.</b> [[επιβάλλω]] ποινές, [[τάσσω]] [[δίκην]], σε Αριστοφ.· [[τάσσω]] τιμωρίαν, σε Δημ.· ομοίως στη Μέσ., σε Ηρόδ.<br /><b class="num">6.</b> στη μτχ. Παθ. παρακ., ορισμένος, διατεταγμένος, ὁτεταγμένος [[χρόνος]], στον ίδ. κ.λπ.· ἡ [[τεταγμένη]] [[ἡμέρα]], [[ἔτος]], σε Ξεν. κ.λπ.· ἡ [[τεταγμένη]] [[χώρα]], στον ίδ.

}}

{{mdlsj