3,277,243
edits
φθίω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2") |
||
| Line 15: | Line 15: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>f.</i> φθίσω, <i>ao.</i> ἔφθισα, <i>pf.</i> rare ἔφθικα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐφθίθην, <i>pf.</i> ἔφθιμαι;<br /><b>1</b> <i>intr. (au prés. et à l'impf)</i> périr, dépérir, se consumer, se flétrir : [[ἀχέων]] φρένας ἔφθιεν IL il se consumait de chagrin dans son cœur;<br /><b>2</b> <i>tr. (au f. et à l'ao.)</i> faire périr lentement, consumer, perdre peu à peu, acc.;<br /><i><b>Pass.-Moy.</b></i> φθίομαι (<i>pf.</i> ἔφθιμαι, <i>pqp.</i> ἐφθίμην <i>aussi empl. comme ao.2</i> > <i>sbj.</i> φθίωμαι, <i>épq.</i> φθίομαι, φθίεται, φθιόμεσθα ; <i>opt.</i> φθίμην, φθῖο, [[φθῖτο]], <i>inf.</i> [[φθίσθαι]], <i>part.</i> [[φθίμενος]] ; <i>ao. Pass. homér.</i> ἐφθίθην) dépérir, se consumer : φθ. κακὸν οἶτον OD périr d'une mort funeste ; νόσοις SOPH, ὑπὸ νούσῳ IL mourir épuisé par les maladies, par la maladie ; [[πρός]] τινος périr de la main de qqn ; [[οἱ]] φθίμενοι les morts.<br />'''Étymologie:''' R. Φθι, épuiser, ruiner ; cf. [[φθίνω]]. | |btext=<i>f.</i> φθίσω, <i>ao.</i> ἔφθισα, <i>pf.</i> rare ἔφθικα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐφθίθην, <i>pf.</i> ἔφθιμαι;<br /><b>1</b> <i>intr. (au prés. et à l'impf)</i> périr, dépérir, se consumer, se flétrir : [[ἀχέων]] φρένας ἔφθιεν IL il se consumait de chagrin dans son cœur;<br /><b>2</b> <i>tr. (au f. et à l'ao.)</i> faire périr lentement, consumer, perdre peu à peu, acc.;<br /><i><b>Pass.-Moy.</b></i> φθίομαι (<i>pf.</i> ἔφθιμαι, <i>pqp.</i> ἐφθίμην <i>aussi empl. comme ao.2</i> > <i>sbj.</i> φθίωμαι, <i>épq.</i> φθίομαι, φθίεται, φθιόμεσθα ; <i>opt.</i> φθίμην, φθῖο, [[φθῖτο]], <i>inf.</i> [[φθίσθαι]], <i>part.</i> [[φθίμενος]] ; <i>ao. Pass. homér.</i> ἐφθίθην) dépérir, se consumer : φθ. κακὸν οἶτον OD périr d'une mort funeste ; νόσοις SOPH, ὑπὸ νούσῳ IL mourir épuisé par les maladies, par la maladie ; [[πρός]] τινος périr de la main de qqn ; [[οἱ]] φθίμενοι les morts.<br />'''Étymologie:''' R. Φθι, épuiser, ruiner ; cf. [[φθίνω]]. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''φθίω:''' (ῑ; fut. φθίσω с ῑ и ῐ, aor. 1 ἔφθισα с ῑ и ῐ - эп. [[φθῖσα]], aor. 2 ἔφθιον, pf. ἔφθῐκα; pass.: aor. [[ἐφθίθην]] - эп. 3 л. pl. [[ἔφθιθεν]], pf. ἔφθῐμαι, ppf. ἐφθίμην)<br /><b class="num">1)</b> тж. med. кончаться, проходить: [[πρίν]] κεν καὶ νὺξ [[φθῖτο]] Hom. ночь кончится раньше (чем успею всех перечислить); ἡ [[νῦν]] φθιμένη [[νύξ]] Soph. только что минувшая ночь;<br /><b class="num">2)</b> преимущ. med.-pass. погибать, умирать (δόλῳ, ὑπὸ νούσῳ Hom.; νόσοις Soph.): πρός τινος [[φθίσθαι]] Eur. погибнуть от чьей-л. руки; οἱ φθίμενοι Hom., Trag., Xen. погибшие, убитые, мертвецы;<br /><b class="num">3)</b> [[губить]], [[уничтожать]] (τινά Hom., Aesch., Soph.). - см. тж. [[φθίνω]]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 27: | Line 30: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''φθίω:''' [ῑ], παρατ. <i>ἔφθιον</i>, πιο [[συνήθης]] [[τύπος]] [[φθίνω]] [ῐ], παρατ. <i>ἔφθῐνον</i>· για μέλ. και αόρ. αʹ, βλ. απαρ. βʹ — Μέσ., μέλ. φθίσομαι [ῑ] — Παθ., γʹ πληθ. Παθ. αόρ. <i>ἔφθῐθεν</i>· παρακ. <i>ἔφθιμαι</i>, <i>ἔφθιται</i>, υπερσ. ἐφθίμην [ῐ], χρησιμ. επίσης ως αόρ. βʹ <i>ἔφθῐσο</i>, <i>ἔφθῐτο</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[ἐφθίατο]], γʹ ενικ. προστ. <i>φθίσθω</i>, Επικ. υποτ. <i>φθίεται</i> (αντί του <i>-ηται</i>), <i>φθιόμεθα</i> (αντί του <i>-ώμεθα</i>), ευκτ. <i>-φθίμην</i>, [[φθῖτο]], απαρ. [[φθῖσθαι]], μτχ. [[φθίμενος]]· δεν υπάρχει [[διαφορά]] στη [[σημασία]] [[ανάμεσα]] σε Ενεργ. και Παθ.,<br /><b class="num">I. 1.</b> φθείρομαι, ελαττώνομαι, μειώνομαι, λέγεται για το χρόνο, [[πρίν]] κεν νὺξ [[φθῖτο]] (ευκτ. Παθ. αορ. βʹ) [[προτού]] η [[νύχτα]] φτάσει στο [[τέλος]], σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, τῆς [[νῦν]] φθιμένης νυκτός, σε Σοφ.· <i>φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα</i>, χάνονται ή παρέρχονται, σε Ομήρ. Οδ.· [[μηδέ]] σοι αἰὼν φθινέτω, μην αφήνεις την [[ζωή]] να χάνεται (φθείρεται), στο ίδ.· ομοίως λέγεται στον υπολογισμό των μηνών, <i>μηνῶν φθινόντων</i>, στη [[χάση]] του φεγγαριού, δηλ. κοντά στο [[τέλος]] των μηνών, σε Ομήρ. Οδ.· <i>μὴν φθίνων</i>, το [[τέλος]] του [[μήνα]], βλ. [[ἵστημι]] Β. III. 3.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για τα αστέρια, [[δύω]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για ανθρώπους, [[χάνομαι]], μαραίνομαι, φθείρομαι, σε Όμηρ., Ευρ.· χρησιμοποιείται για πράγματα, [[χάνομαι]], εξαφανίζομαι, σε Σοφ.· ομοίως, σε Παθ., <i>αὐτὸς φθίεται</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[ἤδη]] φθίσονται, σε Όμηρ.· [[συχνά]] με μτχ., [[φθίμενος]], πεθαμένος, [[νεκρός]], σε Όμηρ.· <i>φθίμενοι</i>, νεκροί, <i>φθιμένοισι μετείην</i>, σε Ομήρ. Οδ., σε Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> μτβ., σε μέλ. φθίσω [ῑ], αόρ. αʹ <i>ἔφθῑσα</i>, κάνω να καταστραφεί ή να χαθεί, [[καταστρέφω]], [[αφανίζω]], σε Όμηρ.· [[άπαξ]], σε Αισχύλ. φθίσας [ῐ]. | |lsmtext='''φθίω:''' [ῑ], παρατ. <i>ἔφθιον</i>, πιο [[συνήθης]] [[τύπος]] [[φθίνω]] [ῐ], παρατ. <i>ἔφθῐνον</i>· για μέλ. και αόρ. αʹ, βλ. απαρ. βʹ — Μέσ., μέλ. φθίσομαι [ῑ] — Παθ., γʹ πληθ. Παθ. αόρ. <i>ἔφθῐθεν</i>· παρακ. <i>ἔφθιμαι</i>, <i>ἔφθιται</i>, υπερσ. ἐφθίμην [ῐ], χρησιμ. επίσης ως αόρ. βʹ <i>ἔφθῐσο</i>, <i>ἔφθῐτο</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[ἐφθίατο]], γʹ ενικ. προστ. <i>φθίσθω</i>, Επικ. υποτ. <i>φθίεται</i> (αντί του <i>-ηται</i>), <i>φθιόμεθα</i> (αντί του <i>-ώμεθα</i>), ευκτ. <i>-φθίμην</i>, [[φθῖτο]], απαρ. [[φθῖσθαι]], μτχ. [[φθίμενος]]· δεν υπάρχει [[διαφορά]] στη [[σημασία]] [[ανάμεσα]] σε Ενεργ. και Παθ.,<br /><b class="num">I. 1.</b> φθείρομαι, ελαττώνομαι, μειώνομαι, λέγεται για το χρόνο, [[πρίν]] κεν νὺξ [[φθῖτο]] (ευκτ. Παθ. αορ. βʹ) [[προτού]] η [[νύχτα]] φτάσει στο [[τέλος]], σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, τῆς [[νῦν]] φθιμένης νυκτός, σε Σοφ.· <i>φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα</i>, χάνονται ή παρέρχονται, σε Ομήρ. Οδ.· [[μηδέ]] σοι αἰὼν φθινέτω, μην αφήνεις την [[ζωή]] να χάνεται (φθείρεται), στο ίδ.· ομοίως λέγεται στον υπολογισμό των μηνών, <i>μηνῶν φθινόντων</i>, στη [[χάση]] του φεγγαριού, δηλ. κοντά στο [[τέλος]] των μηνών, σε Ομήρ. Οδ.· <i>μὴν φθίνων</i>, το [[τέλος]] του [[μήνα]], βλ. [[ἵστημι]] Β. III. 3.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για τα αστέρια, [[δύω]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για ανθρώπους, [[χάνομαι]], μαραίνομαι, φθείρομαι, σε Όμηρ., Ευρ.· χρησιμοποιείται για πράγματα, [[χάνομαι]], εξαφανίζομαι, σε Σοφ.· ομοίως, σε Παθ., <i>αὐτὸς φθίεται</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[ἤδη]] φθίσονται, σε Όμηρ.· [[συχνά]] με μτχ., [[φθίμενος]], πεθαμένος, [[νεκρός]], σε Όμηρ.· <i>φθίμενοι</i>, νεκροί, <i>φθιμένοισι μετείην</i>, σε Ομήρ. Οδ., σε Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> μτβ., σε μέλ. φθίσω [ῑ], αόρ. αʹ <i>ἔφθῑσα</i>, κάνω να καταστραφεί ή να χαθεί, [[καταστρέφω]], [[αφανίζω]], σε Όμηρ.· [[άπαξ]], σε Αισχύλ. φθίσας [ῐ]. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[there]] is no diff. of [[sense]] in Act. and Pass.]<br /><b class="num">I.</b> to [[decay]], [[wane]], [[dwindle]], of [[time]], [[πρίν]] κεν νὺξ [[φθῖτο]] (aor2 [[pass]]. opt.) [[first]] would the [[night]] be [[come]] to an end, Od.; so, τῆς νῦν φθιμένης νυκτός Soph.; φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα they [[wane]] or [[pass]] [[away]], Od.; [[μηδέ]] σοι αἰὼν φθινέτω let not thy [[life]] be [[wasted]], Od.:— so, in the [[monthly]] [[reckoning]], μηνῶν φθινόντων in the [[moon]]'s [[wane]], i. e. [[towards]] the [[month]]'s end, Od.:— μὴν φθίνων the [[ending]] of the [[month]], v. [[ἵστημι]] B. III. 3.<br /><b class="num">2.</b> of the stars, to [[decline]], set, Aesch.<br /><b class="num">3.</b> of men, to [[waste]] [[away]], [[pine]], [[perish]], Hom., Eur.;—of things, to [[fade]] [[away]], [[disappear]], Soph.:—so in Pass., αὐτὸς φθίεται Il.; ἤδη φθίσονται Hom.:—often in [[part]]. [[φθίμενος]], [[slain]], [[dead]], Il.; φθίμενοι the [[dead]], φθιμένοισι μετείην Od., Trag.<br /><b class="num">II.</b> Causal, in fut. φθίσω [ῑ], aor1 ἔφθῑσα, to make to [[decay]] or [[pine]] [[away]], to [[consume]], [[destroy]], Hom.; [[once]] in Aesch. φθίσας [ι]. | |mdlsjtxt=[[there]] is no diff. of [[sense]] in Act. and Pass.]<br /><b class="num">I.</b> to [[decay]], [[wane]], [[dwindle]], of [[time]], [[πρίν]] κεν νὺξ [[φθῖτο]] (aor2 [[pass]]. opt.) [[first]] would the [[night]] be [[come]] to an end, Od.; so, τῆς νῦν φθιμένης νυκτός Soph.; φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα they [[wane]] or [[pass]] [[away]], Od.; [[μηδέ]] σοι αἰὼν φθινέτω let not thy [[life]] be [[wasted]], Od.:— so, in the [[monthly]] [[reckoning]], μηνῶν φθινόντων in the [[moon]]'s [[wane]], i. e. [[towards]] the [[month]]'s end, Od.:— μὴν φθίνων the [[ending]] of the [[month]], v. [[ἵστημι]] B. III. 3.<br /><b class="num">2.</b> of the stars, to [[decline]], set, Aesch.<br /><b class="num">3.</b> of men, to [[waste]] [[away]], [[pine]], [[perish]], Hom., Eur.;—of things, to [[fade]] [[away]], [[disappear]], Soph.:—so in Pass., αὐτὸς φθίεται Il.; ἤδη φθίσονται Hom.:—often in [[part]]. [[φθίμενος]], [[slain]], [[dead]], Il.; φθίμενοι the [[dead]], φθιμένοισι μετείην Od., Trag.<br /><b class="num">II.</b> Causal, in fut. φθίσω [ῑ], aor1 ἔφθῑσα, to make to [[decay]] or [[pine]] [[away]], to [[consume]], [[destroy]], Hom.; [[once]] in Aesch. φθίσας [ι]. | ||
}} | }} | ||
