ἔργον: Difference between revisions

{{bailly

|btext=ου (τό) :<br /><b>I.</b> action (<i>p. opp. à parole</i>) : λόγῳ μὲν…, τοῖσι δ’ ἔργοισιν SOPH en parole, en fait ; réalisation <i>ou</i> exécution d’une ch. : χωρεῖν πρὸς [[ἔργον]] SOPH en venir à l'exécution ; τὸ μὲν [[ἐνθύμημα]] χαρίεν, τὸ δὲ [[ἔργον]] ἀδύνατον XÉN la pensée est agréable, mais la réalisation est impossible;<br /><b>II.</b> œuvre, ouvrage :<br /><b>1</b> occupation, travail : [[ἄλλος]] ἄλλοισιν ἐπιτέρπεται ἔργοις OD l'un se plaît à un travail, l'autre à un autre ; ἐπὶ ἔργα [[τραπέσθαι]] IL se tourner vers ses travaux ; ἔργων παύσασθαι OD cesser ses travaux ; πίονα ἔργα IL les travaux féconds (du labour) ; <i>p. ext.</i> terre labourée : ἔργα Ἰθάκης OD les terres d’Ithaque ; bien <i>ou</i> domaine de campagne : πατρώϊα ἔργα OD les domaines paternels ; <i>au sg.</i> [[ἔργον]] ἀέξειν OD accroître son bien ; <i>en parl. de la guerre</i> πολεμήϊα ἔργα IL travaux de la guerre ; [[ἔργον]] μάχης IL l'œuvre du combat ; <i>abs.</i> [[ἔργον]], guerre, combat ; [[ἐν]] [[τῷ]] ἔργῳ THC pendant l'action, θαλάσσια ἔργα IL, OD travaux de la mer <i>en parl. de pêcheurs ou de marins ; abs.</i> ἔργα ἐργάζεσθαι OD faire des travaux de tapisserie, de broderie ; <i>p. ext.(joint par périphr. à beaucoup d’autres mots)</i> : ἔργα [[δαιτός]] IL, γάμοιο IL festin, mariage, <i>etc.</i><br /><b>2</b> <i>en mauv. part</i> manœuvre, intrigue;<br /><b>3</b> affaire dont on se charge, besogne propre à qqn : [[ἔργον]] [[ἔχω]] inf. XÉN c'est mon affaire de ; [[ἀνδρῶν]] τόδ’ ἐστὶν [[ἔργον]] ESCHL c'est l'affaire des hommes ; [[ἅπερ]] [[νεῶν]] ἄμεινον πλεουσῶν ἔργα ἐστίν THC toutes choses qui sont l'affaire de navires bons marcheurs ; [[οἷς]] [[τοῦτο]] [[ἔργον]] [[ἦν]] XÉN ceux dont c’était l'affaire ; σὸν, ἐμὸν, ὑμέτερον [[ἔργον]] [[ἐστί]] avec l'inf. ESCHL c'est mon, ton, votre affaire de ; [[ἔργον]] ποιεῖσθαί [[τι]] XÉN, [[ἐν]] ἔργῳ τίθεσθαι ÉL faire son affaire de qch, apporter toute son attention à qch ; <i>particul.</i> travail difficile <i>ou</i> pénible : [[ἔργον]] ([[ἐστί]]) avec l'inf. XÉN c'est une affaire de ; πολὺ [[ἔργον]] [[ἐστί]] XÉN c'est une grosse affaire de, <i>etc.</i><br /><b>4</b> affaire dont il faut se charger, besoin, nécessité (<i>cf. lat.</i> opus) : [[τί]] [[δῆτα]] τόξων [[ἔργον]] ; EUR quel besoin d’arcs ? οὐδὲν [[ἔργον]] [[ἐστί]], il n’y a aucun besoin de ; [[οὐ]] μακρῶν λόγων [[ἡμῖν]] [[τόδε]] [[τοὔργον]] SOPH nous n’avons pas besoin de longs discours;<br /><b>5</b> affaire, embarras : ἔργα παρέχειν τινί, causer de l'ennui à qqn ; [[ἔργον]] ἔχειν avec un part. XÉN être ennuyé <i>ou</i> troublé de, <i>etc.</i><br /><b>III.</b> travail accompli, œuvre, ouvrage : ἔργα γυναικῶν IL, OD œuvres de femmes ; <i>en mauv. part</i> κτεινόμενος ὑμέτερον [[ἔργον]] [[εἰμί]] PLUT si je suis tué, ce sera par votre fait, <i>litt.</i> ce sera votre œuvre ; exploit;<br /><b>IV.</b> <i>en gén.</i> chose, affaire, fait, acte, événement : ἄκουε [[τοὔργον]] SOPH écoute la chose.<br />'''Étymologie:''' p. *Ϝέργον, cf. [[ἔρδω]] et [[ῥέζω]] ; <i>germ.</i> Werk, work.

}}

{{ls

{{lsm

|lsmtext='''ἔργον:''' τό (*[[ἔργω]]), [[εργασία]], σε Όμηρ. κ.λπ.· τὰ [[σαυτῆς]] ἔργα κόμιζε, κοίτα τις δικές [[σου]] ασχολίες, κοίτα τη δουλειά [[σου]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">I. 1.</b> στην Ομήρ. Ιλ., λέγεται [[κυρίως]] για τα πολεμικά κατορθώματα, <i>πολεμήϊα ἔργα</i>· ομοίως και, <i>ἐν τῷ ἔργῳ</i>, κατά τη [[διάρκεια]] της συμπλοκής, σε Θουκ.· <i>ἔργουἔχεσθαι</i>, εμπλέκομαι σε [[μάχη]], στον ίδ. <b>2. α)</b> λέγεται για πολύμοχθες εργασίες, για την [[καλλιέργεια]] χωραφιών, αγροκτημάτων, σε Όμηρ.· [[οὔτε]] [[βοῶν]] οὔτ' [[ἀνδρῶν]] ἔργα (πρβλ. του Βιργ. hominumque boumque labores), σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἔργα Ἰθάκης</i>, οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι αγροί της Ιθάκης, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως στην Αττ., <i>τὰ κατ' ἀγροὺς ἔργα</i> κ.λπ.· [[έπειτα]], γενικά, [[ιδιοκτησία]], [[περιουσία]], [[πλούτος]], κτήματα, [[ἔργον]] ἀέξειν, σε Ομήρ. Οδ. <b>β)</b> λέγεται για γυναικείες εργασίες, ύφανση, [[πλέξιμο]], σε Όμηρ. <b>γ)</b> λέγεται για άλλες ασχολίες, <i>θαλάσσια ἔργα</i>, [[αλιεία]], [[ψάρεμα]], ως [[μέσο]] βιοπορισμού, σε Ομήρ. Οδ.· περιφραστικά, ἔργα [[δαιτός]], ασχολίες γύρω από [[συμπόσιο]], σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως, <i>ἔργα θήρας</i> κ.λπ., σε Ξεν. κ.λπ.· στην Αττ. επίσης, λέγεται για όλων των ειδών τις εργασίες, επαγγέλματα, όπως για τα ορυχεία, τα σιδηρουργεία, στον ίδ., Δημ.<br /><b class="num">3.</b> δύσκολη [[εργασία]], [[βαριά]] [[εργασία]], σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης, τρομερό, παράτολμο [[κατόρθωμα]] ή [[πράξη]], Λατ. [[facinus]], σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, [[χερμάδιον]] [[λάβε]] Τυδεΐδης, [[μέγα]] [[ἔργον]], με μεγάλο όγκο, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">4.</b> [[πράξη]], [[ενέργεια]], [[συχνά]] αντίθ. προς το [[ἔπος]], [[κατόρθωμα]], [[πράξη]] όχι μόνο [[λόγια]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">II.</b> [[πράγμα]], [[ζήτημα]], [[πᾶν]] [[ἔργον]], σε Ομήρ. Ιλ.· ἄκουε [[τοὔργον]], σε Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">III. 1.</b> Παθ., αυτό που κατεργάζεται, λέγεται για τα όπλα του Αχιλλέα, σε Ομήρ. Ιλ.· η [[σιδηροτεχνία]] ονομάζεται, [[ἔργον]] Ἡφαίστοιο, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> το [[αποτέλεσμα]] της εργασίας, [[ἔργον]] χρημάτων, [[τόκος]] ή [[κέρδος]] σε χρήματα, σε Δημ.<br /><b class="num">IV.</b>οι επόμενες ιδιάζουσες Αττ. φράσεις προκύπτουν από τη [[σημασία]] I:<br /><b class="num">1.</b> [[ἔργον]] [[ἐστί]]: <b>α)</b> με γεν. προσ., η [[ασχολία]] του, η κύρια ενασχόλησή του, το χαρακτηριστικό του [[γνώρισμα]], το [[καθήκον]] του, [[ἔργον]] ἀγαθοῦ πολίτου, σε Πλάτ.· ομοίως, σὸν [[ἔργον]] [[ἐστί]], είναι δική [[σου]] δουλειά, σε Αισχύλ. <b>β)</b> με γεν. πράγμ., υπάρχει [[ανάγκη]], [[χρεία]] κάποιου πράγματος, σε Ευρ. <b>γ)</b> με απαρ., θα ήταν [[πολύ]] δύσκολο [[έργο]] να το εκτελέσει [[κάποιος]], πολὺ [[ἔργον]] ἂν εἴη διεξελθεῖν, σε Ξεν. κ.λπ.· οὐκ [[ἔργον]] θρηνεῖσθαι, δεν χρειάζεται, είναι ανώφελο να θρηνείτε, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ἔργα παρέχειν τινί</i>, [[δίνω]] βάσανα σε κάποιον, σε Αριστοφ.· [[ἔργον]] ἔχειν, [[αναλαμβάνω]] έγνοιες, [[φροντίζω]], σε Ξεν.

}}

{{etym