Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

ἴσος: Difference between revisions

From LSJ

ἴσος (view source)

Revision as of 21:30, 3 October 2022

No change in size ,  3 October 2022
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 12: Line 12:
{{bailly
{{bailly
|btext=η, ον :<br />égal :<br /><b>I.</b> égal en nombre <i>ou</i> en force ; ἴσαι [[ναῦς]] XÉN des vaisseaux en nombre égal ; [[ἴσος]] τὸ [[πλάτος]] καὶ τὸ [[μῆκος]] XÉN égal en largeur et en longueur ; [[ἴσος]] τινί, égal à qqn <i>ou</i> à qch ; [[οὐ]] [[μέν]] [[σοί]] ποτε ἶσον [[ἔχω]] [[γέρας]] IL je n’ai jamais une part de butin égale à toi (à la tienne) ; [[ἴσος]] [[οἷος]], [[ἴσος]]… [[ὥσπερ]], égal pour… et pour ; ἴσοι πρὸς ἴσους SOPH, [[ἴσα]] ἀντὶ ἴσων PLAT en nombre égal, en force égale, en égale quantité ; <i>subst.</i> τὸ [[ἴσον]], τὰ [[ἴσα]], égalité, force égale <i>ou</i> condition égale, équivalent ; [[εἰς]] τὸ [[ἴσον]] [[ἀφικέσθαι]] τινί XÉN en être venu au même point que qqn ; <i>adv.</i> • [[ἴσον]] <i>ou</i> • [[ἴσα]], également, semblablement, pareillement ; [[ἴσα]] [[καί]] SOPH comme ; [[ἴσον]] φρονεῖν τινι IL avoir les mêmes sentiments, la même intelligence <i>ou</i> la même sagesse que qqn ; <i>abs.</i> [[ἴσον]] φρονῶν SOPH qui a les mêmes sentiments (qu'un autre), <i>càd</i> ami ; [[ἴσα]] [[καί]] SOPH, [[ἴσον]]… [[ὥσπερ]] SOPH également pour… et pour ; aussi grand (ou fort <i>ou</i> nombreux) que ; κατὰ [[ἴσα]], ἐπὶ [[ἴσα]], ἐπ’ ἴσης, ἐπ’ [[ἴσον]], également, dans des conditions égales, avec un égal succès ; ἀπ’ ἴσης, ἀπὸ τῆς ἴσης, [[ἐξ]] ἴσου, [[ἐκ]] [[τοῦ]] ἴσου, dans des conditions égales, également ; ἐπ’ ἴσας (<i>s.e.</i> μοίρας) SOPH par un juste retour;<br /><b>II.</b> également réparti : ἴση [[μοῖρα]] IL sort égal ; <i>subst.</i> ἡ ἴση, part égale ; châtiment égal, proportionné à la faute ; ἴσαι ψῆφοι ESCHN égalité de suffrages ; τὰ [[ἴσα]], part égale ; [[τῶν]] ἴσων τυγχάνειν τινι XÉN obtenir une part égale à celle de qqn ; <i>particul. à Athènes</i> égalité des droits ; ἴση [[πολιτεία]] THC, ἡ ἴση [[τε]] καὶ ὅμοια THC gouvernement où les droits sont égaux ; τὰ [[ἴσα]] DÉM, τὰ [[ἴσα]] καὶ τὰ ὅμοια XÉN égalité complète de droits <i>ou</i> de conditions, traitement égal ; τὰ [[ἴσα]] SOPH l'équivalent, <i>càd</i> la rémunération d’un service;<br /><b>III.</b> égal, uni ; [[εἰς]] τὸ [[ἴσον]] καταβαίνειν XÉN descendre sur un terrain de niveau, dans la plaine ; [[ἐν]] ἴσῳ προσιέναι XÉN s'avancer d’un pas égal, sur une même ligne;<br /><b>IV.</b> égal, qui ne penche pas plus d’un côté que de l'autre, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> droit, juste, équitable : [[ἴσος]] ἔν γ’ ἴσοις SOPH juste envers les justes;<br /><b>2</b> régulier : ἡ ἴση [[φρουρά]] THC garnison régulière;<br /><i>Cp.</i> [[ἰσαίτερος]], <i>Sp.</i> [[ἰσαίτατος]].<br />'''Étymologie:''' p. *ϜίσϜος, cf. [[ἐΐσκω]].
|btext=η, ον :<br />égal :<br /><b>I.</b> égal en nombre <i>ou</i> en force ; ἴσαι [[ναῦς]] XÉN des vaisseaux en nombre égal ; [[ἴσος]] τὸ [[πλάτος]] καὶ τὸ [[μῆκος]] XÉN égal en largeur et en longueur ; [[ἴσος]] τινί, égal à qqn <i>ou</i> à qch ; [[οὐ]] [[μέν]] [[σοί]] ποτε ἶσον [[ἔχω]] [[γέρας]] IL je n’ai jamais une part de butin égale à toi (à la tienne) ; [[ἴσος]] [[οἷος]], [[ἴσος]]… [[ὥσπερ]], égal pour… et pour ; ἴσοι πρὸς ἴσους SOPH, [[ἴσα]] ἀντὶ ἴσων PLAT en nombre égal, en force égale, en égale quantité ; <i>subst.</i> τὸ [[ἴσον]], τὰ [[ἴσα]], égalité, force égale <i>ou</i> condition égale, équivalent ; [[εἰς]] τὸ [[ἴσον]] [[ἀφικέσθαι]] τινί XÉN en être venu au même point que qqn ; <i>adv.</i> • [[ἴσον]] <i>ou</i> • [[ἴσα]], également, semblablement, pareillement ; [[ἴσα]] [[καί]] SOPH comme ; [[ἴσον]] φρονεῖν τινι IL avoir les mêmes sentiments, la même intelligence <i>ou</i> la même sagesse que qqn ; <i>abs.</i> [[ἴσον]] φρονῶν SOPH qui a les mêmes sentiments (qu'un autre), <i>càd</i> ami ; [[ἴσα]] [[καί]] SOPH, [[ἴσον]]… [[ὥσπερ]] SOPH également pour… et pour ; aussi grand (ou fort <i>ou</i> nombreux) que ; κατὰ [[ἴσα]], ἐπὶ [[ἴσα]], ἐπ’ ἴσης, ἐπ’ [[ἴσον]], également, dans des conditions égales, avec un égal succès ; ἀπ’ ἴσης, ἀπὸ τῆς ἴσης, [[ἐξ]] ἴσου, [[ἐκ]] [[τοῦ]] ἴσου, dans des conditions égales, également ; ἐπ’ ἴσας (<i>s.e.</i> μοίρας) SOPH par un juste retour;<br /><b>II.</b> également réparti : ἴση [[μοῖρα]] IL sort égal ; <i>subst.</i> ἡ ἴση, part égale ; châtiment égal, proportionné à la faute ; ἴσαι ψῆφοι ESCHN égalité de suffrages ; τὰ [[ἴσα]], part égale ; [[τῶν]] ἴσων τυγχάνειν τινι XÉN obtenir une part égale à celle de qqn ; <i>particul. à Athènes</i> égalité des droits ; ἴση [[πολιτεία]] THC, ἡ ἴση [[τε]] καὶ ὅμοια THC gouvernement où les droits sont égaux ; τὰ [[ἴσα]] DÉM, τὰ [[ἴσα]] καὶ τὰ ὅμοια XÉN égalité complète de droits <i>ou</i> de conditions, traitement égal ; τὰ [[ἴσα]] SOPH l'équivalent, <i>càd</i> la rémunération d’un service;<br /><b>III.</b> égal, uni ; [[εἰς]] τὸ [[ἴσον]] καταβαίνειν XÉN descendre sur un terrain de niveau, dans la plaine ; [[ἐν]] ἴσῳ προσιέναι XÉN s'avancer d’un pas égal, sur une même ligne;<br /><b>IV.</b> égal, qui ne penche pas plus d’un côté que de l'autre, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> droit, juste, équitable : [[ἴσος]] ἔν γ’ ἴσοις SOPH juste envers les justes;<br /><b>2</b> régulier : ἡ ἴση [[φρουρά]] THC garnison régulière;<br /><i>Cp.</i> [[ἰσαίτερος]], <i>Sp.</i> [[ἰσαίτατος]].<br />'''Étymologie:''' p. *ϜίσϜος, cf. [[ἐΐσκω]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἴσος:''' эп. [[ἶσος]] и [[ἔϊσος]] 3<br /><b class="num">1)</b> [[равный]], [[одинаковый]], [[такой же]]: ἴση ([[μοῖρα]]) Hom. одинаковая участь; τὸ [[μέγεθος]] ἴ. τινί Her. равный по величине кому(чему)-л., одинаковый; οὐ [[πολλοῦ]] δέοντες ἴσοι τὸ [[μῆκος]] Xen. почти одинаковые в длину; ταὐτὸ καὶ [[ἴσον]] Arst. одно и то же; κύματα ἶσα ὄρεσσιν Hom. волны величиной с горы; ἶ. ἀναύδῳ Hom. словно немой; [[ἶσον]] θυμὸν ἔχοντες Hom. движимые одними и теми же чувствами; οὐ [[σοί]] ποτε [[ἶσον]] [[ἔχω]] [[γέρας]] Hom. я никогда не получаю такой же награды, как ты; ἴσαι αἱ μαρτυρίαι οὐκ [[ἦσαν]] NT свидетельские показания не совпадали друг с другом; ἴσους τινὰς ποιῆσαί τισι NT уравнять кого-л. с кем-л.;<br /><b class="num">2)</b> (тж. ἴ. τὸν ἀριθμόν Plat., Arst.; ἴ. ἀριθμῷ и ἴ. κατὰ [[πόσον]] Arst.) численно равный (ἔχειν τὰς [[ἴσας]] [[ναῦς]] Xen.): ἑπτὰ λοχαγοὶ ἴσοι πρὸς ἴσους Soph. семеро предводителей против стольких же (фиванских военачальников); ἴσους ἴσοισι ἀντιθείς Eur. противопоставляя равным равных, т. е. выставляя против нападающих равное число защитников;<br /><b class="num">3)</b> [[равноправный]] ([[πολιτεία]] Xen., Aesch.; [[νόμος]] ἴ. τοῖς πολίταις Arst.): ἐπὶ τοῖς ἴσοις καὶ ὁμοίοις ἡ [[συμμαχία]] Xen. союз между совершенно равноправными сторонами; τὴν πολιτείαν ἰσαιτέραν καθιστάναι Thuc. сделать государство более равноправным, т. е. демократическим;<br /><b class="num">4)</b> [[беспристрастный]], [[справедливый]] ([[ἀνήρ]] Soph.; [[δικαστής]] Plat.; [[δικαστήριον]] Dem.; [[κριτής]] Polyb.): ἴσοι καὶ κοινοὶ ἀκροαταί Dem. справедливые и беспристрастные слушатели (ср. 5);<br /><b class="num">5)</b> [[равнодушный]], [[безразличный]]: χρὴ τοὺς κοινοὺς μὲν εἶναι ἀκροατάς, ἴσους δὲ μή Plat. слушатели должны быть беспристрастны, но отнюдь не безразличны;<br /><b class="num">6)</b> [[регулярный]], [[постоянный]] ([[φρουρά]] Thuc.). - см. тж. [[ἴσα]], ἶσα и [[ἴσον]] I.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 30: Line 33:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''ἴσος:''' -η, -ον, Επικ. [[ἶσος]] και [[ἔϊσος]]·<br /><b class="num">I.</b> [[ίσος]] προς..., [[ίδιος]] με..., όμοιος, με δοτ. ή απόλ., σε Όμηρ. κ.λπ.· ἴσαπρὸς [[ἴσα]], λέγεται για [[δήλωση]] ίσων σχέσεων, σε Ηρόδ.· λέγεται για την ανάμειξη κρασιού με [[νερό]], [[ἴσος]] [[οἶνος]] ἴσῳ ὕδατι κεκραμένος, σε Κωμ.· μεταφ., μηδὲν [[ἴσον]] ἴσῳ φέρων, λέγεται αντί «δίκαια και [[εξίσου]]», σε Αριστοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> ισομερώς χωρισμένος, [[ίσος]], σε Όμηρ., Σοφ.· τὰ [[ἴσα]], ίσο [[μερίδιο]], [[δίκαιο]] μέτρο, σε Ηρόδ., Σοφ.· <i>ἴσαι</i>(ενν. <i>ψῆφοι</i>), λέγεται για την [[περίπτωση]] της ισοψηφίας, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> στην Αθήνα, λέγεται για την ίση [[διανομή]] όλων των πολιτικών δικαιωμάτων, σε Θουκ. κ.λπ.· τὰ [[ἴσα]], ίσα δικαιώματα, [[ισότητα]], σε Δημ.· επίσης, <i>ἡἴση καὶ ὁμοία</i> (ενν. [[δίκη]]), σε Θουκ. κ.λπ.· <i>ἐπ' ἴσῃ τε καὶ ὁμοίῃ</i>, με ίσους και όμοιους όρους, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">III.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[δίκαιος]], [[αντικειμενικός]], [[αμερόληπτος]], σε Σοφ., Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">IV.</b> λέγεται για το [[έδαφος]], [[ισόπεδος]], [[επίπεδος]], [[ομαλός]], Λατ. [[aequus]], εἰς τὸ [[ἴσον]] καταβαίνειν, λέγεται για [[στράτευμα]], σε Ξεν.<br /><b class="num">V.</b> επίρρ., [[ἴσως]]· [[αλλά]] υπάρχουν και πολλοί άλλοι επιρρ. τύποι:<br /><b class="num">1.</b> ουδ. ενικ., [[ἶσον]] Κηρί, όσο και τον θάνατο, σε Ομήρ. Ιλ.· [[ἶσον]] [[ἐμοί]], [[εξίσου]] με εμένα, στο ίδ. κ.λπ.· [[ἴσον]] τῷ [[πρίν]], [[εξίσου]] όπως πρωτύτερα, σε Ευρ.· [[συχνά]], ακολουθ. από [[καί]], [[ἴσα]] [[καί]]..., [[εξίσου]], όμοια όπως..., [[ωσάν]], Λατ. [[aeque]] ac, σε Σοφ. κ.λπ.· απόλ., ομοίως, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> με πρόθ., <i>ἀπὸ τῆς ἴσης</i>, [[εξίσου]], Λατ. ex [[aequo]], σε Θουκ.· <i>ἀπ' ἴσης</i>, σε Δημ.· <i>ἐν ἴσῳ</i>, [[εξίσου]], σε Θουκ. κ.λπ.· <i>ἐξ ἴσου</i>, σε Ηρόδ., Αττ.· <i>ἐπὶ ἴσης</i>, μεταγεν. [[ἐπίσης]], <i>ἐπὶ ἴσης διαφέρειν τὸν πόλεμον</i>, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">VI.</b>Αττ., συγκρ. [[ἰσαίτερος]], σε Ευρ. κ.λπ.
|lsmtext='''ἴσος:''' -η, -ον, Επικ. [[ἶσος]] και [[ἔϊσος]]·<br /><b class="num">I.</b> [[ίσος]] προς..., [[ίδιος]] με..., όμοιος, με δοτ. ή απόλ., σε Όμηρ. κ.λπ.· ἴσαπρὸς [[ἴσα]], λέγεται για [[δήλωση]] ίσων σχέσεων, σε Ηρόδ.· λέγεται για την ανάμειξη κρασιού με [[νερό]], [[ἴσος]] [[οἶνος]] ἴσῳ ὕδατι κεκραμένος, σε Κωμ.· μεταφ., μηδὲν [[ἴσον]] ἴσῳ φέρων, λέγεται αντί «δίκαια και [[εξίσου]]», σε Αριστοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> ισομερώς χωρισμένος, [[ίσος]], σε Όμηρ., Σοφ.· τὰ [[ἴσα]], ίσο [[μερίδιο]], [[δίκαιο]] μέτρο, σε Ηρόδ., Σοφ.· <i>ἴσαι</i>(ενν. <i>ψῆφοι</i>), λέγεται για την [[περίπτωση]] της ισοψηφίας, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> στην Αθήνα, λέγεται για την ίση [[διανομή]] όλων των πολιτικών δικαιωμάτων, σε Θουκ. κ.λπ.· τὰ [[ἴσα]], ίσα δικαιώματα, [[ισότητα]], σε Δημ.· επίσης, <i>ἡἴση καὶ ὁμοία</i> (ενν. [[δίκη]]), σε Θουκ. κ.λπ.· <i>ἐπ' ἴσῃ τε καὶ ὁμοίῃ</i>, με ίσους και όμοιους όρους, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">III.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[δίκαιος]], [[αντικειμενικός]], [[αμερόληπτος]], σε Σοφ., Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">IV.</b> λέγεται για το [[έδαφος]], [[ισόπεδος]], [[επίπεδος]], [[ομαλός]], Λατ. [[aequus]], εἰς τὸ [[ἴσον]] καταβαίνειν, λέγεται για [[στράτευμα]], σε Ξεν.<br /><b class="num">V.</b> επίρρ., [[ἴσως]]· [[αλλά]] υπάρχουν και πολλοί άλλοι επιρρ. τύποι:<br /><b class="num">1.</b> ουδ. ενικ., [[ἶσον]] Κηρί, όσο και τον θάνατο, σε Ομήρ. Ιλ.· [[ἶσον]] [[ἐμοί]], [[εξίσου]] με εμένα, στο ίδ. κ.λπ.· [[ἴσον]] τῷ [[πρίν]], [[εξίσου]] όπως πρωτύτερα, σε Ευρ.· [[συχνά]], ακολουθ. από [[καί]], [[ἴσα]] [[καί]]..., [[εξίσου]], όμοια όπως..., [[ωσάν]], Λατ. [[aeque]] ac, σε Σοφ. κ.λπ.· απόλ., ομοίως, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> με πρόθ., <i>ἀπὸ τῆς ἴσης</i>, [[εξίσου]], Λατ. ex [[aequo]], σε Θουκ.· <i>ἀπ' ἴσης</i>, σε Δημ.· <i>ἐν ἴσῳ</i>, [[εξίσου]], σε Θουκ. κ.λπ.· <i>ἐξ ἴσου</i>, σε Ηρόδ., Αττ.· <i>ἐπὶ ἴσης</i>, μεταγεν. [[ἐπίσης]], <i>ἐπὶ ἴσης διαφέρειν τὸν πόλεμον</i>, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">VI.</b>Αττ., συγκρ. [[ἰσαίτερος]], σε Ευρ. κ.λπ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἴσος:''' эп. [[ἶσος]] и [[ἔϊσος]] 3<br /><b class="num">1)</b> [[равный]], [[одинаковый]], [[такой же]]: ἴση ([[μοῖρα]]) Hom. одинаковая участь; τὸ [[μέγεθος]] ἴ. τινί Her. равный по величине кому(чему)-л., одинаковый; οὐ [[πολλοῦ]] δέοντες ἴσοι τὸ [[μῆκος]] Xen. почти одинаковые в длину; ταὐτὸ καὶ [[ἴσον]] Arst. одно и то же; κύματα ἶσα ὄρεσσιν Hom. волны величиной с горы; ἶ. ἀναύδῳ Hom. словно немой; [[ἶσον]] θυμὸν ἔχοντες Hom. движимые одними и теми же чувствами; οὐ [[σοί]] ποτε [[ἶσον]] [[ἔχω]] [[γέρας]] Hom. я никогда не получаю такой же награды, как ты; ἴσαι αἱ μαρτυρίαι οὐκ [[ἦσαν]] NT свидетельские показания не совпадали друг с другом; ἴσους τινὰς ποιῆσαί τισι NT уравнять кого-л. с кем-л.;<br /><b class="num">2)</b> (тж. ἴ. τὸν ἀριθμόν Plat., Arst.; ἴ. ἀριθμῷ и ἴ. κατὰ [[πόσον]] Arst.) численно равный (ἔχειν τὰς [[ἴσας]] [[ναῦς]] Xen.): ἑπτὰ λοχαγοὶ ἴσοι πρὸς ἴσους Soph. семеро предводителей против стольких же (фиванских военачальников); ἴσους ἴσοισι ἀντιθείς Eur. противопоставляя равным равных, т. е. выставляя против нападающих равное число защитников;<br /><b class="num">3)</b> [[равноправный]] ([[πολιτεία]] Xen., Aesch.; [[νόμος]] ἴ. τοῖς πολίταις Arst.): ἐπὶ τοῖς ἴσοις καὶ ὁμοίοις ἡ [[συμμαχία]] Xen. союз между совершенно равноправными сторонами; τὴν πολιτείαν ἰσαιτέραν καθιστάναι Thuc. сделать государство более равноправным, т. е. демократическим;<br /><b class="num">4)</b> [[беспристрастный]], [[справедливый]] ([[ἀνήρ]] Soph.; [[δικαστής]] Plat.; [[δικαστήριον]] Dem.; [[κριτής]] Polyb.): ἴσοι καὶ κοινοὶ ἀκροαταί Dem. справедливые и беспристрастные слушатели (ср. 5);<br /><b class="num">5)</b> [[равнодушный]], [[безразличный]]: χρὴ τοὺς κοινοὺς μὲν εἶναι ἀκροατάς, ἴσους δὲ μή Plat. слушатели должны быть беспристрастны, но отнюдь не безразличны;<br /><b class="num">6)</b> [[регулярный]], [[постоянный]] ([[φρουρά]] Thuc.). - см. тж. [[ἴσα]], ἶσα и [[ἴσον]] I.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2703219"