ὑπόγειος: Difference between revisions

|Definition=also ὑπόγαιος, ον, (γῆ) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[underground]], [[subterraneous]], οἴκημα ὑπόγαιον <span class="bibl">Hdt.2.100</span>,<span class="bibl">148</span> (vv.ll. <b class="b3">-γεον, -γεα</b>) ὀρύγματα ὑπόγαια [[mines]], <span class="bibl">Id.4.200</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[-γεα]]) <b class="b3">; ὑπογαίου</b> ([[varia lectio|v.l.]] [[-γείου]]) βροντῆς <span class="bibl">A. <span class="title">Fr.</span>57.10</span> (anap.); ὑπόγειον ὕδωρ <span class="title">Gp.</span>2.6.33; ὑ. οἶνος [[stored in a cellar]], Gal.19.95. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[ὑπόγειον]] or <b class="b3">-γαιον, τό,</b> [[an underground chamber]], Plu.2.770e, <span class="bibl">Hdn.1.15.6</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Astron., [[under the earth]], <span class="bibl">Man.3.27</span>, <span class="title">Gp.</span>1.7.1; [ἄστρα] τὴν ὑ. φορὰν ἐνεχθέντα <span class="title">Placit.</span>1.6.8: τὸ ὑ. [[the nadir]], <span class="bibl">Vett.Val.75.24</span>.—The form ὑπόγεως, ων, cited in <span class="bibl">Hdn.<span class="title">Epim.</span>208</span> and Suid., occurs in codd. of <span class="bibl">Paus.2.2.1</span>, <span class="bibl">2.36.7</span>; cf. [[ὑπογάιδιον]].</span>

|mltxt=-α, -ο / [[ὑπόγειος]], -ον, ΝΜΑ και [[ὑπόγαιος]], και [[ὑπόγεως]], -ων, Α<br /><b>1.</b> αυτός που βρίσκεται ή που γίνεται [[κάτω]] από το [[έδαφος]], [[κάτω]] από την [[επιφάνεια]] της Γης (α. «υπόγεια [[έκρηξη]]» β. «υπόγεια [[κρύπτη]]» γ. «[[ὑπόγειος]] [[βροντή]]», <b>Αισχύλ.</b><br />δ. «ὑπόγαιον [[οἴκημα]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[υπόγειο]](<i>ν</i>)<br />[[τμήμα]] ή [[διαμέρισμα]] κατοικίας ή [[οίκημα]] του οποίου το [[δάπεδο]] βρίσκεται [[κάτω]] από την [[επιφάνεια]] του [[γύρω]] εδάφους<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «υπόγεια όργανα»<br /><b>βοτ.</b> τα όργανα τών [[φυτών]] που αναπτύσσονται [[μέσα]] στο [[έδαφος]]<br />β) «υπόγειοι καρποί»<br /><b>βοτ.</b> οι καρποί διαφόρων [[φυτών]] που σχηματίζονται [[μέσα]] στο [[χώμα]], όπως λ.χ. της αραχίδας<br />γ) «υπόγεια [[βλάστηση]]»<br /><b>βοτ.</b> [[τρόπος]] βλάστησης τών σπερμάτων ορισμένων φυτικών ειδών, όπως [[είναι]] λ.χ. τα μπιζέλια ή τα [[κουκιά]], [[κατά]] τον οποίο το [[υποκοτύλιο]] επιμηκύνεται ελάχιστα παραμένοντας [[κοντό]] και οι κοτυληδόνες παραμένουν [[μέσα]] στο [[σπέρμα]] ή δεν βγαίνουν στην [[επιφάνεια]] του εδάφους·δ) «[[υπόγειο]] [[νερό]]»<br /><b>γεωλ.</b> [[νερό]] που απαντά [[κάτω]] από την [[επιφάνεια]] της Γης, όπου καταλαμβάνει εξ ολοκλήρου ή εν μέρει τους κενούς χώρους στα εδάφη ή τα γεωλογικά στρώματα, αλλ. υποεπιφανειακό [[νερό]]<br />ε) «υπόγεια καλώδια»<br />(ηλεκτρολ.-τηλεπικ.) καλώδια κατασκευασμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντέχουν στις συνθήκες ταφής και ακαμψίας [[μέσα]] στο [[έδαφος]] για μεγάλο [[χρονικό]] [[διάστημα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που κινείται ή βρίσκεται [[κάτω]] από τη Γη («ἄστρα τὴν ὑπόγειον φορὰν ἐνεχθέντα» — άστρα που [[κατά]] την [[περιφορά]] τους βρίσκονται [[κάτω]] από τη Γη, Πλακίδ.)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το</i> [[ναδίρ]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «ὀρύγματα υπόγαια» — τα ορυχεία<br />β) «[[ὑπόγειος]] [[οἶνος]]» — [[κρασί]] από το [[κελάρι]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>υπογείως</i> και <i>υπόγεια</i> Ν<br /><b>1.</b> [[κάτω]] από το [[έδαφος]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> δόλια, [[κρυφά]] («δρα υπογείως»).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ὑπ</i>(<i>ο</i>)- <span style="color: red;">+</span> -<i>γειος</i> / -<i>γαιος</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>γη</i> <b>βλ. λ.</b>), <b>πρβλ.</b> <i>μεσό</i>-<i>γειος</i>].