Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

χράω: Difference between revisions

From LSJ
m
Text replacement - "periphr." to "periphrasis"
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
m (Text replacement - "periphr." to "periphrasis")
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=chrao
|Transliteration C=chrao
|Beta Code=xra/w
|Beta Code=xra/w
|Definition=(A), used in Ep. only in aor. 2, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[fall upon]], [[attack]], [[assail]], c. dat. pers., στυγερὸς δέ οἱ ἔχραε [[δαίμων]] <span class="bibl">Od.5.396</span>; τίς τοι κακὸς ἔχραε δαίμων; <span class="bibl">10.64</span>; so ἠϊθέοις οὐκ ἔστι τόσος πόνος, ὁππόσος ἡμῖν . . ἔχραε <span class="title">AP</span>5.296 (Agath.): cf. [[ἐπιχράω]] (B). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. acc. rei, [[inflict]] upon a [[person]], κακὸν δέ οἱ ἔχραε κοῖτον <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>315</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> c. inf., [[conceive]] a [[desire]] to... <b class="b3">τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν ἐξ ἄλλων;</b> why [[did]] he [[want]] (or [[need]]ed [[he]]) to [[vex]] my [[stream]] of all others? <span class="bibl">Il.21.369</span>; <b class="b3">μνηστῆρες... οἳ τόδε δῶμα ἐχράετ' ἐσθιέμεν καὶ πινέμεν</b> ye suitors... who [[have]] [[become]] so [[eager]] to... <span class="bibl">Od.21.69</span>. (For signfs. ''1'', ''ΙΙ'', cf. [[ζαχρηής]]; for ''III'' perhaps cf. [[χρή]], [[κέχρημαι]] ([[χράω]] (B) C), [[χρῇ]], [[χρῇς]].) </span><br />(B). A. Forms: contr. χρῇ S.El.35, Ion. χρᾷ Hdt.1.62 (also Luc.DMort.3.2); inf. χρᾶν Hdt.8.135 (also Luc.Alex.19); Ion. part. χρέων h.Ap.253, fem. χρέωσα Hdt.7.111; Ep. χρείων Od.8.79, h.Ap.396: impf. ἔχραον Pi.O.7.92 ([[varia lectio|v.l.]] ἔχρεον), A.R.2.454; 3 sg. ἔχρη Tyrt.3.3, Hermesian.7.89, A.R.1.302; (ἐξ-) S.OC87: fut. χρήσω h.Ap.132, Hdt.1.19, A.Ag.1083: aor. ἔχρησα Hdt.4.156, etc.:—Pass., aor. ἐχρήσθην Id.1.49, etc.: pf. κέχρησμαι ([[varia lectio|v.l.]] κέχρημαι) Id.4.164, 7.141: plpf. ἐκέχρηστο ([[varia lectio|v.l.]] ἐκέχρητο) Id.2.147, 151, 3.64, etc.:—Med., χρῶμαι Th.1.126, etc., Ion. χρέομαι Hdt., inf. χρέεσθαι 1.157 (χρᾶσθαι ib. 172); part. [[χρεώμενος]] 4.151: impf. 3 pl. ἐχρέωντο ([[varia lectio|v.l.]] ἐχρέοντο) 4.157, 5.82: fut. χρήσομαι Od.10.492, etc.<br><span class="bld"> I.</span> in Act. of the gods and their oracles, [[proclaim]], abs., χρείων μυθήσατο Φοῖβος 8.79: χρείων ἐκ δάφνης γυάλων ὕπο Παρνησοῖο h.Ap.396: c. acc. rei, χρήσω ἀνθρώποισι Διὸς βουλήν ib. 132, cf. Thgn.807, Pi. [[l.c.]], Plot.2.9.9; ἡ Πυθίη οἱ χρᾷ τάδε Hdt.1.55, cf. 4.155; χρῆσεν οἰκιστῆρα Βάττον proclaimed him the colonizer, Pi.P.4.6; also in Trag., ὁ χρήσας A.Eu.798; χρήσειν ἔοικεν ἀμφὶ τῶν αὑτῆς κακῶν Id.Ag.1083; χρῇ μοι τοιαῦθʼ ὁ Φοῖβος S.El.35; σοὶ δʼ οὐκ ἔχρησεν οὐδέν E.Hec.1268; χ. φόνον Id.El.1267: also c. acc. cogn., χ. χρησμόν Id.Ph.409; ὑμνῳδίαν Id.Ion681 (lyr.): c. inf., warn or direct by oracle, ἔχρησας ὥστε τὸν ξένον μητροκτονεῖν A.Eu.202; without ὥστε, ib. 203; χρήσαντʼ ἐμοὶ .. ἐκτὸς αἰτίας κακῆς εἶναι that I should be .., Id.Ch.1030; c. inf. aor., Ar.V.159: rare in Att. Prose, τάδε ὁ Ἀπόλλων ἔχρησεν IG12.80.10; τὸν Ἀπόλλω ταύτην τὴν γῆν χρῆσαι οἰκεῖν Th.2.102; τοῦ θεοῦ χρήσαντος Id.5.32, cf. Lycurg.99; ἔχρησεν ὁ θεός SIG1044.5 (Halic., iv/iii b.c.); ὁ θεὸς ἔχρησε IG42(1).122.78 (Epid., iv b.c.).<br><span class="bld"> II. Pass.</span>, to [[be declared]], [[be proclaimed]] by an [[oracle]], τίς οὖν ἐχρήσθη; E.Ion792; mostly of the oracle delivered, τὰ ἐκ Δελφῶν οὕτω τῷ Κροίσῳ ἐχρήσθη Hdt.1.49; τὰ χρηστήρια ταῦτά σφι ἐχρήσθη Id.9.94; ἠπίως χρησθῆναι Id.7.143; τὸ χρησθέν, τὰ χρησθέντα, the response, Id.1.63, 7.178; ἐν Πυθῶνι χρησθὲν παλαίφατον Pi.O.2.39; πεύθου τὰ χρησθέντʼ S.OT604; χρησθὲν αὐτῷ ἐν Νεμέᾳ τοῦτο παθεῖν since it was foretold him by an oracle that .. Th.3.96; ἃ τοῦδʼ ἐχρήσθη σώματος which were declared about it, S.OC355; τὸν κεχρησμένον θάνατον Hdt.4.164 (-χρημ- codd.); τοῦ κακοῦ τοῦ κεχρησμένου Id.7.141 ([[varia lectio|v.l.]] -χρημ-): impers., c. inf., καὶ σφι ἐχρήσθη ἀνέμοισι εὔχεσθαι ib. 178: c. acc. et inf., ἐκέχρηστό σφι .. τοῦτον βασιλεύσειν Id.2.147; c. inf. aor., Id.7.220.<br><span class="bld"> III. Med.</span>, of the person to whom the response is given, [[consult]] a [[god]] or [[oracle]], c. dat., ψυχῇ χρησόμενος Θηβαίου Τειρεσίαο Od.10.492, 565; χ. θεῷ, χρηστηρίοισι, μαντηΐῳ, Hdt.1.47, 53, 157; τῷ θεῷ Aeschin.3.124; χ. μάντεσι Μούσαις Ar.Av.724 (anap.), cf. Pl.Lg.686a; ὅσοι μαντικὴν νομίζοντες οἰωνοῖς χρῶνται X.Mem.1.1.3; χ. χρηστηρίῳ εἰ .. inquire at the oracle whether .., Hdt.3.57: abs., ὑπέρβη λάϊνον οὐδὸν χρησέμενος Od.8.81, cf. h.Ap.252, 292; ἀπέστειλε ἄλλους χρησομένους Hdt.1.46; οἰ χρώμενοι the consulters, E.Ph.957; χρωμένῳ ἐν Δελφοῖς Th.1.126; also χ. περὶ τοῦ πολέμου Hdt.7.220, cf. 1.85, 4.150, 155, etc.; κεχρημένος having inquired of an oracle, Arist.Rh.1398b33: c. inf., σωφρονεῖν κεχρημένον being divinely warned to be temperate, A.Pers.829, cf. Marcellin.Vit.Thuc.6: later simply, receive a divine revelation, Plot.5.3.14.—Hom. has the word in this sense only in Od.: the Act. only in pres. part. χρείων (fut. χρήσω h.Ap.132): the Med. only in part. fut. χρησόμενος.<br><span class="bld"> B </span> [[furnish]] with a thing, in which sense the pres. was κίχρημι, D.53.12, Plu.Pomp.29; Cret.3 sg. κίγχρητι Inscr.Cret.1 xxiii 3 (Phaestus, ii b.c.); Delph. 3 sg. pres. subj. κιχρῇ Schwyzer324.17 (iv b.c.): aor. χρέη ib. 13; pres. part. κιχρέντε ib. adn. (rarely χρηννύναι, χρηννύω, Thphr.Char.5.10, 10.13: Med., χρηννυόμεθα PCair.Zen.304.4 (iii b.c.)): fut. χρήσω Hdt.3.58: aor. ἔχρησα ibid., 6.89, Ar.Th.219, X.Mem.3.11.18, Lys.19.24, IG12.108.16, etc. (3 sg. written ἔκχρησεν IG12(3).13504 (Thera)); imper. χρῆσον Ar.Ra.1159, Pl.Com.205: pf. κέχρηκα Men.461, 598, Plb.29.21.6 (= D.S.31.10): plpf. ἐκεχρήκει App.BC2.29:—Pass., pf. κέχρημαι (δια-) D.27.11:—Med., pres. κίχρᾰμαι Plu.2.534b; inf. κίχρασθαι Thphr.Char.30.20: impf. ἐκιχράμην AP9.584.10: aor. ἐχρησάμην, imper. χρῆσαι E.El.191 (lyr.), etc.:—furnish the use of a thing, i.e. lend, usually in a friendly way, δανείζω being the word applied to usurers (but χ. = δανείζω in Antipho Soph.54), ll.cc.; οὐ δεδωκώς, ἀλλὰ χρήσας Arist.EN1162b33, cf. LxxEx.11.3; ἡ πειρατικὴ δύναμις χρήσαδα ταῖς βασιλικαῖς ὑπηρεσίαις ἑαυτήν Plu.Pomp.24; χ. τὴν ἑαυτοῦ σχολήν τισι Id.Plu.Phil.13; χ. τὰν χέρα, in the formula of manumission, IG9(1).189, 194 (Tithora):—Med., borrow, τι E.El.191 (lyr.), Thphr.Char.30.20: abs., χρησαμένη γὰρ ἔνησα καὶ οὐκ ἔχω ἀνταποδοῦναι Batr.186; πόδας χρήσας, ὄμματα χρησάμενος having lent feet and borrowed eyes, of a blind man carrying a lame one, AP9.13 (Pl.Jun.), cf. Pl.Dem.384b, c.<br><span class="bld"> II.</span> =  [[χρηματίζω]] iii, τοῦ χρέοντος γραμματέως CIG2562.18 (s.v.l., Hierapytna).<br><span class="bld"> C. Med.</span> [[χράομαι]], Att. [[χρῶμαι]], [[χρῇ]] prob. in Pl.Hp.Mi.369a, χρῆται Ar.V.1028 (anap.), etc. (also Trag., A.Ag.953), χρώμεθα, χρῆσθε, χρῶνται, And.4.6, Pl.La.194c, Th.1.70, etc.; Dor. [[χρέομαι]] Sophr.136; Ion. χρᾶται Hdt.1.132, al. (so in later Prose, Iamb.in Nic.p.28 P.); χρέεται [[varia lectio|v.l.]] in Hdt.4.50; χρέονται Hp.Aër.1; χρέωνται Hdt.1.34, 4.108, al.; χρείωνται Heraclit.104; opt. χρῴμην, χρῷο Pl.Cri.45b, χρῷτο Gorg.Fr.20, etc.; Ion. χρέοιτο Hp.Acut.56; imper. χρῶ Democr.270, Ar.Th.212, Isoc.1.34, Ion. χρέο Hp.Steril.230, Hdt.1.155 ([[varia lectio|v.l.]] χρέω, as in Hp.Acut.(Sp.)62); 3 sg. Dor. [[χρηείσθω]] SIG1009.7 (Chalcedon, iii/ii b.c.); 2 pl. χρῆσθε And.1.11;3 pl. χρήσθεν Ar.Nu.349 (s.v.l.; v. infr. iii. 4 b), Th.5.18; χρώσθεν IG12.122.5; Dor. χρόνσθω Mnemos.57.208 (Argos, vi b.c.); inf. Att. and Ion. [[χρῆσθαι]] IG12.57.19, Ar.Av.1040, Lys.25.20, SIG57.5 (Milet, v b.c.), IG12(5).593A12 (Ceos, v b.c.); Ion. and Hellenistic [[χρᾶσθαι]] Hdt.2.15, 3.20, al., IG12(5).606.9 (Ceos, iv/iii b.c.), SIG344.50 (Teos, iv b.c.), 1106.90 (Cos, iv/iii b.c.), PCair.Zen.299.10 (iii b.c.), OGI214.19 (Didyma, iii b.c.), IG22.1325.24 (both forms in Phld.Rh.1.66 S. and Ph.Bel., [[χρῆσθαι]] 57.35, al., [[χρᾶσθαι]] 53.49, al.), Ion. [[χρέεσθαι]] as [[varia lectio|v.l.]] for [[χρῆσθαι]] Hdt.1.21, 187, al. ([[χρῆσθαι]] ib. 153 codd.), so in Arc., IG5(2).514.14 (Lycosura, ii b.c.), Elean χρηῆσται Inscr.Olymp.1.3 (vii/vi b.c.), Boeot. χρειεῖσθη IG7.3169 (Orchom., iii b.c.); Locr. and Lacon. [[χρῆσται]] IG9(1).334.19, 23 (Oeanthea, v b.c.), 5(1).1317.8 (Thalamae, iv/iii b.c.); part. Att. [[χρώμενος]] A.Eu.655, IG12.81.6, etc.; Ep. and Ion. [[χρεώμενος]] Il.23.834 (as a dactyl), Hdt.2.108, Hp.Acut.18, Dor. [[χρείμενος]] SIG395.4, 438.11 (both Delph., iii b.c.), Berl.Sitzb.1927.156 (Cyrene), [[χρήμενος]] Riv.Fil.58.472 (Gortyn, iii b.c.), [[χρεύμενος]] SIG1166.3 (Dodona): impf. Att. ἐχρώμην Antipho 5.63, ἐχρῶ Ar.Ra.111, And.1.49, ἐχρῆτο Th.1.130, etc.; pl., ἐχρώμεθα Lys.Fr.29, ἐχρῶντο Antipho 6.28, etc.; Ion. ἐχρᾶτο Hdt.2.173 ([[varia lectio|v.l.]] -ῆτο), 3.3, 129, al. (also found in Anaxipp.1.9 codd.Ath.), ἐχρέωντο Hdt.2.108, al.: but ἐχρῆτο 3.41 codd., Herod.6.55, (προσ-) Hp.Epid.3.17.α ́: fut. χρήσομαι S.Ph.1133 (lyr.), etc.; also κεχρήσομαι Theoc.16.73: aor. ἐχρησάμην S.OT117, Th.5.7, al.: pf. κέχρημαι (v. infr. i): aor. ἐχρήσθην in pass. sense (v. infr. vii):—in pf. κέχρημαι (with pres. sense) c. gen., [[desire]], [[yearn after]], the usual sense in Ep., οὔτʼ εὐνῆς πρόφασιν κεχρημένος (sc.  αὐτῆς) οὔτε τευ ἄλλου Il.19.262; νόστου κεχρημένον ἠδὲ γυναικός Od.1.13; κομιδῆς κεχρημένοι ἄνδρες 14.124, cf. 17.421, 20.378, 22.50; μαντοσυνέων κεχρημένοι Emp.112.10.<br><span class="bld">2.</span> to [[be in want of]], [[lack]], τοῦ κεχρημένοι; S.Ph.1264, cf. E.IA382 (troch.); [βορᾶς] κεχρημένοι Id.Cyc.98; οὐ πόνων κεχρήμεθα Id.Med.334; τίνος κέχρησθε, γυναῖκες; Theoc.26.18: fut., ὃς ἐμεῦ κεχρήσετʼ ἀοιδοῦ Id.16.73; χρήσομεθα εἰς τὰ ἔργα καὶ ὁδοῦ .. καὶ ὕδατος we shall need .., SIG1182.12 (Ephes., iii b.c.): freq. abs. in part. κεχρημένος, lacking, needy, Od.14.155, 17.347, Hes.Op.317, 500, E.Supp.327, Pl.Lg.717c: but κεχρηόσι δαίτης is [[falsa lectio|f.l.]] for κεχαρηόσι in Nic.Fr.70.18.<br><span class="bld">3.</span> pf. and plpf. κέχρημαι, κεχρήμην, in pres. and impf. sense, c. dat., [[enjoy]], [[have]], φρεσὶ γὰρ κέχρητʼ ἀγαθῇσι(ν) Od.3.266, 14.421, 16.398; αὕτη (sc. ἡ χώρη) ὕδασι κάλλιστα κέχρηται Hp.Aër.12; ἡ καταδεεστέροις τούτοις (sc.  τοῖς  εἴδεσι) κεχρημένη τραγῳδία Arist.Po.1450a32, cf. a13, b33; ἄλλαις, μικραῖς διαφοραῖς, Id.Metaph.1042b31, Phgn.809a8; ὑγροτέραις σαρξί ib.b11; θριξὶ ξανθαῖς ib. 25; καθαρωτάτῳ .. αἵματι Id.Resp.477a21; τῶν .. πλαγίαις ταῖς ῥάβδοις κεχρημένων (sc.  ἰχθύων) Id.Fr.295; εὐγενείᾳ κεχρημένος IG42(1).83.10 (Epid., i a.d.); σφαιρικῷ ὄγκῳ PLit.Lond.167.25 (ii/iii a.d.), cf. [[κεχρημένως]] (Addenda); so in pres., χρῶνται δειλαῖς φρεσὶ, δαίμονι δʼ ἐσθλῷ Thgn.161; μέρη τραγῳδίας, οἷς ὡς εἴδεσι δεῖ χρῆσθαι, πρότερον εἴπομεν Arist.Po.1452b14, cf. 1458b14.<br><span class="bld">II.</span> [[use]], pres. once in Hom., abs., ἕξει μιν καὶ πέντε περιπλομένους ἐνιαυτοὺς χρεώμενος Il.23.834: later mostly c. dat. (for acc. v. infr. vi), ἀκμαζούσῃ τῇ ῥώμῃ τῶν χειρῶν χρώμενος Antipho 4.3.3; ἐσθῆτι τοιῇδε χρέωνται Hdt.1.195, cf. 202, Ar.Ra.1061 (anap.); διφασίοισιγράμμασι χ. Hdt.2.36; τοῖσι οὐνόμασι τῶν θεῶν ib. 52; πλατυτέροισι ἐχρέωντο τοῖσι πόμασι, ἐκ φρεάτων χρεώμενοι ib. 108; τοῖσι ἐποποιοῖσι χρεώμενον λέγειν ib. 120; ὅστις ἐμπύρῳ χρῆται τέχνῃ consults burnt offerings, E.Ph.954; χ. ἀργυρίῳ make use of money, Pl.R.333b; ἀργύρῳ Ar.Ec.822; χ. ἵπποις manage them, X.Smp.2.10; χ. ἰχθύσι use for food, Plu.2.668f; οἴνῳ χ. ἐπὶ πλέον ib. 715d; χ. ναυτιλίῃσι, θαλάσσῃ, Hdt.2.43, Th.1.3; ὠην͂ͅ καὶ πρήσι Hdt.1.153; δρασμῷ Aeschin.3.21; τέχναις X.Mem.3.10.1, Oec.4.4; τῇ τέχνῃ POxy.1029.25 (ii a.d.); χρώμενοι τῇ πόλει taking a part in politics, E.Ion602; ἐκκλησίσαισιν ἦν ὅτʼ οὐκ ἐχρώμεθα Ar.Ec.183; ἄλλον τρόπον τῇ πολιτείᾳ κέχρημαι, = πεπολίτευμαι, Hyp.Eux.28; φωνὴν δυναμένην ὅχλῳ χρῆσθαι Isoc.5.81; τῇ τραπέζῃ τῇ τοῦ πατρὸς ἐχρῆτο he had dealings with my father’s bank, D.52.3; χ. τοῖς πράγμασι καὶ τοῖς καιροῖς administer them, Isoc.6.50.<br><span class="bld">III.</span> [[experience]], [[suffer]], [[be subject to]], esp. external events or conditions, δάμαρτος Ἱππολύτας Ἀκάστου δολίαις τέχναισι χρησάμενος having experienced, Pi.N.4.58; κείμεθʼ ἀγηράντῳ χρώμενοι εὐλογίῃ Simon.100.4; νιφετῷ Hdt.4.50; στίβῃ καὶ νιφετῷ Call.Epigr.33.3; χειμῶνι Antipho 5.21, D.18.194; λαίλαπι AP7.503 (Leon.); στυγεροῖς πνεύμασι Epigr.ap.D.S.13.41 (iv b.c.); ἀνάγκῃ Antipho 5.22; οἰκεῖα πράγματʼ εἰσάγων, οἷς χρώμεθʼ, οἷς σύνεσμεν Ar.Ra.959; γυναικῶν τῶν τοῖς τόκοις χρωμένων πλείοδιν Arist.HA582a24; ἀπεψίαις χ. IG42(1).126.4 (Epid., ii a.d.); ἑκὼν .. οὐδεὶς δουλίῳ χρῆται ζυγῷ A.Ag.953; νόμοισι χ. live under laws, Hdt.1.173, 216, cf. IG9(1).334.19 (Locr., v b.c.;); νόμοις τοῖς ἰδίοις Riv.Fil.58.472 (Gortyn, iii b.c.); ἀνομίᾳ X.Mem.1.2.24; γαλανείᾳ χρησάμενοι μανιάδων οἴστρων E.IA546 (lyr.); χ. εὐμαρείᾳ to be at ease, S.Tr.193 (but, ease oneself, Hdt.2.35); συντυχίῃ χ. Id.5.41; τύχῃ E.Heracl.714, And.1.67, 120; πολλῇ εὐτυχίᾳ Pl.Men.82a; πολλῇ τῇ νίκῃ χρῆται, = παρὰ πολὺ νικᾷ, And.4.31; συμφορῇ κεχρη-μένος Hdt.1.42, cf. E.Med.347; τοιούτῳ μόρῳ ἐχρήσατο ὁ παῖς Hdt.1.117; θείῃ πομπῇ χρεώμενος divinely sent, ib. 62; of mental conditions present in the subject, τῷ χόλῳ χρέομαι = [[I]] [[feel]] [[anger]], Sophr.126; λογισάμενος ἢν εὑρίσκῃ πλέω τε καὶ μέζω τὰ ἀδικήματα ἐόντα τῶν ὑποργημάτων, οὕτω τῷ θυμῷ χρᾶται Hdt.1.137; μὴ πάντα θυμῷ χρέο ib. 155; ὀργῇ χρωμένη S.OT1241; ὀργῇ μεγάλῃ μοι ἐχρήσω LxxJb.10.17, cf. 19.11, al.; ἀγνωμοσύνῃ χρησάμενοι ἀπέστησαν they stiffened their necks and .. Hdt.5.83; οἴησις γάρ, καὶ μάλιστα ἐν ἰητρικῇ, αἰτίην μὲν τοῖσι κεχρημένοισιν, ὄλεθρον δὲ τοῖσι χρεωμένοισι ἐπιφέρει vanity brings blame on its possessor (or victim) and ruin on those who consult him, Hp.Decent.4; πολλῇ ἀνοίᾳ χρώμενος Antipho 3.3.2; ἀμαθίᾳ πλέονι .. χρῆσθε Th.1.68; ταῖς ἐπιθυμίαις μείζοσιν ἢ κατὰ τὴν ὑπάρχουσαν οὐσίαν ἐχρῆτο Id.6.15; φθόνῳ καὶ διαβολῇ χ. Pl.Ap.18d; οὐ τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτία, ἀλλὰ τῇ τοῦ πατάξαντος χρησάμενος ἀπέθανεν Antipho 4.3.4; τοῖς ἁμαρτήμασι παραπλησίοις ἐχρήσαντο Isoc.8.104; μή τι ἄρα τῇ ἐλαφρίᾳ ἐχρησάμην; 2Ep.Cor.1.17.<br><span class="bld">2.</span> with verbal nouns, periphr. for the verb derived from the noun, ἀληθέϊ λόγῳ χ. use true speech, i.e. speak the truth, Hdt.1.14; ἀληθείῃ χ. ib. 116, 7.101; βοῇ χ. set up a cry, Id.4.134; τοιούτῳ πράγματι οὐ κέχρησαι, = οὐδὲν τοιοῦτο ἔπραξας, Hyp.Eux.11; δαψιλέϊ τῷ ποτῷ (fort. πότῳ) χρησαμένους Hdt.2.121.δ ́; ἐσόδῳ χρέο [[πυκνῶς]] = [[visit]] often, Hp.Decent.13; ἡ σελήνη .. διὰ παντὸς τῇ ἴσῃ παραυξήσει καὶ μειώσει χρῆται Gem.18.16.<br><span class="bld">3.</span> c. dupl. dat., [[use]] as so and so, τοῖς ἀγαθοῖσιν .. χ. πρὸς τὰ κακὰ ἀλκῇ Democr.173; μιᾷ πόλει ταύτῃ χ. Th.2.15; χ. τῷ σίτῳ ὄψῳ ἢ τῷ ὄψῳ σίτῳ X.Mem.3.14.4.<br><span class="bld">4.</span> χ. τισιν ἔς τι E.Med.821, D.19.30; [[use for an end]] or [[use for a purpose]], Hdt.1.34; πρός τι Hdt.4.87.2, Lys.24.24; X.Oec.11.13; ἐπί τι Pl.Grg.508b; Id.Mem.1.2.9; ἀμφί or περί τι, Id.Oec.9.6, An.3.5.10; with neut. Adj. or Pron. as adverb, τάδε [τῷ ἀμφιβλήστρῳ] χ. makes the following use of the net, Hdt.2.95; χρέωνται οὐδὲν ἐλαίῳ Id.1.193; χρυσῷ καὶ χαλκῷ τὰ πάντα χρέωνται ib. 215; λογισμῷ ἐλάχιστα χ., πλεῖστα ἀρετῇ χ., Th.2.11, 5.105; τί χρήσεταί ποτʼ αὐτῷ; what use will he make of him? Ar.Ach.935, cf. X.An.1.3.18; χ. τἀνδρὶ τοῖς τʼ ἐμοῖς λόγοις S.Tr.60; ἠπορούμην ὅ τι χρησαίμην τῇ τούτου παρανομίᾳ Lys.3.10.<br><span class="bld">b.</span> [[treat]], [[deal with]], παραδίδωμι χρᾶσθαι αὐτῷ τοῦτο ὅ τι σὺ βούλεαι Hdt.1.210, cf. Ar.Nu.439 (anap.; fort. delendum χρήσθων), Isoc.12.107; εἰ τύχοι (sc.  γυνὴ) μὴ ἐπιτηδεία γενομένη, τί χρὴ τῇ συμφορᾷ χρῆσθαι; Antipho Soph.49; ἀπορέων ὅ τι χρήσηται τῷ παρεόντι πρήγματι not knowing what to make of it, Hdt.7.213; ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο Pl.Prt.321c; οὐκ ἂν ἔχοις ὅτι χρῷο σαυτῷ Id.Cri.45b; in elliptical phrases, τί οὖν χρησώμεθα; Id.Ly.213c; Θηβαίους ἔχοντες .. τί χρήσεσθε; D.8.74: c. dat. et acc. cogn., χρωμένους τῷ κτείναντι χρείαν ἣν ἂν ἐθέλωσι Pl.Lg.868b, cf. 785b, Clit.407e.<br><span class="bld"> IV.</span> of persons, χρῆσθαί τινι ὡς .. treat him as .., χ. τινὶ ὡς ἀνδρὶ ψεύστῃ Hdt.7.209; χ. [τισὶν] ὡς πολεμίοις, ὡς φίλοις καὶ πιστοῖς, treat as friends or enemies, regard them as such, Th.1.53, X.Cyr.4.2.8; so φιλικώτερον χρῆσθαί τισι Id.Mem.4.3.12; ὑβριστικῶς χ. τισί D.56.12; also without ὠς, ἔμοιγε χρώμενος διδασκάλῳ A.Pr.324, cf. Heraclit.104; ὥς γʼ ἐμοὶ χρῆσθαι κριτῇ E.Alc.801; οὐ σφόδρα ἐχρώμην Λυκίνῳ φίλῳ Antipho 5.63; πλείστοις καὶ δεινοτάτοις ἐχθροῖς χ. And.4.2; ἀσθενέσι χ. πολεμίοις X.Cyr.3.2.4.<br><span class="bld">b.</span>  χρῆσθαί τινι (without φίλῳ) to [[be intimate with]] a [[man]], X.Hier.5.2, Mem.4.8.11; χρῆσθαι καὶ συνεῖναί τισι And.1.49; ἀνάγκη, ὃς ἂν γένηται (sc.  παῖς, son), τούτῳ χρῆσθαι one must put up with the son that is born, Democr.277; ἰητρῷ μὴ χρωμένους not consulting a doctor, Hp.de Arte5 (so c. dat. et acc., ἐσιέναι παρὰ βασιλέα μηδένα, διʼ ἀγγέλων δὲ πάντα χρᾶσθαι (sc.  αὐτῷ) deal with him in everything by messengers, Hdt.1.99); so Πλάτωνι, Ξενοφῶντι, χ. use, study their writings, Plu.2.79d: abs., οἱ χρώμενοι friends, X.Ages.11.13, Mem.2.6.5, Isoc.6.44.<br><span class="bld">2.</span>  especially of [[sexual]] [[intercourse]], γυναιξὶ ἐχρᾶτο Hdt.2.181, cf. X.Mem.1.2.29, 2.1.30, Is.3.10, D.59.67.<br><span class="bld">3.</span>  χρῆσθαι ἑαυτῷ [[make use of oneself]] or [[make use of one's powers]], with a part., οὐδʼ ὑγιαίνοντι χρώμενος ἑαυτῷ Plu.Nic.17; αὐτῷ νήφοντι χ. Id.Eum.16: so with an Adv., χ. ἑαυτῷ πρὸς τοὺς κινδύνους ἀφειδῶς Id.Alex.45; παρέχειν ἑαυτὸν ταῖς ἀρχαῖς χρῆσθαι place oneself at the disposal of another, X.Cyr.1.2.13, cf. 8.1.5.<br><span class="bld">V.</span> abs., or with Adv., χρῶνται Πέρσαι οὕτω so the [[Persian]]s are [[wont]] to do, such is their [[custom]], ib. 4.3.23.<br><span class="bld">VI.</span> in later Gk. (τῷ μεγαλόφρονι shd. be read for τὸ μεγαλόφρον in X.Ages.11.11) c. acc. rei, χ. τὰ ἀπὸ λιμένων .. εἰς διοίκησιν τῆς πόλεως Arist.Oec.1350a7; [θησαυρὸν] χρησάμενοι (v.l. κτησάμενοι) LxxWi.7.14; οἱ χρώμενοι τὸν κόσμον ὡς μὴ καταχρώμενοι 1Ep.Cor.7.31; ἄνηθον μετʼ ἐλαίου χρήσασθαι IG42(1).126.27 (Epid., ii a.d.); ὕδωρ χρῶ PTeb.273.28 (ii/iii a.d.):—for Hdt.1.99, v. supr. iv. 1b.<br><span class="bld">VII.</span>  Pass., to [[be used]], esp. in aor., αἱ δὲ (sc.  αἱ  νέες) οὐκ ἐχρήσθησαν Hdt.7.144; τέως ἂν χρησθῇ so long as it be in use, D.21.16; [σιδήρου τοῦ] χρησθέντος εἰς τύλους Supp.Epigr.4.447.48 (Didyma, ii b.c.); also χρησθήσεται· χρησιμεύσει; Hsch.; also perf. Phryn.206:—v. supr. a. ii.<br><span class="bld">D.</span> for [[χρή]], v. sub voc. (Origin and historical order of the forms and senses not clear: χρή and χρῄζω are cogn.)
|Definition=(A), used in Ep. only in aor. 2, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[fall upon]], [[attack]], [[assail]], c. dat. pers., στυγερὸς δέ οἱ ἔχραε [[δαίμων]] <span class="bibl">Od.5.396</span>; τίς τοι κακὸς ἔχραε δαίμων; <span class="bibl">10.64</span>; so ἠϊθέοις οὐκ ἔστι τόσος πόνος, ὁππόσος ἡμῖν . . ἔχραε <span class="title">AP</span>5.296 (Agath.): cf. [[ἐπιχράω]] (B). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. acc. rei, [[inflict]] upon a [[person]], κακὸν δέ οἱ ἔχραε κοῖτον <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>315</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> c. inf., [[conceive]] a [[desire]] to... <b class="b3">τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν ἐξ ἄλλων;</b> why [[did]] he [[want]] (or [[need]]ed [[he]]) to [[vex]] my [[stream]] of all others? <span class="bibl">Il.21.369</span>; <b class="b3">μνηστῆρες... οἳ τόδε δῶμα ἐχράετ' ἐσθιέμεν καὶ πινέμεν</b> ye suitors... who [[have]] [[become]] so [[eager]] to... <span class="bibl">Od.21.69</span>. (For signfs. ''1'', ''ΙΙ'', cf. [[ζαχρηής]]; for ''III'' perhaps cf. [[χρή]], [[κέχρημαι]] ([[χράω]] (B) C), [[χρῇ]], [[χρῇς]].) </span><br />(B). A. Forms: contr. χρῇ S.El.35, Ion. χρᾷ Hdt.1.62 (also Luc.DMort.3.2); inf. χρᾶν Hdt.8.135 (also Luc.Alex.19); Ion. part. χρέων h.Ap.253, fem. χρέωσα Hdt.7.111; Ep. χρείων Od.8.79, h.Ap.396: impf. ἔχραον Pi.O.7.92 ([[varia lectio|v.l.]] ἔχρεον), A.R.2.454; 3 sg. ἔχρη Tyrt.3.3, Hermesian.7.89, A.R.1.302; (ἐξ-) S.OC87: fut. χρήσω h.Ap.132, Hdt.1.19, A.Ag.1083: aor. ἔχρησα Hdt.4.156, etc.:—Pass., aor. ἐχρήσθην Id.1.49, etc.: pf. κέχρησμαι ([[varia lectio|v.l.]] κέχρημαι) Id.4.164, 7.141: plpf. ἐκέχρηστο ([[varia lectio|v.l.]] ἐκέχρητο) Id.2.147, 151, 3.64, etc.:—Med., χρῶμαι Th.1.126, etc., Ion. χρέομαι Hdt., inf. χρέεσθαι 1.157 (χρᾶσθαι ib. 172); part. [[χρεώμενος]] 4.151: impf. 3 pl. ἐχρέωντο ([[varia lectio|v.l.]] ἐχρέοντο) 4.157, 5.82: fut. χρήσομαι Od.10.492, etc.<br><span class="bld"> I.</span> in Act. of the gods and their oracles, [[proclaim]], abs., χρείων μυθήσατο Φοῖβος 8.79: χρείων ἐκ δάφνης γυάλων ὕπο Παρνησοῖο h.Ap.396: c. acc. rei, χρήσω ἀνθρώποισι Διὸς βουλήν ib. 132, cf. Thgn.807, Pi. [[l.c.]], Plot.2.9.9; ἡ Πυθίη οἱ χρᾷ τάδε Hdt.1.55, cf. 4.155; χρῆσεν οἰκιστῆρα Βάττον proclaimed him the colonizer, Pi.P.4.6; also in Trag., ὁ χρήσας A.Eu.798; χρήσειν ἔοικεν ἀμφὶ τῶν αὑτῆς κακῶν Id.Ag.1083; χρῇ μοι τοιαῦθʼ ὁ Φοῖβος S.El.35; σοὶ δʼ οὐκ ἔχρησεν οὐδέν E.Hec.1268; χ. φόνον Id.El.1267: also c. acc. cogn., χ. χρησμόν Id.Ph.409; ὑμνῳδίαν Id.Ion681 (lyr.): c. inf., warn or direct by oracle, ἔχρησας ὥστε τὸν ξένον μητροκτονεῖν A.Eu.202; without ὥστε, ib. 203; χρήσαντʼ ἐμοὶ .. ἐκτὸς αἰτίας κακῆς εἶναι that I should be .., Id.Ch.1030; c. inf. aor., Ar.V.159: rare in Att. Prose, τάδε ὁ Ἀπόλλων ἔχρησεν IG12.80.10; τὸν Ἀπόλλω ταύτην τὴν γῆν χρῆσαι οἰκεῖν Th.2.102; τοῦ θεοῦ χρήσαντος Id.5.32, cf. Lycurg.99; ἔχρησεν ὁ θεός SIG1044.5 (Halic., iv/iii b.c.); ὁ θεὸς ἔχρησε IG42(1).122.78 (Epid., iv b.c.).<br><span class="bld"> II. Pass.</span>, to [[be declared]], [[be proclaimed]] by an [[oracle]], τίς οὖν ἐχρήσθη; E.Ion792; mostly of the oracle delivered, τὰ ἐκ Δελφῶν οὕτω τῷ Κροίσῳ ἐχρήσθη Hdt.1.49; τὰ χρηστήρια ταῦτά σφι ἐχρήσθη Id.9.94; ἠπίως χρησθῆναι Id.7.143; τὸ χρησθέν, τὰ χρησθέντα, the response, Id.1.63, 7.178; ἐν Πυθῶνι χρησθὲν παλαίφατον Pi.O.2.39; πεύθου τὰ χρησθέντʼ S.OT604; χρησθὲν αὐτῷ ἐν Νεμέᾳ τοῦτο παθεῖν since it was foretold him by an oracle that .. Th.3.96; ἃ τοῦδʼ ἐχρήσθη σώματος which were declared about it, S.OC355; τὸν κεχρησμένον θάνατον Hdt.4.164 (-χρημ- codd.); τοῦ κακοῦ τοῦ κεχρησμένου Id.7.141 ([[varia lectio|v.l.]] -χρημ-): impers., c. inf., καὶ σφι ἐχρήσθη ἀνέμοισι εὔχεσθαι ib. 178: c. acc. et inf., ἐκέχρηστό σφι .. τοῦτον βασιλεύσειν Id.2.147; c. inf. aor., Id.7.220.<br><span class="bld"> III. Med.</span>, of the person to whom the response is given, [[consult]] a [[god]] or [[oracle]], c. dat., ψυχῇ χρησόμενος Θηβαίου Τειρεσίαο Od.10.492, 565; χ. θεῷ, χρηστηρίοισι, μαντηΐῳ, Hdt.1.47, 53, 157; τῷ θεῷ Aeschin.3.124; χ. μάντεσι Μούσαις Ar.Av.724 (anap.), cf. Pl.Lg.686a; ὅσοι μαντικὴν νομίζοντες οἰωνοῖς χρῶνται X.Mem.1.1.3; χ. χρηστηρίῳ εἰ .. inquire at the oracle whether .., Hdt.3.57: abs., ὑπέρβη λάϊνον οὐδὸν χρησέμενος Od.8.81, cf. h.Ap.252, 292; ἀπέστειλε ἄλλους χρησομένους Hdt.1.46; οἰ χρώμενοι the consulters, E.Ph.957; χρωμένῳ ἐν Δελφοῖς Th.1.126; also χ. περὶ τοῦ πολέμου Hdt.7.220, cf. 1.85, 4.150, 155, etc.; κεχρημένος having inquired of an oracle, Arist.Rh.1398b33: c. inf., σωφρονεῖν κεχρημένον being divinely warned to be temperate, A.Pers.829, cf. Marcellin.Vit.Thuc.6: later simply, receive a divine revelation, Plot.5.3.14.—Hom. has the word in this sense only in Od.: the Act. only in pres. part. χρείων (fut. χρήσω h.Ap.132): the Med. only in part. fut. χρησόμενος.<br><span class="bld"> B </span> [[furnish]] with a thing, in which sense the pres. was κίχρημι, D.53.12, Plu.Pomp.29; Cret.3 sg. κίγχρητι Inscr.Cret.1 xxiii 3 (Phaestus, ii b.c.); Delph. 3 sg. pres. subj. κιχρῇ Schwyzer324.17 (iv b.c.): aor. χρέη ib. 13; pres. part. κιχρέντε ib. adn. (rarely χρηννύναι, χρηννύω, Thphr.Char.5.10, 10.13: Med., χρηννυόμεθα PCair.Zen.304.4 (iii b.c.)): fut. χρήσω Hdt.3.58: aor. ἔχρησα ibid., 6.89, Ar.Th.219, X.Mem.3.11.18, Lys.19.24, IG12.108.16, etc. (3 sg. written ἔκχρησεν IG12(3).13504 (Thera)); imper. χρῆσον Ar.Ra.1159, Pl.Com.205: pf. κέχρηκα Men.461, 598, Plb.29.21.6 (= D.S.31.10): plpf. ἐκεχρήκει App.BC2.29:—Pass., pf. κέχρημαι (δια-) D.27.11:—Med., pres. κίχρᾰμαι Plu.2.534b; inf. κίχρασθαι Thphr.Char.30.20: impf. ἐκιχράμην AP9.584.10: aor. ἐχρησάμην, imper. χρῆσαι E.El.191 (lyr.), etc.:—furnish the use of a thing, i.e. lend, usually in a friendly way, δανείζω being the word applied to usurers (but χ. = δανείζω in Antipho Soph.54), ll.cc.; οὐ δεδωκώς, ἀλλὰ χρήσας Arist.EN1162b33, cf. LxxEx.11.3; ἡ πειρατικὴ δύναμις χρήσαδα ταῖς βασιλικαῖς ὑπηρεσίαις ἑαυτήν Plu.Pomp.24; χ. τὴν ἑαυτοῦ σχολήν τισι Id.Plu.Phil.13; χ. τὰν χέρα, in the formula of manumission, IG9(1).189, 194 (Tithora):—Med., borrow, τι E.El.191 (lyr.), Thphr.Char.30.20: abs., χρησαμένη γὰρ ἔνησα καὶ οὐκ ἔχω ἀνταποδοῦναι Batr.186; πόδας χρήσας, ὄμματα χρησάμενος having lent feet and borrowed eyes, of a blind man carrying a lame one, AP9.13 (Pl.Jun.), cf. Pl.Dem.384b, c.<br><span class="bld"> II.</span> =  [[χρηματίζω]] iii, τοῦ χρέοντος γραμματέως CIG2562.18 (s.v.l., Hierapytna).<br><span class="bld"> C. Med.</span> [[χράομαι]], Att. [[χρῶμαι]], [[χρῇ]] prob. in Pl.Hp.Mi.369a, χρῆται Ar.V.1028 (anap.), etc. (also Trag., A.Ag.953), χρώμεθα, χρῆσθε, χρῶνται, And.4.6, Pl.La.194c, Th.1.70, etc.; Dor. [[χρέομαι]] Sophr.136; Ion. χρᾶται Hdt.1.132, al. (so in later Prose, Iamb.in Nic.p.28 P.); χρέεται [[varia lectio|v.l.]] in Hdt.4.50; χρέονται Hp.Aër.1; χρέωνται Hdt.1.34, 4.108, al.; χρείωνται Heraclit.104; opt. χρῴμην, χρῷο Pl.Cri.45b, χρῷτο Gorg.Fr.20, etc.; Ion. χρέοιτο Hp.Acut.56; imper. χρῶ Democr.270, Ar.Th.212, Isoc.1.34, Ion. χρέο Hp.Steril.230, Hdt.1.155 ([[varia lectio|v.l.]] χρέω, as in Hp.Acut.(Sp.)62); 3 sg. Dor. [[χρηείσθω]] SIG1009.7 (Chalcedon, iii/ii b.c.); 2 pl. χρῆσθε And.1.11;3 pl. χρήσθεν Ar.Nu.349 (s.v.l.; v. infr. iii. 4 b), Th.5.18; χρώσθεν IG12.122.5; Dor. χρόνσθω Mnemos.57.208 (Argos, vi b.c.); inf. Att. and Ion. [[χρῆσθαι]] IG12.57.19, Ar.Av.1040, Lys.25.20, SIG57.5 (Milet, v b.c.), IG12(5).593A12 (Ceos, v b.c.); Ion. and Hellenistic [[χρᾶσθαι]] Hdt.2.15, 3.20, al., IG12(5).606.9 (Ceos, iv/iii b.c.), SIG344.50 (Teos, iv b.c.), 1106.90 (Cos, iv/iii b.c.), PCair.Zen.299.10 (iii b.c.), OGI214.19 (Didyma, iii b.c.), IG22.1325.24 (both forms in Phld.Rh.1.66 S. and Ph.Bel., [[χρῆσθαι]] 57.35, al., [[χρᾶσθαι]] 53.49, al.), Ion. [[χρέεσθαι]] as [[varia lectio|v.l.]] for [[χρῆσθαι]] Hdt.1.21, 187, al. ([[χρῆσθαι]] ib. 153 codd.), so in Arc., IG5(2).514.14 (Lycosura, ii b.c.), Elean χρηῆσται Inscr.Olymp.1.3 (vii/vi b.c.), Boeot. χρειεῖσθη IG7.3169 (Orchom., iii b.c.); Locr. and Lacon. [[χρῆσται]] IG9(1).334.19, 23 (Oeanthea, v b.c.), 5(1).1317.8 (Thalamae, iv/iii b.c.); part. Att. [[χρώμενος]] A.Eu.655, IG12.81.6, etc.; Ep. and Ion. [[χρεώμενος]] Il.23.834 (as a dactyl), Hdt.2.108, Hp.Acut.18, Dor. [[χρείμενος]] SIG395.4, 438.11 (both Delph., iii b.c.), Berl.Sitzb.1927.156 (Cyrene), [[χρήμενος]] Riv.Fil.58.472 (Gortyn, iii b.c.), [[χρεύμενος]] SIG1166.3 (Dodona): impf. Att. ἐχρώμην Antipho 5.63, ἐχρῶ Ar.Ra.111, And.1.49, ἐχρῆτο Th.1.130, etc.; pl., ἐχρώμεθα Lys.Fr.29, ἐχρῶντο Antipho 6.28, etc.; Ion. ἐχρᾶτο Hdt.2.173 ([[varia lectio|v.l.]] -ῆτο), 3.3, 129, al. (also found in Anaxipp.1.9 codd.Ath.), ἐχρέωντο Hdt.2.108, al.: but ἐχρῆτο 3.41 codd., Herod.6.55, (προσ-) Hp.Epid.3.17.α ́: fut. χρήσομαι S.Ph.1133 (lyr.), etc.; also κεχρήσομαι Theoc.16.73: aor. ἐχρησάμην S.OT117, Th.5.7, al.: pf. κέχρημαι (v. infr. i): aor. ἐχρήσθην in pass. sense (v. infr. vii):—in pf. κέχρημαι (with pres. sense) c. gen., [[desire]], [[yearn after]], the usual sense in Ep., οὔτʼ εὐνῆς πρόφασιν κεχρημένος (sc.  αὐτῆς) οὔτε τευ ἄλλου Il.19.262; νόστου κεχρημένον ἠδὲ γυναικός Od.1.13; κομιδῆς κεχρημένοι ἄνδρες 14.124, cf. 17.421, 20.378, 22.50; μαντοσυνέων κεχρημένοι Emp.112.10.<br><span class="bld">2.</span> to [[be in want of]], [[lack]], τοῦ κεχρημένοι; S.Ph.1264, cf. E.IA382 (troch.); [βορᾶς] κεχρημένοι Id.Cyc.98; οὐ πόνων κεχρήμεθα Id.Med.334; τίνος κέχρησθε, γυναῖκες; Theoc.26.18: fut., ὃς ἐμεῦ κεχρήσετʼ ἀοιδοῦ Id.16.73; χρήσομεθα εἰς τὰ ἔργα καὶ ὁδοῦ .. καὶ ὕδατος we shall need .., SIG1182.12 (Ephes., iii b.c.): freq. abs. in part. κεχρημένος, lacking, needy, Od.14.155, 17.347, Hes.Op.317, 500, E.Supp.327, Pl.Lg.717c: but κεχρηόσι δαίτης is [[falsa lectio|f.l.]] for κεχαρηόσι in Nic.Fr.70.18.<br><span class="bld">3.</span> pf. and plpf. κέχρημαι, κεχρήμην, in pres. and impf. sense, c. dat., [[enjoy]], [[have]], φρεσὶ γὰρ κέχρητʼ ἀγαθῇσι(ν) Od.3.266, 14.421, 16.398; αὕτη (sc. ἡ χώρη) ὕδασι κάλλιστα κέχρηται Hp.Aër.12; ἡ καταδεεστέροις τούτοις (sc.  τοῖς  εἴδεσι) κεχρημένη τραγῳδία Arist.Po.1450a32, cf. a13, b33; ἄλλαις, μικραῖς διαφοραῖς, Id.Metaph.1042b31, Phgn.809a8; ὑγροτέραις σαρξί ib.b11; θριξὶ ξανθαῖς ib. 25; καθαρωτάτῳ .. αἵματι Id.Resp.477a21; τῶν .. πλαγίαις ταῖς ῥάβδοις κεχρημένων (sc.  ἰχθύων) Id.Fr.295; εὐγενείᾳ κεχρημένος IG42(1).83.10 (Epid., i a.d.); σφαιρικῷ ὄγκῳ PLit.Lond.167.25 (ii/iii a.d.), cf. [[κεχρημένως]] (Addenda); so in pres., χρῶνται δειλαῖς φρεσὶ, δαίμονι δʼ ἐσθλῷ Thgn.161; μέρη τραγῳδίας, οἷς ὡς εἴδεσι δεῖ χρῆσθαι, πρότερον εἴπομεν Arist.Po.1452b14, cf. 1458b14.<br><span class="bld">II.</span> [[use]], pres. once in Hom., abs., ἕξει μιν καὶ πέντε περιπλομένους ἐνιαυτοὺς χρεώμενος Il.23.834: later mostly c. dat. (for acc. v. infr. vi), ἀκμαζούσῃ τῇ ῥώμῃ τῶν χειρῶν χρώμενος Antipho 4.3.3; ἐσθῆτι τοιῇδε χρέωνται Hdt.1.195, cf. 202, Ar.Ra.1061 (anap.); διφασίοισιγράμμασι χ. Hdt.2.36; τοῖσι οὐνόμασι τῶν θεῶν ib. 52; πλατυτέροισι ἐχρέωντο τοῖσι πόμασι, ἐκ φρεάτων χρεώμενοι ib. 108; τοῖσι ἐποποιοῖσι χρεώμενον λέγειν ib. 120; ὅστις ἐμπύρῳ χρῆται τέχνῃ consults burnt offerings, E.Ph.954; χ. ἀργυρίῳ make use of money, Pl.R.333b; ἀργύρῳ Ar.Ec.822; χ. ἵπποις manage them, X.Smp.2.10; χ. ἰχθύσι use for food, Plu.2.668f; οἴνῳ χ. ἐπὶ πλέον ib. 715d; χ. ναυτιλίῃσι, θαλάσσῃ, Hdt.2.43, Th.1.3; ὠην͂ͅ καὶ πρήσι Hdt.1.153; δρασμῷ Aeschin.3.21; τέχναις X.Mem.3.10.1, Oec.4.4; τῇ τέχνῃ POxy.1029.25 (ii a.d.); χρώμενοι τῇ πόλει taking a part in politics, E.Ion602; ἐκκλησίσαισιν ἦν ὅτʼ οὐκ ἐχρώμεθα Ar.Ec.183; ἄλλον τρόπον τῇ πολιτείᾳ κέχρημαι, = πεπολίτευμαι, Hyp.Eux.28; φωνὴν δυναμένην ὅχλῳ χρῆσθαι Isoc.5.81; τῇ τραπέζῃ τῇ τοῦ πατρὸς ἐχρῆτο he had dealings with my father’s bank, D.52.3; χ. τοῖς πράγμασι καὶ τοῖς καιροῖς administer them, Isoc.6.50.<br><span class="bld">III.</span> [[experience]], [[suffer]], [[be subject to]], esp. external events or conditions, δάμαρτος Ἱππολύτας Ἀκάστου δολίαις τέχναισι χρησάμενος having experienced, Pi.N.4.58; κείμεθʼ ἀγηράντῳ χρώμενοι εὐλογίῃ Simon.100.4; νιφετῷ Hdt.4.50; στίβῃ καὶ νιφετῷ Call.Epigr.33.3; χειμῶνι Antipho 5.21, D.18.194; λαίλαπι AP7.503 (Leon.); στυγεροῖς πνεύμασι Epigr.ap.D.S.13.41 (iv b.c.); ἀνάγκῃ Antipho 5.22; οἰκεῖα πράγματʼ εἰσάγων, οἷς χρώμεθʼ, οἷς σύνεσμεν Ar.Ra.959; γυναικῶν τῶν τοῖς τόκοις χρωμένων πλείοδιν Arist.HA582a24; ἀπεψίαις χ. IG42(1).126.4 (Epid., ii a.d.); ἑκὼν .. οὐδεὶς δουλίῳ χρῆται ζυγῷ A.Ag.953; νόμοισι χ. live under laws, Hdt.1.173, 216, cf. IG9(1).334.19 (Locr., v b.c.;); νόμοις τοῖς ἰδίοις Riv.Fil.58.472 (Gortyn, iii b.c.); ἀνομίᾳ X.Mem.1.2.24; γαλανείᾳ χρησάμενοι μανιάδων οἴστρων E.IA546 (lyr.); χ. εὐμαρείᾳ to be at ease, S.Tr.193 (but, ease oneself, Hdt.2.35); συντυχίῃ χ. Id.5.41; τύχῃ E.Heracl.714, And.1.67, 120; πολλῇ εὐτυχίᾳ Pl.Men.82a; πολλῇ τῇ νίκῃ χρῆται, = παρὰ πολὺ νικᾷ, And.4.31; συμφορῇ κεχρη-μένος Hdt.1.42, cf. E.Med.347; τοιούτῳ μόρῳ ἐχρήσατο ὁ παῖς Hdt.1.117; θείῃ πομπῇ χρεώμενος divinely sent, ib. 62; of mental conditions present in the subject, τῷ χόλῳ χρέομαι = [[I]] [[feel]] [[anger]], Sophr.126; λογισάμενος ἢν εὑρίσκῃ πλέω τε καὶ μέζω τὰ ἀδικήματα ἐόντα τῶν ὑποργημάτων, οὕτω τῷ θυμῷ χρᾶται Hdt.1.137; μὴ πάντα θυμῷ χρέο ib. 155; ὀργῇ χρωμένη S.OT1241; ὀργῇ μεγάλῃ μοι ἐχρήσω LxxJb.10.17, cf. 19.11, al.; ἀγνωμοσύνῃ χρησάμενοι ἀπέστησαν they stiffened their necks and .. Hdt.5.83; οἴησις γάρ, καὶ μάλιστα ἐν ἰητρικῇ, αἰτίην μὲν τοῖσι κεχρημένοισιν, ὄλεθρον δὲ τοῖσι χρεωμένοισι ἐπιφέρει vanity brings blame on its possessor (or victim) and ruin on those who consult him, Hp.Decent.4; πολλῇ ἀνοίᾳ χρώμενος Antipho 3.3.2; ἀμαθίᾳ πλέονι .. χρῆσθε Th.1.68; ταῖς ἐπιθυμίαις μείζοσιν ἢ κατὰ τὴν ὑπάρχουσαν οὐσίαν ἐχρῆτο Id.6.15; φθόνῳ καὶ διαβολῇ χ. Pl.Ap.18d; οὐ τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτία, ἀλλὰ τῇ τοῦ πατάξαντος χρησάμενος ἀπέθανεν Antipho 4.3.4; τοῖς ἁμαρτήμασι παραπλησίοις ἐχρήσαντο Isoc.8.104; μή τι ἄρα τῇ ἐλαφρίᾳ ἐχρησάμην; 2Ep.Cor.1.17.<br><span class="bld">2.</span> with verbal nouns, [[periphrasis]] for the verb derived from the noun, ἀληθέϊ λόγῳ χ. use true speech, i.e. speak the truth, Hdt.1.14; ἀληθείῃ χ. ib. 116, 7.101; βοῇ χ. set up a cry, Id.4.134; τοιούτῳ πράγματι οὐ κέχρησαι, = οὐδὲν τοιοῦτο ἔπραξας, Hyp.Eux.11; δαψιλέϊ τῷ ποτῷ (fort. πότῳ) χρησαμένους Hdt.2.121.δ ́; ἐσόδῳ χρέο [[πυκνῶς]] = [[visit]] often, Hp.Decent.13; ἡ σελήνη .. διὰ παντὸς τῇ ἴσῃ παραυξήσει καὶ μειώσει χρῆται Gem.18.16.<br><span class="bld">3.</span> c. dupl. dat., [[use]] as so and so, τοῖς ἀγαθοῖσιν .. χ. πρὸς τὰ κακὰ ἀλκῇ Democr.173; μιᾷ πόλει ταύτῃ χ. Th.2.15; χ. τῷ σίτῳ ὄψῳ ἢ τῷ ὄψῳ σίτῳ X.Mem.3.14.4.<br><span class="bld">4.</span> χ. τισιν ἔς τι E.Med.821, D.19.30; [[use for an end]] or [[use for a purpose]], Hdt.1.34; πρός τι Hdt.4.87.2, Lys.24.24; X.Oec.11.13; ἐπί τι Pl.Grg.508b; Id.Mem.1.2.9; ἀμφί or περί τι, Id.Oec.9.6, An.3.5.10; with neut. Adj. or Pron. as adverb, τάδε [τῷ ἀμφιβλήστρῳ] χ. makes the following use of the net, Hdt.2.95; χρέωνται οὐδὲν ἐλαίῳ Id.1.193; χρυσῷ καὶ χαλκῷ τὰ πάντα χρέωνται ib. 215; λογισμῷ ἐλάχιστα χ., πλεῖστα ἀρετῇ χ., Th.2.11, 5.105; τί χρήσεταί ποτʼ αὐτῷ; what use will he make of him? Ar.Ach.935, cf. X.An.1.3.18; χ. τἀνδρὶ τοῖς τʼ ἐμοῖς λόγοις S.Tr.60; ἠπορούμην ὅ τι χρησαίμην τῇ τούτου παρανομίᾳ Lys.3.10.<br><span class="bld">b.</span> [[treat]], [[deal with]], παραδίδωμι χρᾶσθαι αὐτῷ τοῦτο ὅ τι σὺ βούλεαι Hdt.1.210, cf. Ar.Nu.439 (anap.; fort. delendum χρήσθων), Isoc.12.107; εἰ τύχοι (sc.  γυνὴ) μὴ ἐπιτηδεία γενομένη, τί χρὴ τῇ συμφορᾷ χρῆσθαι; Antipho Soph.49; ἀπορέων ὅ τι χρήσηται τῷ παρεόντι πρήγματι not knowing what to make of it, Hdt.7.213; ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο Pl.Prt.321c; οὐκ ἂν ἔχοις ὅτι χρῷο σαυτῷ Id.Cri.45b; in elliptical phrases, τί οὖν χρησώμεθα; Id.Ly.213c; Θηβαίους ἔχοντες .. τί χρήσεσθε; D.8.74: c. dat. et acc. cogn., χρωμένους τῷ κτείναντι χρείαν ἣν ἂν ἐθέλωσι Pl.Lg.868b, cf. 785b, Clit.407e.<br><span class="bld"> IV.</span> of persons, χρῆσθαί τινι ὡς .. treat him as .., χ. τινὶ ὡς ἀνδρὶ ψεύστῃ Hdt.7.209; χ. [τισὶν] ὡς πολεμίοις, ὡς φίλοις καὶ πιστοῖς, treat as friends or enemies, regard them as such, Th.1.53, X.Cyr.4.2.8; so φιλικώτερον χρῆσθαί τισι Id.Mem.4.3.12; ὑβριστικῶς χ. τισί D.56.12; also without ὠς, ἔμοιγε χρώμενος διδασκάλῳ A.Pr.324, cf. Heraclit.104; ὥς γʼ ἐμοὶ χρῆσθαι κριτῇ E.Alc.801; οὐ σφόδρα ἐχρώμην Λυκίνῳ φίλῳ Antipho 5.63; πλείστοις καὶ δεινοτάτοις ἐχθροῖς χ. And.4.2; ἀσθενέσι χ. πολεμίοις X.Cyr.3.2.4.<br><span class="bld">b.</span>  χρῆσθαί τινι (without φίλῳ) to [[be intimate with]] a [[man]], X.Hier.5.2, Mem.4.8.11; χρῆσθαι καὶ συνεῖναί τισι And.1.49; ἀνάγκη, ὃς ἂν γένηται (sc.  παῖς, son), τούτῳ χρῆσθαι one must put up with the son that is born, Democr.277; ἰητρῷ μὴ χρωμένους not consulting a doctor, Hp.de Arte5 (so c. dat. et acc., ἐσιέναι παρὰ βασιλέα μηδένα, διʼ ἀγγέλων δὲ πάντα χρᾶσθαι (sc.  αὐτῷ) deal with him in everything by messengers, Hdt.1.99); so Πλάτωνι, Ξενοφῶντι, χ. use, study their writings, Plu.2.79d: abs., οἱ χρώμενοι friends, X.Ages.11.13, Mem.2.6.5, Isoc.6.44.<br><span class="bld">2.</span>  especially of [[sexual]] [[intercourse]], γυναιξὶ ἐχρᾶτο Hdt.2.181, cf. X.Mem.1.2.29, 2.1.30, Is.3.10, D.59.67.<br><span class="bld">3.</span>  χρῆσθαι ἑαυτῷ [[make use of oneself]] or [[make use of one's powers]], with a part., οὐδʼ ὑγιαίνοντι χρώμενος ἑαυτῷ Plu.Nic.17; αὐτῷ νήφοντι χ. Id.Eum.16: so with an Adv., χ. ἑαυτῷ πρὸς τοὺς κινδύνους ἀφειδῶς Id.Alex.45; παρέχειν ἑαυτὸν ταῖς ἀρχαῖς χρῆσθαι place oneself at the disposal of another, X.Cyr.1.2.13, cf. 8.1.5.<br><span class="bld">V.</span> abs., or with Adv., χρῶνται Πέρσαι οὕτω so the [[Persian]]s are [[wont]] to do, such is their [[custom]], ib. 4.3.23.<br><span class="bld">VI.</span> in later Gk. (τῷ μεγαλόφρονι shd. be read for τὸ μεγαλόφρον in X.Ages.11.11) c. acc. rei, χ. τὰ ἀπὸ λιμένων .. εἰς διοίκησιν τῆς πόλεως Arist.Oec.1350a7; [θησαυρὸν] χρησάμενοι (v.l. κτησάμενοι) LxxWi.7.14; οἱ χρώμενοι τὸν κόσμον ὡς μὴ καταχρώμενοι 1Ep.Cor.7.31; ἄνηθον μετʼ ἐλαίου χρήσασθαι IG42(1).126.27 (Epid., ii a.d.); ὕδωρ χρῶ PTeb.273.28 (ii/iii a.d.):—for Hdt.1.99, v. supr. iv. 1b.<br><span class="bld">VII.</span>  Pass., to [[be used]], esp. in aor., αἱ δὲ (sc.  αἱ  νέες) οὐκ ἐχρήσθησαν Hdt.7.144; τέως ἂν χρησθῇ so long as it be in use, D.21.16; [σιδήρου τοῦ] χρησθέντος εἰς τύλους Supp.Epigr.4.447.48 (Didyma, ii b.c.); also χρησθήσεται· χρησιμεύσει; Hsch.; also perf. Phryn.206:—v. supr. a. ii.<br><span class="bld">D.</span> for [[χρή]], v. sub voc. (Origin and historical order of the forms and senses not clear: χρή and χρῄζω are cogn.)
}}
}}
{{pape
{{pape