3,277,172
edits
αἶσα: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
(CSV import) |
mNo edit summary |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=[[allotted]] [[share]], or [[portion]], [[lot]], [[term]] of [[life]], [[destiny]]; prov. ἐν καρὸς αἴσῃ (cf. Att. ἐν οὐδενὸς μέρει); κατ' αι<<><>>σαν, ‘as [[much]] as [[was]] my [[due]],’ οὐδ' [[ὑπὲρ]] αἶσαν, Il. 6.333; [[ὑπὲρ]] Διὸς αἶσαν, Il. 17.321; ὁμῇ [[πεπρωμένος]] αἴσῃ, Il. 15.209. | |auten=[[allotted]] [[share]], or [[portion]], [[lot]], [[term]] of [[life]], [[destiny]]; prov. ἐν καρὸς αἴσῃ (cf. Att. ἐν οὐδενὸς μέρει); κατ' αι<<><>>σαν, ‘as [[much]] as [[was]] my [[due]],’ οὐδ' [[ὑπὲρ]] αἶσαν, Il. 6.333; [[ὑπὲρ]] Διὸς αἶσαν, Il. 17.321; ὁμῇ [[πεπρωμένος]] αἴσῃ, Il. 15.209. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><b class="num">I</b> de cosas y abstr.<br /><b class="num">1</b> [[parte]], [[porción]] c. gen. λαχόντα ληίδος αἶσαν <i>Il</i>.18.327, ἐλπίδος [[αἶσα]] <i>Od</i>.19.84, ἠὼς γὰρ ἔργοιο τρίτην ἀπομείρεται αἶσαν Hes.<i>Op</i>.578, τῶ Διὸς τῶ Ϝοίνω αἰ. = <i>la parte de vino ofrendada a Zeus</i>, <i>IChS</i> 285, φλογὸς αἶ. Parm.B 12.1, ὕδατος καὶ εἴδεος αἶσαν Emp.B 62.5, χθονός Pi.<i>P</i>.9.56, συνβάλλεσθαι [[τᾶν]] ψάφον ... τὰν τρίταν αἶσαν <i>ICr</i>.1.30.1B.17, cf. A.10 (Tiliso V a.C.)<br /><b class="num">•</b> c. [[ἀπό]]: λαχὼν ἀπὸ ληίδος αἶσαν <i>Od</i>.5.40, cf. 13.138<br /><b class="num">•</b> abs. Ἀργεῖοι καλοῦσι τὴν μερίδα αἶσαν Hegesandr.31.<br /><b class="num">2</b> en sent. temp. [[momento]], [[hora]], [[ocasión]] ἐν θανάτοιό περ αἴσῃ <i>Il</i>.24.428, cf. 750, κακῇ αἴσῃ [[τέκον]] = <i>en mala hora te di a luz</i>, <i>Il</i>.1.418, κακῇ αἴσῃ οἴχετο <i>Od</i>.19.259, cf. <i>Il</i>.5.209.<br /><b class="num">3</b> [[medida]], [[valoración]] [[τίω]] δέ μιν ἐν καρὸς αἴσῃ = <i>le tengo en el mismo concepto que a un cario (o que a una nuez) es decir en nada</i>, <i>Il</i>.9.378<br /><b class="num">•</b> abs. κατ' αἶσαν [[en la justa medida]], [[cumplidamente]], [[debidamente]], <i>Il</i>.10.445, 17.716, B.10.32<br /><b class="num">•</b> [[ὑπὲρ]] αἶσαν = <i>por encima de la justa medida</i>, <i>Il</i>.3.59, 6.333, 487, 16.780<br /><b class="num">•</b> en el mismo sent. παρ' αἶσαν Pi.<i>P</i>.8.13<br /><b class="num">•</b> c. gen. de un dios, gener. Zeus [[justa medida marcada por]] τετιμῆσθαι Διὸς αἴσῃ <i>Il</i>.9.608, Ἀργεῖοι δέ κε [[κῦδος]] [[ἕλον]] καὶ [[ὑπὲρ]] Διὸς αἴσῃ = <i>y los argivos habrían obtenido gloria incluso por encima de la medida marcada por Zeus</i>, <i>Il</i>.17.321<br /><b class="num">•</b> de aquí [[medida]], [[decisión de un dios]] [[τότε]] δή ῥα κακὴ Διὸς [[αἶσα]] παρέστη <i>Od</i>.9.52, ἆσέ με δαίμονος [[αἶσα]] κακή <i>Od</i>.11.61, ὁ δ' ἀέξετο δαίμονος αἴσῃ <i>h.Cer</i>.300, τεάν ... κατ' αἶσαν = <i>según tu decreto</i> Pi.<i>N</i>.3.16, θεοῦ [[αἶσα]] E.<i>Andr</i>.1204, [[θανέειν]] στυγερῇ ὑπὸ δαίμονος αἴσῃ A.R.1.443<br /><b class="num">•</b> de accidentes atmosféricos ἦλθ' [[ἄνεμος]] ... ἐκ Διὸς αἴσης <i>h.Ap</i>.433, πνείοντος Βορέαο περιζαμενὲς Διὸς αἴσῃ Hes.<i>Fr</i>.204.126.<br /><b class="num">II</b> de pers.<br /><b class="num">1</b> de los dioses [[parte correspondiente de dignidad]], [[honor]], [[majestad]] ὁμῇ πεπρωμένον αἴσῃ <i>Il</i>.15.209, ὅσσοι ... τούτων [[ἔχει]] αἶσαν ἁπάντων de Hécate tiene la dignidad de todos esos cuantos ...</i> Hes.<i>Th</i>.422.<br /><b class="num">2</b> de mortales [[suerte marcada]], [[destino]] ἄνδρα θνητὸν ἐόντα, [[πάλαι]] πεπρωμένον αἴσῃ <i>Il</i>.16.441, ἰῇ [[ἄρα]] γιγνόμεθ' αἴσῃ <i>Il</i>.22.477, [[ἐπεί]] νύ [[τοι]] [[αἶσα]] μίνυνθά περ <i>Il</i>.1.416<br /><b class="num">•</b> en or. nominal οὔ νύ [[τοι]] [[αἶσα]] σῷ ὑπὸ δουρὶ πόλιν [[πέρθαι]] <i>Il</i>.16.707, οὐ γὰρ οἱ τῇδ' [[αἶσα]] ... [[ὀλέσθαι]], ἄλλ' [[ἔτι]] οἱ μοῖρ' ἐστὶ φίλους [[ἰδέειν]] <i>Od</i>.5.113, εἰ δέ μοι [[αἶσα]] [[τεθνάμεναι]] παρὰ νηυσίν ... [[βούλομαι]] <i>Il</i>.24.224, [[ἔτι]] [[γάρ]] νύ μοι [[αἶσα]] [[βιῶναι]] <i>Od</i>.14.359, [[ὅσσα]] [[τοι]] [[αἶσα]] ... κήδε' [[ἀνασχέσθαι]] <i>Od</i>.13.306, ἀσφαλεῖ σὺν αἴσᾳ B.13.66, τὸν αἶσ' [[ἄπλατος]] ἴσχει S.<i>Ai</i>.256, κακὰν δύστανον ἐλπίζουσαν αἶσαν S.<i>Tr</i>.111, αἶ. λυγρά = <i>destino deplorable</i>, <i>IThess</i>.1.93 (Fársalo III a.C.), [[τίς]] ποτ' [[αἶσα]] ... ἐπιμένει τὸν ... ἄνακτα E.<i>Supp</i>.623, δυστήνων αἶσαν ὀπιζόμενος <i>AP</i> 7.624 (Diod.)<br /><b class="num">•</b> abs. [[αἶσα]] γὰρ [[οὕτως]] [[ἐστί]] Thgn.345, †ἐν αἴσᾳ† A.<i>Supp</i>.545<br /><b class="num">•</b> por infección de los cont. con [[τεθνάμεναι]], [[ὀλέσθαι]], etc. [[muerte]] ὅν ... [[Κρονίδης]] ... αἴσῃ ἐν ἀργαλέῃ φθίσει <i>Il</i>.22.61.<br /><b class="num">III</b> personif. [[Esa]], [[la Suerte]] dispensadora del destino personal [[ὅσσα]] οἱ [[Αἶσα]] γιγνομένῳ ἐπένησε <i>Il</i>.20.127, cf. <i>Od</i>.7.197, προχαλκεύει [[Αἶσα]] [[φασγανουργός]] A.<i>Ch</i>.648.<br /><b class="num">• DMic.:</b> ]<i>a3-sa</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. fem. en -<i>i̯ă</i> del tema en -<i>t</i> que se encuentra en [[αἰτέω]], [[αἴτιος]], osc. <i>aetis</i> ‘[[parte]]’, toc. <i>aitsi</i> ‘[[dar]]’, y c. otro alarg. [[αἴνυμαι]] q.u. | |||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[αἶσα]] (αἴσας, -ᾳ, -αν.) <br /> <b>a</b> lit., [[share]], [[portion]] “[[ἵνα]] οἱ χθονὸς αἶσαν [[αὐτίκα]] συντελέθειν ἔννομον δωρήσεται” (P. 9.56) <br /> <b>b</b> met., [[lot]], [[fortune]], [[destiny]] θεὸς [[τῶνδε]] κείνων τε κλυτὰν αἶσαν παρέχοι φιλέων (O. 6.102) αἰεὶ δὲ τοιαύταν Ἀμένα παρ' [[ὕδωρ]] αἶσαν ἀστοῖς καὶ βασιλεῦσιν διακρίνειν ἔτυμον λόγον ἀνθρώπων (P. 1.68) γνόντα τὸ πὰρ ποδός, οἵας εἰμὲν αἴσας (P. 3.60) [[τῶν]] γὰρ ἀνὰ πόλιν εὑρίσκων τὰ μέσα μακροτέρῳ ὄλβῳ τεθαλότα, μέμφομ' αἶσαν τυραννίδων (P. 11.53) [[ἐπεί]] [[σφιν]] Αἰακίδαι [[ἔπορον]] ἔξοχον αἶσαν ἀρετὰς ἀποδεικνύμενοι μεγάλας (N. 6.47) γαρύσομαι τοῦδ' ἀνδρὸς ἐν τιμαῖσιν ἀγακλέα τὰν Ἀσωποδώρου πατρὸς αἶσαν (I. 1.34) χρὴ δ' ἄνδρα τοκεῦσιν φέρειν βαθύδοξον αἶσαν (Pae. 2.58) ὀλβίᾳ δ ἅπαντες αἴσᾳ λυσίπονον τελετάν (ὄλβιοι λυσιπόνων τελετᾶν coni. Wil.) fr. 131a, ad Θρ. . ][[τοι]] πρόιδ[ο]ν αἶσαν α[ fr. 140a. 49 (23).<br /> <b>c</b> [[will]], [[ordinance]] of a [[god]]. Διὸς αἴσᾳ Πύρρα [[Δευκαλίων]] τε Παρνασσοῦ καταβάντε δόμον ἔθεντο πρῶτον (O. 9.42) ἀγορὰν [[οὐκ]] ἐλεγχέεσσιν Ἀριστοκλείδας τεὰν ἐμίανε κατ' αἶσαν sc. of the [[Muse]] (N. 3.16) ταύταν μεθέπων [[Διόθεν]] αἶσαν (N. 6.13) σὺν [[θεῶν]] δέ νιν αἴσᾳ Δωριεὺς ἐλθὼν στρατὸς ἐκτίσσατο (I. 9.1) <br /> <b>d</b> κατ' αἶσαν, [[befittingly]] βασιλευομέναν οὐ καταἶσαν τιμάν (P. 4.107) καὶ ζώων [[ἔτι]] νεαρὸν κατ' αἶσαν υἱὸν ἴδῃ τυχόντα στεφάνων Πυθίων (P. 10.26) <br /> <b>e</b> παρ' αἶσαν, [[immoderately]] παρ' αἶσαν ἐξερεθίζων (P. 8.13) <br /> <b>f</b> frag. ]ιαν αἶσαν[ Πα. 13b. 8. | |sltr=[[αἶσα]] (αἴσας, -ᾳ, -αν.) <br /> <b>a</b> lit., [[share]], [[portion]] “[[ἵνα]] οἱ χθονὸς αἶσαν [[αὐτίκα]] συντελέθειν ἔννομον δωρήσεται” (P. 9.56) <br /> <b>b</b> met., [[lot]], [[fortune]], [[destiny]] θεὸς [[τῶνδε]] κείνων τε κλυτὰν αἶσαν παρέχοι φιλέων (O. 6.102) αἰεὶ δὲ τοιαύταν Ἀμένα παρ' [[ὕδωρ]] αἶσαν ἀστοῖς καὶ βασιλεῦσιν διακρίνειν ἔτυμον λόγον ἀνθρώπων (P. 1.68) γνόντα τὸ πὰρ ποδός, οἵας εἰμὲν αἴσας (P. 3.60) [[τῶν]] γὰρ ἀνὰ πόλιν εὑρίσκων τὰ μέσα μακροτέρῳ ὄλβῳ τεθαλότα, μέμφομ' αἶσαν τυραννίδων (P. 11.53) [[ἐπεί]] [[σφιν]] Αἰακίδαι [[ἔπορον]] ἔξοχον αἶσαν ἀρετὰς ἀποδεικνύμενοι μεγάλας (N. 6.47) γαρύσομαι τοῦδ' ἀνδρὸς ἐν τιμαῖσιν ἀγακλέα τὰν Ἀσωποδώρου πατρὸς αἶσαν (I. 1.34) χρὴ δ' ἄνδρα τοκεῦσιν φέρειν βαθύδοξον αἶσαν (Pae. 2.58) ὀλβίᾳ δ ἅπαντες αἴσᾳ λυσίπονον τελετάν (ὄλβιοι λυσιπόνων τελετᾶν coni. Wil.) fr. 131a, ad Θρ. . ][[τοι]] πρόιδ[ο]ν αἶσαν α[ fr. 140a. 49 (23).<br /> <b>c</b> [[will]], [[ordinance]] of a [[god]]. Διὸς αἴσᾳ Πύρρα [[Δευκαλίων]] τε Παρνασσοῦ καταβάντε δόμον ἔθεντο πρῶτον (O. 9.42) ἀγορὰν [[οὐκ]] ἐλεγχέεσσιν Ἀριστοκλείδας τεὰν ἐμίανε κατ' αἶσαν sc. of the [[Muse]] (N. 3.16) ταύταν μεθέπων [[Διόθεν]] αἶσαν (N. 6.13) σὺν [[θεῶν]] δέ νιν αἴσᾳ Δωριεὺς ἐλθὼν στρατὸς ἐκτίσσατο (I. 9.1) <br /> <b>d</b> κατ' αἶσαν, [[befittingly]] βασιλευομέναν οὐ καταἶσαν τιμάν (P. 4.107) καὶ ζώων [[ἔτι]] νεαρὸν κατ' αἶσαν υἱὸν ἴδῃ τυχόντα στεφάνων Πυθίων (P. 10.26) <br /> <b>e</b> παρ' αἶσαν, [[immoderately]] παρ' αἶσαν ἐξερεθίζων (P. 8.13) <br /> <b>f</b> frag. ]ιαν αἶσαν[ Πα. 13b. 8. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>1</b> décision, arrêt, volonté d'un dieu ; loi, règle, convenance : κατ’ αἶσαν IL, [[ἐν]] αἴσᾳ <i>dor.</i> ESCHL comme il convient, selon la loi du destin, selon la loi ; ὑπὲρ αἶσαν IL en dépit du destin;<br /><b>2</b> lot que le destin assigne à chacun, lot, destinée ; <i>particul.</i> durée de la vie assignée à chacun;<br /><b>3</b> lot, part <i>en gén.</i> ; [[ἐν]] καρὸς αἴσῃ IL à l'égal d'un fétu;<br /><b>4</b> le Destin, la Destinée personnifiée.<br />'''Étymologie:''' p.-ê. apparenté à [[ἶσος]], « la part égale » que le destin assigne à chaque homme. | |||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
| Line 15: | Line 18: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''αἶσα''': {aĩsa}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Anteil]], [[Lebenslos]], [[Geschick]], [[Gebühr]] (vgl. Krause Glotta 25, 145f.), ep. lyr. dial. (zur Verbreitung der ganzen Sippe s. Solmsen Wortforsch. 71ff.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[αἴσιος]] [[gunstig]], [[gebührend]], [[billig]], auch mit ἐν-, ἐξ-, κατ-, παρ-, wovon [[αἰσιόομαι]] [[als günstiges Zeichen aufnehmen]] (Plu., App.); [[αἴσιμος]] [[vom Schicksal bestimmt]], [[angemessen]], [[vernünftig]] (ep. usw.) neben [[ἐναίσιμος]] und [[ἀναίσιμος]] [[unangemessen]] (Emp.), vgl. Frisk Adj. priv. 14; zu [[αἴσιος]] und [[αἴσιμος]] Arbenz Die Adj. auf -ιμος 18ff. — Mit Präfix versehenes Denominativum [[ἀναισιμόω]] ‘(*den gebührenden Anteil) verbrauchen, verzehren’ (ion.), wovon ἀναισιμώματα [[Kosten]] (Hdt.); [[καταισιμόω]] [[gänzlich verbrauchen]] (Kom.; [[καταίσιμος]] = [[αἴσιμος]] H., also Hypostase von κατ’ αἶσαν). Von [[αἴσιμος]] ferner als Adjektivabstraktum αἰσιμίαι πλούτου [[gebührende Anteile des Reichtums]] (A. ''Eu''. 996). Zu [[αἰσιμνάω]], [[αἰσυμνάω]], [[αἰσυμνήτης]] s. bes. — Mehrere EN: Αἴσων, Αἰσίας usw., s. Solmsen a. a. O.<br />'''Etymology''' : [[αἶσα]] gehört letzten Endes zu [[αἴνυμαι]], ist aber zunächst als Femininableitung auf -ι̯α des in osk. ''aeteis'' [[partis]], gr. *αἶτος (s. [[αἰτέω]]) vorliegenden ''t''-Stammes zu verstehen, vgl. Krause a. a. O. Eine ablautende Form sucht Fick (Odyssee 20) in [[ἴσσασθαι]] | |ftr='''αἶσα''': {aĩsa}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Anteil]], [[Lebenslos]], [[Geschick]], [[Gebühr]] (vgl. Krause Glotta 25, 145f.), ep. lyr. dial. (zur Verbreitung der ganzen Sippe s. Solmsen Wortforsch. 71ff.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[αἴσιος]] [[gunstig]], [[gebührend]], [[billig]], auch mit ἐν-, ἐξ-, κατ-, παρ-, wovon [[αἰσιόομαι]] [[als günstiges Zeichen aufnehmen]] (Plu., App.); [[αἴσιμος]] [[vom Schicksal bestimmt]], [[angemessen]], [[vernünftig]] (ep. usw.) neben [[ἐναίσιμος]] und [[ἀναίσιμος]] [[unangemessen]] (Emp.), vgl. Frisk Adj. priv. 14; zu [[αἴσιος]] und [[αἴσιμος]] Arbenz Die Adj. auf -ιμος 18ff. — Mit Präfix versehenes Denominativum [[ἀναισιμόω]] ‘(*den gebührenden Anteil) verbrauchen, verzehren’ (ion.), wovon ἀναισιμώματα [[Kosten]] (Hdt.); [[καταισιμόω]] [[gänzlich verbrauchen]] (Kom.; [[καταίσιμος]] = [[αἴσιμος]] H., also Hypostase von κατ’ αἶσαν). Von [[αἴσιμος]] ferner als Adjektivabstraktum αἰσιμίαι πλούτου [[gebührende Anteile des Reichtums]] (A. ''Eu''. 996). Zu [[αἰσιμνάω]], [[αἰσυμνάω]], [[αἰσυμνήτης]] s. bes. — Mehrere EN: Αἴσων, Αἰσίας usw., s. Solmsen a. a. O.<br />'''Etymology''' : [[αἶσα]] gehört letzten Endes zu [[αἴνυμαι]], ist aber zunächst als Femininableitung auf -ι̯α des in osk. ''aeteis'' [[partis]], gr. *αἶτος (s. [[αἰτέω]]) vorliegenden ''t''-Stammes zu verstehen, vgl. Krause a. a. O. Eine ablautende Form sucht Fick (Odyssee 20) in [[ἴσσασθαι]]· κληροῦσθαι. Λέσβιοι (H.) und im Gen. sg. ἴσσης (ι 42 = 549), wie er für das allein überlieferte ἴσης lesen will; letzteres jedenfalls etwas fraglich (zustimmend Bechtel Lex. s. v. [[ἴσσα]] und Schwyzer 474 : 3).<br />'''Page''' 1,44 | ||
}} | }} | ||
