πλατύς: Difference between revisions

|Definition=[[πλατεῖα]], ύ, Ion. fem. <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[πλατέα]] <span class="bibl">Hdt.2.156</span>: acc. pl. fem. [[πλατέας]] <span class="title">PMag.Par.</span>1.1086:—[[wide]], [[broad]], [[τελαμών]] <span class="bibl">Il.5.796</span>; πτύον <span class="bibl">13.588</span>; <b class="b3">αἰπόλια πλατέ' αἰγῶν</b> [[broad]] [[herd]]s, i.e. [[large]] or [[spread]] over a [[wide]] [[space]], <span class="bibl">2.474</span>, <span class="bibl">Od.14.101</span>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>445</span>; π. πρόσοδοι <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>6.45</span>; ὁδοί <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span> 1.6.43</span>, <span class="title">IG</span>22.380.20; [[τὴν ὁδὸν τὴν πλατεῖαν]] = [[broad]] [[street]], <span class="title">SIG</span>57.27 (Milet., v B.C.); similarly, πλατεῖα ὁδὸς τῶν θεῶν <span class="bibl"><span class="title">PStrassb.</span>85.22</span> (ii B.C.) (cf. infr. ''ΙΙ''); κιβώτιον π. <span class="title">IG</span>12.330.20; τάφρος ὡς πλατυτάτη καὶ βαθυτάτη <span class="bibl">X. <span class="title">Cyr.</span>7.5.9</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[flat]], [[level]], χῶρος πλατὺς καὶ πολλός <span class="bibl">Hdt.4.39</span>; πλατυτάτης… γῆς οὔσης Θετταλίας <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>6.1.9</span>; πότερον ἡ γῆ π. ἐστιν ἢ στρογγύλη <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>97d</span>; [κάρυα τὰ πλατέα], i.e. [[chestnut]]s, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Vict.</span>2.55</span>, <span class="bibl">Diocl.Fr.126</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>5.4.29</span>; [[σελάχη]], [[ἰχθύες]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>489b31</span>, <span class="bibl"><span class="title">PA</span>695b7</span>; ποτήρια πλατέα, τοίχους οὐκ ἔχοντ' <span class="bibl">Pherecr.143.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of a man, [[broad-shouldered]], οὐ γὰρ οἱ πλατεῖς, οὐδ' εὐρύνωτοι <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1250</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">UPZ</span>121.19</span> (ii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> of seasons, [[far advanced]], [[ἔαρ]] Procl.ad <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>483</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> metaph., πλατὺς [[ὅρκος]] = a [[broad]] [[strong]] [[oath]], <span class="bibl">Emp.30.3</span>, cf. <span class="bibl">115.2</span>; [[κατάγελως]] πλατύς [[flat]] (i.e. [[downright]]) [[mockery]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>1126</span>; <b class="b3">π. φλήναφος</b> Amelius ap.<span class="bibl">Porph. <span class="title">Plot.</span>17</span>, <span class="bibl">18</span>; but πλατὺ γελάσαι, [[καταγελᾶν]], [[laugh]] [[loud]] and [[rudely]], <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>7.39</span>, <span class="bibl"><span class="title">VS</span>1.20.2</span>; καταχρεμψαμένη πλατύ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span> 815</span>, cf. <span class="bibl">Luc.<span class="title">Cat.</span>12</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> [[broad]], of pronunciation, πλατεῖα λέξις <span class="bibl">Hermog. <span class="title">Id.</span>1.6</span>; φωνή <span class="bibl">Poll.2.116</span>; πλατέα λαλοῦσι πάντα οἱ Δωριεῖς <span class="bibl">Demetr. <span class="title">Eloc.</span>177</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[diffuse]], [[λέξις]] <span class="bibl">D.H.<span class="title">Dem.</span>19</span>. Adv. [[πλατέως]] ibid.: Comp. [[πλατύτερον]] = [[in fuller detail]], διαλεξόμεθα <span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span>2.219</span>, cf. <span class="bibl">Sor.2.5</span>, <span class="bibl">Hdn.2.15.6</span>; <b class="b3">πλατυτέρως</b> Tz.ad Lyc.177: Sup. πλατυτάτως Id.<span class="title">H.</span>12.890. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> Adv. [[πλατέως]] = [[loosely]], opp. [[ἀκριβῶς]], Phld.<span class="title">Rh.</span>1.248 S. </span><span class="sense"><span class="bld">8</span> [[widespread]], [[frequent]], [[χρῆσις]] <span class="bibl">Choerob.<span class="title">in Theod.</span>1.332</span>: Comp., ib.<span class="bibl">267</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">9</span> [[πλατὺς δρόμος]] = Lat. [[cursus clabularis]], Lyd.<span class="title">Mag.</span>3.61. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Subst. [[πλατεῖα]] (sc. [[ὁδός]], cf.<span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span>1.188</span>, and v.supr.<span class="bibl">1.1</span>), ἡ, [[street]], <span class="bibl">Philem.58</span>, <span class="bibl">Herod. 6.53</span>, <span class="title">OGI</span>491.9 (Pergam.), <span class="bibl">LXX<span class="title">Ge.</span>19.2</span>, <span class="bibl">D.S.17.52</span>, <span class="bibl">Str.17.1.10</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span>12.19</span>; οἱ ἐν τῇ Σκυτικῇ π. τεχνεῖται <span class="title">IGRom.</span>4.790, cf. 791, al. (Apamea); hence <b class="b3">Σεβαστὴ πλατεῖα</b> name of a [[guild]], ib.3.711 (Sura); ἡ ἱερωτάτη πλατεῖα <span class="title">CIG</span>3960b6 (Apamea). </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> (sc. [[χείρ]]) [[flat of the hand]], ταῖσι πλατείαις τυπτόμενος <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1096</span>; πλατείᾳ τῇ χειρί <span class="bibl">Philum.<span class="title">Ven.</span> 5.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> a kind of [[dish]] or [[cup]], IG11(2).110.22, al. (Delos, iii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">d</span> [[broad stripe]] or [[border]], <span class="bibl">Demetr.<span class="title">Eloc.</span>108</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[salt]], [[brackish]], πλατυτέροισι ἐχρέωντο τοῖσι πόμασι <span class="bibl">Hdt.2.108</span>; [[πλατέα]] or <b class="b3">πλατύτερα ὕδατα</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>358b4</span>, <span class="bibl">358a28</span> (but πλατὺς Ἑλλήσποντος <span class="bibl">Il.7.86</span>, <span class="bibl">17.432</span>, is not the [[salt]], but the [[broad]], Hellespont, cf. <span class="bibl">A. <span class="title">Pers.</span>875</span> (lyr.), wrongly expld. by <span class="bibl">Ath.2.41b</span>). (Cf. Skt. pṛthú- 'broad', práthati '[[spread out]]', etc. But in signf. ''III'' cogn. with Skt. paṭu- '[[sharp]]', '[[pungent]]', tripaṭu 'the three [[saline]] [[substance]]s'.)</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0627.png Seite 627]] εῖα (ion. πλατέα, Her. 2, 156), ύ, [[platt]], [[breit]]; Ἑλλήσπ οντος, Il. 7, 86. 17, 432, in seiner südlichen Erweiterung am Vorgebirge Sigeion, im Gegensatz zu seiner Verengung bei Abydus (vgl. Aesch. Ἕλλας τ' ἀμφὶ πόρον πλατύν, Pers. 854); ἀπ ὸ πλατέος πτυόφιν, 13, 588; αἰπόλια, weit verbreitet, 2, 474 Od. 14, 101; Hes. Th. 445; πλατεῖαι πρόσοδοι, Pind. N. 6, 47; übh. groß, stark, οὐ γὰρ οἱ πλατεῖς οὐδ' εὐρύνωτοι φῶτες ἀσφαλέστατοι, Soph. Ai. 1229; [[πεδιάς]], Eur. Rhes. 283; [[κατάγελως]], Lachen mit weit aufgerissenem Munde, Ar. Ach. 1091; vgl. Lob. Phryn. 472; auch πλατὺ γελᾶν, πλατὺ καταχρέμψασθαι, Ar. Pax 783 (vgl. Luc. catapl. 12 de merc. cond. 40); ταῖς πλατείαις τύπτεσθαι, sc. χερσί, Ran. 1094, vgl. tr. 105; [[ὅρκος]], breiter, fester Eid, Empedocl. 153; πότερον ἡ γῆ πλατεῖά ἐστιν ἢ στρογγύλη, Plat. Phaed. 97 d; πλατύτερος, ib. 111 d; πλατύτατος, Rep. X, 616 e; Ggstz [[στενός]], Xen. Cyr. 1, 6, 19. – Bes. ἡ [[πλατεῖα]], sc. [[ὁδός]], die Straße, S. Emp. pyrrh. 1, 188. – Ausführlich (s. [[πλάτος]]), πλατύτερον διαλεξόμεθα, Ggstz ἐν συντόμῳ, S. Emp. pyrrh. 2, 219. – Weil man unter πλατὺ [[ὕδωρ]] übh. das Meer verstand, bekam das Wort auch die Bdtg des Salzigen, Her. 2, 108; vgl. Arist. Meteor. 2, 3; deshalb erklärten schon einige alte Ausleger auch πλ. [[Ἑλλήσποντος]] bei Hom. so, vgl. Ath. II, 41 b. – Einen unregelmäßigen superl. πλατύστατος hat Tim. bei D. L. 3, 7.

|btext=εῖα, <i>ion.</i> έα, ύ;<br /><b>I.</b> large et plat;<br /><b>II.</b> <i>p. ext.</i><br /><b>1</b> large : [[πλατεῖα]] [[ὁδός]] XÉN <i>ou subst.</i> ἡ [[πλατεῖα]] PLUT grande rue ; τὸ πλατύ XÉN la plaine ; <i>en parl. de pers.</i> large, épais, massif;<br /><b>2</b> répandu <i>ou</i> disséminé sur un large espace;<br /><b>3</b> largement ouvert ; πλατεῖαι πύλαι PLUT portes toutes grandes ouvertes;<br /><b>III.</b> salé, âcre, <i>en parl. d'eau (peut-être parce qu’originairement on aura désigné la mer par l'expression</i> πλατὺ [[ὕδωρ]]) ; πλατὺς [[Ἑλλήσποντος]] IL le large Hellespont, <i>particul. dans sa partie sud</i>;<br /><i>Cp.</i> πλατύτερος ; <i>Sp.</i> πλατύτατος <i>ou</i> πλατύστατος.<br />'''Étymologie:''' R. Πλατ, s'étendre ; cf. <i>skr.</i> prthus « large ».

|elnltext=πλατύς -εῖα -ύ, Ion. f. πλατέα breed:; Ἕλλας τ’ ἀμφὶ πόρον πλατύν rond de brede zeestraat van Helle (de Hellespont) Aeschl. Pers. 875; πλατεῖα ὁδός een brede weg Xen. Cyr. 1.6.43 = subst. f. ἡ πλατεῖα NT Luc. 13.26; overdr..; κατάγελως π. regelrechte bespotting ( vgl. ‘breed lachen’, hier ongunstig) Aristoph. Ach. 1126; verspreid:. αἰπόλια πλάτε’ αἰγῶν verstrooid grazende geitenkudden Il. 2.474. robuust, sterk:; οἱ πλατεῖς... φῶτες de robuuste mannen Soph. Ai. 1250; overdr..; π. ὅρκος krachtige eed Emp. B 30.3; n. adv. πλατύ:. καταχρεμψαμένη... πλατύ met een krachtige rochel Aristoph. Pax 815. plat, vlak:; κάρυα... τὰ πλατέα platte noten (d.w.z. kastanjes) Xen. An. 5.4.29; subst. ἡ πλατεῖα ( sc. χείρ ) vlakke hand:. ταῖσι πλατείαις τύπτεσθαι met vlakke hand geslagen worden Aristoph. Ran. 1096.<br />πλατύς -εῖα -ύ, Ion. f. πλατέα, brak (van water).

|elrutext='''πλᾰτύς:''' εῖα (ион. έα), ύ (ῠ)<br /><b class="num">1)</b> [[широкий]] ([[τελαμών]], [[Ἑλλήσποντος]] Hom.; [[τάφρος]] Pind.; πύλαι NT);<br /><b class="num">2)</b> [[широко раскинувшийся]], [[разбросанный]] (αἰπόλια αἰγῶν Hom.);<br /><b class="num">3)</b> [[широкоплечий]], [[полный]] (οὐχ οἱ πλατεῖς, οὐδ᾽ εὐρύνωτοι Soph.);<br /><b class="num">4)</b> [[плоский]], [[равнинный]] ([[χῶρος]] Her.; γῆ [[Θετταλία]] Xen.): κάρυα τὰ [[πλατέα]] Xen. каштаны;<br /><b class="num">5)</b> [[широко открытый]] (πύλαι Plut.);<br /><b class="num">6)</b> [[основательный]], [[крепкий]] ([[ὅρκος]] Emped.);<br /><b class="num">7)</b> [[громкий]], [[раскатистый]] ([[κατάγελως]] Arph.).<br />εῖα, ύ соленый или солоноватый (πόματα Her.; ὕδατα Arst.).

|mltxt=<b>(I)</b><br />ιά, -ύ, θηλ., και -εία / [[πλατύς]], -εῖα, -ύ, ΝΜΑ, ιων. τ. θηλ. πλατέα Α<br />αυτός που έχει [[πλάτος]] σχετικά μεγάλο, [[ευρύς]], [[φαρδύς]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> α) (<b>για πρόσ.</b>) αυτός του οποίου η [[σκέψη]] αγκαλιάζει ευρείες περιοχές του πνεύματος, που μπορεί να εξετάσει ένα [[θέμα]] σφαιρικά<br />β) (για [[έρευνα]], [[συζήτηση]]) [[λεπτομερειακός]], [[διεξοδικός]] («έγινε πλατιά [[συζήτηση]] του θέματος»)<br /><b>2.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> η [[πλατεία]]<br /><b>βλ.</b> [[πλατεία]]<br /><b>3.</b> (το ουδ. πληθ. υπερθετ. βαθμού ως επίρρ.) <i>πλατύτατα</i><br />διεξοδικά, ευρύτατα («μίλησε για το [[θέμα]] πλατύτατα»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «πλατύ [[γέλιο]]» <br />α) [[γέλιο]] με ορθάνοιχτο το [[στόμα]]<br />β) <b>μτφ.</b> καλόκαρδο και τρανταχτό [[γέλιο]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>μτφ.</b> ο πολύ καλά εδραιωμένος («πλατεῖαν εἰρήνην», Θεοφάν. Χρον.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που καταλαμβάνει [[μεγάλη]] [[έκταση]], [[εκτεταμένος]] («αἰπόλια πλατέ' αἰγῶν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> ο [[ευρύς]] και [[επίπεδος]] («[[χῶρος]] πλατὺς καὶ [[πολλός]]», η<br />ρόδ.)<br /><b>3.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[εύσωμος]], [[μεγαλόσωμος]]<br /><b>4.</b> (για λόγο) [[σχοινοτενής]], [[χαλαρός]]<br /><b>5.</b> ο πολύ διαδεδομένος<br /><b>6.</b> (κατ' επεκτ.) [[συνήθης]]<br /><b>7.</b> (για [[προφορά]]) [[τραχύς]], [[βαρύς]] («πλατέα λαλοῦσι [[πάντα]] οἱ Δωριεῖς», Δημήτρ.)<br /><b>8.</b> <b>μτφ.</b> α) (για τις εποχές του έτους) πολύ προχωρημένος («πλατὺ ἔαρ», <b>Ησίοδ.</b>)<br />β) [[ισχυρός]], [[δυνατός]] («πλατὺς [[ὅρκος]]» — [[ισχυρός]], [[σταθερός]] όρκος, Εμπ.)<br />(<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>πλατύ</i><br />ισχυρώς, [[δυνατά]] («ὦν καταχρεμψαμένη μέγα καὶ πλατύ», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>10.</b> (το ουδ. συγκριτ. βαθμού ως επίρρ.) <i>πλατύτερον</i><br />με περισσότερες λεπτομέρειες, πιο διεξοδικά<br /><b>11.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> ἡ [[πλατεῖα]]<br />(ενν. [[οδός]]) α) [[φαρδύς]] [[δρόμος]]<br />β) (ενν. [[χείρ]]) το πλατύ [[μέρος]] του χεριού, η [[παλάμη]]<br />γ) [[είδος]] φαρδιού κύπελλου ή πινακίου<br />δ) ευρεία [[ράβδωση]] ή φαρδύ [[κράσπεδο]]<br /><b>12.</b> <b>φρ.</b> α) «κάρυα τὰ πλατέα» — τα [[κάστανα]]<br />β) «πλατὺ γελῶ» ή «καταγελῶ» — [[γελώ]] με ανοιχτό το [[στόμα]], [[γελώ]] [[δυνατά]] ή [[γελώ]] με [[αναίδεια]]<br />γ) «πλατὺς [[κατάγελως]]» — πολύ [[γέλιο]] ή ολοφάνερο [[γέλιο]], [[περίγελως]]<br />δ) «πλατὺς [[φλήναφος]]» πολύ [[φλυαρία]]<br />ε) «Σεβαστή πλατεῖα» — [[ονομασία]] συντεχνίας<br />στ) «[[πλατύς]] [[δρόμος]]» — [[δρόμος]] [[κατάλληλος]] για τη [[διέλευση]] οχημάτων, [[αμαξιτός]] [[δρόμος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>πλατιά</i>/ [[πλατέως]] ΝΜΑ<br />εν εκτάσει, λεπτομερειακά, διεξοδικά<br /><b>αρχ.</b><br />με ασάφειες, [[χωρίς]] [[ακριβολογία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίθ. [[πλατύς]] ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας με λαρυγγικό φθόγγο <i>plet</i><i>ә</i>₂- / <i>plt</i><i>ә</i>₂ «[[πλατύς]], [[ευρύς]]» και συνδέεται με τα αρχ. ινδ. <i>prthu</i> και αβεστ. <i>par</i><i>ә</i><i>θu</i>- «[[ευρύς]], [[πλατύς]]». Στην ύπαρξη λαρυγγικού φθόγγου στη [[ρίζα]] οδήγησαν αφ' ενός το δεύτερο -<i>α</i>- του ελλ. <i>πλατ</i>-<i>α</i>-<i>μών</i> και αφ' ετέρου το άηχο δασύ [[σύμφωνο]] <i>–th</i>- του αρχ. ινδ. τ. <i>prthu</i>-. Από το θ. του επιθ. [[πλατύς]] έχουν σχηματιστεί: το σιγμόληκτο ουδ. [[πλάτος]] (<b>πρβλ.</b> [[βαρύς]]: [[βάρος]]) και τα: [[πλαταμών]], [[πλάτη]], [[πλάτης]]. Στο επίθ. [[πλατύς]], ανάγονται εξάλλου το ανθρωπωνύμιο [[Πλάτων]] του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου, που χρησιμοποιήθηκε ως [[παρωνύμιο]] [[επειδή]] είχε φαρδιούς ώμους και το [[τοπωνύμιο]] [[Πλάταια]]. Το επίθ. [[πλατύς]], [[τέλος]], εμφανίζεται ως α' συνθετικό με τη [[μορφή]] <i>πλατυ</i>- (<b>βλ. λ.</b> <i>πλατυ</i>-).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[πλατύνω]], [[πλατύτης]](-<i>ητα</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[πλατύζομαι]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[πλαταίνω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό <b>βλ.</b> <i>πλατυ</i>-)].<br /> <b>(II)</b><br />-εῖα, -ύ, Α<br />ο [[αλμυρός]], [[στυφός]] στη [[γεύση]] («πλατέα ὕδατα», <b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η [[χρήση]] του επιθ. στις ομηρικές φρ.: «[[πλατύς]] [[Ἑλλήσποντος]]», «<i>Ἑλλησπόντῳ πλατεῖ</i>» οδήγησε στη σημ. «[[αλμυρός]]» [[αφού]] η σημ. «[[πλατύς]], [[ευρύς]]» για πορθμό δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Η [[σύνδεση]] του επιθ. με το αρχ. ινδ. <i>patu</i>- «[[οξύς]]» γεννά προβλήματα].

|lsmtext='''πλᾰτύς:''' -εῖα, -ύ, Ιων. θηλ. [[πλατέα]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[φαρδύς]], [[πλατύς]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>αἰπόλια πλ. αἰγῶν</i>, ευρύ [[κοπάδι]], δηλ. πλατιά απλωμένο (σε [[μεγάλη]] [[έκταση]]), σε Όμηρ.· <i>πλατεῖαι πρόσοδοι</i>, σε Πίνδ.<br /><b class="num">2.</b> [[επίπεδος]], [[πλατύς]], σε Ηρόδ., Πλάτ.· κάρυα τὰ [[πλατέα]], δηλ. τα [[κάστανα]], σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για άνθρωπο, [[μεγαλόσωμος]], σε Σοφ.<br /><b class="num">4.</b> μεταφ., πλατὺς [[κατάγελως]], ευρεία (δηλ. ολοφάνερη) [[κοροϊδία]], σε Αριστοφ.· ουδ. ως επίρρ., [[ευρέως]], επίπεδα, [[απλώς]], στον ίδ.<br /><b class="num">5.</b> [[πλατεῖα]] (ενν. [[ὁδός]]), <i>ἡ</i>, [[δρόμος]], Λατ. [[platea]], σε Ξεν.· — (ενν. [[χείρ]]), το πλατύ [[μέρος]] της παλάμης, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[αλμυρός]], [[γλυφός]], σε Ηρόδ.

|lstext='''πλᾰτύς''': -εῖα, ύ, Ἰων. θηλ. πλατέα Ἡρόδ. 2. 156· (ἴδε ἐν τέλ.) Ὡς καὶ νῦν, τελαμὼν Ἰλ. Ε. 796· [[πτύον]] Ν. 588· αἰπόλια πλατέ’ αἰγῶν, εὐρέα ποίμνια δηλ. διεσπαρμένα εἰς μεγάλην ἔκτασιν, κατέχοντα πολὺ [[διάστημα]], Β. 474, Ὀδ. Ξ. 101, Ἡσ. Θεογ. 445· π. πρόσοδοι Πινδ. Ν. 6. 75· ὁδοὶ (ἴδε κατωτ. 5)· [[τάφρος]] πλατυτάτη καὶ βαθυτάτη [[αὐτόθι]] 7. 5, 9. 2) [[ἐπίπεδος]], [[ἀναπεπταμένος]], [[χῶρος]] πλ. καὶ πολλὸς Ἡρόδ. 4. 39· πλατυτάτης... γῆς οὔσης Θετταλίας Ξεν. Ἑλλ. 6. 1, 4· πότερον ἡ γῆ πλατεῖά ἐστιν ἢ στρογγύλη Πλάτ. Φαίδων 97D· κάρυα τὰ πλατέα, δηλ. τὰ [[κάστανα]], Ξεν. Ἀν. 5. 4, 28· ἐπὶ ἰχθύων, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 1. 5, 8, π. Ζ. Μορ. 4. 13, 7· ποτήρια πλατέα, τοίχους οὐκ ἔχοντ’ Φερεκράτης ἐν «Τυραννίδι» 1. 3) ἐπὶ ἀνθρώπου, [[μεγαλόσωμος]], οὐ γὰρ οἱ πλατεῖς, οὐδ’ εὐρύνωτοι Σοφ. Αἴ. 1250. 4) μεταφορ., πλ. [[ὅρκος]], [[ἰσχυρός]], [[μέγας]] [[ὅρκος]], Ἐμπεδ. 179· ― πλατὺς [[κατάγελως]], ὁλοφάνερος, Ἀριστοφ. Ἀχ. 1126· [[ἀλλά]], πλατὺ γελᾶν ἢ καταγελᾶν, γελᾶν μεγαλοφώνως καὶ ἀγροίκως, Φιλόστρ. 319, 513· οὕτω, πλατὺ καταχρέμψασθαι Ἀριστοφ. Εἰρ. 815· πλ. χρέμψασθαι Λουκ. Χάρων ἢ Ἐπισκοπ. 12· πλ. φωνὴ Πολυδ. Β΄, 116. 5) [[πλατεῖα]] (ἐξυπ. ὁδός, [[ὅπερ]] καὶ ὑπάρχει ἐν Ξεν. Κύρ. 1. 6, 43), ἡ, ὁδός, [[δρόμος]], Λατ. platea, Φιλήμων ἐν «Πανηγύρει» 1, Συλλ. Ἐπιγρ. 3705, κ. ἀλλ. β) (δηλ. [[χείρ]]), τὸ πλατὺ [[μέρος]] τῆς χειρός, ἡ [[παλάμη]], ταῖς πλατείαις τυπτόμενος Ἀριστοφ. Βάτρ. 1096. ΙΙ. [[ἁλμυρός]], στρυφνὸς τὴν γεῦσιν, πλατυτέροισι ἐχρέοντο τοῖς πόμασι Ἡρόδ. 2. 108· πλατέα ἢ πλατύτερα ὕδατα Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 3, 24, 26, κτλ.· πιθανῶς [[ἐπειδὴ]] ἀρχικῶς, πλατὺ [[ὕδωρ]], ἦτο ἐν γενικῇ χρήσει ὡς ἐπίθ. τῆς θαλάσσης· ἀλλὰ πλατὺς [[Ἑλλήσποντος]], Ἰλ. Η. 86, Ρ. 432, δὲν σημαίνει ὁ [[ἁλμυρός]], ἀλλ’ ὁ πλατὺς Ἑλλήσπ. (θεωρούμενος δηλ. ὡς [[ποταμός]]), πρβλ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 875, ― ἂν καὶ ὁ Ἀθήν. 42B ἄλλως ἐνόμιζε. ΙΙΙ. Συγκρ. καὶ ὑπερθ. πλατύτερος, -ύτατος, ἴδε ἀνωτ.· [[ὡσαύτως]] πλατύστατος, Τίμ. παρὰ Διογ. Λ. 3. 7. IV. ἐπίρρ. -έως, Διον. Ἁλ. π. Δημ. 19· συγκρ. -ύτερον, Ἡρόδ. 2. 15· -έρως Τζέτζ. εἰς Λυκόφρ. 177, 513, κτλ. ― Ὑπερθ. πλατυτάτως, ὁ αὐτ. ἐν Ἱστ. 12, 891. (Ἐκ τῆς √ΠΛΑΤ παράγονται [[ὡσαύτως]] αἱ λέξεις πλάτη, πλάτος, πλάτανος· πρβλ. καὶ πλάθανος, -νη· Σανσκρ. prath, prath-ê (extendor), pr.ith-us (latus), prath-as (latitudo)· Λιθ. plat-us (latus)· δύσκολον [[εἶναι]] νὰ μὴ ἀκολουθήσῃ τις τὸν Pott ἐν τῷ σχετίζειν τὴν ῥίζαν ταύτην πρὸς τὸ Ἀρχ. Γερμ. flah (flach), Ἀρχ. Σκανδ. flatr (flat) ἴδε ἐν λ. [[πλάξ]]· καὶ τὸ Γερμ. platt, Ἀρχ. Ἀγγλ. plat, [[ὅθεν]] τὸ plate καὶ platter, καί περ ὑπάρχοντος p ἀντὶ f φαίνεται τὴν αὐτὴν ἔχοντα [[ἀρχήν]].)

|etymtx=1.<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[wide]], [[broad]], [[flat]], [[level]] (Il.).<br />Compounds: Often as 1. member, e.g. <b class="b3">πλατύ-φυλλος</b> [[broad-leaved]] (Arist., Thphr.).<br />Derivatives: [[πλατύτης]] f. [[width]], [[breadth]] (Hp., X.); [[πλατύνω]], also w. <b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">ἐν-</b> a.o., [[to widen]], [[to make broad]] (X., Arist.) with <b class="b3">πλάτ-υσμα</b> (<b class="b3">-υμμα</b>) n. <b class="b2">dish, brick etc.</b> (Herod., Hero, pap.), <b class="b3">-υσμός</b> m. [[broadening]] (Arist., LXX). Also [[πλατεῖον]] n. [[board]], [[table]] (Plb.), after the instrument names in <b class="b3">-εῖον</b>; from [[πλατεῖα]] ([[χείρ]], [[φωνή]] e. o.) [[πλατειάζω]] [[to blow with the flat of the hand]] (Pherecr.), [[pronounce broadly]] (Theoc.). -- Besides several formations: [[πλάτος]] n. [[width]], [[breadth]], [[size]] (Simon., Emp., Hdt., Ar.) with <b class="b3">ἀ-πλατής</b> [[without breadth]] (Arist.); <b class="b3">πλατ-ικός</b> ([[varia lectio|v.l.]] <b class="b3">-υκός</b>) [[concerning the width]], [[breadth]], [[exhaustive]], [[extensive]] (Vett. Val., Arist.-comm.); cf. <b class="b3">γεν-ικός</b> to [[γένος]]. -- [[πλαταμών]], <b class="b3">-ῶνος</b> m. <b class="b2">flat stone, ledge of rock, flat beach etc.</b> (h. Merc. 128, hell.) with <b class="b3">-αμώδης</b> [[flat]] (Arist.). -- [[πλάτη]] f. [[blade of an oar]], [[oar]], meton. [[ship]], also [[shoulder blade]] (usu. <b class="b3">ὠμο-πλάτη</b> Hp.) (trag., Arist.); [[πλάτης]], Dor. <b class="b3">-ας</b> m. [[pedestal of a gravestone]] (inscr. Asia Minor, cf. [[γύης]], [[πόρκης]]); <b class="b3">πλάτιγξ τῆς κώπης τὸ ἄκρον</b> H. -- PN [[Πλάταια]] (Β 504 a.o.), usually pl. <b class="b3">-αί</b> f. (IA.) town in Boeotia with <b class="b3">-αιίς</b>, <b class="b3">-αιεῖς</b> etc.; accent-change as in [[ἄγυια]]: <b class="b3">-αί</b> (s. v.).<br />Origin: IE [Indo-European] [833] <b class="b2">*pleth₂-</b> [[broad]]<br />Etymology: With [[πλατύς]] are deiretcly dientical Skt. <b class="b2">pr̥thú-</b>, Av. [[pǝrǝʮu-]] [[wide]], [[broad]] (on the dental bel.). To this [[πλάτος]] like e.g. [[βάρος]] to [[βαρύς]] (s. v.) with zero grade instead of the older full grade in Skt. [[práthas-]] = Av. [[fraʮah-]] n. [[breadth]], Celt., e.g. Welsh. [[lled]] <b class="b2">id.</b> Also [[πλαταμών]] has -- the secondary zero grade excepted -- an exact Skt. agreement, i.e. [[prathi-mán-]] m. [[extension]], [[breadth]]; cf. bel. With the reserve necessary with PN [[Πλάταια]] can be identified with Skt. <b class="b2">pr̥thivī́</b> f. [[earth]], prop. "the broad (stretches of earth); here also a Celtic agreement e.g. in Welsh.-Lat. [[Letavia]], Welsh [[Llydau]] [[Brittany]]. The identification, which is in itself possible, of [[πλάτανος]] with Celt., e.g. OIr. [[lethan]], Welsh [[llydan]] [[broad]] is however rather improbable; cf. s. v. The same suffix also in Hitt. [[paltana-]]'arm, shoulder', which resembles semantically [[πλάτη]] (Laroche Rev. de phil. 75, 38, Benveniste BSL 50, 42). On [[πλάτη]] beside [[πλάτος]] cf. [[βλάβη]]: [[βλάβος]], [[πάθη]]: [[πάθος]] a.o.; after [[κώπη]]? -- A corresponding primary verb is only in Skt. [[práthati]], [[-te]] [[extend]] retained, to which as verbal noun [[prathi-mán-]]: <b class="b3">πλατα-μών</b> prop. "which extends" (cf. <b class="b3">τελα-μών</b> prop. "who bears"). The from this and from <b class="b2">pr̥thi-vī</b>: <b class="b3">Πλάτα-ια</b> resulting disyll. root <b class="b2">*pleth₂-</b>: <b class="b2">*pl̥th₂ gave</b> the Skt. aspirate (in prevocalic position): <b class="b2">pr̥thú-</b> from <b class="b2">*pl̥th₂-ú-</b>, [[práthas-]] from <b class="b2">*pléth₂os-</b>. -- Far remains Arm. [[layn]] [[broad]] (to Lat. [[lātus]] [[broad]]), s. W.-Hofmann s. v. w. lit. Further details with rich lit. in Mayrhofer s. <b class="b2">pr̥thúḥ</b>, <b class="b2">pr̥thvī́</b>, [[práthati]], [[práthaḫ]], <b class="b2">prathimā́</b>, W.-Hofmann s. 1. [[planta]], Fraenkel s. [[platùs]]; older lit. in WP. 2, 99f. (Pok. 833f.).<br />2.<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[salty]] (Hdt. 2, 108 ([[πόματα]]), Arist. Mete. 358f. [[[ὕδωρ]], [[ὕδατα]]]).<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: Without doubt from <b class="b3">πλατὺς Ἐλλήσποντος</b> (Hom.; cf. A. Pers. 875) through misunderstanding arisen, as the <b class="b2">broad H.</b> was interpreted as the <b class="b2">salty H.</b> The epitheton ornans [[broad]] seemd for a straight little fitting. In Hdt. 7, 35 the Hellespont is characterized as "<b class="b3">θολερός τε καὶ ἁλμυρὸς ποταμός</b>". Heubeck Glotta 37, 258 ff. with Passow, Pape a.o. -- In this way the connection with Skt. [[paṭú-]] [[sharp]], [[stinging]] (s. Bq) falls; cf. Mayrhofer s. v. w. lit., also Bibl.Orient. 18, 22.

|mdlsjtxt=πλᾰτύς, εῖα, ύ,<br /><b class="num">I.</b> ionic fem. [[πλατέα]];— [[wide]], [[broad]], Il.; αἰπόλια πλατέ' αἰγῶν [[broad]] herds, i. e. [[large]] or widespread, Hom.; π. πρόσοδοι Pind.<br /><b class="num">2.</b> [[flat]], [[level]], Hdt., Plat.; κάρυα τὰ [[πλατέα]], i. e. chestnuts, Xen.<br /><b class="num">3.</b> of a man, [[broad]]-shouldered, Soph.<br /><b class="num">4.</b> metaph., πλατὺς [[κατάγελως]] [[flat]] (i. e. [[downright]]) [[mockery]], Ar.: neut. as adv., [[flatly]], [[merely]], Ar.<br /><b class="num">5.</b> [[πλατεῖα]] (sc. ὁδόσ), a [[street]], Lat. [[platea]], Xen.:—(sub. χείῤ, the [[flat]] of the [[hand]], Ar.<br /><b class="num">II.</b> [[salt]], [[brackish]], Hdt.