ὑγιαίνω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bibl">Thgn.255</span>, etc.: fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> -ᾰνῶ Hp.<span class="title">Insomn.</span>93, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>1032b18</span>: aor. ὑγίᾱνα <span class="bibl">D.54.1</span>, Ion. ὑγίηνα <span class="bibl">Hp.<span class="title">Nat.Puer.</span> 20</span>, <span class="bibl"><span class="title">Epid.</span>2.2.4</span>. [ῠ, but ῡ in augmented tenses, <span class="title">Com.Adesp.</span>115]:—to [[be sound]], [[healthy]], or [[in health]], Thgn. [[l.c.]], <span class="title">Scol.</span>8, <span class="bibl">Hdt.1.153</span>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Nat.Mul.</span>12</span> (but [[ἐκφυγγάνει]] cod.C, Littré), <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>605</span> (anap.); opp. [[νοσεῖν]], [[κάμνειν]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>495e</span>, <span class="bibl">505a</span>; ὑγιάνας καὶ σωθείς <span class="bibl">D.54.1</span>; part. [[ὑγιαίνων]], = [[ὑγιής]], [[δυνάμενος]], <span class="bibl">Lys. 24.13</span>; ὀφθαλμοὶὑγιαίνοντες <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>10.6</span>: of things, ὑγιαίνων καὶ τεταγμένος βίος [[healthy]], Plu.2.5a, cf. 43b; <b class="b3">ὄψα τῶν λιτῶν καὶ ὑ</b>. ib.66of: generally, to [[be in a certain state of health]], <b class="b3">ὑ. νοσηρότερον</b> and ὑγιεινότερον <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aph.</span> 6.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> to [[be sound of mind]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1275</span>, <span class="bibl"><span class="title">Av.</span>1214</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>190c</span>, <span class="bibl">Men. <span class="title">Pk.</span>220</span>, etc.; in full, τὰς φρένας ὑ. <span class="bibl">Hdt.3.33</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of [[soundness]] in political or religious matters, especially in part., τὸ ὑγιαῖνον τῆς Ἑλλάδος <span class="bibl">Id.7.157</span>; <b class="b3">οἱ ὑγιαίνοντες</b>, opp. turbulent agitators, <span class="bibl">Plb.28.17.12</span>; ὑγιαίνουσα διδασκαλία <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Ti.</span>1.10</span>; ὑγιαίνουσα ἀριστοκρατία <span class="bibl">Plu.<span class="title">Dio</span> 12</span>; δόξαι περὶ θεῶν ὑ. Id.2.20f, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[ὑγίαινε]], like [[χαῖρε]], a form of taking leave, [[farewell]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>165</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ec.</span>477</span>; found on tombstones, <span class="title">CIG</span>3706 (Cyzicus), <span class="title">IG</span>14.2526, al. (Lugdunum), <span class="title">BMus.Inscr.</span>1123a (inc. loc.); but <b class="b3">σὺ δ' ὑγίαινέ μοι</b> salutation at meeting, <span class="bibl">Achae.44</span>, cf. <span class="bibl">Alex.297</span>; freq. in letters, Μνησίεργος ἐπέστειλε τοῖς οἴκοι χαίρειν καὶ ὑγιαίνειν <span class="title">SIG</span>1259 (Athens, iv B. C.); σεαυτοῦ ἐπιμελοῦ ἵν' ὑγιαίνῃς <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>745.10</span> (i B. C./i A. D.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Causal, = ῦγιάζω, <span class="bibl">Dicaearch. 2.11</span>:—Pass., [[falsa lectio|f.l.]] in <span class="bibl">Hp.<span class="title">de Arte</span> 4.5</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1170.png Seite 1170]] gesund sein; Ggstz νοσεῖν, Plat. Gorg. 495 e; [[κάμνω]], 505 a; ὑγιάνας καὶ σωθείς, Dem. 54, 1; u. übertr., bei Verstande sein, gescheidt sein, Theogn. 255; vgl. Ar. Nubb. 1257 Av. 1214 Plut. 364; τὰς φρένας ὑγιαίνειν, Her. 3, 33, vgl. τὸ ὑγιαῖνον τῆς Ἑλλάδος 7, 157; οὐχ ὑγιαίνει, ἀλλὰ ληρεῖ τε καὶ μαίνεται, Plat. Lys. 205 a, u. öfter; Pol. setzt οἱ ὑγιαίνοντες entgegen den κινηταὶ καὶ καχέκται, 28, 15, 12; ὅλως οὐδ' ὑγιαινόντων ἀνθρώπων ἐστὶ τοιαῦτα γράφειν, Dem. 23, 118; – ὑγίαινε ist wie χαῖρε eine mündliche u. schriftliche Grußformel, bes. Abends gebraucht, Thom. Mag.; u. beim Abschiede, gehab dich wohl, lebe wohl, Ar. Ran. 165 Eccl. 477.

|btext=<i>f.</i> ὑγιανῶ, <i>ao.</i> ὑγίανα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. f.</i> ὑγιασθήσομαι, <i>ao.</i> ὑγιάσθην <i>et</i> ὑγιάνθην, <i>pf. inus.</i><br /><b>1</b> se bien porter, être en bonne santé : ὑγίαινε portez-vous bien ! <i>formule de salutation, surt. d’adieu</i> ; τὸ ὑγιαῖνον HDT l'état sain, le bon état (politique <i>ou</i> religieux d'un pays) ; <i>fig.</i> avoir l'esprit sain, être dans son bon sens;<br /><b>2</b> revenir à la santé, se rétablir.<br />'''Étymologie:''' [[ὑγιής]].

|elrutext='''ὑγιαίνω:''' (ῠ) (fut. ὑγιᾰνῶ, aor. ὑγίᾱνα)<br /><b class="num">1)</b> [[быть здоровым]] Her., Plat.: ὑγιάνας καὶ σωθείς Dem. здоровый и невредимый; ὑγιαίνων Lys., Xen., Plut. здравый; ὑγίαινε! Arph. будь здоров!, прощай! или Luc. здравствуй!;<br /><b class="num">2)</b> (тж. ὑ. τὰς φρένας Her. или τὴν διάνοιαν Plut.) быть душевно здоровым: ὑγιαίνεις [[μέν]]; Arph. да ты в своем уме?;<br /><b class="num">3)</b> перен. [[быть здоровым]], [[нормальным]] (ὑγιαίνων [[βίος]], [[πολιτεία]] ὑγιαίνουσα Plut.);<br /><b class="num">4)</b> [[быть здравым]], [[рассудительным]], [[разумным]], [[трезвым]]: ὑγιαίνουσαι περί τι [[δόξαι]] Plut. здравые мнения о чем-л.

|astxt=[[ὑγιαίνω]] (< [[ὑγιής]]), [in [[LXX]] [[chiefly]] for שָׁלוֹם, and freq. in To;]<br />to be [[sound]], [[healthy]], in [[good]] [[health]]: Lk 5:31 7:10 15:27, III Jo 2. In Past. Epp. (as [[also]] in cl.) metaph., ὑ. ἐν τ. πίστει, Tit 1:13; τ. πίστει, τ. ἀγάπῃ, τ. ὑπομονῇ, Tit 2:2; ἡ ὑγιαίνουσα [[διδασκαλία]], I Ti 1:10, II Ti 4:3, Tit 1:9 2:1; λόγοι ὑγιαίνοντες, I Ti 6:3, II Ti 1:13.†

|txtha=([[ὑγιής]]); from [[Herodotus]] [[down]]; to be [[sound]], to be [[well]], to be in [[good]] [[health]]: [[properly]], ὑγιαίνειν ἐν τῇ πίστει (Buttmann, § 133,19) is used of [[one]] whose Christian opinions are [[free]] from [[any]] [[admixture]] of [[error]], τῇ πίστει, τῇ [[ἀγάπη]], τῇ [[ὑπομονή]], (cf. Buttmann, as [[above]]), of [[one]] [[who]] keeps these graces [[sound]] and [[strong]], ἡ ὑγιαίνουσα [[διδασκαλία]], the [[sound]] i. e. true and incorrupt [[doctrine]], λόγοι ὑγιαίνοντες ([[Philo]] de Abrah. § 38), ὑγιαινουσαι [[περί]] [[θεῶν]] [[δόξαι]] καί ἀληθεῖς, [[Plutarch]], de aud. [[poet]]. c. 4).

|mltxt=[[ὑγιαίνω]], ΝΜΑ [[ὑγιής]]<br /><b>1.</b> [[είμαι]] [[υγιής]], χαρακτηρίζομαι από άρτια, φυσιολογική [[λειτουργία]] τών διαφόρων [[μερών]] του σώματός μου, [[είμαι]] [[γερός]]<br /><b>2.</b> (το β' εν. πρόσ. και στη νεοελλ. και το β' πληθ. προστ.) <i>υγίαινε</i> και <i>υγιαίνετε</i><br />[[προσφώνηση]] από κάποιον που πίνει στην [[υγεία]] κάποιου άλλου ή αποχαιρετιστήρια [[φράση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[είμαι]] [[υγιής]] στο [[μυαλό]], έχω σώας τας φρένας («οὐχ ὑγιαίνει, ἀλλὰ ληρεῖ τε και μαίνεται», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> (κατ επέκτ.) [[κρίνω]] σωστά μια [[κατάσταση]] ή ένα [[ζήτημα]] που άπτεται [[κυρίως]] της πολιτικής ή της θρησκευτικής ζωής (α. «οἱ ὑγιαίνοντες» — οι πολίτες που συμμορφώνονται στους κανονισμούς μιας πολιτείας, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους ταραξίες και τους επαναστάτες, <b>Πλούτ.</b><br />β. «ὑγιαίνουσαι περὶ τοὺς θεοὺς δόξαι», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>3.</b> (για καταστάσεις, φαινόμενα) [[είμαι]] [[υγιεινός]] («ὑγιαίνων και [[τεταγμένος]] [[βίος]]», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>(μτβ.)</b> [[θεραπεύω]], [[ὑγιάζω]]<br /><b>5.</b> (η μτχ. αρσ. ενεργ. ενεστ. ως επίθ.) <i>ὑγιαίνων</i><br />ο [[υγιής]]<br /><b>6.</b> (το ουδ. μτχ. ενεργ. ενεστ. ως ουσ.) <i>τὸ ὑγιαῑνον</i><br />το υγιές [[τμήμα]] ενός συνόλου («τὸ δὲ ὑγιαῑνον τῆς Ἑλλάδος ἦ ὀλίγον...», <b>Ηρόδ.</b>).

|lsmtext='''ὑγιαίνω:''' [ῠ] ([[ὑγιής]]), μέλ. <i>-ᾰνῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ὑγίᾱνα</i>, Ιων. <i>ὑγίηνα</i> — Παθ., αόρ. αʹ <i>ὑγιάνθην</i>,<br /><b class="num">1.</b> είμαι [[υγιής]], [[γίνομαι]] [[καλά]] στην [[υγεία]] μου, Λατ. [[bene]] valere, σε Ηρόδ., Αριστοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> είμαι [[υγιής]] στα μυαλά, σε Θέογν., Αριστοφ. κ.λπ.· [[τὰς]] φρένας [[ὑγιαίνω]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για ορθή, υγιή [[πολιτική]] ή θρησκευτική [[κρίση]], <i>τὸ ὑγιαῖνον τῆς Ἑλλάδος</i>, στον ίδ.

|sngr='''原文音譯'''：Øgia⋯nw 虛居埃挪<br />'''詞類次數'''：動詞（12）<br />'''原文字根'''：健全的 相當於： （[[בֶּטַח]]&#x200E;）  （[[שָׁלֹום]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：完好的健康，健壯，健全，好了，正確，純正，無災無病，無病的，顯示健康的；源自（[[ὑγιής]]）=健康的），而 （[[ὑγιής]]）出自（[[αὐξάνω]] / [[αὔξω]] / [[ξαίνω]]）*=生長）<br />'''出現次數'''：總共（12）；路（3）；提前（2）；提後（2）；多（4）；約叄（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 純正的（3） 提前6:3； 提後4:3； 多2:1；<br />2） 純正（3） 提前1:10； 提後1:13； 多1:9；<br />3） 健壯（1） 約叄1:2；<br />4） 他們⋯得以純正（1） 多1:13；<br />5） 都要純正（1） 多2:2；<br />6） 已經好了（1） 路7:10；<br />7） 無病的人（1） 路5:31；<br />8） 無災無病的（1） 路15:27