3,274,816
edits
ὠδίς: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "E.''Supp.''" to "E.''Supp.''"
Tags: Mobile edit Mobile web edit |
|||
| (14 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=odis | |Transliteration C=odis | ||
|Beta Code=w)di/s | |Beta Code=w)di/s | ||
|Definition=( | |Definition=(A.''Ch.''211, Pl.''Ep.''313a), ῖνος, ἡ: Ep. dat. pl.<br><span class="bld">A</span> ὠδίνεσσι ''h.Ap.'' 92, Theoc.17.61, etc.: later nom. ὠδίν [[LXX]] ''Is.''37.3, ''1 Ep.Thess.''5.3:—mostly in plural, [[ὠδῖνες]] = [[pang]]s or [[throe]]s of [[childbirth]], πικρὰς ὠδῖνας ἔχουσαι Il. 11.271; <b class="b3">τέκε.. ἐν μόναις ὠδῖσιν.. διδύμων σθένος υἱῶν</b> at a single [[birth]], Pi.''P.''9.85; πόνους ἐνεγκοῦσ' ἐν ὠδῖσι [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]''920 (lyr.); ἐν ὠδίνων λοχίαις ἀνάγκαισι Id.''Ba.''89 (lyr.), cf. ''Ion''452 (lyr.); αἱ δἰ ὠδίνων γοναί Id.''Ph.''355: also in sg., Pi.''O.''6.43, ''N.''1.36, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''533 (lyr.); γυνὴ φεύγει πικρὰν ὠδῖνα παίδων Id.''Fr.''932.<br><span class="bld">2</span> in sg. also, that which is [[born]] [[amid]] [[throe]]s, [[child]], παῖδα, φιλτάτην ἐμοὶ ὠδῖνα A.''Ag.'' 1418, cf. Pi.''O.''6.31, [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''45; <b class="b3">θαλλὸν ἱερὸν ἐλαίας, Λατοῦς ὠδῖνα</b> (fort. [[ὠδῖνι]]) φίλαν Id.''IT''1102 (lyr.); <b class="b3">ἄπτερον ὠδῖνα τέκνων</b>, of young birds, Id.''HF''1040: pl., [[children]], AP7.549 (Leon.Alex.); <b class="b3">ὀρταλίχων ἁπαλὴ ὠδίς</b>, of eggs, Nic.''Al.''165; τοῦ ᾠοῦ ἐν ὠδῖνι ὄντος [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''560b22; <b class="b3">ὠδίς θαλάσσας</b>, of [[Aphrodite]], ''AP''9.386; <b class="b3">ὠδὶς μελίσσης</b>, of [[honey]], [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 5.228, al.<br><span class="bld">II</span> metaph., [[travail]], [[anguish]], A.''Ch.''211, ''Supp.''770 (both sg.): also in plural, of [[love]], ἐμοὶ πικρὰς ὠδῖνας αὑτοῦ προσβαλὼν ἀποίχεται S.''Tr.''42, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 574a, ''Phdr.''251e: freq. in [[LXX]], ''Ex.''15.14, al., ''Ev.Matt.''24.8.<br><span class="bld">2</span> [[fruit]] of the [[mind]]'s [[travail]], τῆς ἐμῆς ὠ. Luc.''Dem.Enc.''25; λόγων ὠδῖνες Him. ''Or.''18.3; ἐπέων Tryph.117.<br><span class="bld">3</span> [[ὠδῖνες θανάτου]], [[ὠδῖνες ᾅδου]], the [[bond]]s of [[death]], [[LXX]] ''2 Ki.''22.6, ''Ps.''17(18).5, 6 (due to confusion of Heb. ḥēbel 'pang' with ḥèbel '[[cord]]'), cf. ''Act.Ap.''2.24. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ῖνος (ἡ) :<br /><b>I.</b> douleur de l' | |btext=ῖνος (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[douleur de l'enfantement]] ; enfantement :<br /><b>1</b> <i>au propre</i>;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> toute douleur violente, souffrance cruelle (physique <i>ou</i> morale);<br /><b>II.</b> [[fruit de l'enfantement]], [[enfant]], [[rejeton]].<br />'''Étymologie:''' DELG forme isolée en grec, étym. incertaine, pê rac. *ed- « manger ». | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=ῖνος, ἡ,<br><b class="num">1</b> <i>der [[Geburtsschmerz]]</i>, gew. im plur., <i>[[Geburtswehen]]; Il</i>. 11.271; <i>H.h. Apoll</i>. 92; Pind.; Tragg., z.B. αἱ δι' ὠδίνων γοναί Eur. <i>Phoen</i>. 358; dah. <i>das [[Gebären]], die [[Geburt]]</i>, Plat., im eigtl. Sinn und [[öfters]] [[übertragen]]. – <i>das [[unter]] [[Schmerzen]] [[Geborene]]</i>, ἔθυσεν αὑτοῦ παῖδα, φιλτάτην ἐμοὶ ὠδῖνα Aesch. <i>Ag</i>. 1392; Eur. <i>I.T</i>. 1102 und [[öfter]]; <i>die [[Söhne]]</i>, im plur., Leon.Alex. 16 (VII.549); μυθεύεται ἡ Λητὼ τὰς ὠδῖνας ἀποθέσθαι τοῦ τε Ἀπόλλωνος καὶ τῆς Ἀρτέμιδος Strab. 10.5.2; ἁπαλὴ ὠδὶς ὄρνιθος, <i>das Ei</i>, Nic. <i>Al</i>. 165; θαλάσσης, [[Aphrodite]], <i>Ep.adesp</i>. 63 (IX.386). – Übh. <i>[[alles]] mit [[Anstrengung]] [[Hervorgebrachte]]</i>, ὠδὶς μελίσσης, <i>[[Honig]]</i>, Nonn.; auch von des Geistes [[Arbeit]], Himer.<br><b class="num">2</b> <i>[[jeder]] [[heftige]] [[Schmerz]]</i>, z.B. der [[Mutterliebe]], Bian. 7 (IX.259); [[πάρεστι]] δ' ὠδὶς καὶ φρενῶν [[καταφθορά]] Aesch. <i>Ch</i>. 209; φιλεῖ ὠδῖνα τίκτειν νὺξ κυβερνήτῃ σοφῷ <i>Suppl</i>. 751; πλὴν ἐμοὶ πικρὰς ὠδῖνας [[αὐτοῦ]] προσβαλὼν ἀποίχεται Soph. <i>Trach</i>. 42. | |||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''ὠδίς:''' ῖνος ἡ (dat. pl. ὠδῖσι - Theocr. ὠδίνεσσιν)<br /><b class="num">1 | |elrutext='''ὠδίς:''' ῖνος ἡ (dat. pl. ὠδῖσι - Theocr. ὠδίνεσσιν)<br /><b class="num">1</b> преимущ. pl. родовые боли Hom., Pind.: ὠ. παίδων Soph. и αἱ δι᾽ ὠδίνων γοναί Eur. мучительные роды;<br /><b class="num">2</b> плод родовых мук, т. е. отпрыск, дитя Aesch., Pind., Arst.: Λατοῦς ὠ. Eur. дитя Лето, т. е. Артемида; [[ἄπτερος]] ὠ. τέκνων Eur. выводок неоперившихся птенцов; [[Νιόβη]] ἑπτὰ δὶς ὠδίνων μυρομένη θάνατον Anth. Ниоба, оплакивающая смерть (своих) четырнадцати детей;<br /><b class="num">3</b> тж. pl. [[боль]], [[мука]], [[мучение]], [[терзание]] [[A]]esch., Soph.: μεγάλαις ὠδῖσί τε καὶ ὀδύναις ξυνέχεσθαι Plat. быть жертвой страшных мук и страданий. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 26: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η / [[ὠδίς]], -ῑνος, ΝΜΑ, και [[ὠδίν]], -ῑνος, Α<br />(συν στον πληθ.) οι [[ωδίνες]] και <i>αἱ ὠδῑνες</i><br />οι πόνοι του τοκετού<br /><b>μσν.</b><br />[[επινόηση]], [[εφεύρεση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[τέκνο]] που γεννιέται με πόνους («παῑδα, φιλτάτην ἐμοὶ ὠδῑνα», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[σφοδρός]] [[πόνος]], [[οδύνη]]<br /><b>3.</b> επίπονο [[έργο]] του πνεύματος («λόγων ὠδῑνες», Iμέρ.)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἄπτερος]] [[ὠδίς]]» — [[νεοσσός]] (<b>Ευρ.</b>)<br />β) «ὠδὶς ὄρνιθος» — το [[αβγό]] <b>(Νικ.)</b><br />γ) «ὠδὶς θαλάσσης» — η [[Αφροδίτη]] (<b>Ανθ. Παλ.</b>)<br />δ) «ὠδῑνες θανάτου» — τα [[δεσμά]] του θανάτου (ΚΔ)<br />ε) «λύω τὰς | |mltxt=η / [[ὠδίς]], -ῑνος, ΝΜΑ, και [[ὠδίν]], -ῑνος, Α<br />(συν στον πληθ.) οι [[ωδίνες]] και <i>αἱ ὠδῑνες</i><br />οι πόνοι του τοκετού<br /><b>μσν.</b><br />[[επινόηση]], [[εφεύρεση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[τέκνο]] που γεννιέται με πόνους («παῑδα, φιλτάτην ἐμοὶ ὠδῑνα», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[σφοδρός]] [[πόνος]], [[οδύνη]]<br /><b>3.</b> επίπονο [[έργο]] του πνεύματος («λόγων ὠδῑνες», Iμέρ.)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἄπτερος]] [[ὠδίς]]» — [[νεοσσός]] (<b>Ευρ.</b>)<br />β) «ὠδὶς ὄρνιθος» — το [[αβγό]] <b>(Νικ.)</b><br />γ) «ὠδὶς θαλάσσης» — η [[Αφροδίτη]] (<b>Ανθ. Παλ.</b>)<br />δ) «ὠδῑνες θανάτου» — τα [[δεσμά]] του θανάτου (ΚΔ)<br />ε) «λύω τὰς ὠδῖνας»<br />(για ετοιμόγεννη) [[ξεγεννώ]], ελευθερώνομαι (Ιωάνν. Χρυσ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λ. σχηματισμένη με [[επίθημα]] -<i>ιν</i>-, <i>ὠδ</i>-<i>ίς</i>, -<i>ῖν</i>-<i>ος</i> ([[πρβλ]]. <i>ἀκτ</i>-<i>ῖν</i>-<i>ος</i>, <i>δελφ</i>-<i>ῖν</i>-<i>ος</i>), αβέβαιης ετυμολ. Κατά μία [[άποψη]], η λ. ανάγεται στην εκτεταμένη [[βαθμίδα]] με φωνηεντισμό -<i>ω</i>- της ρίζας <i>ed</i>- «[[τρώω]]» ([[πρβλ]]. <i>ἔδω</i>, <i>ἐδ</i>-<i>ωδ</i>-<i>ή</i>). Σύμφωνα με την [[άποψη]] αυτή, η σημασιολ. [[εξέλιξη]] της ρίζας «[[τρώω]]» στη σημ. «[[πόνος]] τοκετού» φαίνεται [[προϊόν]] μεταφορικής χρήσης, [[δηλαδή]] της αντίληψης ότι οι πόνοι κατατρώνε, βασανίζουν [[ψυχή]] και [[σώμα]] (<b>βλ.</b> και λ. [[οδύνη]])]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 41: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=-ῖνος, ἡ (=[[πόνος]] [[γέννας]], στενοχώρια). Πιό συχνά στόν πληθ. ὠδῖνες. Ἄγνωστη ἡ [[ἐτυμολογία]]. | |mantxt=-ῖνος, ἡ (=[[πόνος]] [[γέννας]], [[στενοχώρια]]). Πιό συχνά στόν πληθ. ὠδῖνες. Ἄγνωστη ἡ [[ἐτυμολογία]]. | ||
}} | }} | ||
